Paratiroid bezi, tiroid bezinin ardında yer alan ortalama 4 adet olan, büyüklükleri 2-3 mm boyutunda olan mercimek büyüklüğünde salgı bezleridir. Paratiroid bezi, bedenimizdeki kalsiyum istikrarını sağlayan en değerli organlardan biridir. Paratiroid bezi yeterli çalışmazsa (hipoparatiroidi) kalsiyum ölçüsü düşer. Paratiroid bezi fazla çalışırsa (hiperparatiroidi) kalsiyum ölçüsü artar. Her iki durumda da birçok organın fonksiyon bozukluğuna yol açar. Paratiroid bezinin misyonu bedende kalsiyum istikrarını sağlamak için parathormon (PTH) üretimini sağlar.
Paratiroid Hastalıkları;
*Hiperparatiroidi;
En sık görülen paraitorid hastalığıdır. 4 bezden birinin ya da birden fazlasının PTH salgılamasıyla ortaya çıkar. Bunun sonucunda da kanda kalsiyum yükselmesine neden olur. Bunu da kemikteki kalsiyumun kana geçişini artırarak yapar. Buna bağlı olarak kemik ağrısı, kemik kırılması görülebilir. Ayrıyeten böbrek taşı, böbrek hastalığı, kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği, kabızlık, ruhsal sorunlar vb. şikayetlere neden olur.
Tiroid bezinde, fazla hormon salgılanması genelde tek bezde olur. Güzel huylu tümörlerden oluşan bu duruma paratiroid adenomu ya da primer hiperparatiroidi denilir. Hiperparatiroid hadiselerinin büyük çoğunluğu primerdir. Kalsiyum düzeyinin uzun mühlet düşük kalması kronik böbrek yetmezliğine neden olur. Buna da sekonder hiperparatiroidi denir. Sekonder hiperparatiroidi hastaları, tedavi edilmediği taktirde paratiroid bezlerinden birinin büyüyerek kandaki kalsiyum düzeyinden bağımsız olarak parathormon üretir. Bu duruma tersiyer hiperparatiroidi denir. Hastanın kan kalsiyum seviyesi ve albümin seviyesi birlikte kıymetlendirilir. Boyun USG, büyük oranda kesin teşhis koydurur. Paratiroid sintigrafisinde de, detaylı inceleme yapılabilir. Şayet bu 2 metot ile görüntülenme sağlanamıyor ise CT ya da MR görüntüleme yapılabilir.
*Tedavisi;
Paratiroid bezi hastalıklarının tedavisi cerrahidir. Yapılan ameliyatla hasta olan paratiroid bezi çıkarılır. Paratiroid cerrahisinden sonra şikayetler süratle kaybolur. Çok kısa müddette de toplumsal hayata döner. Gerekli durumlarda da ameliyat sonrası kalsiyum ve D3 vitamin desteği yapılabilir. Ameliyat öncesi kesinlikle görüntüleme formülleri ile hastalıklı paratiroid bezinin yeri tespit edilmelidir. Yapılan ameliyatta küçük bir kesi ile paratiroid bezi çıkarılır.
Hiperparatiroid, paratiroid bezlerinin düzgün huylu tümörü olan adenomdan, bütün bezlerin büyümesiyle ortaya çıkan (hiperplazi) ya da çok az görülen kanserden kaynaklanır.
Hipoparatiroidi;
Tiroid bezlerinin az çalışması ya da hasar görmesine bağlı parathormon üretimin azalmasına bağlı olarak kandaki kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle oluşur. Kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle semptomlar ortaya çıkar. En sık görülen hipoparatiroid sebebinden biri tiroid cerrahisi sonrası paratiroid bezinin/bezlerden birinin çıkarılması ya da ziyan görmesiyle ortaya çıkar. Erken semptomlar el parmak uçlarında, dudak kenarında uyuşma, karıncalanma görülür. Şikayetler artarsa kasılmalar başlar. Nefes darlığı, daralma hissi, cilt kuruluğu, tırnak kırılması, saç dökülmesi görülebilir.
*Tanı;
Kan, kalsiyum, fosfor ve paratiroid testi yapılır. Kan, kalsiyum ve paratiroid hormon bedelleri düşük, fosfos bedeli yüksek ise hipoparatiroid kelam mevzusudur.
*Tedavi;
Hipoparatiroid tedavisine cerrahi müdahale gerekmez. Medikal tedavi ile hasta takip edilir.
*Paratiroid kanseri;
Paratiroid bezinde görülen tümörlerin büyük çoğunluğu güzel huyludur. %1’inde kanser görülür. Kalsiyum pahası çok yükselip metastaz yapma ihtimali yüksektir. Tedavisi cerrahidir.
*Paratiroid Kanserindeki Belirtiler;
Hiperparatiroid belirtilerine emsal haldedir. Teşhisinde boyun USG, paratiroid sintigrafisi yapılarak yeri tespit edildikten sonra tedavi planlanır. Tedavisi cerrahidir. Lenf bezi yayılımı olmayan tümörlerde o taraftaki tiroid lobuyla bir arada çıkarılır.
*Kalıcı Hipoparatiroid;
6 ay mühletle kandaki PTH ve kalsiyum seviyeleri düşük olup, buna bağlı şikayetler ortaya çıkması durumudur.
Paratiroid Hastalıkları;
*Hiperparatiroidi;
En sık görülen paraitorid hastalığıdır. 4 bezden birinin ya da birden fazlasının PTH salgılamasıyla ortaya çıkar. Bunun sonucunda da kanda kalsiyum yükselmesine neden olur. Bunu da kemikteki kalsiyumun kana geçişini artırarak yapar. Buna bağlı olarak kemik ağrısı, kemik kırılması görülebilir. Ayrıyeten böbrek taşı, böbrek hastalığı, kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği, kabızlık, ruhsal sorunlar vb. şikayetlere neden olur.
Tiroid bezinde, fazla hormon salgılanması genelde tek bezde olur. Güzel huylu tümörlerden oluşan bu duruma paratiroid adenomu ya da primer hiperparatiroidi denilir. Hiperparatiroid hadiselerinin büyük çoğunluğu primerdir. Kalsiyum düzeyinin uzun mühlet düşük kalması kronik böbrek yetmezliğine neden olur. Buna da sekonder hiperparatiroidi denir. Sekonder hiperparatiroidi hastaları, tedavi edilmediği taktirde paratiroid bezlerinden birinin büyüyerek kandaki kalsiyum düzeyinden bağımsız olarak parathormon üretir. Bu duruma tersiyer hiperparatiroidi denir. Hastanın kan kalsiyum seviyesi ve albümin seviyesi birlikte kıymetlendirilir. Boyun USG, büyük oranda kesin teşhis koydurur. Paratiroid sintigrafisinde de, detaylı inceleme yapılabilir. Şayet bu 2 metot ile görüntülenme sağlanamıyor ise CT ya da MR görüntüleme yapılabilir.
*Tedavisi;
Paratiroid bezi hastalıklarının tedavisi cerrahidir. Yapılan ameliyatla hasta olan paratiroid bezi çıkarılır. Paratiroid cerrahisinden sonra şikayetler süratle kaybolur. Çok kısa müddette de toplumsal hayata döner. Gerekli durumlarda da ameliyat sonrası kalsiyum ve D3 vitamin desteği yapılabilir. Ameliyat öncesi kesinlikle görüntüleme formülleri ile hastalıklı paratiroid bezinin yeri tespit edilmelidir. Yapılan ameliyatta küçük bir kesi ile paratiroid bezi çıkarılır.
Hiperparatiroid, paratiroid bezlerinin düzgün huylu tümörü olan adenomdan, bütün bezlerin büyümesiyle ortaya çıkan (hiperplazi) ya da çok az görülen kanserden kaynaklanır.
Hipoparatiroidi;
Tiroid bezlerinin az çalışması ya da hasar görmesine bağlı parathormon üretimin azalmasına bağlı olarak kandaki kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle oluşur. Kalsiyum ölçüsünün düşmesiyle semptomlar ortaya çıkar. En sık görülen hipoparatiroid sebebinden biri tiroid cerrahisi sonrası paratiroid bezinin/bezlerden birinin çıkarılması ya da ziyan görmesiyle ortaya çıkar. Erken semptomlar el parmak uçlarında, dudak kenarında uyuşma, karıncalanma görülür. Şikayetler artarsa kasılmalar başlar. Nefes darlığı, daralma hissi, cilt kuruluğu, tırnak kırılması, saç dökülmesi görülebilir.
*Tanı;
Kan, kalsiyum, fosfor ve paratiroid testi yapılır. Kan, kalsiyum ve paratiroid hormon bedelleri düşük, fosfos bedeli yüksek ise hipoparatiroid kelam mevzusudur.
*Tedavi;
Hipoparatiroid tedavisine cerrahi müdahale gerekmez. Medikal tedavi ile hasta takip edilir.
*Paratiroid kanseri;
Paratiroid bezinde görülen tümörlerin büyük çoğunluğu güzel huyludur. %1’inde kanser görülür. Kalsiyum pahası çok yükselip metastaz yapma ihtimali yüksektir. Tedavisi cerrahidir.
*Paratiroid Kanserindeki Belirtiler;
Hiperparatiroid belirtilerine emsal haldedir. Teşhisinde boyun USG, paratiroid sintigrafisi yapılarak yeri tespit edildikten sonra tedavi planlanır. Tedavisi cerrahidir. Lenf bezi yayılımı olmayan tümörlerde o taraftaki tiroid lobuyla bir arada çıkarılır.
*Kalıcı Hipoparatiroid;
6 ay mühletle kandaki PTH ve kalsiyum seviyeleri düşük olup, buna bağlı şikayetler ortaya çıkması durumudur.