Birkaç gün evvel ömrün kıyısında sinemasını izledim.Film insanın içine işliyor,filmde bahtsız bir kaza sonrası üç evladını kaybeden bir babanın yaşadığı derin acı ,suçluluk hisleri ,yasının hala devam ettiğini görüyoruz.Gerçekten çok etkileyici,izlerkenve sonrasında sinema sizi çok etkiliyor.Ölüm ;doğum,hastalık ve sıhhat kadar tıbbı ilgilendiren, hepimizin sıklıkla karşılaştığı bir durumdur.Yas,geri dönüşü olmayan kayba karşı verilen doğal reaksiyondur.Bu reaksiyon,geride kalanın gücünü,kayıp dışı yaşama aktardığında tamamlanır.Yas reaksiyonu yaşanması gereken ağrılı bir vazgeçiştir.Yas sürecinde ferdî farklılıklar olamasına karşın,genel olarak üç başka devirden oluşan süreç yaşanır.1-Şok ve inkar 2- Sıkıntı-huzursuzluk hali ve toplumsal geri çekilme 3-Yeniden yapılanma .Yas süreci ,bireyin kişiliğinden ,önceki ömür tecrübelerinden,kaybın manasından,kaybedilenle alakanın yapısından,sosyal alakalarından o andaki hayat olaylarından,sağlık durumundan etkilenir.Eğer yas süreci muvaffakiyetle tamamlanırsa,yas tutan işine ,sosyal rollerine geri döner ve yeni amaçlara yönellir.Patolojik yas süreci ise ,bireyin biyopsikososyal işlevlerini bozar.Yas sürecinde ferdî faktörler kadar kültürel faktörler de değerlidir.Bizim toplumumuzda mevtin gerisinden birtakım dini ve kültürel rituellerle kayıp yaşantısı yakınlar ortasında paylaşılır.Kaybın olduğu günden başlayarak 7,40,52.günlerde paylaşılarak yaşanan ritueller sureç için kolaylaştırıcı faktörlerdir.Ortalama 6 ay-1 yıl yaslı kişinin desteklenmesi meselelerin paylaşılması kelam bahsidir.Ama bazen yıldönümleri üzere yaşantılar kişiyi zorlayabilir.
Genel olarak yas sürecinde birey birkaç hafta içinde iş hayatına dönebilir,birkaç ay içinde iş hayatına dönebilir,birkaç ay içinde toplumsal rolleri ile istikrar kurmaya ve yaklaşık 6 ay-1 yıl içinde de yeni ve sağlıklı bağlantılarla hayatına yeni bir taraf vermeye başlayabilir.
Yas süreci fonksiyonelliğini kaybederse yada beklenenin dışında gelişirse patolojik yastan bahsedilir.Bu bireylerde ölenin şikayetlerinin taklit edilmesi,psikosomatik durumların ortaya çıkması,kişilerarası münasebetlerde bozulma,belirli şahıslara beklenenin dışında düşmanca tavır sergilenmesi ,kabul edilemeyen öfke ve düşmanca hislerle başedebilmek için robot üzere davranması ,sosyal bağlantılarında yetersizlik,ekonomik ve toplumsal alanda kendine ziyan verici davranışlar sergilemesi,intihar riskinin yüksek olan ajite depresyon tablosunun ortaya çıkması.Patolojik yasın erken yakalanıp tedavisinin düzenlenmesi kişinin ömrünü sürdürmesinde çok kıymetlidir.
Genel olarak yas sürecinde birey birkaç hafta içinde iş hayatına dönebilir,birkaç ay içinde iş hayatına dönebilir,birkaç ay içinde toplumsal rolleri ile istikrar kurmaya ve yaklaşık 6 ay-1 yıl içinde de yeni ve sağlıklı bağlantılarla hayatına yeni bir taraf vermeye başlayabilir.
Yas süreci fonksiyonelliğini kaybederse yada beklenenin dışında gelişirse patolojik yastan bahsedilir.Bu bireylerde ölenin şikayetlerinin taklit edilmesi,psikosomatik durumların ortaya çıkması,kişilerarası münasebetlerde bozulma,belirli şahıslara beklenenin dışında düşmanca tavır sergilenmesi ,kabul edilemeyen öfke ve düşmanca hislerle başedebilmek için robot üzere davranması ,sosyal bağlantılarında yetersizlik,ekonomik ve toplumsal alanda kendine ziyan verici davranışlar sergilemesi,intihar riskinin yüksek olan ajite depresyon tablosunun ortaya çıkması.Patolojik yasın erken yakalanıp tedavisinin düzenlenmesi kişinin ömrünü sürdürmesinde çok kıymetlidir.