Osmanlı Devletinin Vakıfları
osmanlı devleti vakıf sistemi
Osmanlı Devletinin Vakıfları
Osmanlı devletinde her vakfın uc ana amacı vardıBağış bu bağışın urettiği duzenli ve devamlı uzun sureli gelir ve son olarak belli bır amacki bu saglıktan egıtıme ve beledıye hızmetlerıne yukarıda adı gecen alanların herhangı bırınde olabılırTarihte zengin bir birey yakın cevresinde zorunlu bir ihtiyac gordugu zaman bu sorunla ugrasmak uzere bır vakıf kurmus ve bu da merkezı bır karar verme bıcımıne ımkan vermıstırVakıfların merkezı karar verme yetısı vakıfların yerel sorunları burokratık merkezı otorıteye kıyasla cok daha hızlı bır sekılde ıyılestırebılmesını saglamıstır
Bircok vakıf kurulmuşturAkla gelen her şey: Cami, mescid, kulliye, medrese, mektep, ceşme, sebil, selsebil, şadırvan, yalak, fıskıye, havuz, kuyu, kaplıca, hamam, cifte hamam, ılıca, hela, yol, kopru, kervansaray, imaret, hastane, kutuphane, namazgah, musalla, gasilhane, tekke, ribat, zaviye, hucre, dergah, turbe, kunbed, carşı, pazar, han, bahce, tarh, lağım, kışla, kale, hisarbece, palanka, burc, hendek, tabya, kaldırım, sokak, park, bulvar, miskinhane, kalenderhane, darulkura, darulhuffaz, darulhadis, muvakkıthane, liman, fener, deniz feneri, yunak (camaşırhane), yağhane, mumhane, şekerhane, demirhane, dokumhane, fırın, tezgah, mezbaha, tophane, gullehane, şişhane, ahır, hara, dershane, tımarhane, daruşşifa, nişangah, fetvahane, menzilhane, nişantaşı, sayeban, kameriyye, cardak, suyolu, sarnıc, tabhane (prevantoryum), muftihane, mahkeme, sığınak, kabristan, koşk, konak, saray, sahilsaray, yalı, ev, meşrUtahane, liman, iskele, kahvehane, bozahane, şırahane, kıraathane, eczahane, mahzen, cedvel (kanal) ve daha pek cok şey
Bunların bir kısmı hayır eseri, bir kısmı da hayır eserlerine gelir sağlayan vakıf mulk olarak yaptırılıyordu Her birinin ceşitleri de vardı
Cok buyuk hayır muessesesi olduğu kadar ticareti ayakta ve yolları canlı tutan bir kuruluş kervansaraylardır
Kervansarayların daha mutevazı olanlarına handenilmektedir Han ve kervansarayların ekserisinin vakıfnamesinde yolcuların hayvanları ile berabe uc gun misafir edileceği yedirilip icirileceği şartı vardır
Turbelerin bakımı icin de vakıflar yapılmış olması tabiidir Bunların en muazzamı Eyup Turbesi idi 10 turbedar72 hafız olmak uzere turbenin hizmetinde 117 kişi bulunuyordu
Son derece sevap sayılan vakıflardan bir su vakıfları idi Her taraftan su akardı Bazı camilerde abdest almak icin yaz kış sıcak su akması o caminin vakıfnamesi icabı idi
Sonuc olarak Osmanlı vakıf sisteminin mirası kurumsal tasarımdaki belli bazı değişikliklerle de olsa etkilemeye devam etmektedirVakıfların İslam dunyasında ilk sivil toplum kuruluşu unsuru oldukları iddia edilebilir;dolayısıyla bunların altının oyulması canlı ve ozgur bir sivil toplumun kritik onemde olduğu demokrasi mucadelesine yarar değil ancak zarar verecektir
osmanlı devleti vakıf sistemi
Osmanlı Devletinin Vakıfları
Osmanlı devletinde her vakfın uc ana amacı vardıBağış bu bağışın urettiği duzenli ve devamlı uzun sureli gelir ve son olarak belli bır amacki bu saglıktan egıtıme ve beledıye hızmetlerıne yukarıda adı gecen alanların herhangı bırınde olabılırTarihte zengin bir birey yakın cevresinde zorunlu bir ihtiyac gordugu zaman bu sorunla ugrasmak uzere bır vakıf kurmus ve bu da merkezı bır karar verme bıcımıne ımkan vermıstırVakıfların merkezı karar verme yetısı vakıfların yerel sorunları burokratık merkezı otorıteye kıyasla cok daha hızlı bır sekılde ıyılestırebılmesını saglamıstır
Bircok vakıf kurulmuşturAkla gelen her şey: Cami, mescid, kulliye, medrese, mektep, ceşme, sebil, selsebil, şadırvan, yalak, fıskıye, havuz, kuyu, kaplıca, hamam, cifte hamam, ılıca, hela, yol, kopru, kervansaray, imaret, hastane, kutuphane, namazgah, musalla, gasilhane, tekke, ribat, zaviye, hucre, dergah, turbe, kunbed, carşı, pazar, han, bahce, tarh, lağım, kışla, kale, hisarbece, palanka, burc, hendek, tabya, kaldırım, sokak, park, bulvar, miskinhane, kalenderhane, darulkura, darulhuffaz, darulhadis, muvakkıthane, liman, fener, deniz feneri, yunak (camaşırhane), yağhane, mumhane, şekerhane, demirhane, dokumhane, fırın, tezgah, mezbaha, tophane, gullehane, şişhane, ahır, hara, dershane, tımarhane, daruşşifa, nişangah, fetvahane, menzilhane, nişantaşı, sayeban, kameriyye, cardak, suyolu, sarnıc, tabhane (prevantoryum), muftihane, mahkeme, sığınak, kabristan, koşk, konak, saray, sahilsaray, yalı, ev, meşrUtahane, liman, iskele, kahvehane, bozahane, şırahane, kıraathane, eczahane, mahzen, cedvel (kanal) ve daha pek cok şey
Bunların bir kısmı hayır eseri, bir kısmı da hayır eserlerine gelir sağlayan vakıf mulk olarak yaptırılıyordu Her birinin ceşitleri de vardı
Cok buyuk hayır muessesesi olduğu kadar ticareti ayakta ve yolları canlı tutan bir kuruluş kervansaraylardır
Kervansarayların daha mutevazı olanlarına handenilmektedir Han ve kervansarayların ekserisinin vakıfnamesinde yolcuların hayvanları ile berabe uc gun misafir edileceği yedirilip icirileceği şartı vardır
Turbelerin bakımı icin de vakıflar yapılmış olması tabiidir Bunların en muazzamı Eyup Turbesi idi 10 turbedar72 hafız olmak uzere turbenin hizmetinde 117 kişi bulunuyordu
Son derece sevap sayılan vakıflardan bir su vakıfları idi Her taraftan su akardı Bazı camilerde abdest almak icin yaz kış sıcak su akması o caminin vakıfnamesi icabı idi
Sonuc olarak Osmanlı vakıf sisteminin mirası kurumsal tasarımdaki belli bazı değişikliklerle de olsa etkilemeye devam etmektedirVakıfların İslam dunyasında ilk sivil toplum kuruluşu unsuru oldukları iddia edilebilir;dolayısıyla bunların altının oyulması canlı ve ozgur bir sivil toplumun kritik onemde olduğu demokrasi mucadelesine yarar değil ancak zarar verecektir