Osmanlı Devletinin Toprak Yapısı
Osmanlı Devletinin Toprak Yapısı Nasıl
Osmanlı Devleti zamanında beş turlu toprak vardı;
1 Milletin mulku olan topraklar olup, pek azı haraclı, pek coğu oşurluydu Mulk olan toprak dort kısımdı Birincisi; koy, şehir icindeki arsalar veya koy yanında olup, yarım donumu gecmeyen ve oşurlu veya haraclı olan yerlerdi İkincisi, halifenin izniyle millete satılan ve mahsulunden oşur verilen miri tarla ve cayırlardı Ucuncusu oşurlu, dorduncusu haraclı topraklar olup, bunlar yarım donumden buyuk tarlalardı
2 Vakıf topraklar olup, oşurluydu
3 Umuma terk edilen meydanlar, cayır ve benzerleriydi
4 Beytulmal'in ve hic kimsenin olmayan dağlar, ormanlar gibi yerler olup, buraları işletip mahsul alan Musluman oşur verirdi
5 Miri topraklar Memleketin coğu boyle olup, kiraya verilirdi Sonraları coğu millete satıldı Oşurlu toprak oldu
Dirlik sistemi: Miri topraklar, Osmanlı Devleti doneminde oldukca ilgi cekici bir sistemle işletilmiştir
Dirlik sistemi denilen bu usul şoyle doğmuştur: İslamiyet'in doğuşundan beri fethedilen arazinin rekabesi (mulkiyeti) Devlet Hazinesine Beytulmale kalıyordu Hukumet bu arazinin sadece kullanılmasını fertlere bırakabiliyordu Osmanlı Hukumeti, toprakların fertler aracılığıyla işletilmesini dirlik sistemi ile halletmiştir Bu şekilde teşekkul eden dirlikler beş kısımdı:
1 Has: Senelik hasılatı, 100000 akceden fazla olan dirlik Padişaha mensup buyuk zevatla vezirlere ve beylerbeylerine ait olurdu Her has sahibi, her 5000 akce icin bir cebeli, yani savaşa hazır mucehhez (techizatlı) asker cıkarmakla mukellefti
2 Zeamet: Hasılatı, 20000den 100000 akceye kadar olan dirlik Her 5000 akce icin bir cebeli cıkarmakla mukellefti
3 Timar: Hasılatı, 3000 akceden 20000 akceye kadar olan dirlik İlk 3000 akce mustesna, her 3000 akce icin bir cebeli yetiştirmekle mukellefti
4 Yurtluk: Tersane mensuplarının, yahut bir kalenin muhafızlarının veya bir kasaba veya şehir memurlarının acıklarını karşılamak icin verilen dirliklerdi Sahibinin, iki veya daha cok bolgenin oşrunu tahsil yetkisi vardı
5 Ocaklık: Asıl itibariyle yurtluktan farklı olmayıp, ocaklık sahibi, oşur vergisi yanında gumruk gibi bazı resim ve vergilerin de toplanmasına yetkiliydi
alıntıdır
Osmanlı Devletinin Toprak Yapısı Nasıl
Osmanlı Devleti zamanında beş turlu toprak vardı;
1 Milletin mulku olan topraklar olup, pek azı haraclı, pek coğu oşurluydu Mulk olan toprak dort kısımdı Birincisi; koy, şehir icindeki arsalar veya koy yanında olup, yarım donumu gecmeyen ve oşurlu veya haraclı olan yerlerdi İkincisi, halifenin izniyle millete satılan ve mahsulunden oşur verilen miri tarla ve cayırlardı Ucuncusu oşurlu, dorduncusu haraclı topraklar olup, bunlar yarım donumden buyuk tarlalardı
2 Vakıf topraklar olup, oşurluydu
3 Umuma terk edilen meydanlar, cayır ve benzerleriydi
4 Beytulmal'in ve hic kimsenin olmayan dağlar, ormanlar gibi yerler olup, buraları işletip mahsul alan Musluman oşur verirdi
5 Miri topraklar Memleketin coğu boyle olup, kiraya verilirdi Sonraları coğu millete satıldı Oşurlu toprak oldu
Dirlik sistemi: Miri topraklar, Osmanlı Devleti doneminde oldukca ilgi cekici bir sistemle işletilmiştir
Dirlik sistemi denilen bu usul şoyle doğmuştur: İslamiyet'in doğuşundan beri fethedilen arazinin rekabesi (mulkiyeti) Devlet Hazinesine Beytulmale kalıyordu Hukumet bu arazinin sadece kullanılmasını fertlere bırakabiliyordu Osmanlı Hukumeti, toprakların fertler aracılığıyla işletilmesini dirlik sistemi ile halletmiştir Bu şekilde teşekkul eden dirlikler beş kısımdı:
1 Has: Senelik hasılatı, 100000 akceden fazla olan dirlik Padişaha mensup buyuk zevatla vezirlere ve beylerbeylerine ait olurdu Her has sahibi, her 5000 akce icin bir cebeli, yani savaşa hazır mucehhez (techizatlı) asker cıkarmakla mukellefti
2 Zeamet: Hasılatı, 20000den 100000 akceye kadar olan dirlik Her 5000 akce icin bir cebeli cıkarmakla mukellefti
3 Timar: Hasılatı, 3000 akceden 20000 akceye kadar olan dirlik İlk 3000 akce mustesna, her 3000 akce icin bir cebeli yetiştirmekle mukellefti
4 Yurtluk: Tersane mensuplarının, yahut bir kalenin muhafızlarının veya bir kasaba veya şehir memurlarının acıklarını karşılamak icin verilen dirliklerdi Sahibinin, iki veya daha cok bolgenin oşrunu tahsil yetkisi vardı
5 Ocaklık: Asıl itibariyle yurtluktan farklı olmayıp, ocaklık sahibi, oşur vergisi yanında gumruk gibi bazı resim ve vergilerin de toplanmasına yetkiliydi
alıntıdır