Türk Şiirinin Tarihsel Gelişimi - Modern Türk Şiiri - Divan Şiiri - Halk Şiiri
Geçmişi çok eskilere dayanan ve her ulusun kültürü içinde önemli bir yer tutan şiir, pek çok dilin eski dönemlerine, ilk yazılı ürünlerine kadar uzanmakta, dilden dile aktarılan örnekleriyle, destanlarla sözlü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ünlü İngiliz eleştirmen ve şairi T.S. Eliot’a göre şiir, en ulusal sanat dalıdır; çünkü bir ulusu, başka uluslar gibi düşündürmek kolay olduğu halde, ona başka uluslar gibi hissetmeyi öğretmek mümkün değildir.
Çağlar boyunca, her ülkede edebiyat tarihçileri, şairler, düşünürler şiirin ne olduğunu açıklamaya, onu tanımlamaya çalışmışlardır. Bütün bu çalışmalar sonucunda, şiirin belirli bir tanımının yapılamayacağı anlaşılmıştır.
Bir tanım verme yerine, şiirin başlıca özelliklerini bir araya getirerek belirleme amacıyla şunlar söylenebilir: Şiir gerek içerik-öz, gerekse söze dönüştürme, sunuluş açısından özgün, etkilemeye, duygulandırmaya yönelik bir söz sanatı ürünüdür (Aksan, 1993: 8).
Başlangıcından günümüze kadar Türk şiiri, toplumsal yapı ve yaşayıştaki değişmelere bağlı olarak türlü aşamalar geçirmiştir. Yazının icadından önce Orta Asya’da başlayan ve halk şairleriyle günümüze kadar gelen şiir, “sözlü şiir”i oluşturmaktadır.
İslâmiyet’in kabulüyle birlikte Türk şiiri, yeni bir mecraya açılmış ve girilen yeni medeniyetle beraber sosyal ve kültürel yapıda yaşanan değişmeler divan şiirinin beslenme koşullarını hazırlamıştır.
Tanzimat’tan sonra değişen sosyal koşulların da bir gereği olarak Türk şiirinde Batı etkisi görülmeye başlar ve Servet-i Fünun topluluğu karşısında divan şiiri iyice çekilirken, Batı edebiyatı etkisi güçlenerek devam eder.
Millî Edebiyat Akımı’yla doğu ve batı edebiyatı etkilerinden kurtularak ulusal kaynaklara yeniden kapısını açan Türk şiiri, Cumhuriyet dönemiyle birlikte sağlıklı gelişimini sürdürmüş, doğu ve batı edebiyatını taklit yerine, onlardan beslenen, divan şiiri ve halk şiiri geleneği üzerinde yükselen özgün bir yapıya ulaşmıştır.
alıntı
Geçmişi çok eskilere dayanan ve her ulusun kültürü içinde önemli bir yer tutan şiir, pek çok dilin eski dönemlerine, ilk yazılı ürünlerine kadar uzanmakta, dilden dile aktarılan örnekleriyle, destanlarla sözlü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ünlü İngiliz eleştirmen ve şairi T.S. Eliot’a göre şiir, en ulusal sanat dalıdır; çünkü bir ulusu, başka uluslar gibi düşündürmek kolay olduğu halde, ona başka uluslar gibi hissetmeyi öğretmek mümkün değildir.
Çağlar boyunca, her ülkede edebiyat tarihçileri, şairler, düşünürler şiirin ne olduğunu açıklamaya, onu tanımlamaya çalışmışlardır. Bütün bu çalışmalar sonucunda, şiirin belirli bir tanımının yapılamayacağı anlaşılmıştır.
Bir tanım verme yerine, şiirin başlıca özelliklerini bir araya getirerek belirleme amacıyla şunlar söylenebilir: Şiir gerek içerik-öz, gerekse söze dönüştürme, sunuluş açısından özgün, etkilemeye, duygulandırmaya yönelik bir söz sanatı ürünüdür (Aksan, 1993: 8).
Başlangıcından günümüze kadar Türk şiiri, toplumsal yapı ve yaşayıştaki değişmelere bağlı olarak türlü aşamalar geçirmiştir. Yazının icadından önce Orta Asya’da başlayan ve halk şairleriyle günümüze kadar gelen şiir, “sözlü şiir”i oluşturmaktadır.
İslâmiyet’in kabulüyle birlikte Türk şiiri, yeni bir mecraya açılmış ve girilen yeni medeniyetle beraber sosyal ve kültürel yapıda yaşanan değişmeler divan şiirinin beslenme koşullarını hazırlamıştır.
Tanzimat’tan sonra değişen sosyal koşulların da bir gereği olarak Türk şiirinde Batı etkisi görülmeye başlar ve Servet-i Fünun topluluğu karşısında divan şiiri iyice çekilirken, Batı edebiyatı etkisi güçlenerek devam eder.
Millî Edebiyat Akımı’yla doğu ve batı edebiyatı etkilerinden kurtularak ulusal kaynaklara yeniden kapısını açan Türk şiiri, Cumhuriyet dönemiyle birlikte sağlıklı gelişimini sürdürmüş, doğu ve batı edebiyatını taklit yerine, onlardan beslenen, divan şiiri ve halk şiiri geleneği üzerinde yükselen özgün bir yapıya ulaşmıştır.
alıntı
