0ruc tutulması haram olan gunler
Oruc Tutulmayan Gunler
Dinimizde, oruc tutmanın emredildiği, tavsiye edildiği gunler olduğu gibi, oruc tutmanın yasaklandığı ya da hoş karşılanmadığı gunler de vardır Bazı belli gunlerde oruc tutmanın hoş karşılanmayışının ceşitli sebepleri bulunmaktadır
Yasağın mahiyetine ve ağırlık derecesine gore, bugunlerin bir kısmında oruc tutmak haram veya tahrimen mekruh sayılırken, diğer bir kısmında ise tenzihen mekruh sayılmıştır
Oruc tutmanın yasak olduğu gunlerin başında bayram gunleri gelir Peygamberimiz iki vakitte oruc tutulmayacağını bildirmiştir ki birisi ramazan bayramının birinci gunu, diğeri kurban bayramı gunleridir (Buhari, Savm, 67) Ramazan bayramının sadece birinci gununde ve kurban bayramının dort gununde oruc tutmak haramdır (bir goruşe gore tahrimen mekruh) Bugunlerde oruc tutmanın hoş karşılanmayıp yasaklanmasının anlamı acıktır Bayram gunlerinin yeme, icme ve sevinc gunleri olması yanında, her birinin ayrı bir anlamı da bulunmaktadır Ramazan bayramı, bir ay boyunca Allah icin tutulan orucun arkasından verilen bir genel iftar ziyafeti hukmundedir ve bu anlamından oturu ona fıtır bayramı (iftar bayramı) denilmiştir
Ramazan bayramının ilk gunu bu yonuyle bir aylık ramazan orucunun iftarı olmaktadır Boyle toplu iftar gununde oruclu olmak, Allahın sembolik ziyafetine katılmamak anlamına gelir ki bunun en azından edep dışı olduğu ortadadır Allah icin kurbanların kesildiği kurban bayramı gunleri de ziyafet gunleridir Peygamberimiz teşrik gunlerinin yeme, icme ve Allahı anma gunleri olduğunu belirtmiştir (EbU DavUd, Savm, 50)
Hayız veya nifas halinde kadınların oruc tutmaları haramdır; oruc tutmaları halinde tuttukları oruc gecerli olmayacağı gibi gunah işlemiş olurlar Onlar bugunlere denk gelen ramazan oruclarını daha sonra kaza ederler Esasen şevval ayından altı gun oruc tutmanın tavsiye edilmesinin altında, kadınların ay hali nedeniyle tutamadıkları orucları derhal kaza etmelerine bir fırsat hazırlama duşuncesi bulunmaktadır Şevval orucunun erkekleri de icine alacak şekilde genelleştirilmesi ise, hem kadınların bu durumlarının dikkatten kacırılması hem de orucun herkesle birlikte tutulmasının kolay oluşuna matuf olmalıdır
Bazı gunlerde oruc tutmak ise ceşitli sebeplerle mekruh sayılmıştır Mesela; sadece aşure gununde oruc tutmak yahudilere benzemek ve onları taklit etmek anlamını icerdiği icin mekruh sayılmıştır Kimi alimlere gore sadece cuma gununde veya sadece cumartesi gununde oruc tutmak, nevruz ve mihrican gunlerinde oruc tutmak tenzihen mekruhtur Ancak kişinin oteden beri alışkanlık haline getirdiği oruc bugunlere rastlarsa, ozel olarak bugunlerde oruc tutma kastı bulunmadığı icin, bunun bir sakıncası yoktur
Oruc tutmak icin ozellikle cuma gununu secmenin mekruh oluşu, bugunun muslumanların haftalık bayram gunu kabul edilmesidir Peygamberimiz, mUtat orucun denk gelmesi dışında, ozellikle cuma gunu oruc tutmamayı tavsiye etmiştir
Şek gunu oruc tutmak mekruhtur Havanın bulutlu olması gibi sebepler yuzunden şaban ayının yirmi dokuzundan sonraki gunun şaban ayına mı yoksa ramazan ayına mı ait olduğu konusunda şuphe meydana gelirse, bugune şek gunu denilir Bugunun ramazan ayına ait olup olmadığında kuşku bulunduğu anlamına gelir Bugun herhangi bir oruc tutmak mekruhtur Şaban ayını orucla geciren kimsenin şek gununde orucu bırakmaması daha faziletli olduğu gibi, mUtadı şek gunune denk gelen kimsenin bugunde oruc tutmasında da bir sakınca yoktur
Peygamberimiz ramazanı bir veya iki gun onceden oruc tutarak karşılamayı yasaklamıştır (Buhari, Savm, 11, 14; Muslim, Sıyam, 21; EbU DavUd, Savm, 10) Alimler bu yasaklamaya sebep olarak ramazan orucuna ilave yapılması endişesini gostermişlerdir Bu bakımdan şek gunu ramazan orucuna niyetle oruc tutmak tahrimen mekruhtur
Fakat bugunde oruc tutmak genel olarak mekruh olmakla birlikte nafile niyetiyle tutulan orucun gecerli olacağı, hatta bugunun ramazanın birinci gunu olduğunun anlaşılması halinde farz olan oruc yerine gececeği soylenmiştir Ancak ramazanın başlama ve bitiş gunlerinde muslumanlar arasında fitne ve uyumsuzluk sokacak tutum ve davranışlardan şiddetle kacınmak gerekir Gerekirse bir gun oruc sonradan kaza edilebilir ama sebep olunan fitneyi ve huzursuzluğu telafi etmek, ortadan kaldırmak kolay olmaz İki veya daha fazla gunu, arada iftar etmeksizin birbirine ekleyerek oruc tutmak mekruhtur
Buna visal orucu (savmi visal) denir Aişe validemizin belirttiğine gore Peygamberimiz muslumanlara acıdığı icin visal orucu tutmalarını yasaklamış; kendisinin bu şekilde oruc tuttuğu hatırlatılınca da Siz benim gibi değilsiniz; beni Rabbim yedirir, icirir (Muslim, Sıyam, 5558) diye cevap vermiştir Kadınların aile ve toplum icerisindeki statulerine ilişkin olarak oluşan anlayış doğrultusunda, kadının kocasından izinsiz olarak nafile oruc tutmasının hoş olmayacağı yonunde goruşler ileri surulmuştur
Bu gibi anlayışların gunumuz sosyal ve aile ilişkileri acısından yerinde olmadığı acıktır Maaş veya ucret karşılığı calışan kimseler, iş veriminin duşmesine yol acması durumunda nafile oruc tutmamalıdır Buna mukabil işverenlerin ramazan ayında, oruc ibadetinin kolay ve rahat bicimde yerine getirilebilmesi icin birtakım onlemler almaları ve duzenlemeler yapmaları gerekir
Hacılar, oruc tuttukları takdirde gucsuz ve yorgun duşme ihtimalleri bulunduğu takdirde, zilhiccenin 8 ve 9 gunleri olan terviye ve arefe gunlerinde oruc tutmamalıdır Cunku hac ibadetini yaparken daha zinde ve canlı olmaları, oncesinde nafile oruc tutmuş olmalarından hayırlıdır
Alıntı
Oruc Tutulmayan Gunler
Dinimizde, oruc tutmanın emredildiği, tavsiye edildiği gunler olduğu gibi, oruc tutmanın yasaklandığı ya da hoş karşılanmadığı gunler de vardır Bazı belli gunlerde oruc tutmanın hoş karşılanmayışının ceşitli sebepleri bulunmaktadır
Yasağın mahiyetine ve ağırlık derecesine gore, bugunlerin bir kısmında oruc tutmak haram veya tahrimen mekruh sayılırken, diğer bir kısmında ise tenzihen mekruh sayılmıştır
Oruc tutmanın yasak olduğu gunlerin başında bayram gunleri gelir Peygamberimiz iki vakitte oruc tutulmayacağını bildirmiştir ki birisi ramazan bayramının birinci gunu, diğeri kurban bayramı gunleridir (Buhari, Savm, 67) Ramazan bayramının sadece birinci gununde ve kurban bayramının dort gununde oruc tutmak haramdır (bir goruşe gore tahrimen mekruh) Bugunlerde oruc tutmanın hoş karşılanmayıp yasaklanmasının anlamı acıktır Bayram gunlerinin yeme, icme ve sevinc gunleri olması yanında, her birinin ayrı bir anlamı da bulunmaktadır Ramazan bayramı, bir ay boyunca Allah icin tutulan orucun arkasından verilen bir genel iftar ziyafeti hukmundedir ve bu anlamından oturu ona fıtır bayramı (iftar bayramı) denilmiştir
Ramazan bayramının ilk gunu bu yonuyle bir aylık ramazan orucunun iftarı olmaktadır Boyle toplu iftar gununde oruclu olmak, Allahın sembolik ziyafetine katılmamak anlamına gelir ki bunun en azından edep dışı olduğu ortadadır Allah icin kurbanların kesildiği kurban bayramı gunleri de ziyafet gunleridir Peygamberimiz teşrik gunlerinin yeme, icme ve Allahı anma gunleri olduğunu belirtmiştir (EbU DavUd, Savm, 50)
Hayız veya nifas halinde kadınların oruc tutmaları haramdır; oruc tutmaları halinde tuttukları oruc gecerli olmayacağı gibi gunah işlemiş olurlar Onlar bugunlere denk gelen ramazan oruclarını daha sonra kaza ederler Esasen şevval ayından altı gun oruc tutmanın tavsiye edilmesinin altında, kadınların ay hali nedeniyle tutamadıkları orucları derhal kaza etmelerine bir fırsat hazırlama duşuncesi bulunmaktadır Şevval orucunun erkekleri de icine alacak şekilde genelleştirilmesi ise, hem kadınların bu durumlarının dikkatten kacırılması hem de orucun herkesle birlikte tutulmasının kolay oluşuna matuf olmalıdır
Bazı gunlerde oruc tutmak ise ceşitli sebeplerle mekruh sayılmıştır Mesela; sadece aşure gununde oruc tutmak yahudilere benzemek ve onları taklit etmek anlamını icerdiği icin mekruh sayılmıştır Kimi alimlere gore sadece cuma gununde veya sadece cumartesi gununde oruc tutmak, nevruz ve mihrican gunlerinde oruc tutmak tenzihen mekruhtur Ancak kişinin oteden beri alışkanlık haline getirdiği oruc bugunlere rastlarsa, ozel olarak bugunlerde oruc tutma kastı bulunmadığı icin, bunun bir sakıncası yoktur
Oruc tutmak icin ozellikle cuma gununu secmenin mekruh oluşu, bugunun muslumanların haftalık bayram gunu kabul edilmesidir Peygamberimiz, mUtat orucun denk gelmesi dışında, ozellikle cuma gunu oruc tutmamayı tavsiye etmiştir
Şek gunu oruc tutmak mekruhtur Havanın bulutlu olması gibi sebepler yuzunden şaban ayının yirmi dokuzundan sonraki gunun şaban ayına mı yoksa ramazan ayına mı ait olduğu konusunda şuphe meydana gelirse, bugune şek gunu denilir Bugunun ramazan ayına ait olup olmadığında kuşku bulunduğu anlamına gelir Bugun herhangi bir oruc tutmak mekruhtur Şaban ayını orucla geciren kimsenin şek gununde orucu bırakmaması daha faziletli olduğu gibi, mUtadı şek gunune denk gelen kimsenin bugunde oruc tutmasında da bir sakınca yoktur
Peygamberimiz ramazanı bir veya iki gun onceden oruc tutarak karşılamayı yasaklamıştır (Buhari, Savm, 11, 14; Muslim, Sıyam, 21; EbU DavUd, Savm, 10) Alimler bu yasaklamaya sebep olarak ramazan orucuna ilave yapılması endişesini gostermişlerdir Bu bakımdan şek gunu ramazan orucuna niyetle oruc tutmak tahrimen mekruhtur
Fakat bugunde oruc tutmak genel olarak mekruh olmakla birlikte nafile niyetiyle tutulan orucun gecerli olacağı, hatta bugunun ramazanın birinci gunu olduğunun anlaşılması halinde farz olan oruc yerine gececeği soylenmiştir Ancak ramazanın başlama ve bitiş gunlerinde muslumanlar arasında fitne ve uyumsuzluk sokacak tutum ve davranışlardan şiddetle kacınmak gerekir Gerekirse bir gun oruc sonradan kaza edilebilir ama sebep olunan fitneyi ve huzursuzluğu telafi etmek, ortadan kaldırmak kolay olmaz İki veya daha fazla gunu, arada iftar etmeksizin birbirine ekleyerek oruc tutmak mekruhtur
Buna visal orucu (savmi visal) denir Aişe validemizin belirttiğine gore Peygamberimiz muslumanlara acıdığı icin visal orucu tutmalarını yasaklamış; kendisinin bu şekilde oruc tuttuğu hatırlatılınca da Siz benim gibi değilsiniz; beni Rabbim yedirir, icirir (Muslim, Sıyam, 5558) diye cevap vermiştir Kadınların aile ve toplum icerisindeki statulerine ilişkin olarak oluşan anlayış doğrultusunda, kadının kocasından izinsiz olarak nafile oruc tutmasının hoş olmayacağı yonunde goruşler ileri surulmuştur
Bu gibi anlayışların gunumuz sosyal ve aile ilişkileri acısından yerinde olmadığı acıktır Maaş veya ucret karşılığı calışan kimseler, iş veriminin duşmesine yol acması durumunda nafile oruc tutmamalıdır Buna mukabil işverenlerin ramazan ayında, oruc ibadetinin kolay ve rahat bicimde yerine getirilebilmesi icin birtakım onlemler almaları ve duzenlemeler yapmaları gerekir
Hacılar, oruc tuttukları takdirde gucsuz ve yorgun duşme ihtimalleri bulunduğu takdirde, zilhiccenin 8 ve 9 gunleri olan terviye ve arefe gunlerinde oruc tutmamalıdır Cunku hac ibadetini yaparken daha zinde ve canlı olmaları, oncesinde nafile oruc tutmuş olmalarından hayırlıdır
Alıntı