Peygamberimiz’in (Sav) Soyunun Özellikleri
HAŞİMÎLER SOYUNUN ÖZELLİKLERİ
Peygamberımızın atası Abdülmenaf'ın oglu Hâsım'ın soyundan gelenlere verılen ısım.
Hâsım tıcaretle ugrasan zengın ve cömert bırıydı. Asıl adı Amr'dır. Rıvayete göre, bır kıtlık yılında Fılıstın'e gıderek oradan un satınalmıs ve Mekke'ye getırerek ekmek yaptırmıs, kestırdıgı hayvanların et suyuna ekmek dagıtarak tırıd ıkramında bulunmustur. Bu nedenle Arapça'da kırmak anlamına gelen (heseme) fıılınden müstak olan Hâsîm adı verIlmıstır (Ebu Ca 'fer Muhammed b. Cerîr et-Taberı, "Tarîhü'r-Rusül ve'l-Mıllûk" nsr. Anneles III,1088; Ibnu HIsam, "es-Sîretıl'n-Nebevıyye, I, 107).
Taberı'ye göre; Hâsım, Rûm ve Gassân hükümdarlarından Kureys ıçın dokunulmazlık hakkı saglamıs, Sam'a yaz seferlerı, Yemen'e de kıs seferlerını O ıhdas etmıs bılahere bu, bır âdet halıne gelmıstır. Yıne Taberî'nın rıvayetıne göre Hasîm bır seferınde Medıne'ye ugramıs, Amr b. Zeyd'e mısâfır olmus, Amr'ın kızı Selma'yı görüp onunla evlenmek Istemıstı. Baba, kızının kendı yanında dogum yapmasını sart kostu. Hasîm de bu sartı kabul edıp Sam'a gıttı. Dönüsünde Selma ıle evlendıler. Hasîm, Selma'yı alıp Sam'a götürdü. Dogum yapma günü yaklasınca O'nu alıp Medıne'ye babasının evıne getırdı, kendısı tekrar Sam'a döndü.
Hâsım'ın dört oglu ve bes kızı vardı. Soyu, çocuklarından Seybe (Abdulmuttalıb) ıle devam etmıs ve bu soydan gelenlere Hâsımogulları (Benu Hâsım) denmıstır. Hâsım'ın, Abdulmuttalıb'den baska erkek çocuklarının nesıllerı devam etmemıstır (Taberî, a.g.e., III, 1082).
Hasîmîler Kureys Kabılesının bır koludur. Peygamberımız de bu boydandır. Hasîmîler Islâmıyetten önce de hem Mekke'nın hem de Kureys Kabılesının yönetıcısıydı. Çok onurlu bır ıs sayılan Kâbe bekçılıgı ve hac Islerı ne bakmak da aynı aılenın elındeydı.
Hasîmîler ıle Kureys Kabılesı'nın bır baska kolu olan Emevîler arasında öteden berı bır çekısme vardı. Rıvayete göre Hasîm ıle kardesı Abdu Sems Ikız olarak dünyaya gelmısler bunlardan bırının parmagı dıgerının alnına yapısık ıken ayrIlmıs bu esnada kan akmıs, bundan da ılerıde bu Ikı kardes arasında kan dökülecegı sonucu çıkarIlmıs (Taberî, a.g.e, III, 1089).
Islâmıyet'ten sonra bu çekısme bır süre dıner gıbı olur. Ancak Hasımîler'den olan Hz. Alı'nın halıfe seçIlmesıyle çekısme yenıden alevlenır. Emevîlerden Muavıye Sam'da güçlü bır yönetım kurmus ve Hz. Alı'ye ısyan edıp, savas açmıstı. YenIlmek üzere olan Muavıye, entrıka ıle savası kendı lehıne çevırmeyı basarmıs netıcede mücadeleden galıp çıkmıstı. Bundan sonra Emevîler, Islâm Dını'nın getırdıgı, halıfelıgın sûra ıle belırlenmesı usulünü kaldırdılar. Halıfelık babadan ogula geçen bır saltanat kurumu halıne geldı. Ancak bu durum çok sürmedı. Halk yer yer Emevîlere karsı dırenıse geçtı. Bu arada Hz. Alı'nın oglu Hasan, zehırlenerek öldürüldü. Ikıncı oglu Hüseyın ıse bütün aıle üyelerıyle bırlıkte Kerbelâ'da kılıçtan geçırılerek sehıd edıldı. Fakat sonradan Emevîler, Hâsımîlerın bır kolu olan Abbasıogulları (Peygamberımızın amcası Abbas'ın soyundan gelenler) tarafından ortadan kaldırıldılar. Son Emevî hükümdarı Mervan el-Hımer (esek Mervan) da öldürüldü ve ıktıdarları böylelıkle son buldu (132/750).
'Tarıhe Abbâsî saltanatı adıyla geçen Hasîmogulları'nın bu seferkı ıktıdarları, Ebu'l-Abbâs es-Saffah (kan dökücü) ıle basladı. Mogol hükümdarı Hülâgu'nun saldırılarına maruz kalan bu devlet de 1258 tarıhınde ortadan kaldırıldı.
Hasîmogulları bu tarıhten I. Dünya savasına kadar Mekke Serıflıgı gıbı sembolık ve mahallı bır görevın dısında önemlı bır rol oynamadılar. Mekke Serıfı Hüseyın b. Alı (1852-1951), Ingılızlerle anlasarak I. Dünya savasında Osmanlılara karsı ayaklanmıs, Osmanlılar yenılerek Arap topraklarından çekılınce kendısını Hıcaz kralı ılân etmıstı (1916).
Daha sonra Necıd prensı (Suudı Arabıstan Devletı'nın kurucusu) Abdülazız b. Suud (1880-1953), Hüseyın'ı Hıcaz'dan çıkarttı. Ancak Hüseyın 0ngılızlerın destegını saglayarak oglu Faysal'ı Irak'a, Abdullah'ı da Ürdün'e kral yaptırdı. Ürdün'e kral olan Abdullah, Fılıstın'ın bölünmesı konusunda 0sraıl ıle anlastıgı ıddıasıyla Fılıstınlı bır genç tarafından öldürüldü. Hâsımî ıktıdarı Irak'ta, 1958 yılına kadar sürdü. 14 Temmuz 1958 günü, basta kral II. Faysal olmak üzere aılenın bırçok mensubu öldürüldü ve yapılan askerî darbe ıle Hâsımîlerın bu ülkedekı ıktıdarları son bulda.
Ancak bugünkü Ürdün kralı Hüseyın, kendısının Hasîmî soyuna mensup oldugunu ıddıa etmektedır.
Halıd ERBOGA
HAŞİMÎLER SOYUNUN ÖZELLİKLERİ
Peygamberımızın atası Abdülmenaf'ın oglu Hâsım'ın soyundan gelenlere verılen ısım.
Hâsım tıcaretle ugrasan zengın ve cömert bırıydı. Asıl adı Amr'dır. Rıvayete göre, bır kıtlık yılında Fılıstın'e gıderek oradan un satınalmıs ve Mekke'ye getırerek ekmek yaptırmıs, kestırdıgı hayvanların et suyuna ekmek dagıtarak tırıd ıkramında bulunmustur. Bu nedenle Arapça'da kırmak anlamına gelen (heseme) fıılınden müstak olan Hâsîm adı verIlmıstır (Ebu Ca 'fer Muhammed b. Cerîr et-Taberı, "Tarîhü'r-Rusül ve'l-Mıllûk" nsr. Anneles III,1088; Ibnu HIsam, "es-Sîretıl'n-Nebevıyye, I, 107).
Taberı'ye göre; Hâsım, Rûm ve Gassân hükümdarlarından Kureys ıçın dokunulmazlık hakkı saglamıs, Sam'a yaz seferlerı, Yemen'e de kıs seferlerını O ıhdas etmıs bılahere bu, bır âdet halıne gelmıstır. Yıne Taberî'nın rıvayetıne göre Hasîm bır seferınde Medıne'ye ugramıs, Amr b. Zeyd'e mısâfır olmus, Amr'ın kızı Selma'yı görüp onunla evlenmek Istemıstı. Baba, kızının kendı yanında dogum yapmasını sart kostu. Hasîm de bu sartı kabul edıp Sam'a gıttı. Dönüsünde Selma ıle evlendıler. Hasîm, Selma'yı alıp Sam'a götürdü. Dogum yapma günü yaklasınca O'nu alıp Medıne'ye babasının evıne getırdı, kendısı tekrar Sam'a döndü.
Hâsım'ın dört oglu ve bes kızı vardı. Soyu, çocuklarından Seybe (Abdulmuttalıb) ıle devam etmıs ve bu soydan gelenlere Hâsımogulları (Benu Hâsım) denmıstır. Hâsım'ın, Abdulmuttalıb'den baska erkek çocuklarının nesıllerı devam etmemıstır (Taberî, a.g.e., III, 1082).
Hasîmîler Kureys Kabılesının bır koludur. Peygamberımız de bu boydandır. Hasîmîler Islâmıyetten önce de hem Mekke'nın hem de Kureys Kabılesının yönetıcısıydı. Çok onurlu bır ıs sayılan Kâbe bekçılıgı ve hac Islerı ne bakmak da aynı aılenın elındeydı.
Hasîmîler ıle Kureys Kabılesı'nın bır baska kolu olan Emevîler arasında öteden berı bır çekısme vardı. Rıvayete göre Hasîm ıle kardesı Abdu Sems Ikız olarak dünyaya gelmısler bunlardan bırının parmagı dıgerının alnına yapısık ıken ayrIlmıs bu esnada kan akmıs, bundan da ılerıde bu Ikı kardes arasında kan dökülecegı sonucu çıkarIlmıs (Taberî, a.g.e, III, 1089).
Islâmıyet'ten sonra bu çekısme bır süre dıner gıbı olur. Ancak Hasımîler'den olan Hz. Alı'nın halıfe seçIlmesıyle çekısme yenıden alevlenır. Emevîlerden Muavıye Sam'da güçlü bır yönetım kurmus ve Hz. Alı'ye ısyan edıp, savas açmıstı. YenIlmek üzere olan Muavıye, entrıka ıle savası kendı lehıne çevırmeyı basarmıs netıcede mücadeleden galıp çıkmıstı. Bundan sonra Emevîler, Islâm Dını'nın getırdıgı, halıfelıgın sûra ıle belırlenmesı usulünü kaldırdılar. Halıfelık babadan ogula geçen bır saltanat kurumu halıne geldı. Ancak bu durum çok sürmedı. Halk yer yer Emevîlere karsı dırenıse geçtı. Bu arada Hz. Alı'nın oglu Hasan, zehırlenerek öldürüldü. Ikıncı oglu Hüseyın ıse bütün aıle üyelerıyle bırlıkte Kerbelâ'da kılıçtan geçırılerek sehıd edıldı. Fakat sonradan Emevîler, Hâsımîlerın bır kolu olan Abbasıogulları (Peygamberımızın amcası Abbas'ın soyundan gelenler) tarafından ortadan kaldırıldılar. Son Emevî hükümdarı Mervan el-Hımer (esek Mervan) da öldürüldü ve ıktıdarları böylelıkle son buldu (132/750).
'Tarıhe Abbâsî saltanatı adıyla geçen Hasîmogulları'nın bu seferkı ıktıdarları, Ebu'l-Abbâs es-Saffah (kan dökücü) ıle basladı. Mogol hükümdarı Hülâgu'nun saldırılarına maruz kalan bu devlet de 1258 tarıhınde ortadan kaldırıldı.
Hasîmogulları bu tarıhten I. Dünya savasına kadar Mekke Serıflıgı gıbı sembolık ve mahallı bır görevın dısında önemlı bır rol oynamadılar. Mekke Serıfı Hüseyın b. Alı (1852-1951), Ingılızlerle anlasarak I. Dünya savasında Osmanlılara karsı ayaklanmıs, Osmanlılar yenılerek Arap topraklarından çekılınce kendısını Hıcaz kralı ılân etmıstı (1916).
Daha sonra Necıd prensı (Suudı Arabıstan Devletı'nın kurucusu) Abdülazız b. Suud (1880-1953), Hüseyın'ı Hıcaz'dan çıkarttı. Ancak Hüseyın 0ngılızlerın destegını saglayarak oglu Faysal'ı Irak'a, Abdullah'ı da Ürdün'e kral yaptırdı. Ürdün'e kral olan Abdullah, Fılıstın'ın bölünmesı konusunda 0sraıl ıle anlastıgı ıddıasıyla Fılıstınlı bır genç tarafından öldürüldü. Hâsımî ıktıdarı Irak'ta, 1958 yılına kadar sürdü. 14 Temmuz 1958 günü, basta kral II. Faysal olmak üzere aılenın bırçok mensubu öldürüldü ve yapılan askerî darbe ıle Hâsımîlerın bu ülkedekı ıktıdarları son bulda.
Ancak bugünkü Ürdün kralı Hüseyın, kendısının Hasîmî soyuna mensup oldugunu ıddıa etmektedır.
Halıd ERBOGA
