Obezite tedavisinde yapılan en büyük yanlış, hızlı kilo vermenin hedeflenmesidir. Hızla verilen kiloların
hızla geri alınması, bunun sonucunda yaşanan düş kırıklıkları hastada motivasyon kaybına neden olur.
Bu yüzden daha tedavi başlangıcında gerçekçi hedefler belirlenmelidir (6 ayda %5-10 kilo kaybı gibi).
Vücut ağırlığındaki %10 kadar bir azalma bile risk faktörlerinin belirgin olarak azalmasını sağlar. Örneğin
yağ dokusundaki 1 kg’lık azalma sistolik kan basıncında 2 mmHg, diyastolik kan basıncında ise 1 mmHg
kadarlık bir düşme sağlar ki, bu sonuç bir antihipertansif ilacın sağladığı kadar etkinlik demektir.
Kilonun korunması uzun süreli davranış değişikliği, dengeli ve sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin
artırılmasına bağlıdır. Bu amaca yönelik olarak tedavide ana nokta enerji alımının azaltılması ve enerji
harcanmasının artırılmasıdır. Obezite tedavisinde beslenme tedavisi, fiziksel aktivite, davranış tedavisi,
ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi gibi çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Obezite Tedavisi Nasıl Yapılır ?
Obezite ile mücadelede; diyet (Tıbbi Beslenme) tedavisi, fiziksel aktivite (egzersiz), davranış tedavisi
(beslenme modeli), ilaç tedavisi, kombine tedavi ve cerrahi tedavi gibi çeşitli tipte tedavi yöntemleri
uygulanmaktadır.
Tedavi hedefleri %10’luk kilo kaybına odaklanmış olup amaç kilo kaybının uzun süre idamesinin
sağlanmasıdır. Kilonun korunması uzun süreli davranış değişikliği, dengeli ve sağlıklı beslenme ve
fiziksel aktivitenin artırılmasına bağlıdır. Bu amaca yönelik olarak tedavide ana nokta enerji alımının
azaltılması ve enerji harcanmasının artırılmasıdır. Gün içinde harcadığımız enerji türleri şunlardır:
1- Bazal metabolizma,
2- Öğün bağımlı enerji harcanması (gıdaların termik etkisi)
3- Fiziksel aktivite için kaybedilen enerji.
Bazal metabolizma günlük enerjinin %60-70’i, gıdaların termik etkisi %10’u, fiziksel egzersiz ise sedanter
yaşayanlarda %10-15, aktif kişilerde ise total enerjinin %30-40’ı dır.
Diyet (Sağlıklı beslenme) Tedavisi:
Diyet uygulanabilir, ucuz ve güvenli bir seçenek olmakla birlikte kişiye özelolmalıdır. Diyet tedavisinde
amaç enerji açığı oluşturarak vücut yağ depolarında azalma sağlamaktır. Kas ve yaşamsal organlarda
hücre kaybı olmadan yağ depolarında azalma sağlanmalı, vitamin, mineral ve elektrolit kaybı
önlenmelidir. Genelde 500-600 kkal/gün kalori kısıtlaması haftada 0.5 kg ve 6 ayda %10 kadar bir
zayıflamaya neden olur. Gün içerisinde alınan toplam enerji alımı kısıtlamak için bir çok obez öğün
atlamakta, ancak açlık dürtüsü daha sonra daha fazla gıda alımı yaratmakta ve gıdaların termojenik
etkileri de azalmaktadır. Bu yüzden günlük kalori bölünerek kahvaltıda %20-25, öğle yemeğinde %30-35,
akşam yemeğinde %30-35 oranlarında sık yemek yemeleri ve açlık hissinin baskılanması önemlidir.
Egzersiz:
Egzersize başlamadan önce mutlaka kalp ve akciğer testlerinin yapılması gerekir. Başlangıçta 30-45
dakika/gün haftada 3-5 gün orta derecede fiziksel aktivite için teşvik edilmelidir. Haftada 2,000 kkal
harcamak için yaklaşık haftada 7 saat (420 dk) çabuk yürüyüş yapmak gerekir. Ayrıca hastanın yaşı, ek
hastalıkları değerlendirilmeli ekzersiz planlaması kişiye özel yapılmalıdır. Öncelikle haftada 3 gün 10 dk.
yürüyüş ile başlanır. Haftada en az 5 gün 30-45 dk’ya artırılır.
Davranış Tedavisi:
Fiziksel aktiviteyi artırmak ve diyet önerilerine uyma zorluğu yaşayan kişilerde uyumu artırmak için
davranış tedavilerinden de yararlanılır. Davranış tedavisi kişinin motivasyonunu artırır. Terapistin
yönetiminde haftada 1-2 saatlik oturumlar halinde 10-15 kişilik gruplarla 12-20 hafta uygulanır. 6 ay
haftada bir, sonra ayda 1-2 kez olan toplantılar iki yıla kadar uzatılabilir. Ancak tek başına davranış
tedavisi obezite tedavisinde yeterli değildir. Davranış stratejileri 4 ay-1 yıl içinde diyet ve egzersizle
oluşturulan kilo kaybını bazalin %10 u kadar arttırır. İlaç tedavisi yada çok düşük kalorili diyet (ÇDKD) ile
kombine uygulanması önerilmektedir.
Cerrahi Tedavi :
Yaşam tarzı değişikliği, diyet , egzersiz ve ilaç tedavisine rağmen başarısız olan olgularda; cerrahi
yöntemler güvenilir ve etkilidir. Şiddetli obezite BKİ>40 kg/m2 ve BKİ’i 35-40 arasında ancak obezite ile
ilişkili hastalık için yüksek risk taşıyan kişiler cerrahi tedavi için adaydır. Obezite cerrahisinde alınan
gıdaların azaltılması için mide ve ince bağırsağa girişim uygulanır. Cerrahi öncesi hastalar risk ve
yararlar konusunda bilgilendirilmeli, endokrinologlarca muayene edilmeli, ilgili laboratuvar testleri
yapılmalı, psikiyatrik açıdan değerlendirilmeli multidisipliner bir yaklaşımla incelenmelidir.
Obezite tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler şunlardır:
Gastrik rezeksiyon
• Horizontal gastroplasti
• Vertikal bantlı gastroplasti
• Gastrik bantlama
Malabsorbsiyon yapan yöntemler
• Jejenoileal by pass
• Retrokolik loop by-pass
• Roux-en Y gastrik by pass
Kombinasyonlar
• Laparaskopik anti-obezite cerrahisi
• Biliyopankreatik diversiyon
• Liposuction
• Lipektomi biçiminde sıralanabilirler.
Ayarlanabilir gastrik band (mide kelepçesi olarak ta bilinmektedir) yönteminde uygun bir band midenin
üst bölümüçevresine yerleştirilir. Band ilerleyici olarak küçük bir kese yaratmak için sıkıştırılır. Düzenli
uygulama için iğne gerekir. Teknik olarak kolay, geri dönüşümlü ve malabsorbsiyon riski yoktur. Yakın
izlem ve düzenli bant ayarı gerektirir. Hasta şekerleme ve yüksek karbohidratlı sıvı tüketirse tedavi
başarısız olur.
hızla geri alınması, bunun sonucunda yaşanan düş kırıklıkları hastada motivasyon kaybına neden olur.
Bu yüzden daha tedavi başlangıcında gerçekçi hedefler belirlenmelidir (6 ayda %5-10 kilo kaybı gibi).
Vücut ağırlığındaki %10 kadar bir azalma bile risk faktörlerinin belirgin olarak azalmasını sağlar. Örneğin
yağ dokusundaki 1 kg’lık azalma sistolik kan basıncında 2 mmHg, diyastolik kan basıncında ise 1 mmHg
kadarlık bir düşme sağlar ki, bu sonuç bir antihipertansif ilacın sağladığı kadar etkinlik demektir.
Kilonun korunması uzun süreli davranış değişikliği, dengeli ve sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin
artırılmasına bağlıdır. Bu amaca yönelik olarak tedavide ana nokta enerji alımının azaltılması ve enerji
harcanmasının artırılmasıdır. Obezite tedavisinde beslenme tedavisi, fiziksel aktivite, davranış tedavisi,
ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi gibi çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
Obezite Tedavisi Nasıl Yapılır ?
Obezite ile mücadelede; diyet (Tıbbi Beslenme) tedavisi, fiziksel aktivite (egzersiz), davranış tedavisi
(beslenme modeli), ilaç tedavisi, kombine tedavi ve cerrahi tedavi gibi çeşitli tipte tedavi yöntemleri
uygulanmaktadır.
Tedavi hedefleri %10’luk kilo kaybına odaklanmış olup amaç kilo kaybının uzun süre idamesinin
sağlanmasıdır. Kilonun korunması uzun süreli davranış değişikliği, dengeli ve sağlıklı beslenme ve
fiziksel aktivitenin artırılmasına bağlıdır. Bu amaca yönelik olarak tedavide ana nokta enerji alımının
azaltılması ve enerji harcanmasının artırılmasıdır. Gün içinde harcadığımız enerji türleri şunlardır:
1- Bazal metabolizma,
2- Öğün bağımlı enerji harcanması (gıdaların termik etkisi)
3- Fiziksel aktivite için kaybedilen enerji.
Bazal metabolizma günlük enerjinin %60-70’i, gıdaların termik etkisi %10’u, fiziksel egzersiz ise sedanter
yaşayanlarda %10-15, aktif kişilerde ise total enerjinin %30-40’ı dır.
Diyet (Sağlıklı beslenme) Tedavisi:
Diyet uygulanabilir, ucuz ve güvenli bir seçenek olmakla birlikte kişiye özelolmalıdır. Diyet tedavisinde
amaç enerji açığı oluşturarak vücut yağ depolarında azalma sağlamaktır. Kas ve yaşamsal organlarda
hücre kaybı olmadan yağ depolarında azalma sağlanmalı, vitamin, mineral ve elektrolit kaybı
önlenmelidir. Genelde 500-600 kkal/gün kalori kısıtlaması haftada 0.5 kg ve 6 ayda %10 kadar bir
zayıflamaya neden olur. Gün içerisinde alınan toplam enerji alımı kısıtlamak için bir çok obez öğün
atlamakta, ancak açlık dürtüsü daha sonra daha fazla gıda alımı yaratmakta ve gıdaların termojenik
etkileri de azalmaktadır. Bu yüzden günlük kalori bölünerek kahvaltıda %20-25, öğle yemeğinde %30-35,
akşam yemeğinde %30-35 oranlarında sık yemek yemeleri ve açlık hissinin baskılanması önemlidir.
Egzersiz:
Egzersize başlamadan önce mutlaka kalp ve akciğer testlerinin yapılması gerekir. Başlangıçta 30-45
dakika/gün haftada 3-5 gün orta derecede fiziksel aktivite için teşvik edilmelidir. Haftada 2,000 kkal
harcamak için yaklaşık haftada 7 saat (420 dk) çabuk yürüyüş yapmak gerekir. Ayrıca hastanın yaşı, ek
hastalıkları değerlendirilmeli ekzersiz planlaması kişiye özel yapılmalıdır. Öncelikle haftada 3 gün 10 dk.
yürüyüş ile başlanır. Haftada en az 5 gün 30-45 dk’ya artırılır.
Davranış Tedavisi:
Fiziksel aktiviteyi artırmak ve diyet önerilerine uyma zorluğu yaşayan kişilerde uyumu artırmak için
davranış tedavilerinden de yararlanılır. Davranış tedavisi kişinin motivasyonunu artırır. Terapistin
yönetiminde haftada 1-2 saatlik oturumlar halinde 10-15 kişilik gruplarla 12-20 hafta uygulanır. 6 ay
haftada bir, sonra ayda 1-2 kez olan toplantılar iki yıla kadar uzatılabilir. Ancak tek başına davranış
tedavisi obezite tedavisinde yeterli değildir. Davranış stratejileri 4 ay-1 yıl içinde diyet ve egzersizle
oluşturulan kilo kaybını bazalin %10 u kadar arttırır. İlaç tedavisi yada çok düşük kalorili diyet (ÇDKD) ile
kombine uygulanması önerilmektedir.
Cerrahi Tedavi :
Yaşam tarzı değişikliği, diyet , egzersiz ve ilaç tedavisine rağmen başarısız olan olgularda; cerrahi
yöntemler güvenilir ve etkilidir. Şiddetli obezite BKİ>40 kg/m2 ve BKİ’i 35-40 arasında ancak obezite ile
ilişkili hastalık için yüksek risk taşıyan kişiler cerrahi tedavi için adaydır. Obezite cerrahisinde alınan
gıdaların azaltılması için mide ve ince bağırsağa girişim uygulanır. Cerrahi öncesi hastalar risk ve
yararlar konusunda bilgilendirilmeli, endokrinologlarca muayene edilmeli, ilgili laboratuvar testleri
yapılmalı, psikiyatrik açıdan değerlendirilmeli multidisipliner bir yaklaşımla incelenmelidir.
Obezite tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler şunlardır:
Gastrik rezeksiyon
• Horizontal gastroplasti
• Vertikal bantlı gastroplasti
• Gastrik bantlama
Malabsorbsiyon yapan yöntemler
• Jejenoileal by pass
• Retrokolik loop by-pass
• Roux-en Y gastrik by pass
Kombinasyonlar
• Laparaskopik anti-obezite cerrahisi
• Biliyopankreatik diversiyon
• Liposuction
• Lipektomi biçiminde sıralanabilirler.
Ayarlanabilir gastrik band (mide kelepçesi olarak ta bilinmektedir) yönteminde uygun bir band midenin
üst bölümüçevresine yerleştirilir. Band ilerleyici olarak küçük bir kese yaratmak için sıkıştırılır. Düzenli
uygulama için iğne gerekir. Teknik olarak kolay, geri dönüşümlü ve malabsorbsiyon riski yoktur. Yakın
izlem ve düzenli bant ayarı gerektirir. Hasta şekerleme ve yüksek karbohidratlı sıvı tüketirse tedavi
başarısız olur.