Osmanlı Devletinin Tarihi Eserleri nelerdir
Osmanlının Eserleri
TAHTAKALE HAMAMI
Osmanlı doneminde yapılmış orjinal hamamlardan biridir 1932 yılında sağlam durumda iken askeriye tarafından yıktırılmıştır 2 Beyazıd'ın hazinedarı, Bosna ve İşkodra valiliklerinde bulunmuş Devlet adamı Firuz bey veya yardımcılarından birisi tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır Cift kubbeli hamam, moloz taştan yapılmış, cift kare mekan uzerindeki sekizgen kasnaklara oturtturulmuş tromplu kubbeler, kiremit doşeli sekizgen ahşap bir catıyla orulmuştur
ALİ PAŞA HAMAMI
1572 yılında Ali paşa tarafından yaptırılan hamam Ali paşa Camiinin vakfiyelerindendirKadın ve erkek kısımları ayrı, simetrik yapının, soyunma yeri kare, yıkanma yeri hac planlıdır Karşılıklı dort eyvanı kubbeli ve beşik tonozlu olan yıkanma yerinin koşe halvetleri basık ve kubbelidir Kesme taştan yapılmış olan mekan uzerinde sekizgen kasnak uzerine oturtulan buyuk kubbeleri 1966 yılında kurşunla kaplanmıştır
CAY HAMAMI
Tek kubbeli, tek taraflı olan hamam uzun yıllar depo olarak kullanılmıştı Belediye tarafından 1956 yılında onarılmış ve halen işletilmektedir
ALACA MESCİT
Rustem Celebi mahallesinde Plevne ilkokulunun yanındadır Selcuklu'ların İlhanlı sultanı Gazan Han ile ortak yonetimleri zamanında yapılmıştır Daha sonra buyuk bir tahribata uğrayan caminin minaresi dışında kalan bolumleri Abdurrahman Bini Ahi Eda'nın adına ithafen Abduzaziz Bini İbrahim tarafından 1505 yılında yaptırılmıştır
KAZANCILAR MESCİDİ
Sulu sokaktadır (1985 Ağustos ayında belediye tarafından yıktırılan Yağcı Han mescite bitişikti) Kapının cok ustunde sacağa yakın yerde yuvarlak bir kitabesi vardır Bu kitabeye gore yapılış tarihi Yavuz Sultan Selim zamanına rastlamaktadır
BAHZAT CAMİİ
Tokat'ın en karakteristik yerlerinden biri olan Behzat carşısında Behzat cayı yanındadır Kanuni Sultan Suleyman zamanında Fakih oglu Hacı Behzat tarafından 1935 yılında yaptırılmıştır Kucuk ve kare bicimli olan cami binasına sultan 2 Abdulhamit zamanında (1881) yılında vatandaşların bağışlarıyla ikinci bir kubbe daha yaptırılmıştır Kesme taştan yapılmış guzel bir minaresi olan caminin 1535 tarihli Osmanlı sulusuyle yazılmış kitabesi Hoca Behzat'a aittir Diğeri tamir kitabesidir Cami yanındaki mezar Hoca Behzat'a aittir
HİSARİYE MEDRESESİ
Harap durumu nedeniyle kitabesi ve kapı suslemeleri sokulerek 1953 yılında muzeye getirilen medrese Amasya tarihine gore, Beyazıt Paşanın kardeşi Emir Yahşi bey oğlu Emir Hisar tarafından 1411 yılında yaptırılmıştır
HAMZA BEY MESCİDİ
Bugun yıkılmıqş olan mescit, Celebi Mehmet'in sultan olmasından evvel, Amasya ve Tokat yorelerinde hukum surduğu 1411 yıllarında lalası ve komutanlarından Bicar oglu Emir Hamza tarafından yaptırılmıştır
PİR AHMET BEY TURBESİ
Meydan mahallesinde, Meydan camiinin guneyinde Horozoğlu zaviyesinin onundedir İcerisinde Ertena beylerinden Aleaddin Ali Beyin oğlu, Pir Ahmet Bey ve ailesine ait biri ağac onikisi mermer sanduka bulunmaktaydı Turbe cokme tehlikesi gosterince muzeye kaldırılmış ve sonra moloz taştan yapılmış kemerli catı cokmuştur Bir goruşe gore turbe, şehzade Mehmet Celebi'nin, kardeşi Suleyman Celebi ile yaptığı taht catışmaları sırasında olen, adamlarından Horozoglu Ahmet beye aittir
PAŞA HAMAMI
İvaz paşa mahallesinde, paşa hanın hemen uzerindeki dortyol ağzındadır 2 Murat zamanında YORGUC paşa tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır Moloz taşlarla yapılmış hamam 1948 yılında vakıflar tarafından restore edilmiştir Gunumuzdede de işletilmektedir
İVAZ PAŞA CAMİİ
İvaz paşa mahallesinde, Sulu sokak sonunda, Moloz taştan yapılmış kucuk bir camidir Kitabesi yoktur
HACI TURHAN MESCİDİ
Akkoyunlu Uzun Hasan'ın Tokat'ı yakmasından sonra Fatih Sultan Mehmet zamanında Artıkoğullarından Hacı Turhan tarafından 1471 yılında yaptırılmıştır Eski kazancılar icinde bulunan mescit, moloz taştan yapılmıştır
TAŞHAN
Gazi Osman Paşa caddesi uzerindedir Voyvoda handa denilmektedir 1631 yılında yaptırılmış buyuk bir Osmanlı anıt eserdir Yuzyıl evvel Vakıftan şahıs mulkiyetine, buradan Vakıf idaresine ve daha sonra cezaevi yapılmak uzere Adliye Vekaletine satılmıştır Bir sure et ve sebze hali olarak kullanılan han, son yıllarda restore edilmiştir
Kuzey guney konumunda, kesme taş ve tuğladan, dikdortgen ve iki katlı inşa edilen hanın ortasında, buyuk bir avlu yer almaktadır 32 odası ve bir mescit mahalli bulunan hanın her iki katında, avluya bakan revaklar bulunmaktadır Sadece doğu yonundeki blokun birinci katında revak yoktur Yeni yapılan restorasyonda sundurmalar kaldırılarak, ust kat revaklarının acık kemerleri camlı, bol ışıklı kapalı mekanlar haline getirilmiş orjinal catı kaplaması olan kiremitlerin yerine bakır folyolar ortulerek son şeklini almıştır Kesme taştan yapılmış uzun ve guzel bir cephesi olan Taşhan'ın batı yonundeki dış duvarları sağırdır Diğer uc yanındaki hucrelerde ceşitli meslekten ticarethaneler sıralanmıştır
SULU HAN
Sulu sokakta bedesten yanındadır Kitabesi olmadığından yapılış tarihi bilinmiyor 1930 yılına kadar cezaevi olarak kullanılan han 1957 yılında Vakıflar tarafından restore edilmiş ve o gunden beri oğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır Yapım tekniği ve malzeme olarak Yağcıoglu hanı ile cağdaş gorunmektedir İki katlı olan hanın restorasyonda orjinal ozellikleri bozulmuştur Ozellikle catı ortusunde kulanılan cinko levhalar yapı ile hic uyuşmamaktadır
YAĞCIOĞLU HANI
Sulu sokakta co harap durumda iken 1985 yılı Ağustos ayında belediye tarafından yaktırılmış yerine ceşitli işyerleri yaptırılmıştır1935 yılında Tokat itfaiye grubunun karargahı olan hanın kitabesi bulunamadığı icin hanın yapım tarihi hakkında bilgi yoktur Mimari uslup olarak Taşhanı anımsatan yapı malzeme ve yapım tekniği bakımından daha eski ozelliklere sahip Moloz taş ve tağladan orulmuş duvarları ile ilginc bir portali olan hanın sokağa bakan dar cephesine rağmen guney yonundeki derinlemesine bir konuma sahipti
DEVELİK HAN
Takyeciler camiinin guneyinde yer alır Kendi haline terk edilmiş harap durumdadır Mimari planlaması ve yapı malzemesine bakılırsa 15, 16 yuzyılda inşa edilmiş olmalıdır İki katlı revaklı avlusu olan han, kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır
PAŞA HAN
İvaz Paşa mahallesinde, Sulu sokağın sonundadır 1 Sultan Mahmut zamanında Zararlızade Mehmet Paşa tarafından 1752 yılında yaptırılmıştır Mehmet Paşa Trabzon ve Sivas valiliklerinde bulunmuş, 1756 yılında Reşadiye'nin Kabaklı koyunde vefat etmiştir
Paşa Hanın kesme taştan yapılmış guzel bir portali ve cevresi sağır duvarlarla kapalı bir avlusu vardır Avlu icide bugun hic bir yapı izi kalmamıştır Guney yonundeki orjinal servis kapısı yerinde korunmakta olup, portalin orjinal kapısı sokulmuştur
SULU SOKAKTA HAN
Gazi Osman Paşa caddesinden Sulu sokağa girdiğimizde, ikiyuz metre kadar girilince sağ tarafta orjinal kapısı korunmuş, yaklaşık 12 m yukseklikte kerpic duvarlarla cevrelenmiş kucuk bir han gorulur Kuzeyde ikinci bir kapısı olan han, gunumuzde hurda deposu olarak kullanılmaktadır İc yapıları yıkılmış, yerlerine barakalar yapılmıştır
BEDESTENLER
Sulu sokakta, Takyeciler camii doğusundadır Evliya Celebinin Sultan carşısı kadar guzel bir carşıdır Halep ve Bursa carşıları gibi gayet tertip uzerere kurulmuşturdediği bedestenleri İstanbul kapalı carşısının bedesten bolumunu anımsatmaktadır Tuğladan orulmuş tonozlar uzerinde onbir kubbenin yer aldığı bu Osmanlı ticaret merkezinin yapıldığı tarih belli değildir 15 veya 16 yuzyılda yapıldığı anlaşılan Bedestenin guney ve kuzey yonlerinde karşılıklı birer kapısı vardır Gunumuzde depo olarak kullanılmaktadır İnce harcla orulmuş kolon ve tonozlardaki ustalık son derece ileridir Bedesten gorulmeye değer bir mimarlık eseridir
CEŞMELER
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)
alıntı
Osmanlının Eserleri
TAHTAKALE HAMAMI
Osmanlı doneminde yapılmış orjinal hamamlardan biridir 1932 yılında sağlam durumda iken askeriye tarafından yıktırılmıştır 2 Beyazıd'ın hazinedarı, Bosna ve İşkodra valiliklerinde bulunmuş Devlet adamı Firuz bey veya yardımcılarından birisi tarafından 1485 yılında yaptırılmıştır Cift kubbeli hamam, moloz taştan yapılmış, cift kare mekan uzerindeki sekizgen kasnaklara oturtturulmuş tromplu kubbeler, kiremit doşeli sekizgen ahşap bir catıyla orulmuştur
ALİ PAŞA HAMAMI
1572 yılında Ali paşa tarafından yaptırılan hamam Ali paşa Camiinin vakfiyelerindendirKadın ve erkek kısımları ayrı, simetrik yapının, soyunma yeri kare, yıkanma yeri hac planlıdır Karşılıklı dort eyvanı kubbeli ve beşik tonozlu olan yıkanma yerinin koşe halvetleri basık ve kubbelidir Kesme taştan yapılmış olan mekan uzerinde sekizgen kasnak uzerine oturtulan buyuk kubbeleri 1966 yılında kurşunla kaplanmıştır
CAY HAMAMI
Tek kubbeli, tek taraflı olan hamam uzun yıllar depo olarak kullanılmıştı Belediye tarafından 1956 yılında onarılmış ve halen işletilmektedir
ALACA MESCİT
Rustem Celebi mahallesinde Plevne ilkokulunun yanındadır Selcuklu'ların İlhanlı sultanı Gazan Han ile ortak yonetimleri zamanında yapılmıştır Daha sonra buyuk bir tahribata uğrayan caminin minaresi dışında kalan bolumleri Abdurrahman Bini Ahi Eda'nın adına ithafen Abduzaziz Bini İbrahim tarafından 1505 yılında yaptırılmıştır
KAZANCILAR MESCİDİ
Sulu sokaktadır (1985 Ağustos ayında belediye tarafından yıktırılan Yağcı Han mescite bitişikti) Kapının cok ustunde sacağa yakın yerde yuvarlak bir kitabesi vardır Bu kitabeye gore yapılış tarihi Yavuz Sultan Selim zamanına rastlamaktadır
BAHZAT CAMİİ
Tokat'ın en karakteristik yerlerinden biri olan Behzat carşısında Behzat cayı yanındadır Kanuni Sultan Suleyman zamanında Fakih oglu Hacı Behzat tarafından 1935 yılında yaptırılmıştır Kucuk ve kare bicimli olan cami binasına sultan 2 Abdulhamit zamanında (1881) yılında vatandaşların bağışlarıyla ikinci bir kubbe daha yaptırılmıştır Kesme taştan yapılmış guzel bir minaresi olan caminin 1535 tarihli Osmanlı sulusuyle yazılmış kitabesi Hoca Behzat'a aittir Diğeri tamir kitabesidir Cami yanındaki mezar Hoca Behzat'a aittir
HİSARİYE MEDRESESİ
Harap durumu nedeniyle kitabesi ve kapı suslemeleri sokulerek 1953 yılında muzeye getirilen medrese Amasya tarihine gore, Beyazıt Paşanın kardeşi Emir Yahşi bey oğlu Emir Hisar tarafından 1411 yılında yaptırılmıştır
HAMZA BEY MESCİDİ
Bugun yıkılmıqş olan mescit, Celebi Mehmet'in sultan olmasından evvel, Amasya ve Tokat yorelerinde hukum surduğu 1411 yıllarında lalası ve komutanlarından Bicar oglu Emir Hamza tarafından yaptırılmıştır
PİR AHMET BEY TURBESİ
Meydan mahallesinde, Meydan camiinin guneyinde Horozoğlu zaviyesinin onundedir İcerisinde Ertena beylerinden Aleaddin Ali Beyin oğlu, Pir Ahmet Bey ve ailesine ait biri ağac onikisi mermer sanduka bulunmaktaydı Turbe cokme tehlikesi gosterince muzeye kaldırılmış ve sonra moloz taştan yapılmış kemerli catı cokmuştur Bir goruşe gore turbe, şehzade Mehmet Celebi'nin, kardeşi Suleyman Celebi ile yaptığı taht catışmaları sırasında olen, adamlarından Horozoglu Ahmet beye aittir
PAŞA HAMAMI
İvaz paşa mahallesinde, paşa hanın hemen uzerindeki dortyol ağzındadır 2 Murat zamanında YORGUC paşa tarafından 1437 yılında yaptırılmıştır Moloz taşlarla yapılmış hamam 1948 yılında vakıflar tarafından restore edilmiştir Gunumuzdede de işletilmektedir
İVAZ PAŞA CAMİİ
İvaz paşa mahallesinde, Sulu sokak sonunda, Moloz taştan yapılmış kucuk bir camidir Kitabesi yoktur
HACI TURHAN MESCİDİ
Akkoyunlu Uzun Hasan'ın Tokat'ı yakmasından sonra Fatih Sultan Mehmet zamanında Artıkoğullarından Hacı Turhan tarafından 1471 yılında yaptırılmıştır Eski kazancılar icinde bulunan mescit, moloz taştan yapılmıştır
TAŞHAN
Gazi Osman Paşa caddesi uzerindedir Voyvoda handa denilmektedir 1631 yılında yaptırılmış buyuk bir Osmanlı anıt eserdir Yuzyıl evvel Vakıftan şahıs mulkiyetine, buradan Vakıf idaresine ve daha sonra cezaevi yapılmak uzere Adliye Vekaletine satılmıştır Bir sure et ve sebze hali olarak kullanılan han, son yıllarda restore edilmiştir
Kuzey guney konumunda, kesme taş ve tuğladan, dikdortgen ve iki katlı inşa edilen hanın ortasında, buyuk bir avlu yer almaktadır 32 odası ve bir mescit mahalli bulunan hanın her iki katında, avluya bakan revaklar bulunmaktadır Sadece doğu yonundeki blokun birinci katında revak yoktur Yeni yapılan restorasyonda sundurmalar kaldırılarak, ust kat revaklarının acık kemerleri camlı, bol ışıklı kapalı mekanlar haline getirilmiş orjinal catı kaplaması olan kiremitlerin yerine bakır folyolar ortulerek son şeklini almıştır Kesme taştan yapılmış uzun ve guzel bir cephesi olan Taşhan'ın batı yonundeki dış duvarları sağırdır Diğer uc yanındaki hucrelerde ceşitli meslekten ticarethaneler sıralanmıştır
SULU HAN
Sulu sokakta bedesten yanındadır Kitabesi olmadığından yapılış tarihi bilinmiyor 1930 yılına kadar cezaevi olarak kullanılan han 1957 yılında Vakıflar tarafından restore edilmiş ve o gunden beri oğrenci yurdu olarak kullanılmaktadır Yapım tekniği ve malzeme olarak Yağcıoglu hanı ile cağdaş gorunmektedir İki katlı olan hanın restorasyonda orjinal ozellikleri bozulmuştur Ozellikle catı ortusunde kulanılan cinko levhalar yapı ile hic uyuşmamaktadır
YAĞCIOĞLU HANI
Sulu sokakta co harap durumda iken 1985 yılı Ağustos ayında belediye tarafından yaktırılmış yerine ceşitli işyerleri yaptırılmıştır1935 yılında Tokat itfaiye grubunun karargahı olan hanın kitabesi bulunamadığı icin hanın yapım tarihi hakkında bilgi yoktur Mimari uslup olarak Taşhanı anımsatan yapı malzeme ve yapım tekniği bakımından daha eski ozelliklere sahip Moloz taş ve tağladan orulmuş duvarları ile ilginc bir portali olan hanın sokağa bakan dar cephesine rağmen guney yonundeki derinlemesine bir konuma sahipti
DEVELİK HAN
Takyeciler camiinin guneyinde yer alır Kendi haline terk edilmiş harap durumdadır Mimari planlaması ve yapı malzemesine bakılırsa 15, 16 yuzyılda inşa edilmiş olmalıdır İki katlı revaklı avlusu olan han, kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır
PAŞA HAN
İvaz Paşa mahallesinde, Sulu sokağın sonundadır 1 Sultan Mahmut zamanında Zararlızade Mehmet Paşa tarafından 1752 yılında yaptırılmıştır Mehmet Paşa Trabzon ve Sivas valiliklerinde bulunmuş, 1756 yılında Reşadiye'nin Kabaklı koyunde vefat etmiştir
Paşa Hanın kesme taştan yapılmış guzel bir portali ve cevresi sağır duvarlarla kapalı bir avlusu vardır Avlu icide bugun hic bir yapı izi kalmamıştır Guney yonundeki orjinal servis kapısı yerinde korunmakta olup, portalin orjinal kapısı sokulmuştur
SULU SOKAKTA HAN
Gazi Osman Paşa caddesinden Sulu sokağa girdiğimizde, ikiyuz metre kadar girilince sağ tarafta orjinal kapısı korunmuş, yaklaşık 12 m yukseklikte kerpic duvarlarla cevrelenmiş kucuk bir han gorulur Kuzeyde ikinci bir kapısı olan han, gunumuzde hurda deposu olarak kullanılmaktadır İc yapıları yıkılmış, yerlerine barakalar yapılmıştır
BEDESTENLER
Sulu sokakta, Takyeciler camii doğusundadır Evliya Celebinin Sultan carşısı kadar guzel bir carşıdır Halep ve Bursa carşıları gibi gayet tertip uzerere kurulmuşturdediği bedestenleri İstanbul kapalı carşısının bedesten bolumunu anımsatmaktadır Tuğladan orulmuş tonozlar uzerinde onbir kubbenin yer aldığı bu Osmanlı ticaret merkezinin yapıldığı tarih belli değildir 15 veya 16 yuzyılda yapıldığı anlaşılan Bedestenin guney ve kuzey yonlerinde karşılıklı birer kapısı vardır Gunumuzde depo olarak kullanılmaktadır İnce harcla orulmuş kolon ve tonozlardaki ustalık son derece ileridir Bedesten gorulmeye değer bir mimarlık eseridir
CEŞMELER
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)
alıntı