Ozbekler Boyu hakkında bilgi
Ozbekler Boyu tarihi
Ozbekler hangi kavimden gelir
Ozbekler (Şeybaniler)
On dorduncu yuzyıldan itibaren Orta Asya’da hakimiyet kuran, bugun coğunlukla Ozbekistan Cumhuriyetinde yaşayan Turk boyu
Ozbek halkının tarihinin ilk donemlerine ait bilgi yoktur Ozbeklere bu ad, ilk olarak 13131340 yılları arasında hukum suren, Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildi Daha sonraları, 14121468 yılları arasında hukum suren Ebu’lHayr’a bağlı MuslumanTurklerin adı oldu
Timur Han'ın 1405’te olumunden sonra zayıflayan Timur İmparatorluğu parcalanmaya başladı Bu sırada Aral Golunun ve Seyhun Irmağının kuzeyindeki bolgede dağınık olarak yaşayan Ozbekler, Ebu’lHayr’ın idaresinde toplanarak, 1428’de onu kendilerine han ilan ettiler Kısa zamanda kuvvetlenip, cevredeki diğer boyları da hakimiyetleri altına aldılar Timurlulardan, Harezm’i alıp, Urgenc’i zaptettiler Siriderya (Seyhun) Irmağı kıyısındaki Sığnak, Arkuk, Suzak, Akkurgan, Ozkent gibi şehirleri ulkelerine kattılar ve bunlardan Sığnak’ı başşehir yaptılar Turkistan taraflarına seferler duzenledilerse de, Kalmuklara yenilerek Sığnak’a cekildiler Ozbeklerin bu zayıf durumundan istifade eden Karay ve Canibek adlı başbuğlar, Ozbeklerden bir kısmını etraflarında toplayıp, Cağatay Hanı Esenboğa’ya başvurarak, kendilerine yurt vermesini istediler Esenboğa, onları, Cağatay Moğol İmparatorluğunun sınır bolgelerine yerleştirdi Canibek ve Karay’a tabi olarak Ozbeklerden ayrılan gocebe boylara, daha sonra Kazak veya Kırgız Kazakları adı verildi Kırgız Kazaklarını yeniden hakimiyeti altına almaya calışan Ebu’lHayr, 1468’de bir savaşta vefat etti Ebu’lHayr’ın vefatından sonra, Ozbekler, Cağatay Moğol hukumdarı Yunus Hana yenilerek dağıldılar Yunus Han, Ebu’lHayr’ın oğlu Şah Budak’ı oldurttu Dağınık halde bulunan Ozbekler, bu hadise uzerine Şah Budak’ın oğlu Muhammed Şeybek’in (Şeybani) etrafında tekrar toplanarak guneye doğru inmeye başladılar
Bu tarihten itibaren Şeybaniler adıyla da anılan Ozbekler, ilk zamanlar, Cağatay Hanı Mahmud Hanın himayesine girerek Turkistan’a yerleştiler 1500 yılında Timuroğulları Devletindeki ic karışıklıktan yararlanarak, Buhara’yı zaptedip, Timur Hanedanına son verdiler Maveraunnehir tahtına, Muhammed Şeybani gecti Timur soyundan gelen Huseyin Baykara’nın hukum surduğu Harezm’i ve Huseyin Safi’nin idare ettiği Hive’yi de ele geciren Ozbekler, Cağatay Hukumdarı Yunus Hanın torunu Babur ile uğraştılar Yapılan bir savaşta, Babur’u mağlup ederek Taşkent’e cekilmek zorunda bıraktılar Horasan tarafına da seferler duzenleyip, Belh ve Herat’ı ele gecirdiler Cağatayların elinde bulunan Taşkent’i de zapteden Ozbekler, Cağatay Hanı Mahmud Han ile kardeşi Ahmed Hanı esir aldılar Boylece Turkistan, Maveraunnehir, Fergana ve Horasan bolgelerine hakim olup, Orta Asya’nın en guclu devleti haline geldiler
Ozbekler, on altıncı yuzyıl boyunca İran’daki ŞiiSafeviler'le devamlı olarak savaştılar Osmanlılar ve Hindistan’daki Baburluler'le iyi munasebetler kurmaya calıştılar 17 ve 18 yuzyılın ortalarına kadar Astırhanlar Hanlığı'nın hakimiyeti altında kaldılar 1740’ta, Nadir Şah tarafından, Astırhanlar (Astrahan) Hanlığı yıkıldı
Nadir Şahın vefatından sonra, hakimiyet Canoğullarının yerine Mangıthanlar sulalesine gecti Canoğullarının hakimiyeti, 1 yılına kadar devam etti 1’tan itibaren Turkistan iclerine doğru ilerleyen Rusların himayesinde, yarı bağımsız olarak devam eden Buhara Hanlığı'nın hakimiyetinde kalan Ozbekler, Rusların baskısı altında yaşadılar 1917’deki komunist ihtilalden sonra, Rus esaretine karşı harekete gectiler Buhara, 1920’de Ruslar tarafından tamamen işgal edilince, Mangıthanlar sulalesi de ortadan kalktı Kadınerkek, ihtiyarcocuk demeden insanların kurşuna dizilmesi, cami ve mescitlerin kapatılıp din adamlarının şehit edilmesinden sonra, Buhara Halk Cumhuriyeti kuruldu Bu cumhuriyet de 1924’te ortadan kaldırıldı
Bugun Ozbekler, 1991’de bağımsızlığını kazanan Ozbekistan Cumhuriyeti'nde yaşamaktadırlar 1984’te 175 milyon olan Ozbekistan nufusunun, 12 milyonu Ozbeklerden meydana geliyordu Ayrıca, Tacikistan’da 1 milyon, Turkmenistan’da 240 bin, Kırgızistan’da 450 bin, Kazakistan’da 2 milyon 400 bin kadar Ozbek yaşamaktadır Boylece Orta Asya Turk Cumhuriyetlerindeki toplam Ozbek sayısı, 16 milyonu bulmaktadır
Ozbekler Boyu tarihi
Ozbekler hangi kavimden gelir
Ozbekler (Şeybaniler)
On dorduncu yuzyıldan itibaren Orta Asya’da hakimiyet kuran, bugun coğunlukla Ozbekistan Cumhuriyetinde yaşayan Turk boyu
Ozbek halkının tarihinin ilk donemlerine ait bilgi yoktur Ozbeklere bu ad, ilk olarak 13131340 yılları arasında hukum suren, Altınordu Hukumdarı Gıyaseddin Muhammed Ozbek tarafından verildi Daha sonraları, 14121468 yılları arasında hukum suren Ebu’lHayr’a bağlı MuslumanTurklerin adı oldu
Timur Han'ın 1405’te olumunden sonra zayıflayan Timur İmparatorluğu parcalanmaya başladı Bu sırada Aral Golunun ve Seyhun Irmağının kuzeyindeki bolgede dağınık olarak yaşayan Ozbekler, Ebu’lHayr’ın idaresinde toplanarak, 1428’de onu kendilerine han ilan ettiler Kısa zamanda kuvvetlenip, cevredeki diğer boyları da hakimiyetleri altına aldılar Timurlulardan, Harezm’i alıp, Urgenc’i zaptettiler Siriderya (Seyhun) Irmağı kıyısındaki Sığnak, Arkuk, Suzak, Akkurgan, Ozkent gibi şehirleri ulkelerine kattılar ve bunlardan Sığnak’ı başşehir yaptılar Turkistan taraflarına seferler duzenledilerse de, Kalmuklara yenilerek Sığnak’a cekildiler Ozbeklerin bu zayıf durumundan istifade eden Karay ve Canibek adlı başbuğlar, Ozbeklerden bir kısmını etraflarında toplayıp, Cağatay Hanı Esenboğa’ya başvurarak, kendilerine yurt vermesini istediler Esenboğa, onları, Cağatay Moğol İmparatorluğunun sınır bolgelerine yerleştirdi Canibek ve Karay’a tabi olarak Ozbeklerden ayrılan gocebe boylara, daha sonra Kazak veya Kırgız Kazakları adı verildi Kırgız Kazaklarını yeniden hakimiyeti altına almaya calışan Ebu’lHayr, 1468’de bir savaşta vefat etti Ebu’lHayr’ın vefatından sonra, Ozbekler, Cağatay Moğol hukumdarı Yunus Hana yenilerek dağıldılar Yunus Han, Ebu’lHayr’ın oğlu Şah Budak’ı oldurttu Dağınık halde bulunan Ozbekler, bu hadise uzerine Şah Budak’ın oğlu Muhammed Şeybek’in (Şeybani) etrafında tekrar toplanarak guneye doğru inmeye başladılar
Bu tarihten itibaren Şeybaniler adıyla da anılan Ozbekler, ilk zamanlar, Cağatay Hanı Mahmud Hanın himayesine girerek Turkistan’a yerleştiler 1500 yılında Timuroğulları Devletindeki ic karışıklıktan yararlanarak, Buhara’yı zaptedip, Timur Hanedanına son verdiler Maveraunnehir tahtına, Muhammed Şeybani gecti Timur soyundan gelen Huseyin Baykara’nın hukum surduğu Harezm’i ve Huseyin Safi’nin idare ettiği Hive’yi de ele geciren Ozbekler, Cağatay Hukumdarı Yunus Hanın torunu Babur ile uğraştılar Yapılan bir savaşta, Babur’u mağlup ederek Taşkent’e cekilmek zorunda bıraktılar Horasan tarafına da seferler duzenleyip, Belh ve Herat’ı ele gecirdiler Cağatayların elinde bulunan Taşkent’i de zapteden Ozbekler, Cağatay Hanı Mahmud Han ile kardeşi Ahmed Hanı esir aldılar Boylece Turkistan, Maveraunnehir, Fergana ve Horasan bolgelerine hakim olup, Orta Asya’nın en guclu devleti haline geldiler
Ozbekler, on altıncı yuzyıl boyunca İran’daki ŞiiSafeviler'le devamlı olarak savaştılar Osmanlılar ve Hindistan’daki Baburluler'le iyi munasebetler kurmaya calıştılar 17 ve 18 yuzyılın ortalarına kadar Astırhanlar Hanlığı'nın hakimiyeti altında kaldılar 1740’ta, Nadir Şah tarafından, Astırhanlar (Astrahan) Hanlığı yıkıldı
Nadir Şahın vefatından sonra, hakimiyet Canoğullarının yerine Mangıthanlar sulalesine gecti Canoğullarının hakimiyeti, 1 yılına kadar devam etti 1’tan itibaren Turkistan iclerine doğru ilerleyen Rusların himayesinde, yarı bağımsız olarak devam eden Buhara Hanlığı'nın hakimiyetinde kalan Ozbekler, Rusların baskısı altında yaşadılar 1917’deki komunist ihtilalden sonra, Rus esaretine karşı harekete gectiler Buhara, 1920’de Ruslar tarafından tamamen işgal edilince, Mangıthanlar sulalesi de ortadan kalktı Kadınerkek, ihtiyarcocuk demeden insanların kurşuna dizilmesi, cami ve mescitlerin kapatılıp din adamlarının şehit edilmesinden sonra, Buhara Halk Cumhuriyeti kuruldu Bu cumhuriyet de 1924’te ortadan kaldırıldı
Bugun Ozbekler, 1991’de bağımsızlığını kazanan Ozbekistan Cumhuriyeti'nde yaşamaktadırlar 1984’te 175 milyon olan Ozbekistan nufusunun, 12 milyonu Ozbeklerden meydana geliyordu Ayrıca, Tacikistan’da 1 milyon, Turkmenistan’da 240 bin, Kırgızistan’da 450 bin, Kazakistan’da 2 milyon 400 bin kadar Ozbek yaşamaktadır Boylece Orta Asya Turk Cumhuriyetlerindeki toplam Ozbek sayısı, 16 milyonu bulmaktadır