PİŞİRME KAPLARI
Beslenmede, besinlerin içerdiği protein, vitamin ve mineral üzere besin öğeleri büyük değer taşımaktadır. Besinleri satınalma, saklama, hazırlama ve pişirme unsurlarına dikkat edilerek oluşabilecek besin zehirlenmesi riski ve besin öğesi kayıpları en aza indirilebilir.
Yemek pişirmede kullanılan tencere ve tavalar çok çeşitlidir. Bu kaplar umumide alüminyum, demir, bakır, çelik, teneke, toprak, nikel ve krom üzere hususların tek başlarına ya da karışımlar haline getirilerek işlenmesiyle elde edilirler.
Evvelki yıllarda pişirme kapları olarak ekseriyetle bakır kullanılırdı. Bu kaplar ısıyı çok uygun bir halde iletmekte, lakin kısa müddette ısınan besinler tekrar çok kısa vadede soğumaktadır. Bakır kapta pişirilen ve bekletilen yemeklere kaptan bakır karıştığında, alınan bakır ölçüsü artmakta, bu da zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle, bakırın besinle direkt temas etmemesi için bu kaplar kalaylanarak kullanılmaktadır. Kalayın vakitle dökülmesi bakır kapların tasarrufunu her geçen gün azaltmıştır. Gelişigüzel kalaylanan kaplardan yemek içerisine sıhhat için zararlı kurşun üzere hususların karıştığı kimi gözlem ve araştırmalar sonucunda saptanmıştır. Bu nedenle, sokaklarda kalaylatılmış yahut kalayları taraf yer dökülmüş bakır kaplar yemek pişirme ve saklama için tutarlı değildir.
Bakır kapların konumunu devranla alüminyum kaplar almıştır. Alüminyum kaplar işlenmiş “alumina” madeninden yapılır. Alüminyum besinin alkali ve asidinden etkilenir. Alüminyum kapların kararması su ve besinin alkali ortamından ileri gelir. Sirke, limon üzere asitli hususlar konduğunda siyahlıklar giderilebilir. Asitli hususlar kap içerisinde durdukça alüminyumda yavaş yavaş çözünme olur. Çözünen maden besine karışır. Bu çok yavaş ve az olduğundan sıhhate direkt zararlı bir tesir yapmaz. Lakin, bulaşma sonucunda yıllar sonra unutkanlık üzere yan tesirler görülebilir. Bu arada besinlerle alınan alüminyumun artması, kalsiyum, demir, fosfor, magnezyum üzere minerallerin vücuda olan biyoyararlılığını azaltır. Bu kapların temizlenmesi de zordur.
Son yıllarda emaye pişirme kapları yaygınlaşmıştır. Madenin, çok yüksek sıcaklıkta şahsi unsurlarla kaplanmasıyla yapılır. Basitçe çözünmez, ama yemek kaplara yapışır. Yanmış besin artıklarını kaptan ayırmak güçtür ve kapların rengi vakitle kararır. Emaye yıpranmadığı sürece sıhhat istikametinden bir sakıncası olmaz.
En son piyasaya sürülen pişirme kapları çelik, krom ve nikel alaşımıyla yapılmıştır ve “çelik tencere” ismiyle satılmaktadır. Bu kapların görünümü hoştur, kolay yıpranmaz, yemekler çokça yapışmaz, yapışanlar basitçe temizlenebilir. Kapakları düzgün kapandığından ısı kaybı ziyade olmaz, tabanına eklenen kaplamayla sıcaklığı fiyat ve geç soğur.
Yine konut kuranlar için satın alacakları en münâsib pişirme kapları çelik tenceredir. Ömür uzunluğu kullanılabilir. Lakin, hala hanede emaye, alüminyum üzere tencereler varsa, bunları sıhhatsiz diye atıp çelik tencere almak savurganlıktır. Pişirme kapları yıkanmadan evvel ıslatılırsa yapışan hususlar daha kolay temizlenir. Böylelikle kapları sert, madeni tellerle ovma gereği kalmaz. Madeni teller çizikler oluşturarak tava ve tencerelerin yıpranmasına neden olur.
En güzel saklama kabı, besinle alışverişi olmayan nötr kaplardır. Kaptan besine, besinden kaba geçiş olması besin kalitesini olumsuz tesirler. Besin saklamada kağıt, madeni, plastik, toprak ve cam üzere araçlar kullanılır. Ayrıyeten, yemek pişirme kullanılan (çelik, emaye, düdüklü tencere vs) bir kap kalan yemeğin saklanması ismine da kullanılabilir.
Beslenmede, besinlerin içerdiği protein, vitamin ve mineral üzere besin öğeleri büyük değer taşımaktadır. Besinleri satınalma, saklama, hazırlama ve pişirme unsurlarına dikkat edilerek oluşabilecek besin zehirlenmesi riski ve besin öğesi kayıpları en aza indirilebilir.
Yemek pişirmede kullanılan tencere ve tavalar çok çeşitlidir. Bu kaplar umumide alüminyum, demir, bakır, çelik, teneke, toprak, nikel ve krom üzere hususların tek başlarına ya da karışımlar haline getirilerek işlenmesiyle elde edilirler.
Evvelki yıllarda pişirme kapları olarak ekseriyetle bakır kullanılırdı. Bu kaplar ısıyı çok uygun bir halde iletmekte, lakin kısa müddette ısınan besinler tekrar çok kısa vadede soğumaktadır. Bakır kapta pişirilen ve bekletilen yemeklere kaptan bakır karıştığında, alınan bakır ölçüsü artmakta, bu da zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle, bakırın besinle direkt temas etmemesi için bu kaplar kalaylanarak kullanılmaktadır. Kalayın vakitle dökülmesi bakır kapların tasarrufunu her geçen gün azaltmıştır. Gelişigüzel kalaylanan kaplardan yemek içerisine sıhhat için zararlı kurşun üzere hususların karıştığı kimi gözlem ve araştırmalar sonucunda saptanmıştır. Bu nedenle, sokaklarda kalaylatılmış yahut kalayları taraf yer dökülmüş bakır kaplar yemek pişirme ve saklama için tutarlı değildir.
Bakır kapların konumunu devranla alüminyum kaplar almıştır. Alüminyum kaplar işlenmiş “alumina” madeninden yapılır. Alüminyum besinin alkali ve asidinden etkilenir. Alüminyum kapların kararması su ve besinin alkali ortamından ileri gelir. Sirke, limon üzere asitli hususlar konduğunda siyahlıklar giderilebilir. Asitli hususlar kap içerisinde durdukça alüminyumda yavaş yavaş çözünme olur. Çözünen maden besine karışır. Bu çok yavaş ve az olduğundan sıhhate direkt zararlı bir tesir yapmaz. Lakin, bulaşma sonucunda yıllar sonra unutkanlık üzere yan tesirler görülebilir. Bu arada besinlerle alınan alüminyumun artması, kalsiyum, demir, fosfor, magnezyum üzere minerallerin vücuda olan biyoyararlılığını azaltır. Bu kapların temizlenmesi de zordur.
Son yıllarda emaye pişirme kapları yaygınlaşmıştır. Madenin, çok yüksek sıcaklıkta şahsi unsurlarla kaplanmasıyla yapılır. Basitçe çözünmez, ama yemek kaplara yapışır. Yanmış besin artıklarını kaptan ayırmak güçtür ve kapların rengi vakitle kararır. Emaye yıpranmadığı sürece sıhhat istikametinden bir sakıncası olmaz.
En son piyasaya sürülen pişirme kapları çelik, krom ve nikel alaşımıyla yapılmıştır ve “çelik tencere” ismiyle satılmaktadır. Bu kapların görünümü hoştur, kolay yıpranmaz, yemekler çokça yapışmaz, yapışanlar basitçe temizlenebilir. Kapakları düzgün kapandığından ısı kaybı ziyade olmaz, tabanına eklenen kaplamayla sıcaklığı fiyat ve geç soğur.
Yine konut kuranlar için satın alacakları en münâsib pişirme kapları çelik tenceredir. Ömür uzunluğu kullanılabilir. Lakin, hala hanede emaye, alüminyum üzere tencereler varsa, bunları sıhhatsiz diye atıp çelik tencere almak savurganlıktır. Pişirme kapları yıkanmadan evvel ıslatılırsa yapışan hususlar daha kolay temizlenir. Böylelikle kapları sert, madeni tellerle ovma gereği kalmaz. Madeni teller çizikler oluşturarak tava ve tencerelerin yıpranmasına neden olur.
En güzel saklama kabı, besinle alışverişi olmayan nötr kaplardır. Kaptan besine, besinden kaba geçiş olması besin kalitesini olumsuz tesirler. Besin saklamada kağıt, madeni, plastik, toprak ve cam üzere araçlar kullanılır. Ayrıyeten, yemek pişirme kullanılan (çelik, emaye, düdüklü tencere vs) bir kap kalan yemeğin saklanması ismine da kullanılabilir.