Evladım niye öksürüyor? Astım mı? Sinüzit mi? Bronşit mi? Zatürre mi? Boğmaca mı?
Bilhassa bahar ve kış aylarında kimi anne-babaların kabusu olur evlatlarının inatçı öksürükleri. Velev arkadaşlar ve komşular bile duruma el koyabilir: “Şu evladı bir de filanca doktora götürün!”.
Teneffüs yollarının bir korunma refleksi olan öksürük çoğunlukla yalın bir üst teneffüs yolu enfeksiyonunun (ÜSYE) belirtisidir. Öksürüğün özellikleri ve ona eşlik eden sair hastalık belirtileri “soğuk algınlığı” yahut “grip” olarak tanımlanan ve 5-10 gün içinde hafifleyerek güzelleşen viral ÜSYE’den ayırımına yardımcı olur, örneğin:
- Mektep mevsiminin başlamasıyla birlikte ayda 1-2 sefer tekrarlayan, burun akıntısı, aksırık ve bazen ateşle birlikte başlayan kuru öksürük 5-10 gün içinde hafifler, fakat tam kaybolmadan yeni bir burun akıntısı ve aksırık belirtileri ile yine başlar, bu durum kış boyunca devam eder. Ebeveyn bu durumu güzelleşmeyen bir akiğer marazı olarak yorumlayabilir. Halbuki her öksürük devri farklı bir teneffüs yolu virüsüne bağlı bir ÜSYE’dir. Bu devirlerde hastanın muayenesinde orta kulak iltihabı, sinüzit yahut zatürre üzere bir komplikasyon saptanmamışsa antibiyotik tedavisi gereksiz ve etkisizdir, hastalık mühletini kısaltmaz, bakteriyel komplikasyonları da önlemediği gösterilmiştir.
- Bir viral ÜSYE sırasında 7-10 günden uzun süren ve şiddetinde hafifleme olmayan öksürük, burun/geniz akıntısı ve burun tıkanıklığı üzere belirtiler akut sinüziti, 10 günden uzun süren inatçı kuru ve şiddetli öksürükler aşısız bebeklerde boğmaca sendromunu düşündürmelidir.
- Her viral ÜSYE sırasında yahut sonrasında ortaya çıkan ve bazen nefes darlığı ile birlikte olan hışıltılı teneffüs, çocukluk çağı astımı yahut hava yolu reaktivitesine yol açan mide-yemek borusu reflüsü üzere gayrı marazları düşündürmelidir.
- “Havlama sesine benzeyen” boğuk sesle öksürük, ses kısıklığı, nefes almada zorluk ve/veya nefes alırken “ötme sesi” üzere belirtiler kurup sendromunu, en sıklıkla akut larenjiti düşündürür.
- Ateş, halsizlik, iştahsızlık, nefes darlığı, karın yahut göğüs ağrısı, kusma üzere belirtiler zatürreyi düşündürmelidir. Bir viral ÜSYE sırasında başlangıçta düşen ateşin birkaç gün sonra tekrar yükselmesi, öksürüğün sebat etmesi yahut artması, yahut nefes darlığının başlaması da zatürreyi hatıra getirmelidir.
- 15 günden uzun süren, geceleri artan ardışık şiddetli kuru öksürük nöbetleri bilhassa 6 ayın altında ve 8 yaşın üstündeki bebek ve çocuklarda boğmacayı da düşündürmelidir.
Yukarıda örneklenen inatçı ve sıradışı öksürükleri olanların, bilhassa evlatların %7-15’inde rastlanan çocukluk çağı astımı açısından evlat allerji kompetanı tarafından kıymetlendirilmesi münâsib olacaktır.
Bilhassa bahar ve kış aylarında kimi anne-babaların kabusu olur evlatlarının inatçı öksürükleri. Velev arkadaşlar ve komşular bile duruma el koyabilir: “Şu evladı bir de filanca doktora götürün!”.
Teneffüs yollarının bir korunma refleksi olan öksürük çoğunlukla yalın bir üst teneffüs yolu enfeksiyonunun (ÜSYE) belirtisidir. Öksürüğün özellikleri ve ona eşlik eden sair hastalık belirtileri “soğuk algınlığı” yahut “grip” olarak tanımlanan ve 5-10 gün içinde hafifleyerek güzelleşen viral ÜSYE’den ayırımına yardımcı olur, örneğin:
- Mektep mevsiminin başlamasıyla birlikte ayda 1-2 sefer tekrarlayan, burun akıntısı, aksırık ve bazen ateşle birlikte başlayan kuru öksürük 5-10 gün içinde hafifler, fakat tam kaybolmadan yeni bir burun akıntısı ve aksırık belirtileri ile yine başlar, bu durum kış boyunca devam eder. Ebeveyn bu durumu güzelleşmeyen bir akiğer marazı olarak yorumlayabilir. Halbuki her öksürük devri farklı bir teneffüs yolu virüsüne bağlı bir ÜSYE’dir. Bu devirlerde hastanın muayenesinde orta kulak iltihabı, sinüzit yahut zatürre üzere bir komplikasyon saptanmamışsa antibiyotik tedavisi gereksiz ve etkisizdir, hastalık mühletini kısaltmaz, bakteriyel komplikasyonları da önlemediği gösterilmiştir.
- Bir viral ÜSYE sırasında 7-10 günden uzun süren ve şiddetinde hafifleme olmayan öksürük, burun/geniz akıntısı ve burun tıkanıklığı üzere belirtiler akut sinüziti, 10 günden uzun süren inatçı kuru ve şiddetli öksürükler aşısız bebeklerde boğmaca sendromunu düşündürmelidir.
- Her viral ÜSYE sırasında yahut sonrasında ortaya çıkan ve bazen nefes darlığı ile birlikte olan hışıltılı teneffüs, çocukluk çağı astımı yahut hava yolu reaktivitesine yol açan mide-yemek borusu reflüsü üzere gayrı marazları düşündürmelidir.
- “Havlama sesine benzeyen” boğuk sesle öksürük, ses kısıklığı, nefes almada zorluk ve/veya nefes alırken “ötme sesi” üzere belirtiler kurup sendromunu, en sıklıkla akut larenjiti düşündürür.
- Ateş, halsizlik, iştahsızlık, nefes darlığı, karın yahut göğüs ağrısı, kusma üzere belirtiler zatürreyi düşündürmelidir. Bir viral ÜSYE sırasında başlangıçta düşen ateşin birkaç gün sonra tekrar yükselmesi, öksürüğün sebat etmesi yahut artması, yahut nefes darlığının başlaması da zatürreyi hatıra getirmelidir.
- 15 günden uzun süren, geceleri artan ardışık şiddetli kuru öksürük nöbetleri bilhassa 6 ayın altında ve 8 yaşın üstündeki bebek ve çocuklarda boğmacayı da düşündürmelidir.
Yukarıda örneklenen inatçı ve sıradışı öksürükleri olanların, bilhassa evlatların %7-15’inde rastlanan çocukluk çağı astımı açısından evlat allerji kompetanı tarafından kıymetlendirilmesi münâsib olacaktır.
