Obesite artan yağ depolanmasıyla giden sıhhat üzerine olumsuz tesirleri olan ve hayat müddetini kısaltan bir metabolik hastalıktır. Vücut kitle indeksi %30’un üstünde olanlar obez, %25 ‘in üstünde olanlar ise ziyade kilolu olarak tanımlanmaktadır. Yerküre Sıhhat Örğütü (WHO) 2015 ‘de 2.3 bilyon erişkinin çokça kilolu ve 700 milyonun ise obez olacağını açıklamıştır. 2012 de yayınlanan yerkürenin obesite haritasında Türkiye de obezite %10-15 olarak gösterilmektedir.
Yetişkin erkeklerde vücut yükünün %15-18'i, bayanlarda ise %20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu orantının erkeklerde %25, bayanlarda ise %30'un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır. Karın muhitinde biriken yağlar vücudun sair mahallerinde biriken yağlara nazaran hastalık riskini daha çokça artırmaktadır. Zira buradaki yağ hücreleri daha büyüktür ve iç organlara daha yakındır. O nedenle bel muhiti kalın olanlar basen etrafı kalın olanlara nazaran metabolik açıdan daha risklidir.
Günlük alınan enejjinin harcanan kuvvetten ziyade olması durumunda, harcanamayan güç vucutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.
Artmış vücut kitle indeksi (VKİ), metabolik sendrom, insulin direnci , bozulmuş glukoz toleransı, ateroskleroz (damar sertliği), hipertansiyon, dislipidemi (kan yağlarında bozukluk) üzere marazlarla bağlantılıdır
Obezite ve Tip II Diyabet
Gelişmiş ve gelişmekte olan memleketlerde süratle artış gösteren Tip II Diabet, obezlerde, alışılagelmiş kilolulara nazaran yüzde 80 daha çok rastlanır.İnsülin direnci ve eksikliğiyle ortaya çıkan Tip II Diyabet’in görülme riski, bel/kalça orantısı yüksek şahıslarda ve abdominal yani organ etrafında ziyade yağı olan bireylerde daha çok artar. Kas, kara- ciğer ve pankreas dokusunda aşırı yağ depolanması, bu hücrelerin fonksiyonlarını bozar. Bu duruma lipotoksisite denir. Bu hikaye, obezitede tip 2 diyabetin gelişimine neden olur.
Obezite ve hipertansiyon
Vücut tartısı ve yağ nispeti yüksek olan obezlerdeki insülin direnci, kandaki insülinin haddinden fazla kademe artmasına neden olur. Bu durumda böbreklerden sodyumun geri emilimi artar. Tıpkı devirde hür radikallerle birlikte, hücre içindeki kalsiyum birikimini de artıran bu durum, obezlerdeki yüksek tansiyon, kalp illetlerini daha da artırır. Vücut tartısındaki 1 kilogramlık düşüş, tansiyonda da 1,2-1,6 üzere bir düşüşe neden olur.
Obezite ve safra kesesi marazları
20-30 yaşlarındaki obez hatunların safra keselerinde, sıradan kilolu hatunlardan 6 sefer daha ziyade taş oluşumu görülür. 60 yaşın üzerindeki beyaz obez hatunların üçte birinde safra illetleri ortaya çıkar.
Obezite ve iskelet sistemi marazları
Kilo ve yağ fazlalığına bağlı olarak obezlerde; kas, bel, kalça, diz ve eklem ağrıları epeyce sık görülür. Obezitede eklemlere haddinden fazla yük binmesine bağlı eklemlerin kıkırdak yüzeylerinde aşınma ve bozulmalar olur Çoklukla pasif bir hayat üslupları olan obezlerin, hareketsizlikten ötürü iskelet sistemleri hasar görür. Kuvvet harcamaları da az olan obezlerin, iskelet sistemi illetlerinden korunmak için bir yandan zayıflarken, öteki yandan fizikî aktivitelerini artırmaları gerekir. Osteoartriti olan hastaların %80 den ziyadesi ya kilolu ya da obezdir. Obezlerde münhasıran diz, kalça eklemlerinde ve belde kireçlenmeye (osteoartroz ve osteoartrit) ve topuk dikenine sık rastlanır. Gut illeti da obezite ve metabolik sendromla sıklıkla birlikte görülen ve kilo almayla berbatlaşan bir gayrı eklem illetidir. Kilo alma ve obezite ile birlikte sıradan kilodaki bir bireye nazaran eklem meselesine rastlanma nispeti 130 kat kadar artabilmektedir. Genç yaşlarda başlayan ve bilhassa uzun müddetten beri kilolu ve obez kimselerde eklemlerde kireçlenme görülme orantısı olağana nazaran 40 kat kadar artabilmektedir. Obez hastalarda artan insülin direnci, serum ürik asit seviyesini de artırır ve gut illeti oluşur.
Obezite ve uyku bozuklukları
Obezlerin sık yaşadığı meselelerinden birisi de uykudayken yaşadıkları teneffüs bozukluklarıdır. Bunlardan birisi olan uyku apnesinde kişi, nefesini 10 saniyeden ziyade fiyat. Uyku apnesi sonraki gün, yorgun uyanmaya, performans düşüklüğüne, baş ağrısına ve ses kısıklığına yol açar.
Obezite ve infertilite
Obezitede doğurganlık negatif formda etkilenebilir. Hatunlarda obezitenin erken periyotta ortaya çıkması adet düzensizliklerine, kronik yumurtlama meselelerine ve erişkin yaşta infertiliteye yol açar. Hatunlarda obezite düşük riskini arttırabilir ve vücut kütle indeksi 30 kg/m2'yi aştığında yardımcı üreme teknolojileri ile elde edilen gebeliğin sonuçlarını çok olumsuz tesirler. Bu birliktelikte bahsedilen temel faktörler insülin fazlalığı ve insülin direnci olabilir. Obezitenin bu istenmeyen tesirleri polikistik over sendromunda özgün olarak barizdir. Erkeklerde ise obeziteye düşük testosteron seviyeleri eşlik eder, sperm kalitesi bozulur.
Yetişkin erkeklerde vücut yükünün %15-18'i, bayanlarda ise %20-25'ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu orantının erkeklerde %25, bayanlarda ise %30'un üstüne çıkması obeziteyi oluşturmaktadır. Karın muhitinde biriken yağlar vücudun sair mahallerinde biriken yağlara nazaran hastalık riskini daha çokça artırmaktadır. Zira buradaki yağ hücreleri daha büyüktür ve iç organlara daha yakındır. O nedenle bel muhiti kalın olanlar basen etrafı kalın olanlara nazaran metabolik açıdan daha risklidir.
Günlük alınan enejjinin harcanan kuvvetten ziyade olması durumunda, harcanamayan güç vucutta yağ olarak depolanmakta ve obezite oluşumuna neden olmaktadır.
Artmış vücut kitle indeksi (VKİ), metabolik sendrom, insulin direnci , bozulmuş glukoz toleransı, ateroskleroz (damar sertliği), hipertansiyon, dislipidemi (kan yağlarında bozukluk) üzere marazlarla bağlantılıdır
Obezite ve Tip II Diyabet
Gelişmiş ve gelişmekte olan memleketlerde süratle artış gösteren Tip II Diabet, obezlerde, alışılagelmiş kilolulara nazaran yüzde 80 daha çok rastlanır.İnsülin direnci ve eksikliğiyle ortaya çıkan Tip II Diyabet’in görülme riski, bel/kalça orantısı yüksek şahıslarda ve abdominal yani organ etrafında ziyade yağı olan bireylerde daha çok artar. Kas, kara- ciğer ve pankreas dokusunda aşırı yağ depolanması, bu hücrelerin fonksiyonlarını bozar. Bu duruma lipotoksisite denir. Bu hikaye, obezitede tip 2 diyabetin gelişimine neden olur.
Obezite ve hipertansiyon
Vücut tartısı ve yağ nispeti yüksek olan obezlerdeki insülin direnci, kandaki insülinin haddinden fazla kademe artmasına neden olur. Bu durumda böbreklerden sodyumun geri emilimi artar. Tıpkı devirde hür radikallerle birlikte, hücre içindeki kalsiyum birikimini de artıran bu durum, obezlerdeki yüksek tansiyon, kalp illetlerini daha da artırır. Vücut tartısındaki 1 kilogramlık düşüş, tansiyonda da 1,2-1,6 üzere bir düşüşe neden olur.
Obezite ve safra kesesi marazları
20-30 yaşlarındaki obez hatunların safra keselerinde, sıradan kilolu hatunlardan 6 sefer daha ziyade taş oluşumu görülür. 60 yaşın üzerindeki beyaz obez hatunların üçte birinde safra illetleri ortaya çıkar.
Obezite ve iskelet sistemi marazları
Kilo ve yağ fazlalığına bağlı olarak obezlerde; kas, bel, kalça, diz ve eklem ağrıları epeyce sık görülür. Obezitede eklemlere haddinden fazla yük binmesine bağlı eklemlerin kıkırdak yüzeylerinde aşınma ve bozulmalar olur Çoklukla pasif bir hayat üslupları olan obezlerin, hareketsizlikten ötürü iskelet sistemleri hasar görür. Kuvvet harcamaları da az olan obezlerin, iskelet sistemi illetlerinden korunmak için bir yandan zayıflarken, öteki yandan fizikî aktivitelerini artırmaları gerekir. Osteoartriti olan hastaların %80 den ziyadesi ya kilolu ya da obezdir. Obezlerde münhasıran diz, kalça eklemlerinde ve belde kireçlenmeye (osteoartroz ve osteoartrit) ve topuk dikenine sık rastlanır. Gut illeti da obezite ve metabolik sendromla sıklıkla birlikte görülen ve kilo almayla berbatlaşan bir gayrı eklem illetidir. Kilo alma ve obezite ile birlikte sıradan kilodaki bir bireye nazaran eklem meselesine rastlanma nispeti 130 kat kadar artabilmektedir. Genç yaşlarda başlayan ve bilhassa uzun müddetten beri kilolu ve obez kimselerde eklemlerde kireçlenme görülme orantısı olağana nazaran 40 kat kadar artabilmektedir. Obez hastalarda artan insülin direnci, serum ürik asit seviyesini de artırır ve gut illeti oluşur.
Obezite ve uyku bozuklukları
Obezlerin sık yaşadığı meselelerinden birisi de uykudayken yaşadıkları teneffüs bozukluklarıdır. Bunlardan birisi olan uyku apnesinde kişi, nefesini 10 saniyeden ziyade fiyat. Uyku apnesi sonraki gün, yorgun uyanmaya, performans düşüklüğüne, baş ağrısına ve ses kısıklığına yol açar.
Obezite ve infertilite
Obezitede doğurganlık negatif formda etkilenebilir. Hatunlarda obezitenin erken periyotta ortaya çıkması adet düzensizliklerine, kronik yumurtlama meselelerine ve erişkin yaşta infertiliteye yol açar. Hatunlarda obezite düşük riskini arttırabilir ve vücut kütle indeksi 30 kg/m2'yi aştığında yardımcı üreme teknolojileri ile elde edilen gebeliğin sonuçlarını çok olumsuz tesirler. Bu birliktelikte bahsedilen temel faktörler insülin fazlalığı ve insülin direnci olabilir. Obezitenin bu istenmeyen tesirleri polikistik over sendromunda özgün olarak barizdir. Erkeklerde ise obeziteye düşük testosteron seviyeleri eşlik eder, sperm kalitesi bozulur.