Otizm, Otizm Spektrum Bozuklukları ya da eski adıyla Yaygın Gelişimsel Bozukluklar şeklinde isimlendirilen önemli bir bozukluktur. Beynin yapısını veya işleyişini etkileyen nörolojik bir bozukluktur. Otizm şüphesi çocuğun konuşmasının gecikmesi veya etrafa ilgisiz, tepkisiz olması ile ortaya çıkar. Otizmde görülen bir diğer sorun ise duyusal problemlerdir. Bu problemler bireyin çevre ile etkileşimini de kısıtlamaktadır. Yüksek seslere karşı aşırı duyarlılık, dokunma duyusunda hassasiyet, ışığa veya sese karşı fazla duyarlı olma, derinlik algısındaki kısıtlılık gibi problemler bireyin sosyal dengesini de etkilemektedir.
OTİZM NEDENLERİ NELERDİR ?
Otizmin nedeni hala tam olarak bilinememektedir. Hem genetik hem de çevresel faktörlerden kaynakladığına dair bulgular mevcuttur. Fakat hala hangi genin veya genlerin bozukluğunun bu duruma sebep olduğu bilinememektedir. Genellikle erkek bireylerde daha sık görülmektedir. Otizmli bireylerin %70'inde zeka geriliği de mevcuttur. %'10 luk bir skalada ise üstün zeka görülmektedir. Otizm ile birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygu durum bozuklukları ve epilepsi eş tanı şeklinde olabilir. Fakat tüm otizmli bireyler için bunu söylemek doğru olmaz. Bu süreçte iyi gözlem, doğru uzman ve doğru tanı çok önemlidir. Diğer bir çok psikolojik rahatsızlıkların bazen çıkış nedenleri ( genetik değil ise ) yaşam biçimlerinden veya çocuk yetiştirme tarzlarından kaynaklandığı bilinmektedir. Fakat otizmin çocuk yetiştirme biçimi veya bakım verenin sosyoekonomik durumu ile hiç bir alakası yoktur. Bu nedenle otizme her toplumda, her coğrafyada, her ırkta ve her ailede rastlanabilir.
- Otizm Spektrum Bozukluğunun temelde iki ana belirti grubu mevcuttur:
1.Sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde gerilikler veya eksiklikler:
• İnsanlara ya da akranlarına ilgi göstermeme ya da az ilgi gösterme,
• Kendi halinde olma, seslenince bakmama, Parmak ucunda yürüyememe,
• Yaşına uygun konuşmanın başlamasında gecikme ya da başlayan konuşmada durma, gerileme, konuşsa bile konuşmayı sosyal etkileşimde kullanmaması, söyleneni tekrarlaması, zamirleri ters kullanması (ben yerine o).
• Adına seslenildiğinde dönüp bakmama
• İnce motor, kaba motor, kişisel sosyal alan , dil gelişimi alanlarındaki gerilikler
2.Tekrarlayıcı ve sınırlı ilgi alanı, davranış ve etkinlikler:
• Basmakalıp ve tekrarlayıcı hareketler (kendi etrafında
dönme, sallanma, kanat çırpma),
• Rutinlerine aşırı bağlılık, değişikliklere tepki gösterme,
• Bazı ses, koku ve tatlara aşırı hassasiyet gösterme.
- Erken tanı koyulması ve kişiye uygun programların belirlenmesi bu süreçte çok önemlidir. Özellikle 3 yaştan önce tanı konulması tedavinin başarı oranı için büyük önem taşır. Erken tanı olan çocukların geç tanı olan çocuklara kıyasla daha iyi iyileşme gerçekleştirdikleri veya otizm belirtilerinin daha da azaldığı görülmektedir.
OTİZİMİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Fark edilebilen otizmin belirtileri aşağıdaki gibidir;
• Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa,
• İsmini söylediğinizde bakmıyorsa,
• Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa,
• Parmağıyla istediği şeyi göstermiyorsa,
• Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa,
• Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa,
• Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa,
• Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa,
• Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa,
• aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa,
• Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa,
• Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa,
• Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa,
OTİZMİN TEDAVİSİ:
Tanı konulduktan sonraki süreçte aile otizm ile ilgili bilgilendirilir ve çocuğa uygun eğitim programı oluşturulur. Tedavide en önemli koşul özel eğitimin olmasıdır. Bilimsel olarak özel eğitimin otizmli çocuklara iyi geldiği görülmektedir. Bireysel eğitiminin dışında konuşma terapisi, duyu bütünleme terapisi önerilen yöntemler arasındadır. Aile bireylerinin eğitim basamaklarına katılması eğitim alınmadığı zamanlarda ise çocuğun sosyal ve duygusal alanlarını geliştirmek için çalışmalar yapması son derece önemlidir.
OTİZM NEDENLERİ NELERDİR ?
Otizmin nedeni hala tam olarak bilinememektedir. Hem genetik hem de çevresel faktörlerden kaynakladığına dair bulgular mevcuttur. Fakat hala hangi genin veya genlerin bozukluğunun bu duruma sebep olduğu bilinememektedir. Genellikle erkek bireylerde daha sık görülmektedir. Otizmli bireylerin %70'inde zeka geriliği de mevcuttur. %'10 luk bir skalada ise üstün zeka görülmektedir. Otizm ile birlikte dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygu durum bozuklukları ve epilepsi eş tanı şeklinde olabilir. Fakat tüm otizmli bireyler için bunu söylemek doğru olmaz. Bu süreçte iyi gözlem, doğru uzman ve doğru tanı çok önemlidir. Diğer bir çok psikolojik rahatsızlıkların bazen çıkış nedenleri ( genetik değil ise ) yaşam biçimlerinden veya çocuk yetiştirme tarzlarından kaynaklandığı bilinmektedir. Fakat otizmin çocuk yetiştirme biçimi veya bakım verenin sosyoekonomik durumu ile hiç bir alakası yoktur. Bu nedenle otizme her toplumda, her coğrafyada, her ırkta ve her ailede rastlanabilir.
- Otizm Spektrum Bozukluğunun temelde iki ana belirti grubu mevcuttur:
1.Sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinde gerilikler veya eksiklikler:
• İnsanlara ya da akranlarına ilgi göstermeme ya da az ilgi gösterme,
• Kendi halinde olma, seslenince bakmama, Parmak ucunda yürüyememe,
• Yaşına uygun konuşmanın başlamasında gecikme ya da başlayan konuşmada durma, gerileme, konuşsa bile konuşmayı sosyal etkileşimde kullanmaması, söyleneni tekrarlaması, zamirleri ters kullanması (ben yerine o).
• Adına seslenildiğinde dönüp bakmama
• İnce motor, kaba motor, kişisel sosyal alan , dil gelişimi alanlarındaki gerilikler
2.Tekrarlayıcı ve sınırlı ilgi alanı, davranış ve etkinlikler:
• Basmakalıp ve tekrarlayıcı hareketler (kendi etrafında
dönme, sallanma, kanat çırpma),
• Rutinlerine aşırı bağlılık, değişikliklere tepki gösterme,
• Bazı ses, koku ve tatlara aşırı hassasiyet gösterme.
- Erken tanı koyulması ve kişiye uygun programların belirlenmesi bu süreçte çok önemlidir. Özellikle 3 yaştan önce tanı konulması tedavinin başarı oranı için büyük önem taşır. Erken tanı olan çocukların geç tanı olan çocuklara kıyasla daha iyi iyileşme gerçekleştirdikleri veya otizm belirtilerinin daha da azaldığı görülmektedir.
OTİZİMİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Fark edilebilen otizmin belirtileri aşağıdaki gibidir;
• Başkalarıyla göz teması kurmuyorsa,
• İsmini söylediğinizde bakmıyorsa,
• Söyleneni işitmiyor gibi davranıyorsa,
• Parmağıyla istediği şeyi göstermiyorsa,
• Oyuncaklarla oynamayı bilmiyorsa,
• Akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermiyorsa,
• Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz ortamlarda söylüyorsa,
• Konuşmada akranlarının gerisinde kalmışsa,
• Sallanmak, çırpınmak gibi garip hareketleri varsa,
• aşırı hareketli, hep kendi bildiğince davranıyorsa,
• Gözleri bir şeye takılıp kalıyorsa,
• Bazı eşyaları döndürmek, sıraya dizmek gibi sıra dışı hareketler yapıyorsa,
• Günlük yaşamındaki düzen değişikliklerine aşırı tepki veriyorsa,
OTİZMİN TEDAVİSİ:
Tanı konulduktan sonraki süreçte aile otizm ile ilgili bilgilendirilir ve çocuğa uygun eğitim programı oluşturulur. Tedavide en önemli koşul özel eğitimin olmasıdır. Bilimsel olarak özel eğitimin otizmli çocuklara iyi geldiği görülmektedir. Bireysel eğitiminin dışında konuşma terapisi, duyu bütünleme terapisi önerilen yöntemler arasındadır. Aile bireylerinin eğitim basamaklarına katılması eğitim alınmadığı zamanlarda ise çocuğun sosyal ve duygusal alanlarını geliştirmek için çalışmalar yapması son derece önemlidir.
