MEKTEP ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARDA ISTIKRARLI VE SAĞLIKLI BESLENME
Ağaç yaşken “doğrulur!”
Ömrün birinci yılları, sıhhatin temellerinin atıldığı son kademe değerli bir devirdir. Beslenme alışkanlıkları kalp - damar marazları, hipertansiyon, diyabet, kanser üzere pek çok illette kıymetli rol oynamaktadır. Ehil, istikrarlı ve sağlıklı beslenme birçok kronik marazdan korunmada tesirli olmaktadır. İleri yaşlarda görülen birtakım rahatsızlıkların temeli şimdi küçük yaşlarda iken atıldığı için hayatın her devrinde besin alımına dikkat etmek gerekmektedir.
Mektep çağındaki evlatlar büyüme ve gelişme devrinde olduğu için ehil ve istikrarlı beslenmeleri başka bir kıymet taşır. Bu yaşlardaki ehliyetsiz ve istikrarsız beslenme durumunda fizikî gelişimin yanı sıra zeka gelişimi ve öğrenme yeteneklerinin de olumsuz cihette etkilendiği görülmektedir. Daha sonraki yaşlarda evlatların fizikî gelişimleri beslenme durumlarının uygunlaştırılması ile bir aşamaya kadar düzelebilse de mental gelişimlerindeki bozukluğun ehil ve istikrarlı beslenen evlatların seviyesine erişemediği görülmekte ve bu durum mektep çağında kendisini göstermektedir.
Aşağıdaki besinleri tüketen evlatlar “zehir gibi” olur!
Yapılan ilmî çalışmalar, algılamayı artıran ve hafızayı güçlendiren kimi besinlerin olduğunu ortaya koymuştur: Balık, yumurta, et, tavuk, hindi, yağlı tohumlar (fındık, yerfıstığı, badem ve ceviz), süt, yoğurt, havuç, limon, yaban mersini, avokado, al kepekli tahıllar, ısırgan otu ve pekmez... Öte yandan rafine şeker içeren besinlerin ziyade tüketimi vücutta triptofan ve seratonin seviyelerini etkilemekte ve bilişsel işlev üzerine olumsuz tesirler yaratmaktadır.
Beslenme çantasına yine düzenleme getirin
Evladınız velev sabahçı, velev öğlenci olsun; hiç fark etmez. Kâfi ki kahvaltı ederek güne başlasın. Zira kahvaltı etmeyen evlatların mektep muvaffakiyetlerinin daha düşük olduğu pek çok ilmî makalede üstüne basılarak vurgulanmaktadır. Zamansızlık bahane edilerek, velev birden fazla defa üşengeçlik sebebiyle ihmal edilen kahvaltının eksikliği, günün erken saatlerinde kan şekerinin düşmesine bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, uyku hali, dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü üzere belirtilerle mektep muvaffakiyetini direkt olarak etkilemektedir. Halbuki süt, yumurta, peynir, zeytin, pekmez, esmer ekmek, söğüş salata üzere besinlerden oluşan klasik bir kahvaltı yapılabildiği üzere taze sıkma meyve suyu, omlet ve esmer ekmek de tüketilebilir. Daha pratik olması ismine; süt ile birlikte kahvaltılık tahıl gevrek karışımı ya da esmer ekmek ile hazırlanmış soğuk sandviç yahut tost da tüketilebilir.
Mektebe götürülen beslenme çantasında bulunan besinlerle uyandıktan saatler sonra kahvaltı yapmaktansa, 5 – 10 dakika erken uyanarak hazırlanan kahvaltıyı konutta tüketmek; beslenme çantasına da kutu süt, şeker eksiz meyve suyu (%100 diye tabir edilenlerden), taze yahut kuru meyve, yağlı tohumlar vb koyarak ara öğün halinde tüketmek çok daha sağlıklı olacaktır.
Ya sonra…
“Fast food” diye tabir edilen ayaküstü beslenme yahut abur - cubur yeme alışkanlığı evlat ve gençler arasında yaygın olarak görülmektedir. Aslında bu tip beslenme günümüzde insanın süratli hayat temposu nedeniyle oluşmuştur. Böylece günlük alınan kuvvetin kıymetli bir kısmı yağlardan karşılanmaktadır. Ayrıyeten A ve C vitaminleri, kalsiyum, posa (lif) tüketimi gayrikâfi kalırken kuvvet, yağ ve tuz tüketiminde çoka kaçılmaktadır.
Bu yaş öbeğinin gayri bir yanlış alışkanlığı da öğün atlamaktır. En çok atlanan öğün ise kahvaltıdır. Sabah kahvaltısı günün en değerli öğündür. Ergenlik çağında bilhassa kızlarda yemek yeme ile ilgili bozukluklar (anoreksia ve bulimia nevroza vb) görülmektedir. Gençler kendi kendilerini kusturmakta, laksatif ve diüretik ilaçlar kullanmakta, münasebetiyle sıhhatleri bozulmaktadır.
Mektep çağı evlatlarının öğün atlamalarını önlemek, şeker ve şeker içeren besinlerden, abur - cubur yeme alışkanlıklarından uzaklaşmalarını sağlamak ismine aileye çok kıymetli hizmetler düşüyor. Evlatların nasihatten fazla yeterli örneğe muhtaçlığı vardır. Onların yanında asitli içecek mahalline pekmezli su; dondurma tarafına dondurulmuş yoğurt; cips mahalline tam taneli kahvaltılık tahıl gevrekleri tüketerek birinci adımı atabilirsiniz. Zira evlatlar, ebeveynlerinden gördüğü davranışları kendi hayatlarına uyarlamaktadır. Kahvaltı etme alışkanlığı bulunmayan, daima cips, kuruyemiş, asitli içecek, tatlı tüketen bir ana pederin çok sağlıklı beslenen bir evlat yetiştirmesi beklenemez. Elbette bu yaş kümesindeki evlatların mektepten geldiklerinde böylesi istenilmeyen bir beslenme alışkanlığı içerisinde bulunmaları istenmez. Gelgelelim hane ödevlerini yaparken bisküvi, meşrubat, tatlı noktasına süt, kivi, kepekli sandviç yemelerini düşünmek de pek gerçekçi değil. Burada tüm iş validede bitiyor.
Mektep dönüşü ülkü bir beslenme programında çeşitlilik ön planda olmalıdır. Her gün tıpkı üslup besinlerden oluşan ara öğünler bıkkınlık hissi yaratacaktır. Bir gün taze sıkılmış meyve suyu ve kepekli bisküvi, gayri gün kepekli tost / sandviç ve ayran formunda alternatifler oluşturulmalıdır. Bu besinleri sunuş hali de büyük değer taşımaktadır. Örnek olarak; taze sıkılmış meyve suyunun içerisine rengarenk ve spiral biçiminde bir pipet konulması, meyve tabağı hazırlanırken dilimlenen meyvelerden çeşitli formların oluşturulması, haşlanmış yumurtaların kabuklarının boyanması üzere. Böylece besin pahası yüksek olan yiyecek ve içeceklerin keyifle tüketimi sağlanabilir. Tatlı konusunda da tüketim sıklığı ve ölçüsüne bir sınırlama getirilmeli, sütlü yahut meyveli tatlılar tercih etmesi sağlanmalıdır.
Ağaç yaşken “doğrulur!”
Ömrün birinci yılları, sıhhatin temellerinin atıldığı son kademe değerli bir devirdir. Beslenme alışkanlıkları kalp - damar marazları, hipertansiyon, diyabet, kanser üzere pek çok illette kıymetli rol oynamaktadır. Ehil, istikrarlı ve sağlıklı beslenme birçok kronik marazdan korunmada tesirli olmaktadır. İleri yaşlarda görülen birtakım rahatsızlıkların temeli şimdi küçük yaşlarda iken atıldığı için hayatın her devrinde besin alımına dikkat etmek gerekmektedir.
Mektep çağındaki evlatlar büyüme ve gelişme devrinde olduğu için ehil ve istikrarlı beslenmeleri başka bir kıymet taşır. Bu yaşlardaki ehliyetsiz ve istikrarsız beslenme durumunda fizikî gelişimin yanı sıra zeka gelişimi ve öğrenme yeteneklerinin de olumsuz cihette etkilendiği görülmektedir. Daha sonraki yaşlarda evlatların fizikî gelişimleri beslenme durumlarının uygunlaştırılması ile bir aşamaya kadar düzelebilse de mental gelişimlerindeki bozukluğun ehil ve istikrarlı beslenen evlatların seviyesine erişemediği görülmekte ve bu durum mektep çağında kendisini göstermektedir.
Aşağıdaki besinleri tüketen evlatlar “zehir gibi” olur!
Yapılan ilmî çalışmalar, algılamayı artıran ve hafızayı güçlendiren kimi besinlerin olduğunu ortaya koymuştur: Balık, yumurta, et, tavuk, hindi, yağlı tohumlar (fındık, yerfıstığı, badem ve ceviz), süt, yoğurt, havuç, limon, yaban mersini, avokado, al kepekli tahıllar, ısırgan otu ve pekmez... Öte yandan rafine şeker içeren besinlerin ziyade tüketimi vücutta triptofan ve seratonin seviyelerini etkilemekte ve bilişsel işlev üzerine olumsuz tesirler yaratmaktadır.
Beslenme çantasına yine düzenleme getirin
Evladınız velev sabahçı, velev öğlenci olsun; hiç fark etmez. Kâfi ki kahvaltı ederek güne başlasın. Zira kahvaltı etmeyen evlatların mektep muvaffakiyetlerinin daha düşük olduğu pek çok ilmî makalede üstüne basılarak vurgulanmaktadır. Zamansızlık bahane edilerek, velev birden fazla defa üşengeçlik sebebiyle ihmal edilen kahvaltının eksikliği, günün erken saatlerinde kan şekerinin düşmesine bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, uyku hali, dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü üzere belirtilerle mektep muvaffakiyetini direkt olarak etkilemektedir. Halbuki süt, yumurta, peynir, zeytin, pekmez, esmer ekmek, söğüş salata üzere besinlerden oluşan klasik bir kahvaltı yapılabildiği üzere taze sıkma meyve suyu, omlet ve esmer ekmek de tüketilebilir. Daha pratik olması ismine; süt ile birlikte kahvaltılık tahıl gevrek karışımı ya da esmer ekmek ile hazırlanmış soğuk sandviç yahut tost da tüketilebilir.
Mektebe götürülen beslenme çantasında bulunan besinlerle uyandıktan saatler sonra kahvaltı yapmaktansa, 5 – 10 dakika erken uyanarak hazırlanan kahvaltıyı konutta tüketmek; beslenme çantasına da kutu süt, şeker eksiz meyve suyu (%100 diye tabir edilenlerden), taze yahut kuru meyve, yağlı tohumlar vb koyarak ara öğün halinde tüketmek çok daha sağlıklı olacaktır.
Ya sonra…
“Fast food” diye tabir edilen ayaküstü beslenme yahut abur - cubur yeme alışkanlığı evlat ve gençler arasında yaygın olarak görülmektedir. Aslında bu tip beslenme günümüzde insanın süratli hayat temposu nedeniyle oluşmuştur. Böylece günlük alınan kuvvetin kıymetli bir kısmı yağlardan karşılanmaktadır. Ayrıyeten A ve C vitaminleri, kalsiyum, posa (lif) tüketimi gayrikâfi kalırken kuvvet, yağ ve tuz tüketiminde çoka kaçılmaktadır.
Bu yaş öbeğinin gayri bir yanlış alışkanlığı da öğün atlamaktır. En çok atlanan öğün ise kahvaltıdır. Sabah kahvaltısı günün en değerli öğündür. Ergenlik çağında bilhassa kızlarda yemek yeme ile ilgili bozukluklar (anoreksia ve bulimia nevroza vb) görülmektedir. Gençler kendi kendilerini kusturmakta, laksatif ve diüretik ilaçlar kullanmakta, münasebetiyle sıhhatleri bozulmaktadır.
Mektep çağı evlatlarının öğün atlamalarını önlemek, şeker ve şeker içeren besinlerden, abur - cubur yeme alışkanlıklarından uzaklaşmalarını sağlamak ismine aileye çok kıymetli hizmetler düşüyor. Evlatların nasihatten fazla yeterli örneğe muhtaçlığı vardır. Onların yanında asitli içecek mahalline pekmezli su; dondurma tarafına dondurulmuş yoğurt; cips mahalline tam taneli kahvaltılık tahıl gevrekleri tüketerek birinci adımı atabilirsiniz. Zira evlatlar, ebeveynlerinden gördüğü davranışları kendi hayatlarına uyarlamaktadır. Kahvaltı etme alışkanlığı bulunmayan, daima cips, kuruyemiş, asitli içecek, tatlı tüketen bir ana pederin çok sağlıklı beslenen bir evlat yetiştirmesi beklenemez. Elbette bu yaş kümesindeki evlatların mektepten geldiklerinde böylesi istenilmeyen bir beslenme alışkanlığı içerisinde bulunmaları istenmez. Gelgelelim hane ödevlerini yaparken bisküvi, meşrubat, tatlı noktasına süt, kivi, kepekli sandviç yemelerini düşünmek de pek gerçekçi değil. Burada tüm iş validede bitiyor.
Mektep dönüşü ülkü bir beslenme programında çeşitlilik ön planda olmalıdır. Her gün tıpkı üslup besinlerden oluşan ara öğünler bıkkınlık hissi yaratacaktır. Bir gün taze sıkılmış meyve suyu ve kepekli bisküvi, gayri gün kepekli tost / sandviç ve ayran formunda alternatifler oluşturulmalıdır. Bu besinleri sunuş hali de büyük değer taşımaktadır. Örnek olarak; taze sıkılmış meyve suyunun içerisine rengarenk ve spiral biçiminde bir pipet konulması, meyve tabağı hazırlanırken dilimlenen meyvelerden çeşitli formların oluşturulması, haşlanmış yumurtaların kabuklarının boyanması üzere. Böylece besin pahası yüksek olan yiyecek ve içeceklerin keyifle tüketimi sağlanabilir. Tatlı konusunda da tüketim sıklığı ve ölçüsüne bir sınırlama getirilmeli, sütlü yahut meyveli tatlılar tercih etmesi sağlanmalıdır.
