Moğolların tarihi
Günümüzde dünya coğrafyasında ö nemli bir yer tutmayan Moğollar, tarihin belirli dönemlerinde çok büyük roller oynamışlardır. Güvenilir kaynaklara göre, Ural-Altay (Turan) ırklarının Altay topluluğunu meydana getiren üç ırktan biri de Mogollar'dır ve bu yüzden Türkler'le yakınlığı olan bir kavim sayılırlar. Ancak Türkler gibi ulusal bir kültürlerinin olmayışı,Moğollar tarafından kurulan devletlerin,hatta büyük imparatorlukların,bir kaç kuşak sonra dil ve kültür bakımından Türkleşmesiyle sonuçlanmıştır. Bu devletlerden daha doğuda olanlar ise Çin etkisine girmiştir.
Orta asya nın Kuzey-Doğu bölgesinde Altay, Sayan, Yablonoy, Kingan, Nanşan ve Tiyanşan dağları arasında kalan yaylalık yer Moğolistan, burada yaşayanlar da Moğol diye tanımlanır. Moğollar ancak 13. yüzyılda devlet kurabildiklerinden, tarihlerinin bundan önceki dönemleri karanlıktır.Bilindiği kadarıyla, Moğolistan eski çağda Altay ırkından bazı Türk boylarının (Hunlar, Avarlar gibi) egemenliği altına girmiştir.
Gerçek anlamıyla Moğol tarihi Cengiz (Çingiz) Han'la başlar. 1155 ile 1227 yılları arasında yaşayan Cengiz Han, bütün Mogolları yönetimi altında birleştirmiş, tarihin en büyük imparatorluklarından birini kurmuştur. Cengiz Han'ın ölümünden sonra Moğollar'ın batı yönünde akınları devam etmiştir. Fakat Cengiz Han'ın büyük imparatorluğu bütünlüğünü koruyamamış, Çin ve Moğolistan'da Moğol imparatorluğu,
Türkistan'da Çağatay, Rusya'da Altınordu imparatorluğu halinde bölünmüştür. Türkistan'da kurulan Çağatay imparatorluğunu genişleten, güçlendiren, Orta Asya'yı tekrar egemenliği altına almakla yetinmeyip Anadolu'ya geçen, ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid'i yenilgiye uğratarak Osmanlı Devleti'ne büyük zarar veren,dolayısıyla bilmeksizin Avrupalılar'a yararlı olan Timur, Kuzey Hindistan'ı da istila ettikten sonra büyük bir Moğol imparatorluğunu bir kez daha gerçekleştirmiştir. Fakat 1469 yılında çöken bu imparatorluk pek ö-mürlü olmamıştır.
Kubilay Hanedanı (Çin Moğolları), İlhanlılar (İran Moğolları),Çağataylar (Türkistan Moğolları),büyük Moğol İmparatorluğu'nun bölünmesinden oluşmuş diğer Moğol devletleri ve yönetimleridir. Güvenilir kaynaklar, 6000 yıllık tarih boyunca hiçbir imparatorluğun, Büyük Moğol İmparatorluğunun toprakları kadar geniş bir sınırı kapsamadığını belirtmektedirler. Kubilay zamanında Moğol İmparatorluğunun yüzölçümü 44 milyon kilometre kare idi. Aynı tarihte Dünyanın yüzölçümünün bilinen kısmının sadece 64 milyon kilometre kare olduğu düşünülürse,dünyanın üçte ikisinin Moğol egemenliğinde yaşadığı anlaşılacaktır.
Günümüzde dünya coğrafyasında ö nemli bir yer tutmayan Moğollar, tarihin belirli dönemlerinde çok büyük roller oynamışlardır. Güvenilir kaynaklara göre, Ural-Altay (Turan) ırklarının Altay topluluğunu meydana getiren üç ırktan biri de Mogollar'dır ve bu yüzden Türkler'le yakınlığı olan bir kavim sayılırlar. Ancak Türkler gibi ulusal bir kültürlerinin olmayışı,Moğollar tarafından kurulan devletlerin,hatta büyük imparatorlukların,bir kaç kuşak sonra dil ve kültür bakımından Türkleşmesiyle sonuçlanmıştır. Bu devletlerden daha doğuda olanlar ise Çin etkisine girmiştir.
Orta asya nın Kuzey-Doğu bölgesinde Altay, Sayan, Yablonoy, Kingan, Nanşan ve Tiyanşan dağları arasında kalan yaylalık yer Moğolistan, burada yaşayanlar da Moğol diye tanımlanır. Moğollar ancak 13. yüzyılda devlet kurabildiklerinden, tarihlerinin bundan önceki dönemleri karanlıktır.Bilindiği kadarıyla, Moğolistan eski çağda Altay ırkından bazı Türk boylarının (Hunlar, Avarlar gibi) egemenliği altına girmiştir.
Gerçek anlamıyla Moğol tarihi Cengiz (Çingiz) Han'la başlar. 1155 ile 1227 yılları arasında yaşayan Cengiz Han, bütün Mogolları yönetimi altında birleştirmiş, tarihin en büyük imparatorluklarından birini kurmuştur. Cengiz Han'ın ölümünden sonra Moğollar'ın batı yönünde akınları devam etmiştir. Fakat Cengiz Han'ın büyük imparatorluğu bütünlüğünü koruyamamış, Çin ve Moğolistan'da Moğol imparatorluğu,
Türkistan'da Çağatay, Rusya'da Altınordu imparatorluğu halinde bölünmüştür. Türkistan'da kurulan Çağatay imparatorluğunu genişleten, güçlendiren, Orta Asya'yı tekrar egemenliği altına almakla yetinmeyip Anadolu'ya geçen, ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid'i yenilgiye uğratarak Osmanlı Devleti'ne büyük zarar veren,dolayısıyla bilmeksizin Avrupalılar'a yararlı olan Timur, Kuzey Hindistan'ı da istila ettikten sonra büyük bir Moğol imparatorluğunu bir kez daha gerçekleştirmiştir. Fakat 1469 yılında çöken bu imparatorluk pek ö-mürlü olmamıştır.
Kubilay Hanedanı (Çin Moğolları), İlhanlılar (İran Moğolları),Çağataylar (Türkistan Moğolları),büyük Moğol İmparatorluğu'nun bölünmesinden oluşmuş diğer Moğol devletleri ve yönetimleridir. Güvenilir kaynaklar, 6000 yıllık tarih boyunca hiçbir imparatorluğun, Büyük Moğol İmparatorluğunun toprakları kadar geniş bir sınırı kapsamadığını belirtmektedirler. Kubilay zamanında Moğol İmparatorluğunun yüzölçümü 44 milyon kilometre kare idi. Aynı tarihte Dünyanın yüzölçümünün bilinen kısmının sadece 64 milyon kilometre kare olduğu düşünülürse,dünyanın üçte ikisinin Moğol egemenliğinde yaşadığı anlaşılacaktır.
