40 yaşından sonra ve daha ileri yaşlarda daha sıklıkla erkeklerde ortaya çıkan dimağda kimi hücrelerin hasara uğraması ve eksilmesi ile oluşan bir hastalıktır. Bu hasar sonrası dimağda dopamin ismi verilen hususun eksilmesi kelam hususudur. Dopamin haberleri bir hudut hücresinden gayrısına gönderir. Dimağda kâfi dopamin üretilmezsse hareket ve istikrar etkilenerek hastalık ortaya çıkar. Parkinson marazı ölümcül olmayan, ömür vadesini kısaltmayan ve felce yol açmayan fakat hayat kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalıktır.Nadiren 30-40 yaşlarda da görülebilir. Bulaşıcı değildir. Hastaların %5inde kalıtımla bağlantı saptanmıştır.
Sebepleri
Baş travmalarından sonra
Had sistemini etkileyen kimi ilaçların kullanılması (Bazı psikiyatrik tedavi ilaçları)
Ateroskleroz( Damar sertliği)
Zehirlenmeler
Ensefalit (Beyin iltahabı)
Bilinmeyen: Hastaların büyük çoğunluğunda rastgele bir sebep saptanmaz
Belirtiler uzun bir süreçte sinsi bir formda başlar ve yavaş yavaş ilerler. Çoklukla vücudun bir tarafında titremeyle başlar. Gelgelelim titremesi olan her kişinin Parkinson hastası olmadığını vurgulamak gerekir. sağlıklı kişilerde dehşet heyecan gibistresli durumlarda ellerde, bacaklarda muvakkat olarak titremeler ortaya çıkabilir. Bundan farklı her yaşta görülebilen esansiyel tremor denen sebebi bilinmeyen ve ailevi olan tremorda eller öne uzatıldığında titreme olur. Parkinsonda titreme ellerde istirahat halinde ortaya çıkar, uykuda ve iş yaparken kaybolur. Bazen ayaklar, çene ve dudaklarda da titreme olur. Hareketler yavaşlamıştır (Bradikinezi),. Öne gerçek yıkılacak üzere, küçük adımlarla yürüme, yürürken kolları sallamama, metinde bozulma harflerde küçülme, ortaya çıkar. Yüzde mimiklerin azalması, konuşmanın monoton ve tekdüze vurgusuz olması görülebilir.Hastalığın ilerlemesi ile adelelerde sertlik(rijidite), vücut biçiminde değişmeler olur; vücut öne eğik ekstremiteler yarım kırık bir bir form alır.. Vakitle yutkunma güçlüğü, ağızdan salya akması, demans görülür
TEDAVİ
Marazı külliyen ortadan kaldıracak bir tedavi şimdi yoktur.
Parkinson Dopamin ismi verilen had sistemi için gerekli olan unsurun kan seviyesinde azalma ile ortaya çıktığından bu unsurun dışardan verilmesi tedavide kullanılır. Bu unsurun ömür uzunluğu kullanılması gerekir. İlaç seçiminde hastanın yaşı, illetin şiddeti, önde gelen belirti ve hastayı en çokça rahatsız eden şikayet göz önüne alınır. İlaçlara sürekli düşük dozda başlanır, gerekirse doz yavaş yavaş arttırılır. Bulguların hafif olduğu genç hastalara dopamin verilmez çünkü 5-6 yıl tasarruftan sonra ilacın aktifliği azalmaktadır.
Başkaca dimağa uygulanan birtakım cerrahi teşebbüsler tedavide taraf almaktadır. Cerrahi tedavi birinci tedavi seçeneği değildir. ve marazın ilerlemesini durdurmaz. Hastalık belirtileri ilaçlarla gereğince denetim altına alınamıyorsa cerrahi tedaviye başvurulur. cerrahiye aday hastaların nispeten genç, hafıza dertlerinin olmaması gerekir.
Cerrahi tedavide sterotaksi denen cerrahi teşebbüsle küçük bir delikten girilerek dimağın talamus denen ortamına müdahaleler yapılır.
Sebepleri
Baş travmalarından sonra
Had sistemini etkileyen kimi ilaçların kullanılması (Bazı psikiyatrik tedavi ilaçları)
Ateroskleroz( Damar sertliği)
Zehirlenmeler
Ensefalit (Beyin iltahabı)
Bilinmeyen: Hastaların büyük çoğunluğunda rastgele bir sebep saptanmaz
Belirtiler uzun bir süreçte sinsi bir formda başlar ve yavaş yavaş ilerler. Çoklukla vücudun bir tarafında titremeyle başlar. Gelgelelim titremesi olan her kişinin Parkinson hastası olmadığını vurgulamak gerekir. sağlıklı kişilerde dehşet heyecan gibistresli durumlarda ellerde, bacaklarda muvakkat olarak titremeler ortaya çıkabilir. Bundan farklı her yaşta görülebilen esansiyel tremor denen sebebi bilinmeyen ve ailevi olan tremorda eller öne uzatıldığında titreme olur. Parkinsonda titreme ellerde istirahat halinde ortaya çıkar, uykuda ve iş yaparken kaybolur. Bazen ayaklar, çene ve dudaklarda da titreme olur. Hareketler yavaşlamıştır (Bradikinezi),. Öne gerçek yıkılacak üzere, küçük adımlarla yürüme, yürürken kolları sallamama, metinde bozulma harflerde küçülme, ortaya çıkar. Yüzde mimiklerin azalması, konuşmanın monoton ve tekdüze vurgusuz olması görülebilir.Hastalığın ilerlemesi ile adelelerde sertlik(rijidite), vücut biçiminde değişmeler olur; vücut öne eğik ekstremiteler yarım kırık bir bir form alır.. Vakitle yutkunma güçlüğü, ağızdan salya akması, demans görülür
TEDAVİ
Marazı külliyen ortadan kaldıracak bir tedavi şimdi yoktur.
Parkinson Dopamin ismi verilen had sistemi için gerekli olan unsurun kan seviyesinde azalma ile ortaya çıktığından bu unsurun dışardan verilmesi tedavide kullanılır. Bu unsurun ömür uzunluğu kullanılması gerekir. İlaç seçiminde hastanın yaşı, illetin şiddeti, önde gelen belirti ve hastayı en çokça rahatsız eden şikayet göz önüne alınır. İlaçlara sürekli düşük dozda başlanır, gerekirse doz yavaş yavaş arttırılır. Bulguların hafif olduğu genç hastalara dopamin verilmez çünkü 5-6 yıl tasarruftan sonra ilacın aktifliği azalmaktadır.
Başkaca dimağa uygulanan birtakım cerrahi teşebbüsler tedavide taraf almaktadır. Cerrahi tedavi birinci tedavi seçeneği değildir. ve marazın ilerlemesini durdurmaz. Hastalık belirtileri ilaçlarla gereğince denetim altına alınamıyorsa cerrahi tedaviye başvurulur. cerrahiye aday hastaların nispeten genç, hafıza dertlerinin olmaması gerekir.
Cerrahi tedavide sterotaksi denen cerrahi teşebbüsle küçük bir delikten girilerek dimağın talamus denen ortamına müdahaleler yapılır.
