"Meme kanseri konusunda bilinçli ve erken tanı programlarına katılmış olan hatunlar, iyi ve hassas bir tedavi ile ödüllendirilmelidirler; ağır ve sıklıkla kabul görmeyen tedavilerle cezalandırılmamalıdır." U.Veronesi
Göğüs kanseri tedavisinde evvelden göğsün tamamını alarak marazı tedavi ediyorduk lakin hastayı bir manada özürlü bırakıyorduk. Illetler tedavi oluyor ancak hastalar mutsuz oluyordu…
Göğüs kanseri nedeniyle göğsünü kaybeden hastalar için, son yıllarda umut verici gelişmeler kelam hususudur. Velev yeni göğüs kanseri olan, isterse daha evvel göğüs kanseri nedeniyle göğsünü kaybetmiş hastalarda , artık tekrar göğüs oluşturmak çetin değildir.
Göğüs Kanseri üzere bir moral bozucu bir durum, onkoplastik cerrahi sayesinde artık moral bozucu olmaktan kurtulmaktadır.
Özetle, asrî göğüs cerrahisinde artık göğüs kaybına yol açmadan göğüs kanserini tedavi etmek asıl maksattır.
Bayanda Göğüs Kaybının Yarattığı Meseleler ve Tahlil Teklifleri
Göğüs kanseri hatunlarda görülen tüm kanserlerin üçte birini oluşturmaktadır. Amerika Birleşik devletleri’nde 85 yaşına kadar yaşayan her 9 hatundan birinde hayatlarının bir devrinde göğüs kanseri gelişeceği öngörülmektedir. Görülme sıklığı nedeni ile göğüs kanseri bir halk sıhhati sorunu olarak kabul edilmiş;erken tanı için mamografi (meme filmi) ve ultrasonografi üzere tarama yolları geliştirilmiş, halkı bilinçlendirme programları (riskli kümelerin anlatılması,kadının kendi kendini muayene etmeyi öğretme vb) oluşturulmuştur. Bunlara koşut olarak göğüs kanserinin erken periyotta yakalanma mümkünlüğü yükselmiştir.
Günümüzde göğüs kanserinin tedavisinde de değerli değişiklikler olmuştur. Hastaların büyük kısmında illetin erken evrelerde yakalanması,radyoterapi ve kemoterapi formüllerinde kaydedilen gelişmeler sonucunda, önceleri uygulanan geniş ameliyatlar alanını daha ziyade göğüs derisi (meme derisi koruyucu) ve göğüs dokusu (meme koruyucu) himayeye yönelik ameliyatlara bırakmıştır. Ayrıyeten yerkürede değişen pahalar sistemine koşut olarak , doktorların ilgisi göğüs kanserini tedavi etmenin yanı sıra, hastaların ömür kalitesini himayeye ve velev yükseltmeye yönelmiştir.
Bütün kanserlerin cerrahi tedavisinde olduğu üzere göğüs kanserlerinde de temel maksat tümörlü dokunun temizlenmesi ve hastanın hayatının kurtarılmasıdır. Sair organ kanserlerinden farklı olarak, göğüs kanserli hastaların ezası,sadece kanser tanısının yarattığı sıkıntılar değildir. Göğsün ameliyatla alınması (mastektomi) birçok hatunda ağır ruhsal tesirlere sebep olabilmektedir. Göğüs kaybı sonrası hatunlarda, sıklıkla depresyon ve farklı duygulanım bozuklukları, cinsî istek kaybı, vücut algılamasında bozulma, dişilik özelliklerini kaybetme korkusu, illetin tekrarlamasına ait kaygılar, tutarlı giysi bulmada güçlük ve sütyen biçiminde dışardan uygulanan göğüs protezlerinin yarattığı problemler üzere bir seri psiko-sosyal problemler gözlenmektedir. Hayatın kırılma noktasının bu kadar yakınında olduğunu ansızın görmek,çok istikametli sıkıntılarla baş edebilmek ve "hayatı yaşamaya bedel kılmaya" çalışmak birçok hengam bayanları daha duygusal ve daha kırılgan hale getirmektedir. Sorunu dillendirmek ve tahlil aramak, "karımı bu haliyle de kabul ediyorum" diyen eşlerin,"hayatını bıraktı göğsünün peşine düştü " diyen yakın muhitin ve "2 yıldan evvel göğüs yapılmaz hanım" diyen kimi doktorların çapını daralttığı dairede, neredeyse imkansız hale gelmektedir. Hatunun neyi,nasıl istediğini keşfetmeyi,kendini tanımayı ve çevreyi daha sağlıklı algılamasını sağlayacak psikiyatri desteği önerisi ise,çoğu hengam hem yakınları hem de hastanın kendisi tarafından geri itilmektedir.
Bu meselelerle karşılaşacağını bilen,tahmin eden ya da duyan bir küme bayan göğsünü feda etmemek için cerrahı ile pazarlık yapmaktadır. Göğüs kaybına karşı talep edilen ameliyat hali, göğsün bir kısmının korunarak (meme gözetici cerrahi) kanserli dokunun çıkarılmasıdır. Ama bu her devir mümkün olmamakta,memenin tamamının alınması kaçınılmaz hale gelmektedir. Bu kritik noktada cerrahi ,kaybedilen göğsün tarafına yine göğüs yapılması imkanını sunmaktadır.
Mastektomi sonrası göğüs rekonstrüksiyonu (kaybedilen göğsün yine yapılması,meme onarımı) ismi verilen bu süreç kime, ne hengam ve nasıl yapılmaktadır, sakıncaları var mıdır?
Gelişmiş devletlerde göğüs kanseri, içinde umumi cerrahi, medikal ve radyasyon onkolojisi bilirkişilerinin yanı sıra onkoplastik cerrahların da bulunduğu bir ekip tarafından tedavi edilmektedir. Bu ekip ameliyat öncesi hastayı değerlendirip ve her bir hasta için en mütenasip tedavi seçeneğini belirlemektedir.
Göğüs onarımı üzerinde nispeten tartışılan ve araştırma yapılan hususlardan birisidir. Onarımın, göğüs tümörünün doğal biyolojik seyrini değiştirebileceği, ek cerrahi teşebbüslerin bağışıklık sistemini zayıflatarak nüks nispetlerini arttırabileceği ve nükslerin saptanmasını engelleyebileceği tartışmaların merkezindeki sorular olmuştur. Umumi cerrahi ameliyatlarında yapılan değişiklikler (daha hudutlu cerrahi ve göğüs derisinin korunması), onarım sistemlerinin gelişmesi,meme kanserinin biyolojik seyrinin daha güzel anlaşılması ve hangi hastaların anında yahut geç göğüs onarımı için münasip olduğunun daha düzgün belirlenmesi ile, evvelki yıllarda göğüs rekonstrüksiyonuna karşı yöneltilen tenkitler giderek azalmıştır.
Göğüs onarımı yukarda sıralanan ruhsal bozuklukları azaltmakta ve hastaların ruhsal durumlarını güçlendirerek illetle daha güzel uğraş etmelerini sağlamaktadır. Bir araştırmada, tekrar göğüs prodüksiyonu uygulanan hastaların %76’sının, yapılan rekonstrüksiyonun kendilerine illetleri ile uğraşta yardımcı olduğunu tabir ettikleri bildirilmiştir.
Göğüs onarımı yapılacak hastaların seçimi
Umumî olarak mastektomi yapılacak ya da daha evvelce mastektomi uygulanmış olan her bayan potansiyel adayıdır. Lakin, mastektomi sırasında tekrar göğüs imalatı ameliyatlarını erken evre tümörü olan hastalara uygulamak istikametinde umumî bir eğilim mevcuttur. Vesair hastalarda, bu ameliyatın en azından daha ileri bir tarihte gündeme alınması, birçok cerrah tarafından daha akılcı bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Burada tedavi ekibine düşen vazife hastalara ameliyatları hakkında ayrıntılı malumat vermek ve seçimi hastaya bırakmaktır. Hastaları için zorlayıcı bir tavır içerisine girmek, ileride oluşabilecek meseleler sırasında hastanın pişmanlık duymasına ve doktorunu suçlamasına neden olabilecektir. Doktor hastanın gereksinimlerini ve dileklerini âlâ anlamalı, hastanın ruhsal durumunu, tümörün evresini ve rekonstrüksiyon olasılıklarını da göz önünde tutarak bir karar vermelidir.
Onkoplastik cerrah rekonstrüksiyona aday olan hasta ile uzun ve ayrıntılı bir görüşme yapmalı, var olan rekonstrüksiyon seçeneklerini, bunların avantaj ve dezavantajlarını ve mümkün yan tesirlerini (komplikasyonlarını) açıklamalıdır.Çeşitli biçim ve fotoğrafların gösterilmesi hastanın yapılacak süreci daha âlâ kavramasına ve beklentilerinin daha gerçekçi olmasına yardımcı olacaktır. Ameliyata karar verdikten sonra hasta ve ailesiyle 2. bir görüşme yapmak sıklıkla yararlıdır. Rekonstrüksiyon sonrası hasta memnuniyetini belirleyen değerli faktörlerden birisi de, hastanın rekonstrüksiyon için duyduğu isteğin yoğunluğudur. Bu nedenle hastanın ameliyatı diğerlerinin tesiri altında kalmadan istediğinden emin olunmalıdır. Rekonstrüksiyon yolu ayrıntılı olarak aktarıldıktan, alınabilecek güzel sonuçların neler olduğu anlatıldıktan ve mümkün komplikasyonlar açıklandıktan sonra bile, gerçek dışı beklentiler içerisinde olan hastaların ameliyat edilmesinden kaçınılmalıdır.
Ne yapılabilir?
Ameliyat öncesi değerlendirmede hastanın göğsünün alınmasına karar verildi ise anında tekrar göğüs yapılabilir mi ?. Bu sorunun yanıtı teknik olarak evettir
Bilhassa göğüs derisinin korunduğu mastektomi (skin sparing mastektomi) sisteminde , göğsün alındığı sırada yine göğüs yapılması süreci teknik olarak çok daha kolay hale gelmiştir.
Yapılan çok sayıda araştırma, anında rekonstrüksiyonun güvenlikli bir yaklaşım olduğunu desteklemiştir . Anında yapılan ameliyatın ,hastanın ruhsal olarak daha az etkilenmesinin yanı sıra, teknik olarak da daha düzgün estetik sonuç verir;tek ameliyat ve tek anestezi hem ameliyat travmasını azaltır hem de maliyeti düşürür
Bu ameliyatın yapılma sıklığı hastanın yaşı, teşebbüsün yapılacağı merkez ve onkolojik cerrahın göğüs onarımına bakış açısı ile direkt bağlantılıdır . Koltuk altı lenf bezlerinde metastaz olması , anında rekonstrüksiyon için bir pürüz değildir,ancak metastaz varlığı bu hastalara radyoterapi gerekebileceği ihtimalini oluşturur. Onarım metodu ne olursa olsun, onarım yapılmış yere uygulanan radyoterapi yara güzelleşmesinde kimi meselelerin oluşmasına ve estetik açıdan istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Ayrıyeten denetimsiz diyabet yahut yüksek tansiyon, ileri kalp –damar illetleri, şişmanlık, ağır sigara tiryakiliği, bağ dokusu marazları üzere dahili marazların varlığında tekrar göğüs imalatı ameliyatlarının geç
Rekonstrüksiyonun zamanlaması nispeten değerlidir. Hakikat tercihin yapılması, plastik cerrah ile hasta arasındaki ve tedavi ekibinin başka üyeleri, münhasıran de onkolojik cerrah arasındaki muhabereye ve akıllıca haber alışverişine bağlıdır
Tekrar göğüs prodüksiyonu ameliyat sistemleri
Mastektomi sonrası ülkü bir göğüs rekonstrüksiyonu usulü aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
• sıradan göğüs görünümünde ve dokusunda bir göğüs oluşturulabilmeli;
• başka göğüs ile simetri sağlanabilmeli;
• uzun devirde kalıcı sonuçlar elde edilebilmeli;
• kemoterapi ve/veya radyoterapi pratiklerinde rastgele bir gecikmeye yol açmamalı;
• gerek mastektomiden acilen sonra, gerekse geç periyotta uygulanabilir olmalı;
• hastaya ek riskler getirmemeli, şayet getiriyorsa bu riskler kabul edilebilir seviyede olmalıdır.
Aday bir hasta için seçilebilecek çok sayıda cerrahi seçenek mevcuttur. MSMR prosedürleri umumi olarak iki başlık altında toplanabilirler : protez ve hastanın kendi dokuları (otojen dokular) ile yapılan onarımlar . Ameliyat halinin seçiminde,onarımın ne hengam yapılacağı, hastanın umumî sıhhat durumu, yaşı, vücut özellikleri, yapılan mastektominin özellikleri, radyoterapi uygulanıp uygulanmadığı, vesair göğsün durumu, hastanın tercihleri ve plastik cerrahın alışkanlıkları üzere birçok faktör rol oynar .
Göğüs küçültmesi yapılarak tümörün alınması
Büyük göğüslü hatunlarda gelişen göğüs kanserlerinde tıpkı anda hem göğüs kanserini almak ve her iki memeyi de ülkü ölçülere küçülterek hastayı ameliyathaneden bahtiyar çıkarmak mümkündür.
Hastalar bu formülle hem kanser ameliyatlarını olurken, yıllardır büyük göğüs nedeniyle yaşadıkları sıkıntılardan (meme ağrısı,sırt ağrısı, omuz ağrısı, hareket kısıtlılığı,meme altında geçmeyen pişikler,omurga eğriliği riski v.b.) kurtulmaktadırlar.
Protez kullanılarak yapılan göğüs onarımı
Silikon göğüs protezleri jel ve içi serum fizyolojik (tuzlu su) ile doldurulan olmak üzere esas iki tiptir. Her iki protez tipinde de dış yüzey silikon bir çeperden oluşmakla birlikte içerik farklıdır. Hastanın durumuna nazaran direkt protez yerleştirilerek onarım yapılabildiği üzere,önce göğüs duvarındaki yumuşak dokuları genişletmek için "doku genişletici "adı verilen balon yerleştirilir,bilahare bu balon çıkarılarak noktasına kalıcı protez konur. Protezi ile göğüs onarımı,ameliyat vadesi kısa ve teknik olarak görece olağan bir yoldur . Bu ameliyat ile vücuda yabancı bir cisim yerleştirilmektedir. Bu cins onarımlarda enfeksiyon (% 1 oranında), dıştaki silikon çeperin yırtılması ve bunun sonucu ortaya çıkabilecek silikon sızması ya da protezin sönmesi üzere meselelerle karşılaşılabilir. Bu usulün vesair bir sakıncası ,silikon protez etrafında sert doku gelişmesi halinde göğsün gereğince doğal olmamasıdır.
Hastanın kendi (Otojen) dokuları ile göğüs onarımı
Hastanın kendi dokuları ile yapılan göğüs onarımı , münhasıran silikon üzerinde ortaya çıkan kuşkulardan ötürü artış göstermiştir. Bu tip onarımlar daha karmaşık ve tecrübe isteyen ameliyatlardır.Otojen doku olarak sıklıkla sırt ve karından hazırlanan dokular kullanılır.Bunlar;
1. Sırt yan tarafındaki kas (latissimus dorsi kası) ve üzerindeki deri kullanılır.Bu takdirde sırttaki ameliyat izi sütyen altında gizlenir. Kasın kullanılmasının vücuda rastgele bir zararı yoktur. Nispeten kolay bir ameliyattır.
2. Karın alt kısmındaki deri ve deri altı dokusu ,karın ön duvarındaki kaslardan birisi (transvers rectus abdominis kası –TRAM-) kullanılarak saplı yahut özgür olarak (serbest doku aktarımı-mikrocerrahi) göğüs yerine taşınır. Bu ameliyat sırasında hastaya tıpkı vakitte estetik karın ameliyatı da yapılmış olur. Bu ameliyat yukarıdakine orantıyla daha karmaşıktır ve tecrübe gerektirir.
Otojen dokular içerik olarak göğüs dokusuna daha çok benzerler. Bu özellikleri sayesinde, otojen doku ile yapılmış göğsün fizikî davranışı doğal göğse daha çok benzerlik gösterir, duyu hissi de daha âlâ oluşmaktadır. Ameliyat sonrası devirde, izlerin solması ve kullanılan dokuların yumuşaması ,zamanla memnuniyet hissini arttırır. Otojen dokular münhasıran kilo alıp vermelere alışılagelmiş göğüs üzere cevap verirler. Bunun sonucu, onarım sonrası şiddetli kilo alma ya da verme durumunda iki göğüs arasında asimetri görülmez.
Göğüs başı onarımı
Tekrar göğüs imalatı ameliyatları, göğüs başı onarımı ile tamamlanır.Bu süreç için munfasıl bir ameliyat gerekir.Meme ucu ,bölgedeki dokulardan yapılır.Çevresindeki koyu renkli alan için döğme yapılabildiği üzere,karşı göğüs başından ya da kasıktan alınan hür deri kullanılabilir.
Sonuç olarak, günümüz plastik cerrahi ve onkoplastik cerrahi ameliyat teknikleri kaybedilen göğsün anında yahut daha sonraki rastgele bir devirde yine yapılmasına imkan sağlamaktadır.
Onkoplastik cerrahi açısından,uygun hastanın ve cerrahi yolun seçilmesi ve hakikat devirde uygulanması başarılı onarım için temel unsurdur ve bu da onkoplastik cerrahın hasta ve tedavi ekibi âlâ muhabere kurabilmesi ve işbirliği yapabilmesi ile mümkündür.
Göğüs kanseri tanısı almış bir hastanın, mastektomi ameliyatı sırasında ya da hayatının rastgele bir periyodunda göğüs onarımı seçeneğinden haberdar edilmesi ve bu hususta bilgilendirilmesinin bayan açısından kıymetli olduğu bir gerçektir. Anında onarım için plastik cerrahın "meme kanseri tedavi ekibi"ne dahil edilmesi , geç onarım için hastanın plastik cerrahi ile birlikte kıymetlendirilmesi,hastanın malumat sahibi olması ve karar vermesi açısından kıymetlidir.
Göğüs kanseri tedavisinde evvelden göğsün tamamını alarak marazı tedavi ediyorduk lakin hastayı bir manada özürlü bırakıyorduk. Illetler tedavi oluyor ancak hastalar mutsuz oluyordu…
Göğüs kanseri nedeniyle göğsünü kaybeden hastalar için, son yıllarda umut verici gelişmeler kelam hususudur. Velev yeni göğüs kanseri olan, isterse daha evvel göğüs kanseri nedeniyle göğsünü kaybetmiş hastalarda , artık tekrar göğüs oluşturmak çetin değildir.
Göğüs Kanseri üzere bir moral bozucu bir durum, onkoplastik cerrahi sayesinde artık moral bozucu olmaktan kurtulmaktadır.
Özetle, asrî göğüs cerrahisinde artık göğüs kaybına yol açmadan göğüs kanserini tedavi etmek asıl maksattır.
Bayanda Göğüs Kaybının Yarattığı Meseleler ve Tahlil Teklifleri
Göğüs kanseri hatunlarda görülen tüm kanserlerin üçte birini oluşturmaktadır. Amerika Birleşik devletleri’nde 85 yaşına kadar yaşayan her 9 hatundan birinde hayatlarının bir devrinde göğüs kanseri gelişeceği öngörülmektedir. Görülme sıklığı nedeni ile göğüs kanseri bir halk sıhhati sorunu olarak kabul edilmiş;erken tanı için mamografi (meme filmi) ve ultrasonografi üzere tarama yolları geliştirilmiş, halkı bilinçlendirme programları (riskli kümelerin anlatılması,kadının kendi kendini muayene etmeyi öğretme vb) oluşturulmuştur. Bunlara koşut olarak göğüs kanserinin erken periyotta yakalanma mümkünlüğü yükselmiştir.
Günümüzde göğüs kanserinin tedavisinde de değerli değişiklikler olmuştur. Hastaların büyük kısmında illetin erken evrelerde yakalanması,radyoterapi ve kemoterapi formüllerinde kaydedilen gelişmeler sonucunda, önceleri uygulanan geniş ameliyatlar alanını daha ziyade göğüs derisi (meme derisi koruyucu) ve göğüs dokusu (meme koruyucu) himayeye yönelik ameliyatlara bırakmıştır. Ayrıyeten yerkürede değişen pahalar sistemine koşut olarak , doktorların ilgisi göğüs kanserini tedavi etmenin yanı sıra, hastaların ömür kalitesini himayeye ve velev yükseltmeye yönelmiştir.
Bütün kanserlerin cerrahi tedavisinde olduğu üzere göğüs kanserlerinde de temel maksat tümörlü dokunun temizlenmesi ve hastanın hayatının kurtarılmasıdır. Sair organ kanserlerinden farklı olarak, göğüs kanserli hastaların ezası,sadece kanser tanısının yarattığı sıkıntılar değildir. Göğsün ameliyatla alınması (mastektomi) birçok hatunda ağır ruhsal tesirlere sebep olabilmektedir. Göğüs kaybı sonrası hatunlarda, sıklıkla depresyon ve farklı duygulanım bozuklukları, cinsî istek kaybı, vücut algılamasında bozulma, dişilik özelliklerini kaybetme korkusu, illetin tekrarlamasına ait kaygılar, tutarlı giysi bulmada güçlük ve sütyen biçiminde dışardan uygulanan göğüs protezlerinin yarattığı problemler üzere bir seri psiko-sosyal problemler gözlenmektedir. Hayatın kırılma noktasının bu kadar yakınında olduğunu ansızın görmek,çok istikametli sıkıntılarla baş edebilmek ve "hayatı yaşamaya bedel kılmaya" çalışmak birçok hengam bayanları daha duygusal ve daha kırılgan hale getirmektedir. Sorunu dillendirmek ve tahlil aramak, "karımı bu haliyle de kabul ediyorum" diyen eşlerin,"hayatını bıraktı göğsünün peşine düştü " diyen yakın muhitin ve "2 yıldan evvel göğüs yapılmaz hanım" diyen kimi doktorların çapını daralttığı dairede, neredeyse imkansız hale gelmektedir. Hatunun neyi,nasıl istediğini keşfetmeyi,kendini tanımayı ve çevreyi daha sağlıklı algılamasını sağlayacak psikiyatri desteği önerisi ise,çoğu hengam hem yakınları hem de hastanın kendisi tarafından geri itilmektedir.
Bu meselelerle karşılaşacağını bilen,tahmin eden ya da duyan bir küme bayan göğsünü feda etmemek için cerrahı ile pazarlık yapmaktadır. Göğüs kaybına karşı talep edilen ameliyat hali, göğsün bir kısmının korunarak (meme gözetici cerrahi) kanserli dokunun çıkarılmasıdır. Ama bu her devir mümkün olmamakta,memenin tamamının alınması kaçınılmaz hale gelmektedir. Bu kritik noktada cerrahi ,kaybedilen göğsün tarafına yine göğüs yapılması imkanını sunmaktadır.
Mastektomi sonrası göğüs rekonstrüksiyonu (kaybedilen göğsün yine yapılması,meme onarımı) ismi verilen bu süreç kime, ne hengam ve nasıl yapılmaktadır, sakıncaları var mıdır?
Gelişmiş devletlerde göğüs kanseri, içinde umumi cerrahi, medikal ve radyasyon onkolojisi bilirkişilerinin yanı sıra onkoplastik cerrahların da bulunduğu bir ekip tarafından tedavi edilmektedir. Bu ekip ameliyat öncesi hastayı değerlendirip ve her bir hasta için en mütenasip tedavi seçeneğini belirlemektedir.
Göğüs onarımı üzerinde nispeten tartışılan ve araştırma yapılan hususlardan birisidir. Onarımın, göğüs tümörünün doğal biyolojik seyrini değiştirebileceği, ek cerrahi teşebbüslerin bağışıklık sistemini zayıflatarak nüks nispetlerini arttırabileceği ve nükslerin saptanmasını engelleyebileceği tartışmaların merkezindeki sorular olmuştur. Umumi cerrahi ameliyatlarında yapılan değişiklikler (daha hudutlu cerrahi ve göğüs derisinin korunması), onarım sistemlerinin gelişmesi,meme kanserinin biyolojik seyrinin daha güzel anlaşılması ve hangi hastaların anında yahut geç göğüs onarımı için münasip olduğunun daha düzgün belirlenmesi ile, evvelki yıllarda göğüs rekonstrüksiyonuna karşı yöneltilen tenkitler giderek azalmıştır.
Göğüs onarımı yukarda sıralanan ruhsal bozuklukları azaltmakta ve hastaların ruhsal durumlarını güçlendirerek illetle daha güzel uğraş etmelerini sağlamaktadır. Bir araştırmada, tekrar göğüs prodüksiyonu uygulanan hastaların %76’sının, yapılan rekonstrüksiyonun kendilerine illetleri ile uğraşta yardımcı olduğunu tabir ettikleri bildirilmiştir.
Göğüs onarımı yapılacak hastaların seçimi
Umumî olarak mastektomi yapılacak ya da daha evvelce mastektomi uygulanmış olan her bayan potansiyel adayıdır. Lakin, mastektomi sırasında tekrar göğüs imalatı ameliyatlarını erken evre tümörü olan hastalara uygulamak istikametinde umumî bir eğilim mevcuttur. Vesair hastalarda, bu ameliyatın en azından daha ileri bir tarihte gündeme alınması, birçok cerrah tarafından daha akılcı bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Burada tedavi ekibine düşen vazife hastalara ameliyatları hakkında ayrıntılı malumat vermek ve seçimi hastaya bırakmaktır. Hastaları için zorlayıcı bir tavır içerisine girmek, ileride oluşabilecek meseleler sırasında hastanın pişmanlık duymasına ve doktorunu suçlamasına neden olabilecektir. Doktor hastanın gereksinimlerini ve dileklerini âlâ anlamalı, hastanın ruhsal durumunu, tümörün evresini ve rekonstrüksiyon olasılıklarını da göz önünde tutarak bir karar vermelidir.
Onkoplastik cerrah rekonstrüksiyona aday olan hasta ile uzun ve ayrıntılı bir görüşme yapmalı, var olan rekonstrüksiyon seçeneklerini, bunların avantaj ve dezavantajlarını ve mümkün yan tesirlerini (komplikasyonlarını) açıklamalıdır.Çeşitli biçim ve fotoğrafların gösterilmesi hastanın yapılacak süreci daha âlâ kavramasına ve beklentilerinin daha gerçekçi olmasına yardımcı olacaktır. Ameliyata karar verdikten sonra hasta ve ailesiyle 2. bir görüşme yapmak sıklıkla yararlıdır. Rekonstrüksiyon sonrası hasta memnuniyetini belirleyen değerli faktörlerden birisi de, hastanın rekonstrüksiyon için duyduğu isteğin yoğunluğudur. Bu nedenle hastanın ameliyatı diğerlerinin tesiri altında kalmadan istediğinden emin olunmalıdır. Rekonstrüksiyon yolu ayrıntılı olarak aktarıldıktan, alınabilecek güzel sonuçların neler olduğu anlatıldıktan ve mümkün komplikasyonlar açıklandıktan sonra bile, gerçek dışı beklentiler içerisinde olan hastaların ameliyat edilmesinden kaçınılmalıdır.
Ne yapılabilir?
Ameliyat öncesi değerlendirmede hastanın göğsünün alınmasına karar verildi ise anında tekrar göğüs yapılabilir mi ?. Bu sorunun yanıtı teknik olarak evettir
Bilhassa göğüs derisinin korunduğu mastektomi (skin sparing mastektomi) sisteminde , göğsün alındığı sırada yine göğüs yapılması süreci teknik olarak çok daha kolay hale gelmiştir.
Yapılan çok sayıda araştırma, anında rekonstrüksiyonun güvenlikli bir yaklaşım olduğunu desteklemiştir . Anında yapılan ameliyatın ,hastanın ruhsal olarak daha az etkilenmesinin yanı sıra, teknik olarak da daha düzgün estetik sonuç verir;tek ameliyat ve tek anestezi hem ameliyat travmasını azaltır hem de maliyeti düşürür
Bu ameliyatın yapılma sıklığı hastanın yaşı, teşebbüsün yapılacağı merkez ve onkolojik cerrahın göğüs onarımına bakış açısı ile direkt bağlantılıdır . Koltuk altı lenf bezlerinde metastaz olması , anında rekonstrüksiyon için bir pürüz değildir,ancak metastaz varlığı bu hastalara radyoterapi gerekebileceği ihtimalini oluşturur. Onarım metodu ne olursa olsun, onarım yapılmış yere uygulanan radyoterapi yara güzelleşmesinde kimi meselelerin oluşmasına ve estetik açıdan istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Ayrıyeten denetimsiz diyabet yahut yüksek tansiyon, ileri kalp –damar illetleri, şişmanlık, ağır sigara tiryakiliği, bağ dokusu marazları üzere dahili marazların varlığında tekrar göğüs imalatı ameliyatlarının geç
Rekonstrüksiyonun zamanlaması nispeten değerlidir. Hakikat tercihin yapılması, plastik cerrah ile hasta arasındaki ve tedavi ekibinin başka üyeleri, münhasıran de onkolojik cerrah arasındaki muhabereye ve akıllıca haber alışverişine bağlıdır
Tekrar göğüs prodüksiyonu ameliyat sistemleri
Mastektomi sonrası ülkü bir göğüs rekonstrüksiyonu usulü aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:
• sıradan göğüs görünümünde ve dokusunda bir göğüs oluşturulabilmeli;
• başka göğüs ile simetri sağlanabilmeli;
• uzun devirde kalıcı sonuçlar elde edilebilmeli;
• kemoterapi ve/veya radyoterapi pratiklerinde rastgele bir gecikmeye yol açmamalı;
• gerek mastektomiden acilen sonra, gerekse geç periyotta uygulanabilir olmalı;
• hastaya ek riskler getirmemeli, şayet getiriyorsa bu riskler kabul edilebilir seviyede olmalıdır.
Aday bir hasta için seçilebilecek çok sayıda cerrahi seçenek mevcuttur. MSMR prosedürleri umumi olarak iki başlık altında toplanabilirler : protez ve hastanın kendi dokuları (otojen dokular) ile yapılan onarımlar . Ameliyat halinin seçiminde,onarımın ne hengam yapılacağı, hastanın umumî sıhhat durumu, yaşı, vücut özellikleri, yapılan mastektominin özellikleri, radyoterapi uygulanıp uygulanmadığı, vesair göğsün durumu, hastanın tercihleri ve plastik cerrahın alışkanlıkları üzere birçok faktör rol oynar .
Göğüs küçültmesi yapılarak tümörün alınması
Büyük göğüslü hatunlarda gelişen göğüs kanserlerinde tıpkı anda hem göğüs kanserini almak ve her iki memeyi de ülkü ölçülere küçülterek hastayı ameliyathaneden bahtiyar çıkarmak mümkündür.
Hastalar bu formülle hem kanser ameliyatlarını olurken, yıllardır büyük göğüs nedeniyle yaşadıkları sıkıntılardan (meme ağrısı,sırt ağrısı, omuz ağrısı, hareket kısıtlılığı,meme altında geçmeyen pişikler,omurga eğriliği riski v.b.) kurtulmaktadırlar.
Protez kullanılarak yapılan göğüs onarımı
Silikon göğüs protezleri jel ve içi serum fizyolojik (tuzlu su) ile doldurulan olmak üzere esas iki tiptir. Her iki protez tipinde de dış yüzey silikon bir çeperden oluşmakla birlikte içerik farklıdır. Hastanın durumuna nazaran direkt protez yerleştirilerek onarım yapılabildiği üzere,önce göğüs duvarındaki yumuşak dokuları genişletmek için "doku genişletici "adı verilen balon yerleştirilir,bilahare bu balon çıkarılarak noktasına kalıcı protez konur. Protezi ile göğüs onarımı,ameliyat vadesi kısa ve teknik olarak görece olağan bir yoldur . Bu ameliyat ile vücuda yabancı bir cisim yerleştirilmektedir. Bu cins onarımlarda enfeksiyon (% 1 oranında), dıştaki silikon çeperin yırtılması ve bunun sonucu ortaya çıkabilecek silikon sızması ya da protezin sönmesi üzere meselelerle karşılaşılabilir. Bu usulün vesair bir sakıncası ,silikon protez etrafında sert doku gelişmesi halinde göğsün gereğince doğal olmamasıdır.
Hastanın kendi (Otojen) dokuları ile göğüs onarımı
Hastanın kendi dokuları ile yapılan göğüs onarımı , münhasıran silikon üzerinde ortaya çıkan kuşkulardan ötürü artış göstermiştir. Bu tip onarımlar daha karmaşık ve tecrübe isteyen ameliyatlardır.Otojen doku olarak sıklıkla sırt ve karından hazırlanan dokular kullanılır.Bunlar;
1. Sırt yan tarafındaki kas (latissimus dorsi kası) ve üzerindeki deri kullanılır.Bu takdirde sırttaki ameliyat izi sütyen altında gizlenir. Kasın kullanılmasının vücuda rastgele bir zararı yoktur. Nispeten kolay bir ameliyattır.
2. Karın alt kısmındaki deri ve deri altı dokusu ,karın ön duvarındaki kaslardan birisi (transvers rectus abdominis kası –TRAM-) kullanılarak saplı yahut özgür olarak (serbest doku aktarımı-mikrocerrahi) göğüs yerine taşınır. Bu ameliyat sırasında hastaya tıpkı vakitte estetik karın ameliyatı da yapılmış olur. Bu ameliyat yukarıdakine orantıyla daha karmaşıktır ve tecrübe gerektirir.
Otojen dokular içerik olarak göğüs dokusuna daha çok benzerler. Bu özellikleri sayesinde, otojen doku ile yapılmış göğsün fizikî davranışı doğal göğse daha çok benzerlik gösterir, duyu hissi de daha âlâ oluşmaktadır. Ameliyat sonrası devirde, izlerin solması ve kullanılan dokuların yumuşaması ,zamanla memnuniyet hissini arttırır. Otojen dokular münhasıran kilo alıp vermelere alışılagelmiş göğüs üzere cevap verirler. Bunun sonucu, onarım sonrası şiddetli kilo alma ya da verme durumunda iki göğüs arasında asimetri görülmez.
Göğüs başı onarımı
Tekrar göğüs imalatı ameliyatları, göğüs başı onarımı ile tamamlanır.Bu süreç için munfasıl bir ameliyat gerekir.Meme ucu ,bölgedeki dokulardan yapılır.Çevresindeki koyu renkli alan için döğme yapılabildiği üzere,karşı göğüs başından ya da kasıktan alınan hür deri kullanılabilir.
Sonuç olarak, günümüz plastik cerrahi ve onkoplastik cerrahi ameliyat teknikleri kaybedilen göğsün anında yahut daha sonraki rastgele bir devirde yine yapılmasına imkan sağlamaktadır.
Onkoplastik cerrahi açısından,uygun hastanın ve cerrahi yolun seçilmesi ve hakikat devirde uygulanması başarılı onarım için temel unsurdur ve bu da onkoplastik cerrahın hasta ve tedavi ekibi âlâ muhabere kurabilmesi ve işbirliği yapabilmesi ile mümkündür.
Göğüs kanseri tanısı almış bir hastanın, mastektomi ameliyatı sırasında ya da hayatının rastgele bir periyodunda göğüs onarımı seçeneğinden haberdar edilmesi ve bu hususta bilgilendirilmesinin bayan açısından kıymetli olduğu bir gerçektir. Anında onarım için plastik cerrahın "meme kanseri tedavi ekibi"ne dahil edilmesi , geç onarım için hastanın plastik cerrahi ile birlikte kıymetlendirilmesi,hastanın malumat sahibi olması ve karar vermesi açısından kıymetlidir.