NEYDİK NE OLDUK!
imagesneydikneolduk5ad6d0d27a5a2
*DURUSTLUK*
Bir zamanlar Londra Ticaret Odası'nın en gorunur yerinde şu mealde bir tavsiye levhası asılıydı:
Turklerle alışveriş et, yanılmazsın
*İTİBARLIK*
Bir zamanlar Hollanda Ticaret Odası'nın toplantılarında oylar eşit cıkınca, Osmanlılarla alışverişi olan tuccarın oyu iki sayılır, onun dediği olurdu
*TEMİZLİK*
Yere bile tukurmezdik Hatta, Osmanlı askeri teşkilatını Avrupa'ya tanıtmasıyla meşhur
Comte de Marsıgil, yere tukurmedikleri icin atalarımızı şoyle eleştiriyor:
Turkler hic bir zaman yere tukurmezler
Daima yutkunurlar Bunun icin de saclarında sakallarında bir hararet olur ve zamanla sacları, kaşları, sakalları dokulur
*FAZİLET ABİDESİYDİK*
Kimsenin malına, mulkune goz dikmezdik Kimsenin namusuna yan bakmazdık Hırsızlık nedir bilmez,
dilenciliği meslek edinmez, kimseyide kucumsemezdik
*CEVRECİYDİK*
Kurak gunlerde ucretle adamlar tutup sokaktaki ulu ağacları sulatır, gocmen kuşların yorgunluk atması icin sacak altlarına kuş sarayları yapardık Bunlara oyle cok ornek var ki, saymakla bitmez
*HARAMA EL SURMEZDİK*
Fransız muellif Motray, 1700'lerdeki halimizi şoyle anlatıyor: Turk dukkanlarında hic bir zaman tek meteliğim kaybolmamıştır Ne zaman bir şey unutsam, hic tanımadığım dukkancılar arkamdan adam koşturmuşlar, hatta bir kac kere Beyoğlu'ndaki ikametgahıma kadar gelmişlerdir
*MEDENİYDİK*
İngiliz sefiri Sor James Porter ise, 1740'ların Turkiye'si icin şunları soyluyor:
Gerek İstanbul'da, gerekse imparatorluğun diğer şehirlerinde hukum suren emniyet ve asayiş,
hic bir tereddude imkan bırakmayacak şekilde isbat etmektedir ki, Turkler cok medeni insanlardır
*DOSDOĞRUYDUK*
Fransız generallerden Comte de Bonneval ise, şu hukmu veriyor:
Haksızlık, murabahacılık, inhisarcılık ve hırsızlık gibi suclar, Turkler arasında mechuldur
Oyle bir durustluk gosterirler ki, insan cok defa Turklerin doğruluklarına hayran kalır
*HIRSIZLIK NEDİR BİLMEZDİK*
Fransız muellif Dr Brayer,1830'ların İstanbul'unu getiriyor onumuze:
Evlerin kapısının şoyle boyle kapatıldığı ve dukkanların coğunlukla umumi ahlaka itimaden
acık bırakıldığı İstanbul'da her sene azamı beşaltı hırsızlık vak'ası gorulur
Ubicini Dr Brayer'i şoyle doğruluyor:
Bu muazzam payitahtta dukkancılar, namaz saatlerinde dukkanlarını acık bırakıp camiye gittikleri ve geceleri evlerin kapısı basit bir mandalla kapatıldığı halde, senede dort hırsızlık vakası bile olmaz
Ahalisi sırf Hiristiyan olan Galata ile Beyoğlu'nda ise hırsızlık ve cinayet vak'aları olmadan gun gecmez
*NAZİKTİK*
Edmondo de Amicis isimli İtalyan gezgini, yine 1880'lerin bizi anlatıyor bize:
İstanbul Turk halkı Avrupa'nın en nazik ve en kibar insanlarıdır Sokakta kavga enderdir
Kahkaha sesi nadirattan işitilir O kadar musamahakardırlar ki; ibadet saatlerinde bile camilerini gezebilir, bizim kiliselerde gorduğunuz kolaylığın cok fazlasını gorursunuz
*CİHANA ORNEKTİK*
Turkiye Seyahatnamesi'yle meşhur Du Loir'un 1650'lerdeki hukmu şoyle:
Hic şuphesiz ki, ahlak bakımından Turk siyasetiyle medeni hayatı butun cihana ornek olabilecek vaziyettedir
*ŞEFKATİMİZ YALNIZCA İNSANA YONELİK DEĞİLDİ*
Hayvanları, hatta bitkileri bile kapsıyordu Hayata karşı saygılıydık
Bu konuda dilerseniz Elisee Recus'u dinleyelim, bize 1880'lerdeki halimizi anlatsın:
Turklerdeki iyilik duygusu hayvanları dahi kucaklamıştır Bir cok koyde eşekler haftada iki gun izinli sayılır
Turklerle Rumların karışık olarak yaşadığı koylerde ise bir evin hangi tarafa ait olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz
Eğer evin bacasında leylekler yuva yapmışsa, bilin ki o ev bir Turk evidir
*HAYIRSEVERDİK*
Comte de Marsigli'yi tekrar dinleyelim:
Yazın İstanbul'dan Sofya'ya giderken dağlardan anayol uzerine inmiş koylulerin yolculara bedava ayran dağıttıklarına şahit oldumAynı muellif, ceddimizin hayırseverlikte fazla ileri gittikleri kanaatindedir Şoyle diyor:
Fakat şunu da itiraf etmeliyim ki, bu dindarane hareketlerinde biraz fazla ileri gitmektedirler
İyiliklerini yalnız insan cinsine hasretmekle kalmayıp, hayvanlara ve hatta bitkilere bile tesmil ederler
Bu tespiti, İslam ve Turk duşmanı avukat Guer misallendiriyor:
Turk şefkati hayvanlara bile samildirdedikten sonra şu orneği zikrediyor: Hayvanları beslemek icin vakıflar ve ucretli adamları vardır Bu adamlar sokak başlarında sahipsiz kopeklere ve kedilere et dağıtırlar
Sokaktaki ağacların kuraklıktan kurumasını onlemek icin bir fakire para verip sulatacak kadar kacık muslumanlara bile rastlamak mumkundurKacıklığın kaynağını da veriyor adam: Bir cokları da sırf azad etmek icin kuşbazlardan kuş satın alırlar Bunu yapan bir Turk'e bir gun yaptığı işin neye yaradığını sordum Kucumseyerek baktı ve şu cevabı verdi:
ALLAH'IN RIZASINI TAHSİLE YARAR!
imagesneydikneolduk5ad6d0d3a9532
Tekrar yaşamak mumkunmu acaba bu hasletleri??
Selam ve Dua ile
imagesneydikneolduk5ad6d0d27a5a2
*DURUSTLUK*
Bir zamanlar Londra Ticaret Odası'nın en gorunur yerinde şu mealde bir tavsiye levhası asılıydı:
Turklerle alışveriş et, yanılmazsın
*İTİBARLIK*
Bir zamanlar Hollanda Ticaret Odası'nın toplantılarında oylar eşit cıkınca, Osmanlılarla alışverişi olan tuccarın oyu iki sayılır, onun dediği olurdu
*TEMİZLİK*
Yere bile tukurmezdik Hatta, Osmanlı askeri teşkilatını Avrupa'ya tanıtmasıyla meşhur
Comte de Marsıgil, yere tukurmedikleri icin atalarımızı şoyle eleştiriyor:
Turkler hic bir zaman yere tukurmezler
Daima yutkunurlar Bunun icin de saclarında sakallarında bir hararet olur ve zamanla sacları, kaşları, sakalları dokulur
*FAZİLET ABİDESİYDİK*
Kimsenin malına, mulkune goz dikmezdik Kimsenin namusuna yan bakmazdık Hırsızlık nedir bilmez,
dilenciliği meslek edinmez, kimseyide kucumsemezdik
*CEVRECİYDİK*
Kurak gunlerde ucretle adamlar tutup sokaktaki ulu ağacları sulatır, gocmen kuşların yorgunluk atması icin sacak altlarına kuş sarayları yapardık Bunlara oyle cok ornek var ki, saymakla bitmez
*HARAMA EL SURMEZDİK*
Fransız muellif Motray, 1700'lerdeki halimizi şoyle anlatıyor: Turk dukkanlarında hic bir zaman tek meteliğim kaybolmamıştır Ne zaman bir şey unutsam, hic tanımadığım dukkancılar arkamdan adam koşturmuşlar, hatta bir kac kere Beyoğlu'ndaki ikametgahıma kadar gelmişlerdir
*MEDENİYDİK*
İngiliz sefiri Sor James Porter ise, 1740'ların Turkiye'si icin şunları soyluyor:
Gerek İstanbul'da, gerekse imparatorluğun diğer şehirlerinde hukum suren emniyet ve asayiş,
hic bir tereddude imkan bırakmayacak şekilde isbat etmektedir ki, Turkler cok medeni insanlardır
*DOSDOĞRUYDUK*
Fransız generallerden Comte de Bonneval ise, şu hukmu veriyor:
Haksızlık, murabahacılık, inhisarcılık ve hırsızlık gibi suclar, Turkler arasında mechuldur
Oyle bir durustluk gosterirler ki, insan cok defa Turklerin doğruluklarına hayran kalır
*HIRSIZLIK NEDİR BİLMEZDİK*
Fransız muellif Dr Brayer,1830'ların İstanbul'unu getiriyor onumuze:
Evlerin kapısının şoyle boyle kapatıldığı ve dukkanların coğunlukla umumi ahlaka itimaden
acık bırakıldığı İstanbul'da her sene azamı beşaltı hırsızlık vak'ası gorulur
Ubicini Dr Brayer'i şoyle doğruluyor:
Bu muazzam payitahtta dukkancılar, namaz saatlerinde dukkanlarını acık bırakıp camiye gittikleri ve geceleri evlerin kapısı basit bir mandalla kapatıldığı halde, senede dort hırsızlık vakası bile olmaz
Ahalisi sırf Hiristiyan olan Galata ile Beyoğlu'nda ise hırsızlık ve cinayet vak'aları olmadan gun gecmez
*NAZİKTİK*
Edmondo de Amicis isimli İtalyan gezgini, yine 1880'lerin bizi anlatıyor bize:
İstanbul Turk halkı Avrupa'nın en nazik ve en kibar insanlarıdır Sokakta kavga enderdir
Kahkaha sesi nadirattan işitilir O kadar musamahakardırlar ki; ibadet saatlerinde bile camilerini gezebilir, bizim kiliselerde gorduğunuz kolaylığın cok fazlasını gorursunuz
*CİHANA ORNEKTİK*
Turkiye Seyahatnamesi'yle meşhur Du Loir'un 1650'lerdeki hukmu şoyle:
Hic şuphesiz ki, ahlak bakımından Turk siyasetiyle medeni hayatı butun cihana ornek olabilecek vaziyettedir
*ŞEFKATİMİZ YALNIZCA İNSANA YONELİK DEĞİLDİ*
Hayvanları, hatta bitkileri bile kapsıyordu Hayata karşı saygılıydık
Bu konuda dilerseniz Elisee Recus'u dinleyelim, bize 1880'lerdeki halimizi anlatsın:
Turklerdeki iyilik duygusu hayvanları dahi kucaklamıştır Bir cok koyde eşekler haftada iki gun izinli sayılır
Turklerle Rumların karışık olarak yaşadığı koylerde ise bir evin hangi tarafa ait olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz
Eğer evin bacasında leylekler yuva yapmışsa, bilin ki o ev bir Turk evidir
*HAYIRSEVERDİK*
Comte de Marsigli'yi tekrar dinleyelim:
Yazın İstanbul'dan Sofya'ya giderken dağlardan anayol uzerine inmiş koylulerin yolculara bedava ayran dağıttıklarına şahit oldumAynı muellif, ceddimizin hayırseverlikte fazla ileri gittikleri kanaatindedir Şoyle diyor:
Fakat şunu da itiraf etmeliyim ki, bu dindarane hareketlerinde biraz fazla ileri gitmektedirler
İyiliklerini yalnız insan cinsine hasretmekle kalmayıp, hayvanlara ve hatta bitkilere bile tesmil ederler
Bu tespiti, İslam ve Turk duşmanı avukat Guer misallendiriyor:
Turk şefkati hayvanlara bile samildirdedikten sonra şu orneği zikrediyor: Hayvanları beslemek icin vakıflar ve ucretli adamları vardır Bu adamlar sokak başlarında sahipsiz kopeklere ve kedilere et dağıtırlar
Sokaktaki ağacların kuraklıktan kurumasını onlemek icin bir fakire para verip sulatacak kadar kacık muslumanlara bile rastlamak mumkundurKacıklığın kaynağını da veriyor adam: Bir cokları da sırf azad etmek icin kuşbazlardan kuş satın alırlar Bunu yapan bir Turk'e bir gun yaptığı işin neye yaradığını sordum Kucumseyerek baktı ve şu cevabı verdi:
ALLAH'IN RIZASINI TAHSİLE YARAR!
imagesneydikneolduk5ad6d0d3a9532
Tekrar yaşamak mumkunmu acaba bu hasletleri??
Selam ve Dua ile