organik bileşiklerin canlıdaki görevleri

[SoruCevap]

LİPİTLER(YAĞLAR)

Yağlar; benzen, aseton, eter, kloroform gibi organik cozuculerde cozunebilen, ancak suda cozunemeyen organik molekullerdir Biyolojik onemi olan yağlar; yağ asitleri, notral yağlar, fosfolipitler ve steroitlerdir

Lipitlerin kimyasal yapısı ve gorevleri:
Yağlar suda cozunmezler ya da cok az cozunurler, bunun sebebi kutuplu bir yapıya sahip olmalarıdır Yapısında karbonhidratlarda olduğu gibi karbon (C), hidrojen(H) ve oksijen (O) bulunur Bazılarının yapısında fosfor, kukurt ve azot da bulunabilir
Yağların monomerleri yağ asidi ve gliseroldur Bu monomerleri birbirine bağlayan bağa ester bağı; olaya ise esterleşme denir (Yağ molekulu oluşumunu notral yağlarda goreceğiz)

Lipitlerin Ozellikleri

Suda cozunmezler Bu yuzden de sindirimleri uzun surer
Diğer bileşiklere gore daha fazla hidrojen bulundururlar Bu sayede daha fazla enerji verirler Ayrıca yapılarındaki oksijen miktarı diğer bileşiklere gore daha azdır
En cok enerjiyi yağlar verir; fakat karbonhidratlardan sonra kullanılırlar cunku;
Yıkımları uzun zaman alır
Vucutta depolanırlar
Ve yanmaları icin daha fazla oksijene gereksinim duyulur
Yedek besin deposudurlar ve ayrıca hafiftirler Bu yuzden de goc eden kuşlarda vucudu hafifleterek ucmayı kolaylaştırır

Lipitlerin Gorevleri

Enerji eldesinde kullanılırlar Aynı zamanda yapıcıonarıcıdırlar
Ceşitli molekuller oluşturarak hucre zarının yapısına katılırlar
Isı kaybını onler
Vucudu mekanik etkilere karşı korur
Oksijenli solunumda enerji icin yakıldıklarında bol metabolik su acığa cıkar Bu nedenle goc eden kuşlarda, kuş uykusuna yatan veya colde yaşayan hayvanlarda su ihtiyacını karşılar
Yağda cozunen vitaminlerin (A,D,E,K) bağırsakta emilmesini kolaylaştırır
İc organların etrafında birikerek organları bir izolasyon aleti gibi basınc ve darbelerden korur

Lipit Ceşitleri;


Notral Yağlar (Trigliseritler)

Doğada lipitlerin en cok bulunduğu ceşididir Hayvan ve bitki hucrelerinde depo edilmiş yağlardır
3 yağ asidi ve 1 gliserolun ester bağıyla bağlanması sonucu oluşur Bunun sonucunda 3 molekul su acığa cıkar
Trigliseritler uzun karbon zincirinden oluşurlar
Zincirin bir ucunda karboksil grubu (COOH) grubu bulunur Diğer karbon atomlarıyla arasında hidrojen vardır
Bazı yağlar vucutta yapılamazlar; fakat mutlaka alınması gerekir Bunlara esansiyel (zorunlu) yağlar denir Ornek: Zeytin Yağı