Muslumanları Duğunu Nasıl Olmalı
Hulasai kelam, duğunlerde haram olan şu hususlara azami derecede dikkat etmelidir:
1 Birbirine nikahı duşen yabancı kadın ve erkeklerin bir arada eğlenmeleri ve karşılıklı oynamaları,
2 Kadın ve erkeklerin avret yerlerini belli edecek şekilde transperant ve dar giyinmeleri (kadın kadına veya erkek erkeğe, kendi mahremleri arasında olsalar dahi),
3 İslamın nehyedip yasakladığı turku ve şarkıların okunması ve calgı aletlerinin kullanılması,
Ayrıca velime (duğun yemeği) yemeğinin, İslami usullere gore hazırlanmış olmasına azami derecede dikkat edilmelidir
Hadisi şeriflerde yer alan, muzik ve eğlenceyi sınırlayıcı ve yasaklayıcı ifadeler sebebiyle, İslam tarihi boyunca genel anlamda eğlence ve musiki konusunda cevaz veren alimler daima azınlıkta olmuş, bu alimler bile daima ihtiyatlı ifadeler kullanmışlardır
Musiki parcalarında kullanılan sozlerin tevhid inancına aykırı olmaması, icki ve fuhuş gibi haramlara ozendirmemesi, nağmelerin şehveti tahrik edici olmaması, fitneye sebep olmaması, namahrem kadın sesi olmaması, (def ve ney gibi nefis uzerinde menfi etkisi olmayan aletler dışında) muzik aletlerinin kullanılmaması gibi şartlar zikretmişlerdir Cevaz verilen aletlerle soylenen kahramanlık marşları, ilahi ve kasideler, kainattaki guzellikleri anlatan ezgiler, gayet tabii olarak caiz gorulmuştur
Muzik aletleri konusunda hadisi şeriflerde genel ifadeler kullanılmış, def ve ney gibi bazı muzik aletlerine şartlı olarak cevaz ve ruhsat verilmiştir Sahihi Buharide yer alan Ummetimden oyle bir kavim olacak ki onlar zinayı, ipek elbise giymeyi, ickiyi ve muzik aletlerini helal sayacaklar (Buhari, Eşribe, 6) hadisii şerifi, bu konudaki en acık hadisi şeriflerden biridir
Duğunlerde kadınların kendi aralarında eğlenmeleri konusu ise namahrem erkeklere gorunmeme, haram işlememe, İslami edeb olculerini ihlal etmeme, fasıkların adetlerini taklit etmeme şartıyla caiz gorulse bile; duğun eğlenceleri gunumuzde, genellikle haramlarla icice olduğu ve istismara acık olduğu icin takva cizgisine aykırı olarak icra edilmektedir (H İbrahim Kutlay; İslami Olculere Uygun Duğun, Yeni Dunya Dergisi, 2002, Ağustos)
RasUlullah Efendimiz, nikahın duyurulması icin def calınmasını oğutlemiştir (Tirmizi, Nikah, 6) Sahabeden, Allah Rasulu, bize duğunde oyuna izin verdi dedikleri nakledilmiştir (Nesai, Nikah, 80)
Muhammed b Hatip elCumahi: Allah Rasulu (duğunde) helalle haramın arasını ayıran şey, (nikahı duyurmak amacıyla) def calmak ve ses cıkarmaktır buyurdu (Tirmizi, Nesai, İbn Mace, Musned) diye rivayet etmiştir Allah Resulu, duğununde Rubayyi'nin evine gitmiş ve def calıp turku soyleyen cariyelere, buna devam etmelerini soylemiştir (Buhari)
Yine Efendimiz aleyhissalatu vesselam, bir bayram gunu Hz Aişe validemizin yanında def calıp turku soyleyen iki cariyeye (engel olunmak istendiğinde) Bırakın, bugun bayramdır diye musaade etmiştir (Muslim, Musned)
Bu ve benzeri hadisleri goz onunde bulunduran fıkıhcılar, duğunlerde ve bayramlarda, kadınların kendi aralarında, erkeklerin de kendi aralarında, haram sozler soylemeden ve haram şeyler yapmadan, def calıp turku soyleyerek, eğlenebileceklerini soylemişlerdir Ancak bir kadını tasvir, icki ve meyhaneleri ovme, Muslumanları yerme anlamını taşıyan turkuler, yanık nazımlar, kadınların da erkekleri tasvir etmesi; kadın kadına, erkek erkeğe de olsa cinsel duyguları tahrik eden, haramları guzel gosteren sozler ve hareketler; hemcinsine karşı da olsa mahremlik kurallarına riayetsizlik, dans ve oryantal gibi hemcinsine karşı ilgi uyandıran davranışlar haramdır!
İmamı Gazali, duğun, bayram ve şenlik gunlerinde erkeklerin kendi aralarında oyun tertip etmelerinde, raks etmelerinde bir mahzurun olmadığını kaydederek, ancak kadınların erkekler karşısında oynadığı oyunun haram olduğunu soyler
Haremlik ve selamlığa uygun salonlarda yapılmalıdır
Davetiyelere duğunlerin başlama saati yazılırken, mutlaka namaz vakitleri dikkate alınmalı ve mumkun mertebe, yazılan saatte programa başlanmalıdır Duğun programlarında meşru olan eğlencelere yer verilmeli, duğun ortamını cenaze evine cevirmeyecek ilahi ve musiki ornekleri sunulmalıdır Ozellikle davetlileri sıkmadan, yine duğunun mana ve havasına uygun sohbet yapabilecek alimler ve hoca efendilerden istifade edilmeye calışılmalıdır
Silah ve patlayıcı maddeler kullanılmamalıdır
Duşmana karşı savunma amaclı olarak uretilen bir nesne olan silah ise bugun hayatımızın bir parcası haline gelmiştir Bu durum hic de hoş karşılanacak ve hafife alınacak bir durum değildir Yine gunumuzde silah, bir oyun ve eğlence aleti olarak da on plana cıkartılmaktadır Oysaki kendisinde boyle bir fonksiyon bulunmayan bir aletin, en mutlu gunler olan duğunlerde işi nedir? Bu sorgulanmalıdır
Bizim duğunumuzde hicbir şey olmaz diyerek silahlar ateşlenmekte, kendini bilmez kişiler tarafından bilincsizce kullanılan silahlardan cıkan kurşunlar, insanları yaralamakta veya onların olumune sebep olmaktadır Bu durum ise en mutlu gunumuze acı getirmektir
Duğunlerde kolaylık esas alınmalıdır
İster erkek tarafı isterse kız tarafı olsun, zorlaştırıcı olmamalıyız Dunurumuzun icinde bulunduğu durumu iyi analiz etmeli, onlardan makul isteklerde bulunmalı, onları kaldıramayacağı yukun altına sokmamalıyız
İslam dini zorluk değil, kolaylık dinidir Sevgili Peygamberimiz ashabını herhangi bir işe gonderdiği zaman şoyle derdi, Sevindirin; nefret ettirmeyin! Kolaylaştırın; gucleştirmeyin! (Muslim) Hayatımızın her safhasında takınmamız gereken bu prensipleri, duğunlerimizde de gostermemiz gerekmektedir
Başka insanlar rahatsız edilmemelidir
Duğun yapılan evlerde dikkat edilmesi gereken cok onemli bir husus da cevredeki komşulara, araba kornaları ya da muzik sesleriyle rahatsızlık verilmemesidir Ne yazık ki bazı insanlar, evlerinin bahcesine kurdukları muzik sistemleriyle, yedi mahalleden duyulacak bir gurultu ile caldıkları şarkı hatta ilahilerle, gece gec saatlere kadar, diğer insanları rahatsız etmektedirler
Komşulardan hasta, yaşlı, cocuk ya da uyuması gereken insanları, duğun muzikleriyle rahatsız eden insanlar, kul hakkına girmektedirler Yaptıkları buyuk bir yanlıştır İnsanlar kapalı mekanlarda, cevredeki insanları rahatsız etmeyecek bicimde İslama uygun şekilde eğlenebilirler Ama bu, cevreye zarar verici mahiyette olmamalıdır Yine, gelin almaya konvoy halinde gidilirken, surekli korna calmak ya da trafiği aksatarak başkalarına rahatsızlık vermekten de kacınmaya calışmalıyız
İslama uygun olmayan adetler, kesinlikle terk edilmelidir
Ne yazık ki bazı bolgelerde belki haram sayılan bazı hususlar Gelenek, tore, adet adı altında mazur ve meşru gorulmeye calışılmaktadır İslama uygun olmayan ve haram olan bu şeyler, ne olursa olsun Muslumanların terk etmesi gereken hususlardandır
HASAN CALIŞKAN
Gulistan dergisi
Hulasai kelam, duğunlerde haram olan şu hususlara azami derecede dikkat etmelidir:
1 Birbirine nikahı duşen yabancı kadın ve erkeklerin bir arada eğlenmeleri ve karşılıklı oynamaları,
2 Kadın ve erkeklerin avret yerlerini belli edecek şekilde transperant ve dar giyinmeleri (kadın kadına veya erkek erkeğe, kendi mahremleri arasında olsalar dahi),
3 İslamın nehyedip yasakladığı turku ve şarkıların okunması ve calgı aletlerinin kullanılması,
Ayrıca velime (duğun yemeği) yemeğinin, İslami usullere gore hazırlanmış olmasına azami derecede dikkat edilmelidir
Hadisi şeriflerde yer alan, muzik ve eğlenceyi sınırlayıcı ve yasaklayıcı ifadeler sebebiyle, İslam tarihi boyunca genel anlamda eğlence ve musiki konusunda cevaz veren alimler daima azınlıkta olmuş, bu alimler bile daima ihtiyatlı ifadeler kullanmışlardır
Musiki parcalarında kullanılan sozlerin tevhid inancına aykırı olmaması, icki ve fuhuş gibi haramlara ozendirmemesi, nağmelerin şehveti tahrik edici olmaması, fitneye sebep olmaması, namahrem kadın sesi olmaması, (def ve ney gibi nefis uzerinde menfi etkisi olmayan aletler dışında) muzik aletlerinin kullanılmaması gibi şartlar zikretmişlerdir Cevaz verilen aletlerle soylenen kahramanlık marşları, ilahi ve kasideler, kainattaki guzellikleri anlatan ezgiler, gayet tabii olarak caiz gorulmuştur
Muzik aletleri konusunda hadisi şeriflerde genel ifadeler kullanılmış, def ve ney gibi bazı muzik aletlerine şartlı olarak cevaz ve ruhsat verilmiştir Sahihi Buharide yer alan Ummetimden oyle bir kavim olacak ki onlar zinayı, ipek elbise giymeyi, ickiyi ve muzik aletlerini helal sayacaklar (Buhari, Eşribe, 6) hadisii şerifi, bu konudaki en acık hadisi şeriflerden biridir
Duğunlerde kadınların kendi aralarında eğlenmeleri konusu ise namahrem erkeklere gorunmeme, haram işlememe, İslami edeb olculerini ihlal etmeme, fasıkların adetlerini taklit etmeme şartıyla caiz gorulse bile; duğun eğlenceleri gunumuzde, genellikle haramlarla icice olduğu ve istismara acık olduğu icin takva cizgisine aykırı olarak icra edilmektedir (H İbrahim Kutlay; İslami Olculere Uygun Duğun, Yeni Dunya Dergisi, 2002, Ağustos)
RasUlullah Efendimiz, nikahın duyurulması icin def calınmasını oğutlemiştir (Tirmizi, Nikah, 6) Sahabeden, Allah Rasulu, bize duğunde oyuna izin verdi dedikleri nakledilmiştir (Nesai, Nikah, 80)
Muhammed b Hatip elCumahi: Allah Rasulu (duğunde) helalle haramın arasını ayıran şey, (nikahı duyurmak amacıyla) def calmak ve ses cıkarmaktır buyurdu (Tirmizi, Nesai, İbn Mace, Musned) diye rivayet etmiştir Allah Resulu, duğununde Rubayyi'nin evine gitmiş ve def calıp turku soyleyen cariyelere, buna devam etmelerini soylemiştir (Buhari)
Yine Efendimiz aleyhissalatu vesselam, bir bayram gunu Hz Aişe validemizin yanında def calıp turku soyleyen iki cariyeye (engel olunmak istendiğinde) Bırakın, bugun bayramdır diye musaade etmiştir (Muslim, Musned)
Bu ve benzeri hadisleri goz onunde bulunduran fıkıhcılar, duğunlerde ve bayramlarda, kadınların kendi aralarında, erkeklerin de kendi aralarında, haram sozler soylemeden ve haram şeyler yapmadan, def calıp turku soyleyerek, eğlenebileceklerini soylemişlerdir Ancak bir kadını tasvir, icki ve meyhaneleri ovme, Muslumanları yerme anlamını taşıyan turkuler, yanık nazımlar, kadınların da erkekleri tasvir etmesi; kadın kadına, erkek erkeğe de olsa cinsel duyguları tahrik eden, haramları guzel gosteren sozler ve hareketler; hemcinsine karşı da olsa mahremlik kurallarına riayetsizlik, dans ve oryantal gibi hemcinsine karşı ilgi uyandıran davranışlar haramdır!
İmamı Gazali, duğun, bayram ve şenlik gunlerinde erkeklerin kendi aralarında oyun tertip etmelerinde, raks etmelerinde bir mahzurun olmadığını kaydederek, ancak kadınların erkekler karşısında oynadığı oyunun haram olduğunu soyler
Haremlik ve selamlığa uygun salonlarda yapılmalıdır
Davetiyelere duğunlerin başlama saati yazılırken, mutlaka namaz vakitleri dikkate alınmalı ve mumkun mertebe, yazılan saatte programa başlanmalıdır Duğun programlarında meşru olan eğlencelere yer verilmeli, duğun ortamını cenaze evine cevirmeyecek ilahi ve musiki ornekleri sunulmalıdır Ozellikle davetlileri sıkmadan, yine duğunun mana ve havasına uygun sohbet yapabilecek alimler ve hoca efendilerden istifade edilmeye calışılmalıdır
Silah ve patlayıcı maddeler kullanılmamalıdır
Duşmana karşı savunma amaclı olarak uretilen bir nesne olan silah ise bugun hayatımızın bir parcası haline gelmiştir Bu durum hic de hoş karşılanacak ve hafife alınacak bir durum değildir Yine gunumuzde silah, bir oyun ve eğlence aleti olarak da on plana cıkartılmaktadır Oysaki kendisinde boyle bir fonksiyon bulunmayan bir aletin, en mutlu gunler olan duğunlerde işi nedir? Bu sorgulanmalıdır
Bizim duğunumuzde hicbir şey olmaz diyerek silahlar ateşlenmekte, kendini bilmez kişiler tarafından bilincsizce kullanılan silahlardan cıkan kurşunlar, insanları yaralamakta veya onların olumune sebep olmaktadır Bu durum ise en mutlu gunumuze acı getirmektir
Duğunlerde kolaylık esas alınmalıdır
İster erkek tarafı isterse kız tarafı olsun, zorlaştırıcı olmamalıyız Dunurumuzun icinde bulunduğu durumu iyi analiz etmeli, onlardan makul isteklerde bulunmalı, onları kaldıramayacağı yukun altına sokmamalıyız
İslam dini zorluk değil, kolaylık dinidir Sevgili Peygamberimiz ashabını herhangi bir işe gonderdiği zaman şoyle derdi, Sevindirin; nefret ettirmeyin! Kolaylaştırın; gucleştirmeyin! (Muslim) Hayatımızın her safhasında takınmamız gereken bu prensipleri, duğunlerimizde de gostermemiz gerekmektedir
Başka insanlar rahatsız edilmemelidir
Duğun yapılan evlerde dikkat edilmesi gereken cok onemli bir husus da cevredeki komşulara, araba kornaları ya da muzik sesleriyle rahatsızlık verilmemesidir Ne yazık ki bazı insanlar, evlerinin bahcesine kurdukları muzik sistemleriyle, yedi mahalleden duyulacak bir gurultu ile caldıkları şarkı hatta ilahilerle, gece gec saatlere kadar, diğer insanları rahatsız etmektedirler
Komşulardan hasta, yaşlı, cocuk ya da uyuması gereken insanları, duğun muzikleriyle rahatsız eden insanlar, kul hakkına girmektedirler Yaptıkları buyuk bir yanlıştır İnsanlar kapalı mekanlarda, cevredeki insanları rahatsız etmeyecek bicimde İslama uygun şekilde eğlenebilirler Ama bu, cevreye zarar verici mahiyette olmamalıdır Yine, gelin almaya konvoy halinde gidilirken, surekli korna calmak ya da trafiği aksatarak başkalarına rahatsızlık vermekten de kacınmaya calışmalıyız
İslama uygun olmayan adetler, kesinlikle terk edilmelidir
Ne yazık ki bazı bolgelerde belki haram sayılan bazı hususlar Gelenek, tore, adet adı altında mazur ve meşru gorulmeye calışılmaktadır İslama uygun olmayan ve haram olan bu şeyler, ne olursa olsun Muslumanların terk etmesi gereken hususlardandır
HASAN CALIŞKAN
Gulistan dergisi
