Milli Varlığa Düşman Cemiyetler
Kürt Teali (Yüceltme) Cemiyeti:Merkezi İstanbul olan bu cemiyet, Mayıs 1919’da kurulmuştur. Amacı, Wilson Prensiplerinden yararlanarak Erzurum, Elazığ, Diyarbakır, Van ve Bitlis illerini kapsayan bölgede ayrı bir devlet kurmaktı. Cemiyet, Mili Mücadele hareketine karşı çıkmış, İngiltere ile çok yakın ilişkiler içerisinde bulunmuştur. Diyarbakır, Bitlis ve Elazığ’da şubeler açmışsa da bu şubeler kısa sürede kapanmıştır.
İslam Teali (Yüceltme) Cemiyeti:İngilizlerin desteği ile İstanbul’daki medreselerde görevli bazı müderrisler tarafından kurulmuş olup, vatanın kurtuluşunu hilafet ve saltanatın güçlendirilmesinde görmüştür. Konya’da bir şubesi olan cemiyet, Anadolu’daki Milli Mücadele hareketinin karşısında yer almış olan cemiyet, halkın dini duygularını istismar ederek Konya İsyanı’nda önemli rol oynamıştır.
İngiliz Muhipleri (Sevenler) Cemiyeti:Ağustos 1919’da İstanbul’da İngilizlerin desteği ile kurulan bu cemiyet, İngiltere ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki dostluğu kuvvetlendirmek ve İngiltere’nin koruyuculuğu (Mandası) altına girilmesi gerektiğini savunuyordu. Yaptığı propagandalarla dini duyguları istismar ediyor, Anadolu’da karışıklar çıkarıyordu. Cemiyet, İstanbul Hükümetine ve işgal kuvvetlerine tam bir sadakat göstermiştir. Bu nedenledir ki örgüt ve yöneticileri hürriyet ve istiklal yanlısı milliyetçi çevrelerce nefretle karşılanmış ve çeşitli yerlerde yöneticileri halk tarafından protesto edilmiştir. İngiltere’den parasal destek alan bu cemiyetin en büyük destekçisi Damat Ferit Paşa idi. Kendisi ayrıca derneğin üyelerinden birisiydi.
Wilson Prensipleri Cemiyeti:Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’da bazı aydınlar, Osmanlı Devleti’nin bir bütün olarak varlığını sürdürebilmesinin, ABD’nin mandası altına girilmesi ile mümkün olabileceği görüşündeydiler. Bu düşüncelerini 4 Aralık 1918’de Wilson Prensipleri Cemiyeti’ni kurarak açığa vurdular. Milli Mücadele’nin “Ya istiklal, ya ölüm” parolasına ters düşen fikirlerini Sivas Kongresi’nde savundularsa da Mustafa Kemal ve arkadaşlarının tam bağımsızlık düşüncesi karşısında etkili olamadılar.
Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası:Ocak 1919’da İstanbul’da Sulh ve Selamet Cemiyeti ile Selameti Osmaniye Fırkası’nın birleşmesi sonucu kurulmuştur. Ankara, İzmit, Adapazarı ve Çanakkale’de şubeler açmıştır. Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası, Damat Ferit Paşa Hükümetini desteklemiş, ülkenin kurtuluşunun padişah ve halifenin çevresinde toplanmakla mümkün olabileceği görüşünü savunmuştur.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası:1911’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne karşı kurulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Mondros Ateşkes Antlaşması’yla ön plana çıktı. Anadolu’daki Milli Mücadele hareketlerine ******le tepki gösterdi. Milli hareketlerin başarısızlıkla sonuçlanması için zararlı cemiyetlerle iş birliği yapmaktan çekinmedi.
Kürt Teali (Yüceltme) Cemiyeti:Merkezi İstanbul olan bu cemiyet, Mayıs 1919’da kurulmuştur. Amacı, Wilson Prensiplerinden yararlanarak Erzurum, Elazığ, Diyarbakır, Van ve Bitlis illerini kapsayan bölgede ayrı bir devlet kurmaktı. Cemiyet, Mili Mücadele hareketine karşı çıkmış, İngiltere ile çok yakın ilişkiler içerisinde bulunmuştur. Diyarbakır, Bitlis ve Elazığ’da şubeler açmışsa da bu şubeler kısa sürede kapanmıştır.
İslam Teali (Yüceltme) Cemiyeti:İngilizlerin desteği ile İstanbul’daki medreselerde görevli bazı müderrisler tarafından kurulmuş olup, vatanın kurtuluşunu hilafet ve saltanatın güçlendirilmesinde görmüştür. Konya’da bir şubesi olan cemiyet, Anadolu’daki Milli Mücadele hareketinin karşısında yer almış olan cemiyet, halkın dini duygularını istismar ederek Konya İsyanı’nda önemli rol oynamıştır.
İngiliz Muhipleri (Sevenler) Cemiyeti:Ağustos 1919’da İstanbul’da İngilizlerin desteği ile kurulan bu cemiyet, İngiltere ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki dostluğu kuvvetlendirmek ve İngiltere’nin koruyuculuğu (Mandası) altına girilmesi gerektiğini savunuyordu. Yaptığı propagandalarla dini duyguları istismar ediyor, Anadolu’da karışıklar çıkarıyordu. Cemiyet, İstanbul Hükümetine ve işgal kuvvetlerine tam bir sadakat göstermiştir. Bu nedenledir ki örgüt ve yöneticileri hürriyet ve istiklal yanlısı milliyetçi çevrelerce nefretle karşılanmış ve çeşitli yerlerde yöneticileri halk tarafından protesto edilmiştir. İngiltere’den parasal destek alan bu cemiyetin en büyük destekçisi Damat Ferit Paşa idi. Kendisi ayrıca derneğin üyelerinden birisiydi.
Wilson Prensipleri Cemiyeti:Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’da bazı aydınlar, Osmanlı Devleti’nin bir bütün olarak varlığını sürdürebilmesinin, ABD’nin mandası altına girilmesi ile mümkün olabileceği görüşündeydiler. Bu düşüncelerini 4 Aralık 1918’de Wilson Prensipleri Cemiyeti’ni kurarak açığa vurdular. Milli Mücadele’nin “Ya istiklal, ya ölüm” parolasına ters düşen fikirlerini Sivas Kongresi’nde savundularsa da Mustafa Kemal ve arkadaşlarının tam bağımsızlık düşüncesi karşısında etkili olamadılar.
Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası:Ocak 1919’da İstanbul’da Sulh ve Selamet Cemiyeti ile Selameti Osmaniye Fırkası’nın birleşmesi sonucu kurulmuştur. Ankara, İzmit, Adapazarı ve Çanakkale’de şubeler açmıştır. Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası, Damat Ferit Paşa Hükümetini desteklemiş, ülkenin kurtuluşunun padişah ve halifenin çevresinde toplanmakla mümkün olabileceği görüşünü savunmuştur.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası:1911’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne karşı kurulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Mondros Ateşkes Antlaşması’yla ön plana çıktı. Anadolu’daki Milli Mücadele hareketlerine ******le tepki gösterdi. Milli hareketlerin başarısızlıkla sonuçlanması için zararlı cemiyetlerle iş birliği yapmaktan çekinmedi.
