Mıknatıs Hakkında Bilgi
Demir ve nikel`i cekip taşıyabilen cubuğa verilen ad Bu şekilde demir parcalarını cekme, yani mıknatıslık, milattan birkac yıl once, Batı Anadolu`da bulunan Yunan şehirlerinden Maguesia (bugunku adiyle Manisa) şehri yakınlarında gozlenmiştir Siyah ve ağır bir taşın (bileşiminde demir oksit olan bir taş) demir parcalarını cektiği gorulmuş, bu olaya da (magnetite) adı verilmiştir
Bu tabii mıknatısların yanında, bir celik parcasını tabii bir mıknatıs taşına ya da celik bir mıknatıs cubuğa surtmek suretiyle ve elektrik yoluyla gecici mıknatıslık da elde edilebilir Cubuk şeklinde bir mıknatısta, demir tozlarının bu mıknatıs cubuğun uc kısımlarında daha buyuk bir şiddetle cekildiği gorulur Bu noktalar bir mıknatısın kutup noktaları dır Kuzey yone donen mıknatıs kutbuna kuzey kutbu (N), guneye donen mıknatıs kutbuna guney kutbu (S), adı verilir Aynı addaki mıknatıs kutupları birbirlerini cekerler Ancak, bir mıknatısın kuzey ve guney kutuplarını birbirinden ayırmak mumkun değildir Bu değişik kutupta olma ozelliği, demir cubuğun en kucuk parcalarının bile molekul mıknatıs ozelliği taşımalarındadır
Bir mıknatıs iğnesinin duşey bir duzlem icinde aşağı yukarı hareket edebilir bir şekilde asılması halinde, yatay durmadığı gorulur Bu iğne mıknatıs, yatay eğilme acısı yapar (Turkiye`de 60°) Bu acı kuzeye gidildikce buyur Bu ozellik, yer kurenin, buyuk bir mıknatıs gibi etki etmesinden ileri gelmektedir
Mıknatıs Şekilleri ve Kutupları
Doğal mıknatıs doğada cok az bulunur Bu nedenle gunluk yaşamda yapay mıknatıslar kullanılır Demir, nikel, kobalt gibi maddelerden ceşitli yontemlerle yapay mıknatıs elde edilir Yapay mıknatıslar cubuk, yassı, silindir, iğne, U ve at nalı şeklinde olabilir
Mıknatıs, demir tozları uzerine tutulduğunda her tarafının aynı miktarda demir tozlarını cekmediği gorulur Demir tozları mıknatısın uc kısımlarında daha fazla toplanır Mıknatısın cekme ozelliğinin fazla olduğu uc kısımlarına mıknatıs kutupları denir
Tam ortasından asılmış bir cubuk mıknatıs kuzeyguney doğrultusunu alarak dengelenir Mıknatısın kuzeye yonelen ucuna kuzey ( north ) anlamında N kutbu, diğer uca da guney ( south ) anlamında S kutbu denir
Bir mıknatısta N ve S kutuplarının ozellikleri farklıdır Bu farklılıktan dolayı aynı kutuplar ( N – N, S – S ) birbirini iter, farklı ( N – S, S N ) kutuplar birbirini ceker Pratikte bazı mıknatısların kutupları belli olsun diye ucları farklı renklerde boyanır ya da uclara N, S harfleri yazılır
Mıknatıslar pusula yapımında, telefon kulaklıklarında, telefon kulaklıklarında, radyo, zil, televizyon, oyuncak, buzdolabı, elektrik motorlarında vb araclarda kullanılır
Mıknatıslara kaucuk gibi katkı maddelerinin katılması ile bukulebilen yumuşak mıknatıslar da elde edilebilir Bu tur mıknatıslar buzdolabı kapılarında, elektronik sanayinde, tıpta ameliyat tekniklerinde kullanılmaktadır
Mıknatıslardan yararlanılarak, yon bulmada kullanılan pusulalar yapılır
Mıknatısın ilk kullanımı buyuk olasılıkla pusula iğnesi biciminde olmuştur Cinli gemicilerin bin yıldır denizcilikte yon belirlemek icin pusula kullanıldığı biliniyor Pusula yardımıyla yer belirten bir işaret, hatta Guneş ve yıldızların yardımı olmaksızın doğru rotada yol alabiliyorlardı 1600 yılında İngiliz bilim adamı William Gilbert bir mıknatısın nasıl calıştığını acıklamak icin tumuyle yeni bir fikir ortaya attı Dunya ’nın kendisinin de dev bir mıknatıs olabileceğini one surdu Bugun, Dunya ’nın kuzey ve guney olmak uzere iki manyetik kutbu olduğu bilinmektedir
Kutupları belirlenmemiş bir mıknatısın hangi ucunun kuzey, hangi ucunun guney kutbu olduğu bir pusula yardımıyla belirlenebilir Pusula icindeki iğne de bir tur mıknatıs olduğundan mıknatısın herhangi bir kutbu pusulanın N kutbuna yaklaştırıldığında pusulanın ucu itiliyorsa, mıknatısın bilinmeyen kutbu N kutbudur Tersine, pusulanın ucu mıknatıs tarafından cekiliyorsa mıknatısın bilinmeyen kutbu S kutbudur
Yerkurenin Manyetik Alanı
Bir mıknatıs, ortasından bir ip ile bağlanarak serbest bırakıldığında bir ucu kuzey, diğer ucu guney yonunu gosterir Yon bulmaya yarayan bu tur mıknatıslara pusula denir Pusula iğnesi de bir mıknatıstır Pusulanın surekli aynı doğrultuyu gosterecek şekilde sapması, yerin mıknatıslık ozelliğinden kaynaklanır Yerkurenin ceşitli yerlerinde yapılan deneylerde pusula iğnesinin yaklaşık hep aynı doğrultuyu gosterdiği belirlenmiştir Bu nedenle yerkurenin daimi bir cubuk mıknatıs ozelliği gosterdiği soylenebilir
Pusula ibresinin kuzey kutbu, kuzeye yoneldiğinden yerkurenin kuzeyinde bir guney mıknatıs kutbu, guneyinde de kuzey mıknatıs kutbu vardır Ancak Dunya ’nın değişik noktalarında yapılan deneylerde pusula iğnesinin tam olarak kuzey ya da guney kutuplarını gostermediği belirlenmiştir Bu nedenle yerkurenin coğrafi kutupları ile manyetik kutupları aynı noktalarda cakışmaz Yerin manyetik kutupları ile coğrafi kutupları cakışık olmadığından pusula ibresi ile coğrafi kuzey – guney doğrultusu arasında bir acı vardır Bu acıya sapma acısı denir Sapma acısı, bulunulan konuma gore doğuya ya da batıya doğru olur Ayrıca sapma, yıllara ve mevsimlere gore de değişir
Mıknatısınızın gosterdiği yone, sapma acısını hesaplamadan gitmeye kalkarsanız, gitmek istediğiniz noktaya varamazsınız
Mıknatısın Cekim Alanı
Mıknatıs, manyetik maddeleri hangi uzaklığa kadar cekim etkisi altında tutabilir? Mıknatısın manyetik maddeleri cekme ozelliğini gosterdiği belirli bir bolge ( alan ) var mıdır?
Mıknatısın buyukluğune bağlı olarak değişik uzaklıklardaki toplu iğneleri cekebilir Mıknatıs buyudukce daha uzaktaki toplu iğneleri cekebilir Bir mıknatısın etkisini gosterebildiği bolgeye mıknatısın cekim alanı ya da manyetik alanı denir Her mıknatısın belirli bir cekim alanı vardır Mıknatıs buyudukce cekim alanı da buyur
Bir mıknatısın cekim alanı icine giren demir tozları mıknatıslanır ve her biri pusula iğnesi gibi davranarak manyetik alanda sıralanır Manyetik alan ne denli gucluyse manyetik alan cizgileri de o denli belirgin ve birbirine yakındır Bu nedenle kutuplara yakın bolgelerdeki manyetik alan cizgileri, kutuplardan uzaktaki alan cizgilerinden daha belirgindir
Bir mıknatısın manyetik alan cizgileri, mıknatısın uclarına yakın bolgelerde daha sık, uzak bolgelerde zayıf ve seyrektir
İki mıknatısın aynı ya da farklı kutupları karşı karşıya gelecek şekilde tutularak demir tozlarına yaklaştırıldığında da manyetik alan cizgileri oluşur
Manyetik alan cizgileri N kutbundan S kutbuna doğru uzanır
Surekli ve Gecici Mıknatıslar
Mıknatıslanma ozelliği manyetik maddede kalıcı ya da gecici olabilir Manyetik alan ortadan kalkınca maddenin mıknatıslık ozelliği kaybolursa buna gecici mıknatıslanma denir Gecici mıknatıslar sanayide, elektrik zillerinde, transformator cekirdeklerinde, telefon kulaklıklarında, dinamo ve motor armaturlerinde kullanılır
Manyetik ozelliklerini uzun bir sure surdurebilen mıknatısa kalıcı mıknatıs adı verilir Kalıcı mıknatıslar, kobalt ve nikelden yapılır Bu metaller kolayca mıknatıslanabilir ve manyetik ozelliklerini uzun sure koruyabilir
Demir cubuk ( civi ), celik cubuk ve bir mıknatıs alarak bazı işlemler yapalım
Mıknatısınızı once demir cubuğa surtelim Buradaki surtme iki elinizi birbirine surtme gibi olmayacak Elimizi birbirine surterken yukarı aşağı surteriz Mıknatısı demir cubuğa surterken ise tek yonlu surtmemiz gerekir Ya sadece aşağıya ya da yukarıya doğru olmalı Sağa ve sola surtmek icinde bu gecerlidir
Mıknatısa surttuğumuz demir cubuğu toplu iğnelere yaklaştırdığınızda, toplu iğneleri cektiğini goreceksiniz Fakat bir sure sonra demir cubuğunuz iğneleri cekmeyecektir Burada oluşturduğunuz mıknatıs gecici mıknatıs olmuştur
Aynı işlemleri celik cubuk icinde yaptığınızda celik cubuğun toplu iğneleri cekmeye devam ettiğini goreceksiniz Yaptığınız mıknatıs kalıcı mıknatıs olmuştur
Bir mıknatısın kalıcı olabilmesi, etkilenme suresine ve ortam koşulları gibi bazı faktorlere bağlıdır
Surtunme ile mıknatıslanmış manyetik maddeler cekicleme, ısınma gibi etkenler karşısında mıknatıslık ozelliğini kaybeder Bu sonuc, maddeyi oluşturan atomların sıralanış duzeninin, maddenin mıknatıslanmasında etkili olduğunu kanıtlar
Mıknatıs bolunduğunde, her parca mıknatıs ozelliğini devam ettirir Bolduğunuz mıknatısı tekrar ikiye bolerek daha kucuk mıknatıslar elde edebilirsiniz
Manyetik etki altında olmayan demir ve celik cubukta manyetik ozellik gosteren bolgeler duzensizdir Bu cubuklar manyetik alan icine konduklarında, duzensiz bolgeler duzenli hale gelerek mıknatıslık ozelliği kazanır
Mıknatısı Bolmek
Cubuk şeklindeki bir mıknatıs ikiye bolunduğunde, oluşan her bir parca yine N – S kutuplu mıknatıs olur Bolme işlemi atomik boyuta kadar devam ettirildiğinde de yine mıknatıs ozelliği devam eder Yani tek kutuplu mıknatıs elde edilemez
Mıknatıs nerelerde kullanılır, kullanım alanları
Mıknatısın kullanıldığı başlıca yerlere bakacak olursak, pusula, bildiğimiz VHS videolar, kasetler, bilgisayarların icindeki floppy diskler ve hard diskler, kredi ve ATM kartları, televizyon ve bilgisayar monitorleri, kapı zili, hoparlor ve mikrofonlar, elektrikli motor ve jeneratorler, transformatorler one cıkıyor Dikiş makinelerini de unutmayalım; yere sacılan bin tane toplu iğneyi en ufak hasarla toplamanın tek yolu mıknatıs değilse nedir? Bir de buzdolabı kapaklarının ustune yapıştırılan susler var tabii
MIKNATISIN KULLANILDIĞI YERLER
1 Denizciler pusula ile yonlerini bulurlar
2 Hurda yığınları arasındaki demir parcalarının ayıklanmasında
3 Vincler de ağır yukleri kaldırmak icin elektro mıknatıs kullanılır
4 Elektrik motorlarında,kapı zillerinde,telgraf ve telefon gibi araclarda
5 Elektrik santrallerinde jeneratorlerde elektrik elde etmek icin kullanılır
imagesmiknatishakkindauzunbilgi5b03679edb6d5
Demir ve nikel`i cekip taşıyabilen cubuğa verilen ad Bu şekilde demir parcalarını cekme, yani mıknatıslık, milattan birkac yıl once, Batı Anadolu`da bulunan Yunan şehirlerinden Maguesia (bugunku adiyle Manisa) şehri yakınlarında gozlenmiştir Siyah ve ağır bir taşın (bileşiminde demir oksit olan bir taş) demir parcalarını cektiği gorulmuş, bu olaya da (magnetite) adı verilmiştir
Bu tabii mıknatısların yanında, bir celik parcasını tabii bir mıknatıs taşına ya da celik bir mıknatıs cubuğa surtmek suretiyle ve elektrik yoluyla gecici mıknatıslık da elde edilebilir Cubuk şeklinde bir mıknatısta, demir tozlarının bu mıknatıs cubuğun uc kısımlarında daha buyuk bir şiddetle cekildiği gorulur Bu noktalar bir mıknatısın kutup noktaları dır Kuzey yone donen mıknatıs kutbuna kuzey kutbu (N), guneye donen mıknatıs kutbuna guney kutbu (S), adı verilir Aynı addaki mıknatıs kutupları birbirlerini cekerler Ancak, bir mıknatısın kuzey ve guney kutuplarını birbirinden ayırmak mumkun değildir Bu değişik kutupta olma ozelliği, demir cubuğun en kucuk parcalarının bile molekul mıknatıs ozelliği taşımalarındadır
Bir mıknatıs iğnesinin duşey bir duzlem icinde aşağı yukarı hareket edebilir bir şekilde asılması halinde, yatay durmadığı gorulur Bu iğne mıknatıs, yatay eğilme acısı yapar (Turkiye`de 60°) Bu acı kuzeye gidildikce buyur Bu ozellik, yer kurenin, buyuk bir mıknatıs gibi etki etmesinden ileri gelmektedir
Mıknatıs Şekilleri ve Kutupları
Doğal mıknatıs doğada cok az bulunur Bu nedenle gunluk yaşamda yapay mıknatıslar kullanılır Demir, nikel, kobalt gibi maddelerden ceşitli yontemlerle yapay mıknatıs elde edilir Yapay mıknatıslar cubuk, yassı, silindir, iğne, U ve at nalı şeklinde olabilir
Mıknatıs, demir tozları uzerine tutulduğunda her tarafının aynı miktarda demir tozlarını cekmediği gorulur Demir tozları mıknatısın uc kısımlarında daha fazla toplanır Mıknatısın cekme ozelliğinin fazla olduğu uc kısımlarına mıknatıs kutupları denir
Tam ortasından asılmış bir cubuk mıknatıs kuzeyguney doğrultusunu alarak dengelenir Mıknatısın kuzeye yonelen ucuna kuzey ( north ) anlamında N kutbu, diğer uca da guney ( south ) anlamında S kutbu denir
Bir mıknatısta N ve S kutuplarının ozellikleri farklıdır Bu farklılıktan dolayı aynı kutuplar ( N – N, S – S ) birbirini iter, farklı ( N – S, S N ) kutuplar birbirini ceker Pratikte bazı mıknatısların kutupları belli olsun diye ucları farklı renklerde boyanır ya da uclara N, S harfleri yazılır
Mıknatıslar pusula yapımında, telefon kulaklıklarında, telefon kulaklıklarında, radyo, zil, televizyon, oyuncak, buzdolabı, elektrik motorlarında vb araclarda kullanılır
Mıknatıslara kaucuk gibi katkı maddelerinin katılması ile bukulebilen yumuşak mıknatıslar da elde edilebilir Bu tur mıknatıslar buzdolabı kapılarında, elektronik sanayinde, tıpta ameliyat tekniklerinde kullanılmaktadır
Mıknatıslardan yararlanılarak, yon bulmada kullanılan pusulalar yapılır
Mıknatısın ilk kullanımı buyuk olasılıkla pusula iğnesi biciminde olmuştur Cinli gemicilerin bin yıldır denizcilikte yon belirlemek icin pusula kullanıldığı biliniyor Pusula yardımıyla yer belirten bir işaret, hatta Guneş ve yıldızların yardımı olmaksızın doğru rotada yol alabiliyorlardı 1600 yılında İngiliz bilim adamı William Gilbert bir mıknatısın nasıl calıştığını acıklamak icin tumuyle yeni bir fikir ortaya attı Dunya ’nın kendisinin de dev bir mıknatıs olabileceğini one surdu Bugun, Dunya ’nın kuzey ve guney olmak uzere iki manyetik kutbu olduğu bilinmektedir
Kutupları belirlenmemiş bir mıknatısın hangi ucunun kuzey, hangi ucunun guney kutbu olduğu bir pusula yardımıyla belirlenebilir Pusula icindeki iğne de bir tur mıknatıs olduğundan mıknatısın herhangi bir kutbu pusulanın N kutbuna yaklaştırıldığında pusulanın ucu itiliyorsa, mıknatısın bilinmeyen kutbu N kutbudur Tersine, pusulanın ucu mıknatıs tarafından cekiliyorsa mıknatısın bilinmeyen kutbu S kutbudur
Yerkurenin Manyetik Alanı
Bir mıknatıs, ortasından bir ip ile bağlanarak serbest bırakıldığında bir ucu kuzey, diğer ucu guney yonunu gosterir Yon bulmaya yarayan bu tur mıknatıslara pusula denir Pusula iğnesi de bir mıknatıstır Pusulanın surekli aynı doğrultuyu gosterecek şekilde sapması, yerin mıknatıslık ozelliğinden kaynaklanır Yerkurenin ceşitli yerlerinde yapılan deneylerde pusula iğnesinin yaklaşık hep aynı doğrultuyu gosterdiği belirlenmiştir Bu nedenle yerkurenin daimi bir cubuk mıknatıs ozelliği gosterdiği soylenebilir
Pusula ibresinin kuzey kutbu, kuzeye yoneldiğinden yerkurenin kuzeyinde bir guney mıknatıs kutbu, guneyinde de kuzey mıknatıs kutbu vardır Ancak Dunya ’nın değişik noktalarında yapılan deneylerde pusula iğnesinin tam olarak kuzey ya da guney kutuplarını gostermediği belirlenmiştir Bu nedenle yerkurenin coğrafi kutupları ile manyetik kutupları aynı noktalarda cakışmaz Yerin manyetik kutupları ile coğrafi kutupları cakışık olmadığından pusula ibresi ile coğrafi kuzey – guney doğrultusu arasında bir acı vardır Bu acıya sapma acısı denir Sapma acısı, bulunulan konuma gore doğuya ya da batıya doğru olur Ayrıca sapma, yıllara ve mevsimlere gore de değişir
Mıknatısınızın gosterdiği yone, sapma acısını hesaplamadan gitmeye kalkarsanız, gitmek istediğiniz noktaya varamazsınız
Mıknatısın Cekim Alanı
Mıknatıs, manyetik maddeleri hangi uzaklığa kadar cekim etkisi altında tutabilir? Mıknatısın manyetik maddeleri cekme ozelliğini gosterdiği belirli bir bolge ( alan ) var mıdır?
Mıknatısın buyukluğune bağlı olarak değişik uzaklıklardaki toplu iğneleri cekebilir Mıknatıs buyudukce daha uzaktaki toplu iğneleri cekebilir Bir mıknatısın etkisini gosterebildiği bolgeye mıknatısın cekim alanı ya da manyetik alanı denir Her mıknatısın belirli bir cekim alanı vardır Mıknatıs buyudukce cekim alanı da buyur
Bir mıknatısın cekim alanı icine giren demir tozları mıknatıslanır ve her biri pusula iğnesi gibi davranarak manyetik alanda sıralanır Manyetik alan ne denli gucluyse manyetik alan cizgileri de o denli belirgin ve birbirine yakındır Bu nedenle kutuplara yakın bolgelerdeki manyetik alan cizgileri, kutuplardan uzaktaki alan cizgilerinden daha belirgindir
Bir mıknatısın manyetik alan cizgileri, mıknatısın uclarına yakın bolgelerde daha sık, uzak bolgelerde zayıf ve seyrektir
İki mıknatısın aynı ya da farklı kutupları karşı karşıya gelecek şekilde tutularak demir tozlarına yaklaştırıldığında da manyetik alan cizgileri oluşur
Manyetik alan cizgileri N kutbundan S kutbuna doğru uzanır
Surekli ve Gecici Mıknatıslar
Mıknatıslanma ozelliği manyetik maddede kalıcı ya da gecici olabilir Manyetik alan ortadan kalkınca maddenin mıknatıslık ozelliği kaybolursa buna gecici mıknatıslanma denir Gecici mıknatıslar sanayide, elektrik zillerinde, transformator cekirdeklerinde, telefon kulaklıklarında, dinamo ve motor armaturlerinde kullanılır
Manyetik ozelliklerini uzun bir sure surdurebilen mıknatısa kalıcı mıknatıs adı verilir Kalıcı mıknatıslar, kobalt ve nikelden yapılır Bu metaller kolayca mıknatıslanabilir ve manyetik ozelliklerini uzun sure koruyabilir
Demir cubuk ( civi ), celik cubuk ve bir mıknatıs alarak bazı işlemler yapalım
Mıknatısınızı once demir cubuğa surtelim Buradaki surtme iki elinizi birbirine surtme gibi olmayacak Elimizi birbirine surterken yukarı aşağı surteriz Mıknatısı demir cubuğa surterken ise tek yonlu surtmemiz gerekir Ya sadece aşağıya ya da yukarıya doğru olmalı Sağa ve sola surtmek icinde bu gecerlidir
Mıknatısa surttuğumuz demir cubuğu toplu iğnelere yaklaştırdığınızda, toplu iğneleri cektiğini goreceksiniz Fakat bir sure sonra demir cubuğunuz iğneleri cekmeyecektir Burada oluşturduğunuz mıknatıs gecici mıknatıs olmuştur
Aynı işlemleri celik cubuk icinde yaptığınızda celik cubuğun toplu iğneleri cekmeye devam ettiğini goreceksiniz Yaptığınız mıknatıs kalıcı mıknatıs olmuştur
Bir mıknatısın kalıcı olabilmesi, etkilenme suresine ve ortam koşulları gibi bazı faktorlere bağlıdır
Surtunme ile mıknatıslanmış manyetik maddeler cekicleme, ısınma gibi etkenler karşısında mıknatıslık ozelliğini kaybeder Bu sonuc, maddeyi oluşturan atomların sıralanış duzeninin, maddenin mıknatıslanmasında etkili olduğunu kanıtlar
Mıknatıs bolunduğunde, her parca mıknatıs ozelliğini devam ettirir Bolduğunuz mıknatısı tekrar ikiye bolerek daha kucuk mıknatıslar elde edebilirsiniz
Manyetik etki altında olmayan demir ve celik cubukta manyetik ozellik gosteren bolgeler duzensizdir Bu cubuklar manyetik alan icine konduklarında, duzensiz bolgeler duzenli hale gelerek mıknatıslık ozelliği kazanır
Mıknatısı Bolmek
Cubuk şeklindeki bir mıknatıs ikiye bolunduğunde, oluşan her bir parca yine N – S kutuplu mıknatıs olur Bolme işlemi atomik boyuta kadar devam ettirildiğinde de yine mıknatıs ozelliği devam eder Yani tek kutuplu mıknatıs elde edilemez
Mıknatıs nerelerde kullanılır, kullanım alanları
Mıknatısın kullanıldığı başlıca yerlere bakacak olursak, pusula, bildiğimiz VHS videolar, kasetler, bilgisayarların icindeki floppy diskler ve hard diskler, kredi ve ATM kartları, televizyon ve bilgisayar monitorleri, kapı zili, hoparlor ve mikrofonlar, elektrikli motor ve jeneratorler, transformatorler one cıkıyor Dikiş makinelerini de unutmayalım; yere sacılan bin tane toplu iğneyi en ufak hasarla toplamanın tek yolu mıknatıs değilse nedir? Bir de buzdolabı kapaklarının ustune yapıştırılan susler var tabii
MIKNATISIN KULLANILDIĞI YERLER
1 Denizciler pusula ile yonlerini bulurlar
2 Hurda yığınları arasındaki demir parcalarının ayıklanmasında
3 Vincler de ağır yukleri kaldırmak icin elektro mıknatıs kullanılır
4 Elektrik motorlarında,kapı zillerinde,telgraf ve telefon gibi araclarda
5 Elektrik santrallerinde jeneratorlerde elektrik elde etmek icin kullanılır
imagesmiknatishakkindauzunbilgi5b03679edb6d5