Peygamberimiz, bir peygamber olması dolayısıyla her seviyeden insanla goruşup konuşuyordu Bunlar icinde devlet ve kabile reisleri, zengin ve soylu kimseler olduğu gibi, fakirler, zayıf ve kimsesizler, yetimler, kadınlar ve cocuklar da yer alıyordu
Butun bu sosyal yapıları, yaşayış tarzları, yaşları, başları, huyları birbirinden ayrı olan insanlarla ilişkisini, doğru, sağlıklı ve kalıcı bir bicimde surduruyordu Bunun icin, onlarla her alanda iyi diyalog kuruyor, nazik ve geniş kalpli davranıyordu Zaten alemlere rahmet olarak gonderilmesi bunu gerektirmiyor muydu?
Hizmetinde bulunan yakın Sahabilerinin anlattığına gore, Peygamberimiz insanların en naziki, en nezihi, en zarifi, en latifi, en ince ruhlusu idi Edep, terbiye ve gorgu kuralları onun hayatında en guzel ve en ideal bicimde mevcuttu
Peygamberimiz nezaketini hic kimseden esirgemez, herkese tatlı ve nazik davranırdı Kendisine hitap edildiği veya soru sorulduğu zaman en guzel şekilde cevap verirdi
Hz Aişe validemiz, Resulullahtan daha guzel ahlaka sahip hic kimse yoktur Ashabından ve ailesinden birisi kendisine seslenince, 'Buyurun' diye karşılık verirdi Bu sebeple Allah, ona, 'Sen yuksek bir ahlak uzeresin' buyurmuştur
Peygamberimiz insanlarla ilk defa karşılaştığında nasıl davranırdı? Selamlaşması, hal hatır sorması nasıldı? Coğumuz merak ederiz
EbU Useyd'in anlattığına gore Peygamberimiz bir seferinde amcası Hazreti Abbas'ın evine gider
Hazreti Abbas'a, Esselamu Aleykumdiye selam verir Ev halkı da, Ve aleykumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhudiyerek selamını alırlar
Sonra Peygamberimiz, Nasılsınız?diye hal hatır sorar Onlar, Allah'a hamd olsun, iyiyiz Anamız babamız feda olsun, siz nasılsınız ya Resulallah?dediklerinde, Peygamberimiz, Allah'a hamd olsun, ben de iyiyimbuyururlar
Hz Enes, Peygamberimizin eşsiz nezaketini şoyle anlatıyor:
Kendisine bir şey soranı can kulağıyla dinler, soruyu soran yanından ayrılmadıkca, onu terk etmezdi Resulullah ile bir kimse tokalaşırsa veya bir kimse tokalaşmak icin elini uzattığında, karşısındaki kişi elini cekmeden Resulullah elini cekmezdi Biriyle yuz yuze gelince de, karşısındaki, yuzunu cevirip ayrılmadıkca Resulullah o kimseden yuzunu cevirmezdi Onune oturan kimseye hicbir zaman ayaklarını uzatmazdı Karşılaştığı kimseye once kendisi selam verirdi Ashabıyla tokalaşmaya once kendisi başlardı
Kendisini ziyarete gelenlere ikramda bulunurdu Oturmaları icin cok kere hırkasını sererdi Bazen de altındaki minderi misafire verir, uzerine oturması icin işaret eder, kendisi acık yere otururdu
Sahabilerine guzel unvanlar verirdi Hz Ali'ye 'EbU Turab', bir başka Sahabisine 'EbU Hureyre' gibi lakaplar vermişti Onlara şeref kazandırmak icin, hoşlarına giden isimle cağırırdı
Kimsenin sozunu kesmezdi Konuşmasını yarıda bırakmazdı Konuştuğu kişi sozunu bitirmeden yahut gitmek uzere ayağa kalkmadan sohbetine devam ederdi
Namaz kılarken birisi gelip oturursa, namazı uzatmaz, kısa keserdi Hemen namazını bitirip onun ne istediğini sorardı İhtiyacını gordukten sonra tekrar namazına devam ederdi
Medineli bir cocuk gelir, Resulullahın elinden tutar, istediği yere gotururdu Resulullah, gitmem demezdi
Resulullah birimize kızacak olsa, 'Bu kardeşimiz kendisini nicin lekeliyor?' derdi
Resuli Ekreme on sene hizmet ettim Vallahi, bana 'Of bile demedi Yapmakta geciktiğim veya yapmadığım bir emrinden dolayı beni azarlamadığı gibi, ailesinden azarlayan olursa, onlara da, 'Ona dokunmayın Bu işi yapması takdir edilmiş olsaydı yapardı' buyururdu
Senelerce Resulullaha hizmet ettim Bana hicbir zaman kotu soz soylemedi Fiske vurmadı Azarlamadı, yuzunu bile asmadı
Birgun bir iş icin bir yere gitmemi emir buyurdu İlk once, 'Gitmem' dedimse de, Allah'ın Peygamberi bana emrettiği icin gitmeye karar verdim Huzurlarından cıktıktan sonra sokakta birkac cocuğun oynadığını gordum ve onları seyretmeye daldım Derken arkadan birisi iki eliyle başımı tuttu Donduğumde baktım ki, kendisi Guluyor Bana:
Enesciğim sana soylediğim yere gittin mi?' dedi
Hayır, daha gitmedim, gideceğim' dedim
Ben ona senelerce hizmet ettim Vallahi bir defa olsun yaptığım bir iş icin 'Nicin yaptın?' yapmadığım bir iş icin 'Nicin yapmadın?' dediğini hatırlamıyorum
Peygamberimizin bir başka nezaketini ve guzelliğini annemiz Hazreti Aişe anlatıyor:
Peygamber Efendimiz kendi eliyle ne bir hizmetciye, ne de bir kadına vurmadığı gibi—Allah yolunda savaşmaktan başka—elini sertce herhangi bir şeye vurduğunu da gormedim
Peygamber Efendimiz iki şey karşısında tercihte bulunacağı zaman—gunah olmamak şartıyla—o iki şeyden hangisi daha kolaysa o şey daha cok hoşuna giderdi Fakat gunah olduğu zaman butun gucu ile o şeyden uzak dururdu
Peygamber Efendimiz kendi şahsı icin kimseden oc almazdı Ancak kendisine getirilen kimse Allah'ın yasak ettiği bir şeyi işlemişse o kimseden Allah icin oc alırdı
Peygamberimiz davetlilere ve misafirlerine karşı da nazik davranırdı Davet edilenler arasında bazıları, kalkıp gidilmesi gerektiği halde kalkıp gitmeseler dahi Peygamberimiz onlara doğrudan gitmelerini hatırlatmaz, nazik davranarak dolaylı bir bicimde hissettirirdi
Boyle bir durumu yine Enes bin Malik rivayet ediyor:
Peygamberimizin kızı Hz Zeyneb'in duğunu esnasındaydı Resulullah halkı ekmek ve etle doyurdu
Beni de cemaati cağırmak icin gonderdi Ziyafet bittikten sonra Peygamberimiz (asm) kalktı, ben de kendisini takip ettim
Davetlilerden iki kişi muhabbete dalmış, dışarı cıkmamışlardı Resulullah hanımlarının yanına uğruyor, selam veriyor, hal ve hatırlarını soruyordu Resulullah tekrar dondu, ben de onunla birlikte dondum Kapıya varınca baktık ki, o iki kişi hala konuşuyorlardı Onun donduğunu gorunce kalkıp gittiler Resulullah tekrar evine donunce ayağım kapının eşiğine koydu, benimle kendi arasına perde cekti Allah şu ayeti indirdi:
Ey iman edenler! Yemek icin davet olunmadan Peygamberin evine girip de orada yemek vaktini beklemeyin Davet edildiğinizde de girin Fakat yemeğinizi yedikten sonra sohbete dalmadan dağılın Bu hareketleriniz Peygambere eziyet verir, o da size bunu acıklamaktan sıkılır Allah ise hakkı acıklamaktan cekinmez(Hucurat SUresi, 53)
Bundan sonra da bir başkasının evine girip cıkmak belli kaidelere bağlanmış oldu
Butun bu sosyal yapıları, yaşayış tarzları, yaşları, başları, huyları birbirinden ayrı olan insanlarla ilişkisini, doğru, sağlıklı ve kalıcı bir bicimde surduruyordu Bunun icin, onlarla her alanda iyi diyalog kuruyor, nazik ve geniş kalpli davranıyordu Zaten alemlere rahmet olarak gonderilmesi bunu gerektirmiyor muydu?
Hizmetinde bulunan yakın Sahabilerinin anlattığına gore, Peygamberimiz insanların en naziki, en nezihi, en zarifi, en latifi, en ince ruhlusu idi Edep, terbiye ve gorgu kuralları onun hayatında en guzel ve en ideal bicimde mevcuttu
Peygamberimiz nezaketini hic kimseden esirgemez, herkese tatlı ve nazik davranırdı Kendisine hitap edildiği veya soru sorulduğu zaman en guzel şekilde cevap verirdi
Hz Aişe validemiz, Resulullahtan daha guzel ahlaka sahip hic kimse yoktur Ashabından ve ailesinden birisi kendisine seslenince, 'Buyurun' diye karşılık verirdi Bu sebeple Allah, ona, 'Sen yuksek bir ahlak uzeresin' buyurmuştur
Peygamberimiz insanlarla ilk defa karşılaştığında nasıl davranırdı? Selamlaşması, hal hatır sorması nasıldı? Coğumuz merak ederiz
EbU Useyd'in anlattığına gore Peygamberimiz bir seferinde amcası Hazreti Abbas'ın evine gider
Hazreti Abbas'a, Esselamu Aleykumdiye selam verir Ev halkı da, Ve aleykumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhudiyerek selamını alırlar
Sonra Peygamberimiz, Nasılsınız?diye hal hatır sorar Onlar, Allah'a hamd olsun, iyiyiz Anamız babamız feda olsun, siz nasılsınız ya Resulallah?dediklerinde, Peygamberimiz, Allah'a hamd olsun, ben de iyiyimbuyururlar
Hz Enes, Peygamberimizin eşsiz nezaketini şoyle anlatıyor:
Kendisine bir şey soranı can kulağıyla dinler, soruyu soran yanından ayrılmadıkca, onu terk etmezdi Resulullah ile bir kimse tokalaşırsa veya bir kimse tokalaşmak icin elini uzattığında, karşısındaki kişi elini cekmeden Resulullah elini cekmezdi Biriyle yuz yuze gelince de, karşısındaki, yuzunu cevirip ayrılmadıkca Resulullah o kimseden yuzunu cevirmezdi Onune oturan kimseye hicbir zaman ayaklarını uzatmazdı Karşılaştığı kimseye once kendisi selam verirdi Ashabıyla tokalaşmaya once kendisi başlardı
Kendisini ziyarete gelenlere ikramda bulunurdu Oturmaları icin cok kere hırkasını sererdi Bazen de altındaki minderi misafire verir, uzerine oturması icin işaret eder, kendisi acık yere otururdu
Sahabilerine guzel unvanlar verirdi Hz Ali'ye 'EbU Turab', bir başka Sahabisine 'EbU Hureyre' gibi lakaplar vermişti Onlara şeref kazandırmak icin, hoşlarına giden isimle cağırırdı
Kimsenin sozunu kesmezdi Konuşmasını yarıda bırakmazdı Konuştuğu kişi sozunu bitirmeden yahut gitmek uzere ayağa kalkmadan sohbetine devam ederdi
Namaz kılarken birisi gelip oturursa, namazı uzatmaz, kısa keserdi Hemen namazını bitirip onun ne istediğini sorardı İhtiyacını gordukten sonra tekrar namazına devam ederdi
Medineli bir cocuk gelir, Resulullahın elinden tutar, istediği yere gotururdu Resulullah, gitmem demezdi
Resulullah birimize kızacak olsa, 'Bu kardeşimiz kendisini nicin lekeliyor?' derdi
Resuli Ekreme on sene hizmet ettim Vallahi, bana 'Of bile demedi Yapmakta geciktiğim veya yapmadığım bir emrinden dolayı beni azarlamadığı gibi, ailesinden azarlayan olursa, onlara da, 'Ona dokunmayın Bu işi yapması takdir edilmiş olsaydı yapardı' buyururdu
Senelerce Resulullaha hizmet ettim Bana hicbir zaman kotu soz soylemedi Fiske vurmadı Azarlamadı, yuzunu bile asmadı
Birgun bir iş icin bir yere gitmemi emir buyurdu İlk once, 'Gitmem' dedimse de, Allah'ın Peygamberi bana emrettiği icin gitmeye karar verdim Huzurlarından cıktıktan sonra sokakta birkac cocuğun oynadığını gordum ve onları seyretmeye daldım Derken arkadan birisi iki eliyle başımı tuttu Donduğumde baktım ki, kendisi Guluyor Bana:
Enesciğim sana soylediğim yere gittin mi?' dedi
Hayır, daha gitmedim, gideceğim' dedim
Ben ona senelerce hizmet ettim Vallahi bir defa olsun yaptığım bir iş icin 'Nicin yaptın?' yapmadığım bir iş icin 'Nicin yapmadın?' dediğini hatırlamıyorum
Peygamberimizin bir başka nezaketini ve guzelliğini annemiz Hazreti Aişe anlatıyor:
Peygamber Efendimiz kendi eliyle ne bir hizmetciye, ne de bir kadına vurmadığı gibi—Allah yolunda savaşmaktan başka—elini sertce herhangi bir şeye vurduğunu da gormedim
Peygamber Efendimiz iki şey karşısında tercihte bulunacağı zaman—gunah olmamak şartıyla—o iki şeyden hangisi daha kolaysa o şey daha cok hoşuna giderdi Fakat gunah olduğu zaman butun gucu ile o şeyden uzak dururdu
Peygamber Efendimiz kendi şahsı icin kimseden oc almazdı Ancak kendisine getirilen kimse Allah'ın yasak ettiği bir şeyi işlemişse o kimseden Allah icin oc alırdı
Peygamberimiz davetlilere ve misafirlerine karşı da nazik davranırdı Davet edilenler arasında bazıları, kalkıp gidilmesi gerektiği halde kalkıp gitmeseler dahi Peygamberimiz onlara doğrudan gitmelerini hatırlatmaz, nazik davranarak dolaylı bir bicimde hissettirirdi
Boyle bir durumu yine Enes bin Malik rivayet ediyor:
Peygamberimizin kızı Hz Zeyneb'in duğunu esnasındaydı Resulullah halkı ekmek ve etle doyurdu
Beni de cemaati cağırmak icin gonderdi Ziyafet bittikten sonra Peygamberimiz (asm) kalktı, ben de kendisini takip ettim
Davetlilerden iki kişi muhabbete dalmış, dışarı cıkmamışlardı Resulullah hanımlarının yanına uğruyor, selam veriyor, hal ve hatırlarını soruyordu Resulullah tekrar dondu, ben de onunla birlikte dondum Kapıya varınca baktık ki, o iki kişi hala konuşuyorlardı Onun donduğunu gorunce kalkıp gittiler Resulullah tekrar evine donunce ayağım kapının eşiğine koydu, benimle kendi arasına perde cekti Allah şu ayeti indirdi:
Ey iman edenler! Yemek icin davet olunmadan Peygamberin evine girip de orada yemek vaktini beklemeyin Davet edildiğinizde de girin Fakat yemeğinizi yedikten sonra sohbete dalmadan dağılın Bu hareketleriniz Peygambere eziyet verir, o da size bunu acıklamaktan sıkılır Allah ise hakkı acıklamaktan cekinmez(Hucurat SUresi, 53)
Bundan sonra da bir başkasının evine girip cıkmak belli kaidelere bağlanmış oldu
