Osmanlı Devleti'nde Çıkan Halk İsyanları Hakkında Bilgi Verir Misiniz?
Osmanlı Devleti'nde Çıkan Halk İsyanları Hakkında Bilgi
Osmanlı Devleti'nde Çıkan Halk İsyanları
İÇ ÇALKANTILAR VE İSYANLAR
Osmanlı Devletikuruluşundan itibaren çetin mücadeleler içinde yaşamak mecburiyetinde kalmıştır.Bir taraftan Bizans ve Balkanlardaki devletlerle mücadele ederkendiğer taraftan çeşitli Türk beylikleri ile uğraşmıştır.Doğudan ve batıdan rahatsız edilmiştir.Türk ve İslam dünyasını Hristiyan ittifaklarına karşı korurkenkardeş devletlerle de uğraşmak zorunda kalmıştır.
Bütün bunlara rağmenOsmanlılarİslam dünyasının lideri olan büyük bir cihan devleti ni ortaya çıkarmıştır.İçte ve dışta huzuru sağlamışbir huzur ve güven ortamı meydana getirmiştir.Askeri başarılarının yanı sıra siyasiekonomik ve kültürel gelişmeler sağlamıştır.Türk-İslam kültürünün zirvesi olan bir Osmanlı Medeniyeti meydana getirmiştir.
Yüzyıllarca süren üstün başarılarına rağmenyüklendiği çetin görevin ve aleyhinde oluşan ittifakların yüküdevlete ağır gelmeye başlamıştır.Askeri harcamalar çok yükselmiştir.Ticari yolların değişmesi Osmanlı Devleti maliyesini olumsuz yönde etkiledi.Siyasi ve askeri meselelerle uğraşan devletdünyada meydana gelen ilmi ve teknolojik gelişmeleri görememişgördüklerini de uygulayamamıştır.
Osmanlı Devleti kurulduğu tarihten 17. yüzyıla kadar sürekli ilerleme ve gelişme içinde olmuştur.Çok geniş sınırlara ulaşan devlet 16. yüzyılın ikinci yarısında bir takım iç meselelerle karşı karşıya gelmiştir.Batıda Avusturyadoğuda İran ile yapılan savaşlarOsmanlı Devleti ni bunalımlı bir döneme sokmuştur.
İsyanların Sebepleri ve Özellikleri
Bu dönemde çıkan isyanlaryönetiminordunun ve maliyenin bozulmasıyla ilgilidir.
Yönetimde merkezi otoritesinin zayıflaması üzerine eyaletlerde ve taşra teşkilatında kendi başına hareket eden kişiler ortaya çıktı.unlarhalk üzerinde baskı kurmaya ve merkezin emirlerini dinlememeye başladılar.Diğer yandanuzun süren savaşlar sebebiyle askerden kaçanlar eşkıya olarak dağlara çıkıyor ve iç güvenliği tehdit ediyorlardı.Savaş ortamında doğan ekonomik kriz de huzursuzlukların kaynağı oldu.Maliyenin zayıflaması ile paranın ayarı düşürüldü.Paranın alım gücünün azalması ve yeni vergilerüretimin düşmesine neden oldu.Buna rağmen çiftçiesnaf ve tüccar üzerinde vergi yükü daha da arttı.Devlete olan güven sarsıldı.Bu fırsattan istifade eden kişilerinde teşvikiyle de iç karışıklıklar çıktı.Bu karışıklıkları çıkaranlargerçekleşen olumsuz gelişmelerden dolayıyer yer halk tarafında desteklenmiştir.
Ayrıcaiç isyanların sebepleri şöyle sıralanabilir:
-Bu dönem padişahların yetersiz kişiler olmaları.
-Devlet memurlarının seçimlerde yeterliliğine bakılmayarakrüşvet ve iltimasın rol oynaması.
-Tımar sisteminin bozulması ve buna bağlı olarak tarım ve hayvancılığın gerilemesi.
-Uzun süren savaşlarıngüvenliğin bozulmasına ve bununçiftçinin toprağını terk etmesine sebep olmasına.
-Halkın her türlü propagandaya kolayca inanması.
-Devşirmelerin her türlü imkana sahip olmalarına karşılıkTürklerin maddi imkansızlıklar içinde olmaları.
Yukarıda belirtilen sebepler insanları isyan etmeye yöneltmiştir.
İstanbul İsyanları
İstanbul daki isyanlar çoğu defa yeniçeriler ve sipahiler tarafından çıkarılmıştır.Bunlargenellikle maaşların yetersizliği ve zamanında ödenmemesi bahane ediyorlardı.Ayrıcayeniçeriler bazı devlet adamlarının kendi çıkarları için kışkırtılıyordu.Bu durumdevlet içerisinde huzursuzluk yaratıyoranarşinin ortaya sıkmasına sebep oluyordu.Kanlı olan bu isyanlar devlet ileri gelenlerinin hayatına mal olduğu gibi padişahların tahttan indirilmesine hatta öldürülmesine kadar gidebiliyordu.
İstanbul isyanları arasında en tehlikeli olanları III.MuratGenç OsmanIV.MuratIV.Mehmet dönemlerinde meydana gelenlerdir.
III.Murat zamanındaki isyanın en önemli sebebiakçenin değerinin düşürülerek yeniçerilere ulufe ödenmesiydi. İsyancılarsaraya yürüyerek bu işlerden sorumlu gördükleri defterdarların katlini istemişlerdir.Çaresiz kalan yönetimaskerlerin istediğini yerine getirdi.Bu durum askerleri daha da cesaretlendirmiş ve arkası gelmeyen yeni isyanlara sevk etmiştir.
Genç OsmanHotin seferlerinde yetersizliğini gördüğü Yeniçeri Ocağı nın kaldırılarak yerine yeni bir ordu kurulmasını planlıyordu.Padişahın bu planını öğrenen yeniçeriler ayaklandılar.Bir çok devlet adamını ve padişahı öldürdüler(1622).II.Osmanisyancılar tarafından öldürülen ilk padişahtır.Yeniçeriler bu olaylardan sonra devlet içinde ki güçlerini arttırmışlardır.
Yeniçeriler ve sipahiler IV.Murat ın tahta geçtiği ilk yıllardan itibaren mesele çıkarmaya başladılar.Yeniçerilerin ayaklanması sonucu sadrazam öldürüldü.Bu olaydan etkilenen IV.Muratdevlet otoritesini kurtarmak için çalıştı.Sert tedbirler alarak düzeni ve güvenliği yeniden sağladı.
İstanbul daki diğer bir isyan da IV.Mehmet zamanında patlak vermiştir.Harem ağalarının devlet işlerine karıştığını ve ulufelerin zamanın da ödenmediğini ileri sürerek yeniçeriler ayaklandı.Sorumlu gördükleri birçok devlet adamını idam ettirdiler.Öldürülen bu kişilerSultan Ahmet Meydanı ndaki bir çınar ağacına asıldı.Bundan dolayı bu olaya Vak a-i Vakvakiye denilmektedir(1656).
Taşra İsyanları
I.Celali İsyanı
Ülkedeki ekonomik sistemin bozulmaya başlamasıtaşra isyanlarının temel sebebidir.Devlet yönetiminde meydana gelen otorite boşluğu da genişlemesine sebep teşkil etmiştir.AyrıcaAvusturya ve İran ile yapılan savaşlar isyanların yayılmasına etken olmuştur.XVII.yüzyıl boyunca devam eden bu dönem isyanlarına Celali İsyanları adının verilmesi;Yavuz Sultan Selim döneminde Bozok (Yozgat) bölgesinde Celal isimli birisinin ilk defa isyan etmesinden kaynaklanmaktadır.Anadolu da patlak veren Celali isyanlarından bazıları KarayazıcıCanpulatoğlu KalenderoğluKatırcıoğluGürcüNebi gibi kişilerin çıkardığı isyanlardır.
BunlardanKarayazıcıHaçova Savaşı ndan kaçmış ve ocaktan kaydı silinmişti.Urfa taraflarında isyan eden Karayazıcıetrafınahükümete kırgın olan devlet adamlarını ve asker kaçaklarını topladı.Kuvvetlerin mevcudu kısa zamanda otuz bin kişiye ulaştı.Sokulluzade Hasan Paşa ya yenilen KarayazıcıSamsun a kaçtı ve Canik dağlarında girdiği çatışmada öldü.Kardeşi Deli Hasanisyana devam etti.Devleti uzun süre uğraştıran Deli Hasan affedildi.Daha sonra Bosna valiliğine getirildi.Burada da rahat durmayan Deli Hasan sonunda idam edildi.
I.Ahmet zamanındaCelali İsyanları iyice yaygınlaşıp tehlikeli olmaya başladı.İsyancılarAnadolu nun büyük bir kısmını ele geçirdiler.1606 da Avusturya savaşının sona ermesi üzerineSadrazam Kuyucu Mehmet Paşa ve Kanije kahramanı Tiryaki Hasan Paşa isyancıların üzerine gönderildiler.Önce Canpolatoğludaha sonra da Kalenderoğlu isyanları bastırıldı.Bunlardan Kalenderoğluadamları ile birlikte İran a sığındı.Anadolu da çok sayıda Celali nin öldürülmesi üzerine devlet otoritesi yeniden sağlandı.
I.Mustafa zamanındaErzurum beylerbeyi olan Abaza Mehmet PaşaII.Osman ın yeniçeriler tarafından öldürülmesini bahane ederek isyan etti.Abaza Mehmet Paşaeline geçirdiği yeniçerileri öldürttü.Sonunda Hüsrev Paşa ya yenilerekonunla birlikte İstanbul a geldi.İsyan nedenini ve macerasını IV.Murat a anlattı.Padişah tarafından affedildi ve Bosna valiliğine tahin oldu.
II.Diğer İsyanlar (Eyalet İsyanları)
XVII.yüzyılda merkezi yönetimin zayıflaması sonucu EflakBoğdan ve Erdel de çıkan isyanlar güçlükle bastırılabildi.Bu isyanların bastırılmasıOsmanlı Devletini zaman zaman Avrupa devletleriyle karşı karşıya getirdi.Osmanlı Devletinin uzak eyaletlerinden biri olan Yemenisyanların en çok görüldüğü yerlerden biriydi.İstanbul dan tayin olan yöneticilerin bölgede kontrolü sağlayamamaları sebebiyle Yemen1598-1635yılları arasında mahalli idarecilerin elinde kaldı.Bağdat ta Subaşı Bekir in çıkardığı isyanIV.Murat döneminde Bağdat seferi ile son buldu.Bağdat beylerbeyi Hüseyin Paşa tarafından bastırıldı(1655).
XVII.yüzyılda diğer bir önemli isyan da Kırım da çıktı.1608 de Kırım Hanı Gazi Giray ın ölümü üzerine oğlu Toktamışİstanbul dan gelecek fermanı beklemeden kendini han ilan ettirdi.Bu durum İstanbul da iyi karşılanmadı.Kırım Hanlığı na Selamet Giray tayin edildi.Bu olay Kırım da karışıklıklara sebep oldu.Kırım daki karışıklıklarCanbey Giray ın Kırım hanı olmasına kadar devam etti.
İsyanların Sonuçları
Yeniçerilerin isyankar tavırları Fatih Sultan Mehmet zamanında başlar.Ulufe konusuna dayanan yeniçeri hareketlerizaman zaman siyasi mahiyet kazanmıştır.İstanbul isyanlarında devletin otoritesi ağır bir sarsıntı geçirmiştir.İsyanlar sebebiyle devletin üst dereceli memurlarında psikolojik çöküntü doğmuştur. Yüksek dereceli memurların eli silahlı ve güçlü çapulcu ordusuna karşı yapabilecekleri bir şey yoktur.Bu gelişmeler sonucunda Osmanlı Devletinin merkezi otoritesi çöktü;inanırlığı ve güvenirliğini kaybetti.
Celali İsyanları nın kaynağı büyük ölçüdevergi yükünden yılıp köyünüçiftini çubuğunu terk eden(çift bozan) insanlar oluşturuyordu.Kadılarıntaşradaki yöneticilerinin usulsüzkanuna aykırı iş yapmalarıfazla para(veya mal) toplamalarıhatta rüşvet almalarıbu isyanların psikolojik temelini meydana getirmiştir.Celali ve Eyalet isyanları bastırıldı.Fakatne çift bozan ne kanunsuzluk ve nede rüşvet eksildi.Bunun yanındakuyucu Murat Paşa nın isyanları bastırmak içinsuçlu suçsuz önüne gelen insanıçoluk çocuk demeden öldürtmesi derin yaraların açılmasına sebep oldu.
Ticaret sanayiziraat kısacası üretimhuzur ve güven ortamını sever.İsyanlar sebebiyle ne İstanbul da ne de Anadolu da huzur kaldı.Tarım arazileri isyanlar ve bastırma çabaları sonunda tahrip oldu.Halk daha da yoksullaştı.Dolayısıyla devletin gelirleri de azaldı.Halkının refahınıgüvenliğini ve huzurunu sağlayamayan devlete güven kalmadı.
Osmanlı Devleti'nde Çıkan Halk İsyanları Hakkında Bilgi
Osmanlı Devleti'nde Çıkan Halk İsyanları
İÇ ÇALKANTILAR VE İSYANLAR
Osmanlı Devletikuruluşundan itibaren çetin mücadeleler içinde yaşamak mecburiyetinde kalmıştır.Bir taraftan Bizans ve Balkanlardaki devletlerle mücadele ederkendiğer taraftan çeşitli Türk beylikleri ile uğraşmıştır.Doğudan ve batıdan rahatsız edilmiştir.Türk ve İslam dünyasını Hristiyan ittifaklarına karşı korurkenkardeş devletlerle de uğraşmak zorunda kalmıştır.
Bütün bunlara rağmenOsmanlılarİslam dünyasının lideri olan büyük bir cihan devleti ni ortaya çıkarmıştır.İçte ve dışta huzuru sağlamışbir huzur ve güven ortamı meydana getirmiştir.Askeri başarılarının yanı sıra siyasiekonomik ve kültürel gelişmeler sağlamıştır.Türk-İslam kültürünün zirvesi olan bir Osmanlı Medeniyeti meydana getirmiştir.
Yüzyıllarca süren üstün başarılarına rağmenyüklendiği çetin görevin ve aleyhinde oluşan ittifakların yüküdevlete ağır gelmeye başlamıştır.Askeri harcamalar çok yükselmiştir.Ticari yolların değişmesi Osmanlı Devleti maliyesini olumsuz yönde etkiledi.Siyasi ve askeri meselelerle uğraşan devletdünyada meydana gelen ilmi ve teknolojik gelişmeleri görememişgördüklerini de uygulayamamıştır.
Osmanlı Devleti kurulduğu tarihten 17. yüzyıla kadar sürekli ilerleme ve gelişme içinde olmuştur.Çok geniş sınırlara ulaşan devlet 16. yüzyılın ikinci yarısında bir takım iç meselelerle karşı karşıya gelmiştir.Batıda Avusturyadoğuda İran ile yapılan savaşlarOsmanlı Devleti ni bunalımlı bir döneme sokmuştur.
İsyanların Sebepleri ve Özellikleri
Bu dönemde çıkan isyanlaryönetiminordunun ve maliyenin bozulmasıyla ilgilidir.
Yönetimde merkezi otoritesinin zayıflaması üzerine eyaletlerde ve taşra teşkilatında kendi başına hareket eden kişiler ortaya çıktı.unlarhalk üzerinde baskı kurmaya ve merkezin emirlerini dinlememeye başladılar.Diğer yandanuzun süren savaşlar sebebiyle askerden kaçanlar eşkıya olarak dağlara çıkıyor ve iç güvenliği tehdit ediyorlardı.Savaş ortamında doğan ekonomik kriz de huzursuzlukların kaynağı oldu.Maliyenin zayıflaması ile paranın ayarı düşürüldü.Paranın alım gücünün azalması ve yeni vergilerüretimin düşmesine neden oldu.Buna rağmen çiftçiesnaf ve tüccar üzerinde vergi yükü daha da arttı.Devlete olan güven sarsıldı.Bu fırsattan istifade eden kişilerinde teşvikiyle de iç karışıklıklar çıktı.Bu karışıklıkları çıkaranlargerçekleşen olumsuz gelişmelerden dolayıyer yer halk tarafında desteklenmiştir.
Ayrıcaiç isyanların sebepleri şöyle sıralanabilir:
-Bu dönem padişahların yetersiz kişiler olmaları.
-Devlet memurlarının seçimlerde yeterliliğine bakılmayarakrüşvet ve iltimasın rol oynaması.
-Tımar sisteminin bozulması ve buna bağlı olarak tarım ve hayvancılığın gerilemesi.
-Uzun süren savaşlarıngüvenliğin bozulmasına ve bununçiftçinin toprağını terk etmesine sebep olmasına.
-Halkın her türlü propagandaya kolayca inanması.
-Devşirmelerin her türlü imkana sahip olmalarına karşılıkTürklerin maddi imkansızlıklar içinde olmaları.
Yukarıda belirtilen sebepler insanları isyan etmeye yöneltmiştir.
İstanbul İsyanları
İstanbul daki isyanlar çoğu defa yeniçeriler ve sipahiler tarafından çıkarılmıştır.Bunlargenellikle maaşların yetersizliği ve zamanında ödenmemesi bahane ediyorlardı.Ayrıcayeniçeriler bazı devlet adamlarının kendi çıkarları için kışkırtılıyordu.Bu durumdevlet içerisinde huzursuzluk yaratıyoranarşinin ortaya sıkmasına sebep oluyordu.Kanlı olan bu isyanlar devlet ileri gelenlerinin hayatına mal olduğu gibi padişahların tahttan indirilmesine hatta öldürülmesine kadar gidebiliyordu.
İstanbul isyanları arasında en tehlikeli olanları III.MuratGenç OsmanIV.MuratIV.Mehmet dönemlerinde meydana gelenlerdir.
III.Murat zamanındaki isyanın en önemli sebebiakçenin değerinin düşürülerek yeniçerilere ulufe ödenmesiydi. İsyancılarsaraya yürüyerek bu işlerden sorumlu gördükleri defterdarların katlini istemişlerdir.Çaresiz kalan yönetimaskerlerin istediğini yerine getirdi.Bu durum askerleri daha da cesaretlendirmiş ve arkası gelmeyen yeni isyanlara sevk etmiştir.
Genç OsmanHotin seferlerinde yetersizliğini gördüğü Yeniçeri Ocağı nın kaldırılarak yerine yeni bir ordu kurulmasını planlıyordu.Padişahın bu planını öğrenen yeniçeriler ayaklandılar.Bir çok devlet adamını ve padişahı öldürdüler(1622).II.Osmanisyancılar tarafından öldürülen ilk padişahtır.Yeniçeriler bu olaylardan sonra devlet içinde ki güçlerini arttırmışlardır.
Yeniçeriler ve sipahiler IV.Murat ın tahta geçtiği ilk yıllardan itibaren mesele çıkarmaya başladılar.Yeniçerilerin ayaklanması sonucu sadrazam öldürüldü.Bu olaydan etkilenen IV.Muratdevlet otoritesini kurtarmak için çalıştı.Sert tedbirler alarak düzeni ve güvenliği yeniden sağladı.
İstanbul daki diğer bir isyan da IV.Mehmet zamanında patlak vermiştir.Harem ağalarının devlet işlerine karıştığını ve ulufelerin zamanın da ödenmediğini ileri sürerek yeniçeriler ayaklandı.Sorumlu gördükleri birçok devlet adamını idam ettirdiler.Öldürülen bu kişilerSultan Ahmet Meydanı ndaki bir çınar ağacına asıldı.Bundan dolayı bu olaya Vak a-i Vakvakiye denilmektedir(1656).
Taşra İsyanları
I.Celali İsyanı
Ülkedeki ekonomik sistemin bozulmaya başlamasıtaşra isyanlarının temel sebebidir.Devlet yönetiminde meydana gelen otorite boşluğu da genişlemesine sebep teşkil etmiştir.AyrıcaAvusturya ve İran ile yapılan savaşlar isyanların yayılmasına etken olmuştur.XVII.yüzyıl boyunca devam eden bu dönem isyanlarına Celali İsyanları adının verilmesi;Yavuz Sultan Selim döneminde Bozok (Yozgat) bölgesinde Celal isimli birisinin ilk defa isyan etmesinden kaynaklanmaktadır.Anadolu da patlak veren Celali isyanlarından bazıları KarayazıcıCanpulatoğlu KalenderoğluKatırcıoğluGürcüNebi gibi kişilerin çıkardığı isyanlardır.
BunlardanKarayazıcıHaçova Savaşı ndan kaçmış ve ocaktan kaydı silinmişti.Urfa taraflarında isyan eden Karayazıcıetrafınahükümete kırgın olan devlet adamlarını ve asker kaçaklarını topladı.Kuvvetlerin mevcudu kısa zamanda otuz bin kişiye ulaştı.Sokulluzade Hasan Paşa ya yenilen KarayazıcıSamsun a kaçtı ve Canik dağlarında girdiği çatışmada öldü.Kardeşi Deli Hasanisyana devam etti.Devleti uzun süre uğraştıran Deli Hasan affedildi.Daha sonra Bosna valiliğine getirildi.Burada da rahat durmayan Deli Hasan sonunda idam edildi.
I.Ahmet zamanındaCelali İsyanları iyice yaygınlaşıp tehlikeli olmaya başladı.İsyancılarAnadolu nun büyük bir kısmını ele geçirdiler.1606 da Avusturya savaşının sona ermesi üzerineSadrazam Kuyucu Mehmet Paşa ve Kanije kahramanı Tiryaki Hasan Paşa isyancıların üzerine gönderildiler.Önce Canpolatoğludaha sonra da Kalenderoğlu isyanları bastırıldı.Bunlardan Kalenderoğluadamları ile birlikte İran a sığındı.Anadolu da çok sayıda Celali nin öldürülmesi üzerine devlet otoritesi yeniden sağlandı.
I.Mustafa zamanındaErzurum beylerbeyi olan Abaza Mehmet PaşaII.Osman ın yeniçeriler tarafından öldürülmesini bahane ederek isyan etti.Abaza Mehmet Paşaeline geçirdiği yeniçerileri öldürttü.Sonunda Hüsrev Paşa ya yenilerekonunla birlikte İstanbul a geldi.İsyan nedenini ve macerasını IV.Murat a anlattı.Padişah tarafından affedildi ve Bosna valiliğine tahin oldu.
II.Diğer İsyanlar (Eyalet İsyanları)
XVII.yüzyılda merkezi yönetimin zayıflaması sonucu EflakBoğdan ve Erdel de çıkan isyanlar güçlükle bastırılabildi.Bu isyanların bastırılmasıOsmanlı Devletini zaman zaman Avrupa devletleriyle karşı karşıya getirdi.Osmanlı Devletinin uzak eyaletlerinden biri olan Yemenisyanların en çok görüldüğü yerlerden biriydi.İstanbul dan tayin olan yöneticilerin bölgede kontrolü sağlayamamaları sebebiyle Yemen1598-1635yılları arasında mahalli idarecilerin elinde kaldı.Bağdat ta Subaşı Bekir in çıkardığı isyanIV.Murat döneminde Bağdat seferi ile son buldu.Bağdat beylerbeyi Hüseyin Paşa tarafından bastırıldı(1655).
XVII.yüzyılda diğer bir önemli isyan da Kırım da çıktı.1608 de Kırım Hanı Gazi Giray ın ölümü üzerine oğlu Toktamışİstanbul dan gelecek fermanı beklemeden kendini han ilan ettirdi.Bu durum İstanbul da iyi karşılanmadı.Kırım Hanlığı na Selamet Giray tayin edildi.Bu olay Kırım da karışıklıklara sebep oldu.Kırım daki karışıklıklarCanbey Giray ın Kırım hanı olmasına kadar devam etti.
İsyanların Sonuçları
Yeniçerilerin isyankar tavırları Fatih Sultan Mehmet zamanında başlar.Ulufe konusuna dayanan yeniçeri hareketlerizaman zaman siyasi mahiyet kazanmıştır.İstanbul isyanlarında devletin otoritesi ağır bir sarsıntı geçirmiştir.İsyanlar sebebiyle devletin üst dereceli memurlarında psikolojik çöküntü doğmuştur. Yüksek dereceli memurların eli silahlı ve güçlü çapulcu ordusuna karşı yapabilecekleri bir şey yoktur.Bu gelişmeler sonucunda Osmanlı Devletinin merkezi otoritesi çöktü;inanırlığı ve güvenirliğini kaybetti.
Celali İsyanları nın kaynağı büyük ölçüdevergi yükünden yılıp köyünüçiftini çubuğunu terk eden(çift bozan) insanlar oluşturuyordu.Kadılarıntaşradaki yöneticilerinin usulsüzkanuna aykırı iş yapmalarıfazla para(veya mal) toplamalarıhatta rüşvet almalarıbu isyanların psikolojik temelini meydana getirmiştir.Celali ve Eyalet isyanları bastırıldı.Fakatne çift bozan ne kanunsuzluk ve nede rüşvet eksildi.Bunun yanındakuyucu Murat Paşa nın isyanları bastırmak içinsuçlu suçsuz önüne gelen insanıçoluk çocuk demeden öldürtmesi derin yaraların açılmasına sebep oldu.
Ticaret sanayiziraat kısacası üretimhuzur ve güven ortamını sever.İsyanlar sebebiyle ne İstanbul da ne de Anadolu da huzur kaldı.Tarım arazileri isyanlar ve bastırma çabaları sonunda tahrip oldu.Halk daha da yoksullaştı.Dolayısıyla devletin gelirleri de azaldı.Halkının refahınıgüvenliğini ve huzurunu sağlayamayan devlete güven kalmadı.
