Nefs Nasıl İman Eder?
İnsanın iman etmesi,
kalbin imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli midir?
Başlığa bakınca Nefsin iman etmesi nasıl olur? İnsanın iman etmesi, nefsinin iman etmesi değil midir?diye akla gelebilir Ancak durum oyle değil
Başlığa bakınca Nefsin iman etmesi nasıl olur? İnsanın iman etmesi, nefsinin iman etmesi değil midir?diye akla gelebilir Ancak durum oyle değil Cunku nefsin inkarıyla beraber kalp pekala da iman etmiş olabilir Fakat kamil muminolmak icin bu yeterli değildir
Malumdur ki dinimizin kuldan istediği en onemli şey, gayba inanmasıdır Gayb, insanın tecrube veya duyularla oğrenemediği, ancak Kur'an veya hadislerin haber vermesiyle bilinebilen gerceklerdir Gaybın bir de bildirilmeyen tarafı var ki onun bilgisi sadece Cenabı Hak katındadır O'ndan başkası bilemez İşte mumin, gayba inanan kimse demektir Bir başka anlatımla, kendisine bildirilen fakat duyularıyla vakıf olamadığı hususlara şuphe ve tereddut gutmeden inanan kimse mumin olarak nitelendirilir
Bu iman ya taklidi olur ya tahkiki Eğer mumin delil ve araştırmaya ihtiyac duymadan, Kur'an'daki hakikatleri tefekkur etmeden, sadece yaşadığı ortamdan etkilenerek, ailesinden ve cevresinden duyup gorduğu gibi inanmışsa taklidi iman sahibidir Eğer inandığı şeylerin delil ve araştırmasını yaparak yahut Kur'an'daki hakikatleri tefekkur ederek inancını takviye etmişse, o zaman da tahkiki iman sahibidir Tahkiki iman sarsılmaz şekilde gercekleşen imandır Buna istidlali iman da denmiştir Bu itibarladır ki, tahkiki iman taklidi imandan daha faziletlidir
Kamil mumin olmak icin
Ancak her ikisinden de onemli olan bir husus var ki o da imanı kamile ulaşmaktır Bir mumin araştırıp incelemek suretiyle gaybi delillere kalben inanmış, boylece tahkiki imana ulaşmış olabilir belki, ama bu onun kamil manada iman ettiğini gostermez Cunku kamil mumin olabilmek icin imanı sUrilikten (şekli olmaktan) kurtarmak gerekir
O da emmare nefsin mutmainne makamına ulaşmasıyla; bir başka deyişle, nefs unsurunun inkardan imana donmesiyle meydana gelir Boyle iman, tasavvuf erbabı tarafından yakini imandiye nitelendirilmiştir
Havassın yani ariflerin imanı yakinmertebesinde bir imandır İsmail Hakkı Bursevi ks diyor ki: Havassın imandaki mertebesi, imanı iyani (ihsan derecesindeki iman)dir Şoyle ki: Allah sıfatlarından biriyle kuluna tecelli edince, kulun vucudundaki butun uzuvları Allah'a teslim olur
Boylece daha once kalbi ile inandığı şeyi nefsi inkar ediyorken, artık butun zerreleriyle iyan (ihsan) derecesinde iman etmiş olur Cenabı Hak dağa tecelli ettiğinde onu paramparca etti ve nefs Musa'sı baygın olarak yere duştu Nefs bu makamda Musa as yerindedir Musa as kendine geldiğinde; Ben sana tevbe ettim ve ben inananların ilkiyim(Araf, 143) dedi(Ruhu'lBeyan, 4308)
Sadece kalbin imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli midir?
Yukarıda acıkladığımız uzere kamil imana, ancak nefs canavarına iman şerbeti icirilerek varılabilir Fakat Cenabı Hakk'ın merhameti o kadar geniş ki, sadece kalbin imanı demek olan sUri imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli gormuştur Akaid kitaplarımızda mukallidin imanının kafi ve makbul olduğu bildirilmiştir Nitekim İmamı Rabbani hazretleri ks bir mektubunda; İmanın sureti, Allah Teala'nın şefkat ve merhametinin kemalinden dolayı uhrevi kurtuluş icin yeterli gorduğu şeydir Bu da kalbin, nefsi emmarenin inkar ve direnişiyle beraber tasdikidir(Mektubatı Rabbani, 3448) diye yazmaktadır
İnsanın nefsi inkar ediyor olsa da kalbi inandıktan sonra yine de iman etmiş sayılır Bu bile mumin olmak icin yeterlidir Ancak imanın kemali icin kalbin imanıyla birlikte nefsin de iman etmesi gerekmektedir
Nefs terbiyesinin onemi
Bu noktada nefs terbiyesi buyuk onem arz etmektedir Zira terbiye edilmemiş nefs, eğitilmemiş yırtıcı hayvana benzer Nasıl ki boyle bir hayvan yakınındaki insan icin potansiyel bir tehlike ise, terbiye edilmemiş nefs de mumin icin aynı durumdadır
İman zırhına burunmemiş nefis, inkar oklarına karşı fazla dayanamaz Cunku Yusuf Aleyhisselam'ın da buyurduğu gibi Nefs, Rabbimin esirgemiş olduğu dışında muhakkak ki daima kotuluğu emredicidir(Yusuf, 53)
Dolayısıyla nefsin imanı icin atılacak en onemli adım nefs terbiyesidir Bu terbiyenin en etkili metotlarla yapıldığı yer ise tasavvuf okuludur
Bu arada ibadetleri hakkıyla eda ederek imanın hakikatine, yani yakine ulaşılacağı da unutulmamalıdır Zira İmam Rabbani hazretleri ks diyor ki: İnsanın yaratılışındaki maksat, kendisine emredilen ibadetleri yerine getirmektir İbadetlerin edasından maksat da iman hakikati demek olan yakini elde etmektir(Mektubatı Rabbani, 1394)
İmamı Rabbani ks, ibadetin yerine getirilmesinden once gelen imanın yakindiye tabir edilen iman olmadığını, bilakis imanın sureti olduğunu soylemiş ve bununla bağlantılı olarak, Ey iman edenler, iman ediniz(Nisa, 136) ayetini delil getirerek: Bu ayeti kerimenin manası, 'Ey şeklen iman edenler, emredilen ibadet vazifelerini yerine getirerek hakikaten iman ediniz' demektirdemiştir
Kamil imana duyulan ihtiyac
Tum bunlar gosteriyor ki, inkarın yuceltildiği, manevi bağların gonullerden koparılmaya calışıldığı gunumuz dunyasında kamil imana, dolayısıyla bu imanı kazanmanın en onemli yolu olan tasavvufa her zamankinden daha fazla ihtiyac vardır
Bugun buna daha cok ihtiyac var, cunku eskiden muslumanın ayağını kaydırabilecek, inancını etkileyebilecek, mumin uyuyup kafir kalkmasına sebep olabilecek bu kadar inkar propagandası, bu kadar şeytani telkin yoktu
Dolayısıyla bir insanın aile okulunda aldığı din ve iman eğitimi o zamanlar yeterli gorulebilirdi İmanı ve İslam'ı taklidi de olsa yaşaması normal karşılanabilirdi Zira bulunduğu cevre surekli iman ve maneviyat telkin etmekteydi Oyle bir cevrede inkar tehlikesi cok azdı
Bir de gunumuze bakalım İnsan ve cin şeytanlar her adıma ağ kurmuş, inanclı halkın maneviyatını bozmaya calışıyor İşte bu zamanda nefsi terbiye ederek onun da imandan nasiplenmesini sağlamak, boylece iman kalesini sağlamlaştırmak, adeta zorunluluk teşkil ediyor
Zira kemale ermemiş iman kurşun kalemle yazılmış yazı gibidir Uzerinden silgi gectiğinde daha fazla dayanamaz, silinir Ama kamil iman oyle değildir O adeta tukenmez kalemle yazılmış yazıya benzer Silginin uzerinden gecmesi onu etkilemez
Bizler de Rabbimiz'den boyle huzuru kalp ve imanı kamil dileriz
Semerkand Dergisi Kurşat Salih Yaman Ekim 2024154sayı
Kaynak: Serhaber
İnsanın iman etmesi,
kalbin imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli midir?
Başlığa bakınca Nefsin iman etmesi nasıl olur? İnsanın iman etmesi, nefsinin iman etmesi değil midir?diye akla gelebilir Ancak durum oyle değil
Başlığa bakınca Nefsin iman etmesi nasıl olur? İnsanın iman etmesi, nefsinin iman etmesi değil midir?diye akla gelebilir Ancak durum oyle değil Cunku nefsin inkarıyla beraber kalp pekala da iman etmiş olabilir Fakat kamil muminolmak icin bu yeterli değildir
Malumdur ki dinimizin kuldan istediği en onemli şey, gayba inanmasıdır Gayb, insanın tecrube veya duyularla oğrenemediği, ancak Kur'an veya hadislerin haber vermesiyle bilinebilen gerceklerdir Gaybın bir de bildirilmeyen tarafı var ki onun bilgisi sadece Cenabı Hak katındadır O'ndan başkası bilemez İşte mumin, gayba inanan kimse demektir Bir başka anlatımla, kendisine bildirilen fakat duyularıyla vakıf olamadığı hususlara şuphe ve tereddut gutmeden inanan kimse mumin olarak nitelendirilir
Bu iman ya taklidi olur ya tahkiki Eğer mumin delil ve araştırmaya ihtiyac duymadan, Kur'an'daki hakikatleri tefekkur etmeden, sadece yaşadığı ortamdan etkilenerek, ailesinden ve cevresinden duyup gorduğu gibi inanmışsa taklidi iman sahibidir Eğer inandığı şeylerin delil ve araştırmasını yaparak yahut Kur'an'daki hakikatleri tefekkur ederek inancını takviye etmişse, o zaman da tahkiki iman sahibidir Tahkiki iman sarsılmaz şekilde gercekleşen imandır Buna istidlali iman da denmiştir Bu itibarladır ki, tahkiki iman taklidi imandan daha faziletlidir
Kamil mumin olmak icin
Ancak her ikisinden de onemli olan bir husus var ki o da imanı kamile ulaşmaktır Bir mumin araştırıp incelemek suretiyle gaybi delillere kalben inanmış, boylece tahkiki imana ulaşmış olabilir belki, ama bu onun kamil manada iman ettiğini gostermez Cunku kamil mumin olabilmek icin imanı sUrilikten (şekli olmaktan) kurtarmak gerekir
O da emmare nefsin mutmainne makamına ulaşmasıyla; bir başka deyişle, nefs unsurunun inkardan imana donmesiyle meydana gelir Boyle iman, tasavvuf erbabı tarafından yakini imandiye nitelendirilmiştir
Havassın yani ariflerin imanı yakinmertebesinde bir imandır İsmail Hakkı Bursevi ks diyor ki: Havassın imandaki mertebesi, imanı iyani (ihsan derecesindeki iman)dir Şoyle ki: Allah sıfatlarından biriyle kuluna tecelli edince, kulun vucudundaki butun uzuvları Allah'a teslim olur
Boylece daha once kalbi ile inandığı şeyi nefsi inkar ediyorken, artık butun zerreleriyle iyan (ihsan) derecesinde iman etmiş olur Cenabı Hak dağa tecelli ettiğinde onu paramparca etti ve nefs Musa'sı baygın olarak yere duştu Nefs bu makamda Musa as yerindedir Musa as kendine geldiğinde; Ben sana tevbe ettim ve ben inananların ilkiyim(Araf, 143) dedi(Ruhu'lBeyan, 4308)
Sadece kalbin imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli midir?
Yukarıda acıkladığımız uzere kamil imana, ancak nefs canavarına iman şerbeti icirilerek varılabilir Fakat Cenabı Hakk'ın merhameti o kadar geniş ki, sadece kalbin imanı demek olan sUri imanı ahiret kurtuluşu icin yeterli gormuştur Akaid kitaplarımızda mukallidin imanının kafi ve makbul olduğu bildirilmiştir Nitekim İmamı Rabbani hazretleri ks bir mektubunda; İmanın sureti, Allah Teala'nın şefkat ve merhametinin kemalinden dolayı uhrevi kurtuluş icin yeterli gorduğu şeydir Bu da kalbin, nefsi emmarenin inkar ve direnişiyle beraber tasdikidir(Mektubatı Rabbani, 3448) diye yazmaktadır
İnsanın nefsi inkar ediyor olsa da kalbi inandıktan sonra yine de iman etmiş sayılır Bu bile mumin olmak icin yeterlidir Ancak imanın kemali icin kalbin imanıyla birlikte nefsin de iman etmesi gerekmektedir
Nefs terbiyesinin onemi
Bu noktada nefs terbiyesi buyuk onem arz etmektedir Zira terbiye edilmemiş nefs, eğitilmemiş yırtıcı hayvana benzer Nasıl ki boyle bir hayvan yakınındaki insan icin potansiyel bir tehlike ise, terbiye edilmemiş nefs de mumin icin aynı durumdadır
İman zırhına burunmemiş nefis, inkar oklarına karşı fazla dayanamaz Cunku Yusuf Aleyhisselam'ın da buyurduğu gibi Nefs, Rabbimin esirgemiş olduğu dışında muhakkak ki daima kotuluğu emredicidir(Yusuf, 53)
Dolayısıyla nefsin imanı icin atılacak en onemli adım nefs terbiyesidir Bu terbiyenin en etkili metotlarla yapıldığı yer ise tasavvuf okuludur
Bu arada ibadetleri hakkıyla eda ederek imanın hakikatine, yani yakine ulaşılacağı da unutulmamalıdır Zira İmam Rabbani hazretleri ks diyor ki: İnsanın yaratılışındaki maksat, kendisine emredilen ibadetleri yerine getirmektir İbadetlerin edasından maksat da iman hakikati demek olan yakini elde etmektir(Mektubatı Rabbani, 1394)
İmamı Rabbani ks, ibadetin yerine getirilmesinden once gelen imanın yakindiye tabir edilen iman olmadığını, bilakis imanın sureti olduğunu soylemiş ve bununla bağlantılı olarak, Ey iman edenler, iman ediniz(Nisa, 136) ayetini delil getirerek: Bu ayeti kerimenin manası, 'Ey şeklen iman edenler, emredilen ibadet vazifelerini yerine getirerek hakikaten iman ediniz' demektirdemiştir
Kamil imana duyulan ihtiyac
Tum bunlar gosteriyor ki, inkarın yuceltildiği, manevi bağların gonullerden koparılmaya calışıldığı gunumuz dunyasında kamil imana, dolayısıyla bu imanı kazanmanın en onemli yolu olan tasavvufa her zamankinden daha fazla ihtiyac vardır
Bugun buna daha cok ihtiyac var, cunku eskiden muslumanın ayağını kaydırabilecek, inancını etkileyebilecek, mumin uyuyup kafir kalkmasına sebep olabilecek bu kadar inkar propagandası, bu kadar şeytani telkin yoktu
Dolayısıyla bir insanın aile okulunda aldığı din ve iman eğitimi o zamanlar yeterli gorulebilirdi İmanı ve İslam'ı taklidi de olsa yaşaması normal karşılanabilirdi Zira bulunduğu cevre surekli iman ve maneviyat telkin etmekteydi Oyle bir cevrede inkar tehlikesi cok azdı
Bir de gunumuze bakalım İnsan ve cin şeytanlar her adıma ağ kurmuş, inanclı halkın maneviyatını bozmaya calışıyor İşte bu zamanda nefsi terbiye ederek onun da imandan nasiplenmesini sağlamak, boylece iman kalesini sağlamlaştırmak, adeta zorunluluk teşkil ediyor
Zira kemale ermemiş iman kurşun kalemle yazılmış yazı gibidir Uzerinden silgi gectiğinde daha fazla dayanamaz, silinir Ama kamil iman oyle değildir O adeta tukenmez kalemle yazılmış yazıya benzer Silginin uzerinden gecmesi onu etkilemez
Bizler de Rabbimiz'den boyle huzuru kalp ve imanı kamil dileriz
Semerkand Dergisi Kurşat Salih Yaman Ekim 2024154sayı
Kaynak: Serhaber
