Osmanoğulları Beyliği Donemi Eserleri
Osmanoğulları Beyliğinin Bıraktığı Eserler
Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camii
Canaklı mahallesindedir 1494 yılında yapılmıştır 1945 depreminde tumuyle yıkılmıştır 5 kubbeli son cemaat yeriyle 2 kubbeli ana mekandan oluşan ozgun yapı sonradan duz catı ile ortulmuştur Ana mekanın yanlarındaki kubbeli zaviyeler ozgundur Ana mekanla zaviyeler arasındaki kemerli acıklıklar kapatılmıştır
Abdulgani (Namazgah) Camii
Koprulu Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Mehmet Paşa mahallesindedir 1906 depreminde tamamen yıkılmış sadece minber ve mihrabı kalmıştır Yıkılan caminin arsası uzerine Mahalle sakinleri tarafından1915 yılında bir cami yaptırılmıştır
Yorguc Paşa Camii (Orta Camii)
Orta Cami Mahallesi Kırımlı sokaktadır Yorguc Paşanın 1431 tarihli vakfiyesinden bu caminin masraflarını karşılayacak bir takım gelirler tayin ettiği anlaşılmaktadır
Kale Camii
Taşkale mahallesindedir 1659 yılında Koprulu Mehmet Paşanın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırılmıştır Depremden fazla zarar gormediğinden orijinalliğini koruyabilmiştir Uc kubbeli son cemaat yerinde ahşap oyma kapıyla ana mekana gecilir Son cemaat yeri 1945den sonra camekanla kapatılmıştır Ahşap kapının sağında minareye acılan bir kapı solunda ise kadınlar mahfiline cıkan basamakların bulunduğu bir dehliz vardır Kare planlı ana mekan oldukca yuksek bir kasnağa oturan kubbeyle ortuludur
Taşhan
Ortacamii mahallesi 100 yıl caddesi Taceddin Paşa sokağındadır Eserin Gec Osmanlı doneminde yapıldığı bilinmektedir İki katlı olarak inşa edilen Taşhan'da dolgu taş malzeme kullanılmıştır Uc kapısı mevcuttur Kapılardan biri kullanılmamaktadır 2006 yılı icerisinde restorasyon calışmalarına başlanacaktır
Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese)
Fazıl Ahmet Paşa mahallesindedir 1662 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Catısı kurşunla kaplı iken daha sonra kiremitle ortulmuştur 1943 depreminde catlamalar olmuşsa da restore edilmiştir 1964 yılına kadar ceşitli amaclarla kullanılan medrese bu tarihten itibaren Halk Kutuphanesi olarak kullanılmaya başlandı 1974 yılında catısı bakırla kaplandı Yapının ici ve dışında pembe Karacaviran taşı kullanılmıştır
Kurt Kopru
Vezirkopru ilcesinin Tekkekıran koyune 3 km mesafede olan ve İstavroz cayı uzerinde yer alan Kurt Kopru bir yuksek Ayak uzerine iki buyuk sivri kemerli gozden oluşmuştur İki kemer arasında ve yanlarında olmak uzere sivri kemerli pencere şeklinde toplam uc adet kemer bulunmaktadır Cayın iki yamacına gelen kısım doğal kaya ve toprakla desteklenmiştir Koprunun gecit kısmı duz olup diğer yerlerinde olduğu gibi bir hayli tahrifata uğramıştır Kopru ayağı kalın paye şeklinde olup alt kısmında dikdortgen beş adet dalgakıranı mevcuttur
Bedesten Ve Arasta
İlce merkezindedir Ayşe Hanımın babası Yusuf Ağanın H 1160 yılında yaptırdığı bilinmektedir İc ve dış bedesten olmak uzere iki bolumdur Dort kapısı ve icinde 110 dukkan vardır İc bedesten kervansaray olarak kullanılmıştır Ayşe tarafından vakfedilmiştir Arasta bolumu bedestenin cevresinde gelişmiştir Dort yandan basık kemerli kapılarla girilen bedesten kare planlı dort kubbeyle ortulu bir yapıdır Kubbeler duvarlara bitişik tuğla kemerlere oturtulur Kemer pandantif ve kubbeler duzgun tuğla orgusuyle guzel bir gorunum kazanmıştır
Cifte Hamam
Ganioğlu Mahallesinde Hacıkoy caddesi uzerindedir 1660 yılında Ayşe Hanım tarafından vakfedilmiştir Bedestenin (arastanın) guney duvarına bitişiktir Giriş kapısı onune icerisi gorunmesin diye duvar orulmuştur Kapıdan kubbeli soyunmalığa girilir Ortasında sekizgen şadırvan bulunan soyunmalığın camekanlı bolumunde ayakkabı bulunan nişler vardır Dikdortgen planlı soğukluk geniş bir kemerle kubbeli kare mekana ayrılmıştır
Saat Kulesi
İlce merkezindedir 1906 yılında Abdulhamit devrinde Sivas valisi Reşat Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır 1943 depreminde buyuk hasar gormuş 1959 yılında tamiratı tamamlanmıştır Dort taraflı Saatleri calışır durumdadır Ayrıca Vezirkopru Kentsel Sit alanı icerisinde sivil mimarlığa teşkil edecek bir cok Turk evi bulunmaktadır
Namezgah Ceşmesi
Taşkale mahallesi Havza caddesi uzerinde bulunmaktadır Namazgah caminin bitişiğindedir Koprulu Mehmet Paşa tarafından yaptırıldığı bilinmektedir Halen kullanılır durumdadır
Taceddin Paşa Hamamı
14911495 de Taceddin Paşa tarafından yaptırılmıştır
Şifa Hamamı
Mehmet Paşa Mahallesindedir Mehmet Paşa tarafından Ailesi icin ozel olarak yaptırıldığı soylenmektedir Ahşap dikdortgen soyunmalık sonradan eklenmiştir Şadırvanlı kubbeli soğukluğun kuzeyinde tuvalet ve usturalık yan yanadır İl halvet kare planlı Sıcaklığın duvarlığı dikdortgen nişlidir Sıcaklığın doğusunda beşik tonozlu kucuk bir mekan batısında başka bir halvet odacığı vardır
Osmanlı doneminden kalma ceşmeler;
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)
Balkanlardaki Turk Mimari Eserlerinden Bazıları:
ARNAVUTLUK : Tiran: Kaplan Paşa Turbesi Korca: Mirahor Camii ve Mirahor Turbesi İşkodra: Buşatlı Mehmet Paşa Camii Vlora: Muradiye Camii Berat: Bekarlar Camii Elbasan: Carşı Hamamı
BOSNA HERSEK : Sarayevo: Ferhat Bey Camii Bursa Bedesteni Travnik: Suleyman Paşa Camii Banyaluka: Ferhat Bey Camii Mostar: Saruca İbrahim Paşa Camii Kladanj: Hacı Bali Bey Camii Odzak: Carşı Camii Visoko: Tekke Tuzla: Cami
BULGARİSTAN : Filibe(Plov): Perşembe Pazarı Camii Razgrad: İbrahim Paşa Camii Kostendil: Fatih Camii Provadija: Abdulaziz Camii Selvievo: Malkoc Bey Turbesi Karlovo: Karlı İli Mehmed Bey Camii
HIRVATİSTAN : Zadar: Valpovo Han Dırniş: Cami Osijek: Kaleici Mustafa Paşa Camii
KARADAĞ : Podgorica: Hasan Ağa Camii ve Turbesi Bar: Starigrad Camii minaresi Cetinje: Turk Konsolosluğu binası
KOSOVA : Priştine: Yaşar Paşa Camii Prizren: Gazi Mehmed Paşa Hamamı Prizren KalesiPrizren Ruştiyesi Cakova: Buyuk Tekke
MACARİSTAN : Eger: Valide Sultan Hamamı Pec: İdriz Baba Turbesi Yakovalı Hasan Paşa Camii Zigetvar: Kanuni Sultan Suleyman Camii Erd Camii
MAKEDONYA : Ustrumca: Banitsa Koyu Camii Hunkar Camii İştip: Husamettin Bey Camii Pirlepe: Carşı Camii Manastır: Haydar Kadı Camii İshakiye Camii Radoviş: Cami minaresi Pirlepe: Carşı Camii Debre: Fatih Camii
ROMANYA : Kostence: Hunkar Camii Hırşova: Sultan Mahmut Camii İshakca: Mahmut Yazıcı Camii
SIRBİSTAN : Belgrad: Şeyh Mustafa Paşa Turbesi Niş: İslam Ağa Camii Novi Pazar: Altın Alem Camii İsa Bey Hamamı
YUNANİSTAN : Selanik: II Murad Hamamı Hamza Bey(Hafse Hatun) Camii Serez: Mehmet Bey Camii İskece: Sunne Camii Gumulcine(Komotini): Eski Cami Yenitsa (Yenice Vardar): Evrenos Bey Turbesi Yanya: Mimar Sinan Camii Tırkala: Osman Şah Camii
Osmanoğulları Beyliğinin Bıraktığı Eserler
Tacettin Paşa (Kurşunlu) Camii
Canaklı mahallesindedir 1494 yılında yapılmıştır 1945 depreminde tumuyle yıkılmıştır 5 kubbeli son cemaat yeriyle 2 kubbeli ana mekandan oluşan ozgun yapı sonradan duz catı ile ortulmuştur Ana mekanın yanlarındaki kubbeli zaviyeler ozgundur Ana mekanla zaviyeler arasındaki kemerli acıklıklar kapatılmıştır
Abdulgani (Namazgah) Camii
Koprulu Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Mehmet Paşa mahallesindedir 1906 depreminde tamamen yıkılmış sadece minber ve mihrabı kalmıştır Yıkılan caminin arsası uzerine Mahalle sakinleri tarafından1915 yılında bir cami yaptırılmıştır
Yorguc Paşa Camii (Orta Camii)
Orta Cami Mahallesi Kırımlı sokaktadır Yorguc Paşanın 1431 tarihli vakfiyesinden bu caminin masraflarını karşılayacak bir takım gelirler tayin ettiği anlaşılmaktadır
Kale Camii
Taşkale mahallesindedir 1659 yılında Koprulu Mehmet Paşanın eşi Ayşe Sultan tarafından yaptırılmıştır Depremden fazla zarar gormediğinden orijinalliğini koruyabilmiştir Uc kubbeli son cemaat yerinde ahşap oyma kapıyla ana mekana gecilir Son cemaat yeri 1945den sonra camekanla kapatılmıştır Ahşap kapının sağında minareye acılan bir kapı solunda ise kadınlar mahfiline cıkan basamakların bulunduğu bir dehliz vardır Kare planlı ana mekan oldukca yuksek bir kasnağa oturan kubbeyle ortuludur
Taşhan
Ortacamii mahallesi 100 yıl caddesi Taceddin Paşa sokağındadır Eserin Gec Osmanlı doneminde yapıldığı bilinmektedir İki katlı olarak inşa edilen Taşhan'da dolgu taş malzeme kullanılmıştır Uc kapısı mevcuttur Kapılardan biri kullanılmamaktadır 2006 yılı icerisinde restorasyon calışmalarına başlanacaktır
Fazıl Ahmet Paşa Medresesi (Taş Medrese)
Fazıl Ahmet Paşa mahallesindedir 1662 yılında Fazıl Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır Catısı kurşunla kaplı iken daha sonra kiremitle ortulmuştur 1943 depreminde catlamalar olmuşsa da restore edilmiştir 1964 yılına kadar ceşitli amaclarla kullanılan medrese bu tarihten itibaren Halk Kutuphanesi olarak kullanılmaya başlandı 1974 yılında catısı bakırla kaplandı Yapının ici ve dışında pembe Karacaviran taşı kullanılmıştır
Kurt Kopru
Vezirkopru ilcesinin Tekkekıran koyune 3 km mesafede olan ve İstavroz cayı uzerinde yer alan Kurt Kopru bir yuksek Ayak uzerine iki buyuk sivri kemerli gozden oluşmuştur İki kemer arasında ve yanlarında olmak uzere sivri kemerli pencere şeklinde toplam uc adet kemer bulunmaktadır Cayın iki yamacına gelen kısım doğal kaya ve toprakla desteklenmiştir Koprunun gecit kısmı duz olup diğer yerlerinde olduğu gibi bir hayli tahrifata uğramıştır Kopru ayağı kalın paye şeklinde olup alt kısmında dikdortgen beş adet dalgakıranı mevcuttur
Bedesten Ve Arasta
İlce merkezindedir Ayşe Hanımın babası Yusuf Ağanın H 1160 yılında yaptırdığı bilinmektedir İc ve dış bedesten olmak uzere iki bolumdur Dort kapısı ve icinde 110 dukkan vardır İc bedesten kervansaray olarak kullanılmıştır Ayşe tarafından vakfedilmiştir Arasta bolumu bedestenin cevresinde gelişmiştir Dort yandan basık kemerli kapılarla girilen bedesten kare planlı dort kubbeyle ortulu bir yapıdır Kubbeler duvarlara bitişik tuğla kemerlere oturtulur Kemer pandantif ve kubbeler duzgun tuğla orgusuyle guzel bir gorunum kazanmıştır
Cifte Hamam
Ganioğlu Mahallesinde Hacıkoy caddesi uzerindedir 1660 yılında Ayşe Hanım tarafından vakfedilmiştir Bedestenin (arastanın) guney duvarına bitişiktir Giriş kapısı onune icerisi gorunmesin diye duvar orulmuştur Kapıdan kubbeli soyunmalığa girilir Ortasında sekizgen şadırvan bulunan soyunmalığın camekanlı bolumunde ayakkabı bulunan nişler vardır Dikdortgen planlı soğukluk geniş bir kemerle kubbeli kare mekana ayrılmıştır
Saat Kulesi
İlce merkezindedir 1906 yılında Abdulhamit devrinde Sivas valisi Reşat Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır 1943 depreminde buyuk hasar gormuş 1959 yılında tamiratı tamamlanmıştır Dort taraflı Saatleri calışır durumdadır Ayrıca Vezirkopru Kentsel Sit alanı icerisinde sivil mimarlığa teşkil edecek bir cok Turk evi bulunmaktadır
Namezgah Ceşmesi
Taşkale mahallesi Havza caddesi uzerinde bulunmaktadır Namazgah caminin bitişiğindedir Koprulu Mehmet Paşa tarafından yaptırıldığı bilinmektedir Halen kullanılır durumdadır
Taceddin Paşa Hamamı
14911495 de Taceddin Paşa tarafından yaptırılmıştır
Şifa Hamamı
Mehmet Paşa Mahallesindedir Mehmet Paşa tarafından Ailesi icin ozel olarak yaptırıldığı soylenmektedir Ahşap dikdortgen soyunmalık sonradan eklenmiştir Şadırvanlı kubbeli soğukluğun kuzeyinde tuvalet ve usturalık yan yanadır İl halvet kare planlı Sıcaklığın duvarlığı dikdortgen nişlidir Sıcaklığın doğusunda beşik tonozlu kucuk bir mekan batısında başka bir halvet odacığı vardır
Osmanlı doneminden kalma ceşmeler;
ALACA CEŞME Yaptıran: Kara Arslan (1282)
ŞEYH ŞEHABETTİN Yaptıran: Şeyh Şehabettin (1304)
UZUN SEKİ CEŞMESİ (Yaptıran: İlyasoğlu Solak Ali (1495)
ACEPŞİR CEŞMESİ Yaptıran: Hacı Mahmut Bini Hacı Ahmet (1586)
MUSA CEŞMESİ Yaptıran: Musa Bey (1594)
ESKİ KASAPHANE CEŞMESİ Yaptıran: Sefer Paşa (1653)
Balkanlardaki Turk Mimari Eserlerinden Bazıları:
ARNAVUTLUK : Tiran: Kaplan Paşa Turbesi Korca: Mirahor Camii ve Mirahor Turbesi İşkodra: Buşatlı Mehmet Paşa Camii Vlora: Muradiye Camii Berat: Bekarlar Camii Elbasan: Carşı Hamamı
BOSNA HERSEK : Sarayevo: Ferhat Bey Camii Bursa Bedesteni Travnik: Suleyman Paşa Camii Banyaluka: Ferhat Bey Camii Mostar: Saruca İbrahim Paşa Camii Kladanj: Hacı Bali Bey Camii Odzak: Carşı Camii Visoko: Tekke Tuzla: Cami
BULGARİSTAN : Filibe(Plov): Perşembe Pazarı Camii Razgrad: İbrahim Paşa Camii Kostendil: Fatih Camii Provadija: Abdulaziz Camii Selvievo: Malkoc Bey Turbesi Karlovo: Karlı İli Mehmed Bey Camii
HIRVATİSTAN : Zadar: Valpovo Han Dırniş: Cami Osijek: Kaleici Mustafa Paşa Camii
KARADAĞ : Podgorica: Hasan Ağa Camii ve Turbesi Bar: Starigrad Camii minaresi Cetinje: Turk Konsolosluğu binası
KOSOVA : Priştine: Yaşar Paşa Camii Prizren: Gazi Mehmed Paşa Hamamı Prizren KalesiPrizren Ruştiyesi Cakova: Buyuk Tekke
MACARİSTAN : Eger: Valide Sultan Hamamı Pec: İdriz Baba Turbesi Yakovalı Hasan Paşa Camii Zigetvar: Kanuni Sultan Suleyman Camii Erd Camii
MAKEDONYA : Ustrumca: Banitsa Koyu Camii Hunkar Camii İştip: Husamettin Bey Camii Pirlepe: Carşı Camii Manastır: Haydar Kadı Camii İshakiye Camii Radoviş: Cami minaresi Pirlepe: Carşı Camii Debre: Fatih Camii
ROMANYA : Kostence: Hunkar Camii Hırşova: Sultan Mahmut Camii İshakca: Mahmut Yazıcı Camii
SIRBİSTAN : Belgrad: Şeyh Mustafa Paşa Turbesi Niş: İslam Ağa Camii Novi Pazar: Altın Alem Camii İsa Bey Hamamı
YUNANİSTAN : Selanik: II Murad Hamamı Hamza Bey(Hafse Hatun) Camii Serez: Mehmet Bey Camii İskece: Sunne Camii Gumulcine(Komotini): Eski Cami Yenitsa (Yenice Vardar): Evrenos Bey Turbesi Yanya: Mimar Sinan Camii Tırkala: Osman Şah Camii
