Paratiroid Illetleri:
Paratiroid bezleri tiroid bezinin gerisinde konum alırlar. Her biri ortalama 25-30 mg yükünde ve 2-5 mm boyuttadır. Paratiroid bezler ekseriyetle 4 adettir (tiroid bezinin her iki tarafında üst ve alt paratiroid bezler) lakin sayıları ve bulundukları mahaller değişkenlik gösterebilir. Alışılagelmiş alanları dışında uzunluğunda lisan kökünden göğüs boşluğuna kadar rastgele bir mahalde bulunabilirler. Paratiroid bezlerin yerleşiminin ve makraskopik görünümlerinin âlâ bilinmesi hem kendi marazlarının tedavisinde hem de tiroid bezi (guatr) cerrahisi sırasında korunmaları için değerlidir. Paratiroidler, Parathormon (PTH) ismi verilen bir hormon salgılarlar Olağan paratiroid bezleri, kan kalsiyum seviyesini ülkü bir seviyede tutulmasını sağlarlar. Kalsiyum ölçüsü düştüğünde PTH salgılanarak kalsiyum seviyesinin artmasını sağlar. Kalsiyum seviyesi sıradan yahut fazlaysa, paratiroid bezleri PTH salınımını durdururlar. Kan kalsiyum seviyesinin sıradan olması, kalp, hudut sistemi, böbrekler ve kemikler için çok değerlidir.
Paratiroid bezlerinin marazı bu bezlerin olağandan çokça PTH üretmesi ile ilgilidir. Bu durum klinik olarak 3 formda ortaya çıkabilir:
Primer Hiperparatiroidi: En sık görülen form olup hastalık, bir yahut birkaç paratiroid bezi ziyade çalışmaktadır.
Sekonder Hiperparatiroidi: Paratiroid bezler sağlıklı olup, diğer sebeplerle düşmüş olan kan kalsiyum seviyesine yanıt olarak (böbrek yetmezliği, barsaklardan emilim bozukluğu) artan PTH prodüksiyonu laf hususudur.
Tersiyer Hiperparatiroidi: Ççok nadir görülen bir formdur. Sekonder hiperparatiroidi sonrası paratiroid bezlerden birinin otomatik olarak ziyade PTH salgılama yeteneği kazanması sonucu meydana gelir.
Primer hiperparatiroidizm kan kalsiyum yüksekliğinin en sık nedenidir. Bayanlarda daha sık görülür. Bir kısmı ailesel yahut başka birtakım endokrin marazlar ile birlikte olabilir. Birtakım hastalarda belirtiler çok hafif yahut hiç yoktur. Bu tip hastalar çeşitli nedenlerle kan incelemeleri yapılırken kan kalsiyum seviyelerinin yüksek bulunması ile tanı alırlar. Hiperparatiroidili hastalarda ensık halsizlik, kas, eklem ve kemik ağrısı başta olma üzere, kilo kaybı, bulantı, ülser gelişimi, pankreatit, kabızlık,güçsüzlük, baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü, hafıza bozuklukları, ders muvaffakiyetinde düşme, ruhsal sorunlar, böbrek taşı, idrarda kan, çok idrara çıkma ve yanma kalple ilgili şikayetler çarpıntı, tansiyon yükselmesi üzere şikayetler olabilir. Marazın ileri periyotlarında böbrek taşı ve buna bağlı böbrek yetmezliği, kemik kistleri ve patolojik kemik kırıkları (kalça ve kol kemiklerinde) gelişebilir.
Tanıda biyokimyasal laboratuar testlerle kanda parathormon ve kalsiyum yüksekliği tespiti ve ziyade hormon salgılayan bez ya da bezlerin radyolojik ve nükleer tıp tetkikleriyle (Ultrasonografi ve MIBI sintigrafisi ile %95'ın üzerinde nispette marazın hangi paratiroid bezinde olduğu ortaya koyar) gösterilmesi esastır.
Paratiroid Marazlarının Tedavisi:
Tüm hiperparatiroidi hastalarına cerrahi önerilir. Hastanın bariz şikayeti varsa cerrahi kaçınılmazdır. Enteresan olarak son yıllarda sarih şikayeti olmasa bile rastlantısal olarak tanı konmuş (kan testlerine kalsiyum ve parathormon yüksekliği) olgularda bile cerrahi tedavinin yararlı olduğu bulunmuştur.
Paratiroid bezlerinin klasik ameliyatı, tiroid ameliyatlarına benzeri formda deri kesisi yapılması ve bütün paratiroid bezlerin gözlendiği boyun eksplorasyonu yapılması ve patolojik bezin hasta anestezi altıdayken frozen incelem denilen prosedürle teyid edilmesidir. Bu biçimde yapılan bir ameliyatın tecrübeli endokrin cerrahların elinde %98 nispetinde muvaffakiyet sağladığı gösterilmiştir. Son yıllarda minimal invaziv prosedürler ile daha küçük kesilerle başarılı ameliyatlar yapılmaktadır. Münhasıran Gama Probe yardımlı aletlerle daha güç bulunan yahut daha evvel ameliyat edilip hastalıklı paratiroid bezinin bulunamadığı durumlarda başarılı lokalizasyon yapılmaktadır.
Paratiroid bezleri tiroid bezinin gerisinde konum alırlar. Her biri ortalama 25-30 mg yükünde ve 2-5 mm boyuttadır. Paratiroid bezler ekseriyetle 4 adettir (tiroid bezinin her iki tarafında üst ve alt paratiroid bezler) lakin sayıları ve bulundukları mahaller değişkenlik gösterebilir. Alışılagelmiş alanları dışında uzunluğunda lisan kökünden göğüs boşluğuna kadar rastgele bir mahalde bulunabilirler. Paratiroid bezlerin yerleşiminin ve makraskopik görünümlerinin âlâ bilinmesi hem kendi marazlarının tedavisinde hem de tiroid bezi (guatr) cerrahisi sırasında korunmaları için değerlidir. Paratiroidler, Parathormon (PTH) ismi verilen bir hormon salgılarlar Olağan paratiroid bezleri, kan kalsiyum seviyesini ülkü bir seviyede tutulmasını sağlarlar. Kalsiyum ölçüsü düştüğünde PTH salgılanarak kalsiyum seviyesinin artmasını sağlar. Kalsiyum seviyesi sıradan yahut fazlaysa, paratiroid bezleri PTH salınımını durdururlar. Kan kalsiyum seviyesinin sıradan olması, kalp, hudut sistemi, böbrekler ve kemikler için çok değerlidir.
Paratiroid bezlerinin marazı bu bezlerin olağandan çokça PTH üretmesi ile ilgilidir. Bu durum klinik olarak 3 formda ortaya çıkabilir:
Primer Hiperparatiroidi: En sık görülen form olup hastalık, bir yahut birkaç paratiroid bezi ziyade çalışmaktadır.
Sekonder Hiperparatiroidi: Paratiroid bezler sağlıklı olup, diğer sebeplerle düşmüş olan kan kalsiyum seviyesine yanıt olarak (böbrek yetmezliği, barsaklardan emilim bozukluğu) artan PTH prodüksiyonu laf hususudur.
Tersiyer Hiperparatiroidi: Ççok nadir görülen bir formdur. Sekonder hiperparatiroidi sonrası paratiroid bezlerden birinin otomatik olarak ziyade PTH salgılama yeteneği kazanması sonucu meydana gelir.
Primer hiperparatiroidizm kan kalsiyum yüksekliğinin en sık nedenidir. Bayanlarda daha sık görülür. Bir kısmı ailesel yahut başka birtakım endokrin marazlar ile birlikte olabilir. Birtakım hastalarda belirtiler çok hafif yahut hiç yoktur. Bu tip hastalar çeşitli nedenlerle kan incelemeleri yapılırken kan kalsiyum seviyelerinin yüksek bulunması ile tanı alırlar. Hiperparatiroidili hastalarda ensık halsizlik, kas, eklem ve kemik ağrısı başta olma üzere, kilo kaybı, bulantı, ülser gelişimi, pankreatit, kabızlık,güçsüzlük, baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü, hafıza bozuklukları, ders muvaffakiyetinde düşme, ruhsal sorunlar, böbrek taşı, idrarda kan, çok idrara çıkma ve yanma kalple ilgili şikayetler çarpıntı, tansiyon yükselmesi üzere şikayetler olabilir. Marazın ileri periyotlarında böbrek taşı ve buna bağlı böbrek yetmezliği, kemik kistleri ve patolojik kemik kırıkları (kalça ve kol kemiklerinde) gelişebilir.
Tanıda biyokimyasal laboratuar testlerle kanda parathormon ve kalsiyum yüksekliği tespiti ve ziyade hormon salgılayan bez ya da bezlerin radyolojik ve nükleer tıp tetkikleriyle (Ultrasonografi ve MIBI sintigrafisi ile %95'ın üzerinde nispette marazın hangi paratiroid bezinde olduğu ortaya koyar) gösterilmesi esastır.
Paratiroid Marazlarının Tedavisi:
Tüm hiperparatiroidi hastalarına cerrahi önerilir. Hastanın bariz şikayeti varsa cerrahi kaçınılmazdır. Enteresan olarak son yıllarda sarih şikayeti olmasa bile rastlantısal olarak tanı konmuş (kan testlerine kalsiyum ve parathormon yüksekliği) olgularda bile cerrahi tedavinin yararlı olduğu bulunmuştur.
Paratiroid bezlerinin klasik ameliyatı, tiroid ameliyatlarına benzeri formda deri kesisi yapılması ve bütün paratiroid bezlerin gözlendiği boyun eksplorasyonu yapılması ve patolojik bezin hasta anestezi altıdayken frozen incelem denilen prosedürle teyid edilmesidir. Bu biçimde yapılan bir ameliyatın tecrübeli endokrin cerrahların elinde %98 nispetinde muvaffakiyet sağladığı gösterilmiştir. Son yıllarda minimal invaziv prosedürler ile daha küçük kesilerle başarılı ameliyatlar yapılmaktadır. Münhasıran Gama Probe yardımlı aletlerle daha güç bulunan yahut daha evvel ameliyat edilip hastalıklı paratiroid bezinin bulunamadığı durumlarda başarılı lokalizasyon yapılmaktadır.