Panik atağı nedir?
Yoğun korku ve huzursuzluk durumunun olduğu, aniden başlayıp, rahatsızlığın en gec 10 dakika icinde en ust duzeye ulaştığı ve 13 adet vucutsal ve duşuncesel belirtiden, en az 4 unun varolduğu bir kaygı nobetidir Bu 13 belirti şunlardan oluşmaktadır:
1 carpıntı,kalp hızında artış,kalp seslerini duyuyor gibi hissetme
2 terleme
3 titreme ve ya sarsılma hissi
4 boğulma ya da nefes alamama, nefesinin yetmediği hisleri
5 tıkanma ,soluğun kesilmesi hisleri
6 goğuste ağrı veya goğuste bir rahatsızlık hissi
7 bulantı ya da karında ağrı ya da karında bir rahatsızlık hissi
8 bas donmesi, dengesizlik , basta sersemlik hissi ,bayılma hissi ,yere duşecek gibi olma
9 cevreyi olduğundan farklı ,sanki gercek değil gibi hissetme ya da kendini cevredekilerden ayrılmış,olağandışı ,farklı bir şekilde algılama hali
10 kontrolunu kaybetme, delireceğini duşunme seklinde bir korku
11 o anda ,kalp krizi gecireceği ya da oleceği korkusu
12 uyuşma, hissizlik,yanma, karıncalanma hisleri
13 uşume, urperme ,soğuk ya da sıcak basmaları, basından aşağı kaynar su dokulmuş veya hamama girmiş gibi olma
Panik atak hangi bozukluklarda gorulebilir ?
Panik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal fobi ve diğer fobiler, saplantızorlantı bozukluğu, madde kullanımına ya da vucutsal bir hastalığa bağlı kaygı bozukluklarında gorulebilir
Bir panik atak sebepsiz olarak aniden başlayabileceği gibi, belli bazı durum ya da ortamlarla ilişkili de olabilir Ornek olarak korkulan bir hayvan (orumcek, kedi,kopek,fare,yılan gormek gibi), kalabalık bir ortamda bir faaliyet (konuşma, yemek yeme gibi) bir durumu takiben de başlayabilir
Panik bozukluğu :
Yukarıda belirtilmiş olan panik ataklarının aniden,beklenmedik zamanlarda ve tekrarlayarak oluşması ve en az 1 ay sureyle bu atakların tekrarlayacağı yonunde surekli bir kaygı, atağın sonunda olabileceğini duşunduğu şeyler (olmek, delirmek, kalp krizi gecirmek seklinde ) ile ilgili kaygı duyma ya da bu ataklarla ilgili olarak bazı davranışlarında değişiklikler yapma seklindeki bir rahatsızlıktır Bu rahatsızlık başka bir madde kullanımı ya da başka bir vucut ya da psikiyatrik bir rahatsızlığa bağlı değildir
Panik Bozuklugu ve Toplum
Toplumda hastaligin hayat boyu gorulme yayginligi % 153 arasinda degismekte olup, hastalarin ¾ unu kadinlar olusturmaktadir Kadinlarda % 21 ,erkeklerde % 06 oraninda gorulmektedir Kisilerin 110u hayatlari boyunca en az bir kez panik atak gecirmekte ve bunlarin yaklasik olarak 16si panik bozukluga donusmektedir
Kalıtımın etkisi var midir ?
Panik bozukluğu vakalarının birinci derece yakınlarında bu hastalığın gorulme olasılığı ,diğer kişilere gore 47 kat daha coktur (normsalda 24 iken ,panik bozukluklu kişilerin yakınlarında % 221 oranında ) Bu hastalığı olanların yaklaşık % 50 sinin, yakınlarında bu hastalık gozlenmekte olup, %15 vakada bu yakınlık birinci derecedendir
Panik bozukluğunun oluşumunda gelişimsel ve cevresel faktorler:
Cocuklukta yaşanan seperasyon (cocukluk doneminde annebaba sevgisinin kaybı,yaptıklarının anne ve babanın kalıpları ile uygunluk gostermemesi halinde terk edilecegi korkusu) anksiyetesinin panik bozukluk ve agorafobi ile ilişkisi olduğu iddia edilmektedir Panik bozukluğu hastaları ailelerininkendilerine duşuk derecede bakim verdikleri ancak cok fazla koruyucu olduklarını soylemektedirler Boşanma, olum sebebiyle daha cocukken annebabadan ayrılma yaşantıları olanlarda da panik atakları fazla gorulmektedir
Yapılan bazı araştırmalara gore, panik bozukluğu başlamadan yaklaşık iki ay kadar once, kişi icin onemli bir takım olaylar belirtilmiştir (onemli bir kişinin kaybı gibi
Panik bozukluğunda beyindeki değişimler:
Hipokampal girus denen bolgede ************bolik asimetri gozlenmiş olup, her an olacak seklindeki beklenti anında beyin temposal bolgesinde kan akımında artış saptanmıştır Karbon di okside aşırı duyarlılık,noradrenerjik sistemin aşırı aktivitesi ve serotonin yapımındaki bozuklukların hastalıkta rol aldığı duşunulmektedir
Panik bozukluğu ile karışabilen diğer hastalıklar:
Kansızlık, kalp krizi (angına pectoris ve myokard enfarktusu), kalp yetmezliği, yuksek tansiyon, astım, akciğer ambolisi, beyindamar hastalıkları (enfarktlarbeyin kanamaları), epilepsi (sara hastalığı), migren, multipl skleroz, beyin tumorleri, diyabet (seker hastaligi), hipertiroidi (tiroid bezlerinin cok calismasi), hipoglisemi (kan sekeri dusuklugu),hipoparatiroidi (paratiroid bezlerinin az calismasi), bazi maddelerle zehirlenme (amfetamin, kokain, marihuana, nikotin, teofilin,antikolinerjik dedigimiz maddeler), bazi maddelerin kullaniminin aniden kesilmesi ( alkol, tansiyon tedavisinde kullanilan ilaclar, uyku getirici ilaclar),uremi,vucut sutuz dengesi bozukluklari, yaygin enfeksiyonlar, lupus hastaligi panik bozukluk tablolari ile karisabilmektedir
Hastalığın gidisi nasıldır?
Genellikle yetiskinlige gecis ya da erken yetiskinlik donemlerinde baslamakta ancak cocukluk caginda da baslayabilmektedir Hastaligin gorulme olasiligi, ek olarak otuzlu yaslarin ortalarinda gene artmaktadir
Tedavi yontemleri :
1Ilac tedavisi: En az 23 ay olmak uzere ,doz yavasca yukseltilmek uzere kullanilmalidir 2 Bilisseldavranisci tedavi: Kisiye panik ataklari ile ilgili olan yanlis bilgileri ve inanclari gosterilir Vucudundaki yanlis anlayip,algiladigi ufak hislerin kendini olume goturmedigi ,bunlarin kisa sureli oldugu belirlenir Boyle bir sey oldugunda durumu gecirmek icin yapacagi seyler gosterilir
Hastalığın tedavisi neden onemlidir?
Vakalarin % 4080inde major depresyon dedigimiz tablo hastaliga eklenip,durumu agirlastirmaktadir Kisilerin bahsetmemesine karsin intihar riski yuksektir Hastalarin % 2040inda alkol ve madde bagimliligi gorulmektedir Kisi ilerleyen donemde eve bagimli hale gelebilmekte ya da hastane,eczane gibi yerlere yakin olmayi yeglemektedir Hasta bu konuya yakin olmayan doktorlari bir dolasip,gereksiz ya da yanlis tedaviler almaktadir
Yoğun korku ve huzursuzluk durumunun olduğu, aniden başlayıp, rahatsızlığın en gec 10 dakika icinde en ust duzeye ulaştığı ve 13 adet vucutsal ve duşuncesel belirtiden, en az 4 unun varolduğu bir kaygı nobetidir Bu 13 belirti şunlardan oluşmaktadır:
1 carpıntı,kalp hızında artış,kalp seslerini duyuyor gibi hissetme
2 terleme
3 titreme ve ya sarsılma hissi
4 boğulma ya da nefes alamama, nefesinin yetmediği hisleri
5 tıkanma ,soluğun kesilmesi hisleri
6 goğuste ağrı veya goğuste bir rahatsızlık hissi
7 bulantı ya da karında ağrı ya da karında bir rahatsızlık hissi
8 bas donmesi, dengesizlik , basta sersemlik hissi ,bayılma hissi ,yere duşecek gibi olma
9 cevreyi olduğundan farklı ,sanki gercek değil gibi hissetme ya da kendini cevredekilerden ayrılmış,olağandışı ,farklı bir şekilde algılama hali
10 kontrolunu kaybetme, delireceğini duşunme seklinde bir korku
11 o anda ,kalp krizi gecireceği ya da oleceği korkusu
12 uyuşma, hissizlik,yanma, karıncalanma hisleri
13 uşume, urperme ,soğuk ya da sıcak basmaları, basından aşağı kaynar su dokulmuş veya hamama girmiş gibi olma
Panik atak hangi bozukluklarda gorulebilir ?
Panik bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, sosyal fobi ve diğer fobiler, saplantızorlantı bozukluğu, madde kullanımına ya da vucutsal bir hastalığa bağlı kaygı bozukluklarında gorulebilir
Bir panik atak sebepsiz olarak aniden başlayabileceği gibi, belli bazı durum ya da ortamlarla ilişkili de olabilir Ornek olarak korkulan bir hayvan (orumcek, kedi,kopek,fare,yılan gormek gibi), kalabalık bir ortamda bir faaliyet (konuşma, yemek yeme gibi) bir durumu takiben de başlayabilir
Panik bozukluğu :
Yukarıda belirtilmiş olan panik ataklarının aniden,beklenmedik zamanlarda ve tekrarlayarak oluşması ve en az 1 ay sureyle bu atakların tekrarlayacağı yonunde surekli bir kaygı, atağın sonunda olabileceğini duşunduğu şeyler (olmek, delirmek, kalp krizi gecirmek seklinde ) ile ilgili kaygı duyma ya da bu ataklarla ilgili olarak bazı davranışlarında değişiklikler yapma seklindeki bir rahatsızlıktır Bu rahatsızlık başka bir madde kullanımı ya da başka bir vucut ya da psikiyatrik bir rahatsızlığa bağlı değildir
Panik Bozuklugu ve Toplum
Toplumda hastaligin hayat boyu gorulme yayginligi % 153 arasinda degismekte olup, hastalarin ¾ unu kadinlar olusturmaktadir Kadinlarda % 21 ,erkeklerde % 06 oraninda gorulmektedir Kisilerin 110u hayatlari boyunca en az bir kez panik atak gecirmekte ve bunlarin yaklasik olarak 16si panik bozukluga donusmektedir
Kalıtımın etkisi var midir ?
Panik bozukluğu vakalarının birinci derece yakınlarında bu hastalığın gorulme olasılığı ,diğer kişilere gore 47 kat daha coktur (normsalda 24 iken ,panik bozukluklu kişilerin yakınlarında % 221 oranında ) Bu hastalığı olanların yaklaşık % 50 sinin, yakınlarında bu hastalık gozlenmekte olup, %15 vakada bu yakınlık birinci derecedendir
Panik bozukluğunun oluşumunda gelişimsel ve cevresel faktorler:
Cocuklukta yaşanan seperasyon (cocukluk doneminde annebaba sevgisinin kaybı,yaptıklarının anne ve babanın kalıpları ile uygunluk gostermemesi halinde terk edilecegi korkusu) anksiyetesinin panik bozukluk ve agorafobi ile ilişkisi olduğu iddia edilmektedir Panik bozukluğu hastaları ailelerininkendilerine duşuk derecede bakim verdikleri ancak cok fazla koruyucu olduklarını soylemektedirler Boşanma, olum sebebiyle daha cocukken annebabadan ayrılma yaşantıları olanlarda da panik atakları fazla gorulmektedir
Yapılan bazı araştırmalara gore, panik bozukluğu başlamadan yaklaşık iki ay kadar once, kişi icin onemli bir takım olaylar belirtilmiştir (onemli bir kişinin kaybı gibi
Panik bozukluğunda beyindeki değişimler:
Hipokampal girus denen bolgede ************bolik asimetri gozlenmiş olup, her an olacak seklindeki beklenti anında beyin temposal bolgesinde kan akımında artış saptanmıştır Karbon di okside aşırı duyarlılık,noradrenerjik sistemin aşırı aktivitesi ve serotonin yapımındaki bozuklukların hastalıkta rol aldığı duşunulmektedir
Panik bozukluğu ile karışabilen diğer hastalıklar:
Kansızlık, kalp krizi (angına pectoris ve myokard enfarktusu), kalp yetmezliği, yuksek tansiyon, astım, akciğer ambolisi, beyindamar hastalıkları (enfarktlarbeyin kanamaları), epilepsi (sara hastalığı), migren, multipl skleroz, beyin tumorleri, diyabet (seker hastaligi), hipertiroidi (tiroid bezlerinin cok calismasi), hipoglisemi (kan sekeri dusuklugu),hipoparatiroidi (paratiroid bezlerinin az calismasi), bazi maddelerle zehirlenme (amfetamin, kokain, marihuana, nikotin, teofilin,antikolinerjik dedigimiz maddeler), bazi maddelerin kullaniminin aniden kesilmesi ( alkol, tansiyon tedavisinde kullanilan ilaclar, uyku getirici ilaclar),uremi,vucut sutuz dengesi bozukluklari, yaygin enfeksiyonlar, lupus hastaligi panik bozukluk tablolari ile karisabilmektedir
Hastalığın gidisi nasıldır?
Genellikle yetiskinlige gecis ya da erken yetiskinlik donemlerinde baslamakta ancak cocukluk caginda da baslayabilmektedir Hastaligin gorulme olasiligi, ek olarak otuzlu yaslarin ortalarinda gene artmaktadir
Tedavi yontemleri :
1Ilac tedavisi: En az 23 ay olmak uzere ,doz yavasca yukseltilmek uzere kullanilmalidir 2 Bilisseldavranisci tedavi: Kisiye panik ataklari ile ilgili olan yanlis bilgileri ve inanclari gosterilir Vucudundaki yanlis anlayip,algiladigi ufak hislerin kendini olume goturmedigi ,bunlarin kisa sureli oldugu belirlenir Boyle bir sey oldugunda durumu gecirmek icin yapacagi seyler gosterilir
Hastalığın tedavisi neden onemlidir?
Vakalarin % 4080inde major depresyon dedigimiz tablo hastaliga eklenip,durumu agirlastirmaktadir Kisilerin bahsetmemesine karsin intihar riski yuksektir Hastalarin % 2040inda alkol ve madde bagimliligi gorulmektedir Kisi ilerleyen donemde eve bagimli hale gelebilmekte ya da hastane,eczane gibi yerlere yakin olmayi yeglemektedir Hasta bu konuya yakin olmayan doktorlari bir dolasip,gereksiz ya da yanlis tedaviler almaktadir