Polikistik over sendromu (kısaca PKOS) bir kadının yumurtalıklarının nasıl işlediği ile ilgili, yaygın bir rahatsızlıktır PKOS nedeniyle bir kadının adet döngüsü, doğurganlığı, hormonları, kalbi, kan damarları ve dış görünüşü etkilenecektir Kadınlık hormonlarında dengesizlik söz konusudur
Anormal hormon seviyeleri, yumurtalıklardaki androjen ve östrojen hormonları arasındaki dengesizlik, polikistik over sendromunun başlıca nedenlerinden biri olarak gösterilir
PKOS olan kadınlarda genel olarak şu belirtiler görülür:
*Yüksek seviyede androjen hormonları (Kadın vücudunda da üretilen erkeklik hormonlarıdır)
*Düzensiz adet görme (Adet görülmemesi, adetin çok ağır geçmesi ya da adet zamanının belirsiz olması gibi)
*Yumurtalıklarda küçük kistler
PKOS genç kızlar da dahil olmak üzere kadınlarda sık rastlanan rahatsızlıklardan biridir
4Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Polikistik over sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir Pek çok uzman genetik faktörlerin rol oynadığını düşünmektedir Polikistik over sendromu olan kadınların çoğunun annesinde ya da kız kardeşinde de aynı şikayete rastlanır
Polikistik over sendromunda altta yatan ana problemlerden biri hormonal dengesizliktir Bu hastalığı olan kadınlarda yumurtalıklar normalden daha fazla androjen hormonları üretir Androjen hormonları erkeklik hormonlarıdır ancak kadın vücudunda da üretilir Bu hormonların seviyesi kadın vücudunda normalden daha yukarı çıktığında yumurtalıklarda yumurtaların gelişimini ve dışarıya atılmasını da olumsuz etkiler
PKOS ile bağlantısı olduğu düşünülen diğer bir sağlık sorunu insülin direncidir Araştırmacılar insülin hormonunun da POS ile bağlantısı olduğunu düşünmektedir İnsülin, şeker ve diğer yiyeceklerin, vücudun kullanması için enerjiye dönüştürülmesini kontrol eden hormondur Polikistik over sendromu olan pek çok kadının vücudunda insülin direnci nedeniyle fazla insülin üretildiği ve insülin fazlalığının androjen üretimini arttırdığı bağlantısı kurulmuştur Yüksek androjen seviyeleri aşağıdaki şu belirtilere de yol açabilir:
*Akne
*Aşırı tüylenme
*Kilo alma (özellikle göbek, karın ve kol bölgelerinde yağlanma)
*Adet düzensizliği
4Polikistik Over Sendromunun Belirtileri
Polikistik ove sendrom belirtileri kadından kadına farklılık gösterebilir Bazı belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
*Adet görememe nedeniyle hamile kalamama
*Düzensiz adet görme
*Vücutta aşırı tüylenme (özellikle yüz, göğüz, karın bölgesinde)
*Yumurtalıklarda küçük kistler
*Akne, yağlı cilt, kepek
*Kilo artışı, obezite, bel bölgesinde yağlanma
*Kaygı, depresyon
*Uyku apnesi
*Erkek tipi saç dökülmesi
*Boyun, kol, göğüslerde koyu renk, yama şeklinde, kahverengi veya siyah lekeler
*Pelvik ağrı, kasık ağrıları
4Polikistik Over Sendromunda Neden Adet Düzensizliği ve Doğurganlık Sorunu Olur?
Yumurtaların oluştuğu yumurtalıklarda sıvı dolu küçük kesecikler vardır Yumurta büyüdükçe kesecikte sıvı birikir ve yumurta olgunlaştığında kesecik açılır ve yumurta dışarı bırakılır Dışarı salınan yumurta rahme doğru yol alır Polikistik over sendromunda ise yumurtalık bir yumurtanın tam olarak olgunlaşması için gereken tüm hormonları üretmez Kesecikler sıvı dolabilir ancak yumurta oluşumu gerçekleşmez Bunun yerine bazı kesecikler kist olarak kalır Bu nedenle yumurta oluşmaz ve progesteron hormonu üretilmez Progesteron hormonu olmadan bir kadının adet dönemi düzensiz olacak ya da hiç adet görülmeyecektir Üstelik yumurtalıklar erkeklik hormonu üreterek yumurtlamayı başka bir şekilde daha engellmeiş olacaktır
Her PKOS problemi olan kadında kısırlık problemi de ortaya çıkar denilemez ancak kısırlığa PKOS’lu kadınlar arasında yaygın olarak rastlanır İyi haber ise, tedavi gördükten sonra pek çok PKOS’lu kadının hamile kalabildiği görülür Kilo verilmesi, hormonların düzenlenmesi ya da cerrahi müdahale gibi yöntemler sonrası yumurtlama sağlanabilir
4Polikistik Over Sendromu Tedavisi
Polikistik over sendromunun tedavisi yoktur ancak bu sendromun ortaya çıkardığı problemlerin çözümüne yönelik tedaviler uygulanır Hangi belirtilerden şikayetçi olunduğu veya kişinin hamile kalmak isteyip istemediğine göre farklı tedaviler uygulanabilir Kalp hastalığı, karaciğer yağlanması ya da diyabet gibi ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçmek PKOS tedavisinin diğer başlıca amaçlarındandır
Yaşam Biçiminde Değişiklikler: PKOS rahatsızlığı bulunan çoğu kadın fazla kilolu veya obezdir Bu durum başka sağlık sorunları için de bşr zemin oluşturur Polikistik over sendromunun kontrol altına alınması için sağlık açısından tehlike oluşturmayan bir kiloya inmek önemlidir Sağlıklı beslenmek, kan şekeri seviyesini dengelemek, vücudun insülin kullanımını geliştirmek ve vücuttaki hormon seviyelerini normale çekmek düzenli adet görmek açısından yardımcı olabilir
Doğum Kontrol Hapları: Hamile kalmak gibi bir isteği olmayan kadınlarda doğum kontrol hapları düzenli adet görmeye, erkeklik hormonu seviyesini aşağı çekmeye ve akne sorununu çözmeye yardımcı olabilir Ancak doğum kontrol hapı kullanmayı bırakan bir polikistik over sendromu hastasının adetleri yeniden düzensizleşecektir
Doğurganlık İlaçları: Polikistik over sendromu bulunan kadınlarda yumurta oluşumunun gerçekleşmemesi doğurganlık sorununun ana nedenidir Bazı doğurganlık ilaçları yumurta oluşumuna yardımcı olarak polikistik over sendromu olan kadınların hamile kalmasını sağlayabilir Ancak doğurganlık ilacı kullanmadan önce ortada hamile kalmaya engel başka bir problem olmadığının bilinmesi gerekir
Ameliyat (Ovaryan Drilling Over Delinmesi): Polikistik over sendromunda yumurtlama şansını yükseltebilen ameliyatlardan biri de ovaryan drilling adı verilen ameliyattır Doğurganlık ilaçlarından olumlu bir sonuç alamamış kadınlara önerilebilir Ameliyat erkeklik hormonu seviyesinin düşürülmesinde ve yumurtlamada yardımcı olabilir ancak yumurtalıkta skar doku oluşması gibi riskleri de vardır Üstelik etkileri de sadece birkaç ay sürebilir Bu ameliyatın saç dökülmesi ya da aşırı tüylenme gibi belirtiler üzerinde bir iyileştirme etkisi yoktur Karar vermeden önce doktorunuzla ameliyatın tüm detaylarını görüşmeniz tavsiye edilir
Bunların dışında aşırı tüylenme ve akne gibi sorunlar için doktorun önerebileceği antiandrojen ilaçlar da vardır Ancak hamile kalmak isteyen kadınlar bu tip ilaçları kullanmamalıdır
4Polikistik Over Sendromu Hamileliği Nasıl Etkiler?
Polikistik over sendromu olan ancak hamile kalmış olan kadınlar için düşük, erken doğum, gebelikte yüksek tansiyon gibi bazı riskler söz konusudur Polikistik over sendromu olan kadınlar gebelik ve riskleri ile ilgili olarak doktorlarından mutlaka ayrıntılı bilgi almalıdırlar
Anormal hormon seviyeleri, yumurtalıklardaki androjen ve östrojen hormonları arasındaki dengesizlik, polikistik over sendromunun başlıca nedenlerinden biri olarak gösterilir
PKOS olan kadınlarda genel olarak şu belirtiler görülür:
*Yüksek seviyede androjen hormonları (Kadın vücudunda da üretilen erkeklik hormonlarıdır)
*Düzensiz adet görme (Adet görülmemesi, adetin çok ağır geçmesi ya da adet zamanının belirsiz olması gibi)
*Yumurtalıklarda küçük kistler
PKOS genç kızlar da dahil olmak üzere kadınlarda sık rastlanan rahatsızlıklardan biridir
4Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Polikistik over sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir Pek çok uzman genetik faktörlerin rol oynadığını düşünmektedir Polikistik over sendromu olan kadınların çoğunun annesinde ya da kız kardeşinde de aynı şikayete rastlanır
Polikistik over sendromunda altta yatan ana problemlerden biri hormonal dengesizliktir Bu hastalığı olan kadınlarda yumurtalıklar normalden daha fazla androjen hormonları üretir Androjen hormonları erkeklik hormonlarıdır ancak kadın vücudunda da üretilir Bu hormonların seviyesi kadın vücudunda normalden daha yukarı çıktığında yumurtalıklarda yumurtaların gelişimini ve dışarıya atılmasını da olumsuz etkiler
PKOS ile bağlantısı olduğu düşünülen diğer bir sağlık sorunu insülin direncidir Araştırmacılar insülin hormonunun da POS ile bağlantısı olduğunu düşünmektedir İnsülin, şeker ve diğer yiyeceklerin, vücudun kullanması için enerjiye dönüştürülmesini kontrol eden hormondur Polikistik over sendromu olan pek çok kadının vücudunda insülin direnci nedeniyle fazla insülin üretildiği ve insülin fazlalığının androjen üretimini arttırdığı bağlantısı kurulmuştur Yüksek androjen seviyeleri aşağıdaki şu belirtilere de yol açabilir:
*Akne
*Aşırı tüylenme
*Kilo alma (özellikle göbek, karın ve kol bölgelerinde yağlanma)
*Adet düzensizliği
4Polikistik Over Sendromunun Belirtileri
Polikistik ove sendrom belirtileri kadından kadına farklılık gösterebilir Bazı belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
*Adet görememe nedeniyle hamile kalamama
*Düzensiz adet görme
*Vücutta aşırı tüylenme (özellikle yüz, göğüz, karın bölgesinde)
*Yumurtalıklarda küçük kistler
*Akne, yağlı cilt, kepek
*Kilo artışı, obezite, bel bölgesinde yağlanma
*Kaygı, depresyon
*Uyku apnesi
*Erkek tipi saç dökülmesi
*Boyun, kol, göğüslerde koyu renk, yama şeklinde, kahverengi veya siyah lekeler
*Pelvik ağrı, kasık ağrıları
4Polikistik Over Sendromunda Neden Adet Düzensizliği ve Doğurganlık Sorunu Olur?
Yumurtaların oluştuğu yumurtalıklarda sıvı dolu küçük kesecikler vardır Yumurta büyüdükçe kesecikte sıvı birikir ve yumurta olgunlaştığında kesecik açılır ve yumurta dışarı bırakılır Dışarı salınan yumurta rahme doğru yol alır Polikistik over sendromunda ise yumurtalık bir yumurtanın tam olarak olgunlaşması için gereken tüm hormonları üretmez Kesecikler sıvı dolabilir ancak yumurta oluşumu gerçekleşmez Bunun yerine bazı kesecikler kist olarak kalır Bu nedenle yumurta oluşmaz ve progesteron hormonu üretilmez Progesteron hormonu olmadan bir kadının adet dönemi düzensiz olacak ya da hiç adet görülmeyecektir Üstelik yumurtalıklar erkeklik hormonu üreterek yumurtlamayı başka bir şekilde daha engellmeiş olacaktır
Her PKOS problemi olan kadında kısırlık problemi de ortaya çıkar denilemez ancak kısırlığa PKOS’lu kadınlar arasında yaygın olarak rastlanır İyi haber ise, tedavi gördükten sonra pek çok PKOS’lu kadının hamile kalabildiği görülür Kilo verilmesi, hormonların düzenlenmesi ya da cerrahi müdahale gibi yöntemler sonrası yumurtlama sağlanabilir
4Polikistik Over Sendromu Tedavisi
Polikistik over sendromunun tedavisi yoktur ancak bu sendromun ortaya çıkardığı problemlerin çözümüne yönelik tedaviler uygulanır Hangi belirtilerden şikayetçi olunduğu veya kişinin hamile kalmak isteyip istemediğine göre farklı tedaviler uygulanabilir Kalp hastalığı, karaciğer yağlanması ya da diyabet gibi ileride oluşabilecek hastalıkların önüne geçmek PKOS tedavisinin diğer başlıca amaçlarındandır
Yaşam Biçiminde Değişiklikler: PKOS rahatsızlığı bulunan çoğu kadın fazla kilolu veya obezdir Bu durum başka sağlık sorunları için de bşr zemin oluşturur Polikistik over sendromunun kontrol altına alınması için sağlık açısından tehlike oluşturmayan bir kiloya inmek önemlidir Sağlıklı beslenmek, kan şekeri seviyesini dengelemek, vücudun insülin kullanımını geliştirmek ve vücuttaki hormon seviyelerini normale çekmek düzenli adet görmek açısından yardımcı olabilir
Doğum Kontrol Hapları: Hamile kalmak gibi bir isteği olmayan kadınlarda doğum kontrol hapları düzenli adet görmeye, erkeklik hormonu seviyesini aşağı çekmeye ve akne sorununu çözmeye yardımcı olabilir Ancak doğum kontrol hapı kullanmayı bırakan bir polikistik over sendromu hastasının adetleri yeniden düzensizleşecektir
Doğurganlık İlaçları: Polikistik over sendromu bulunan kadınlarda yumurta oluşumunun gerçekleşmemesi doğurganlık sorununun ana nedenidir Bazı doğurganlık ilaçları yumurta oluşumuna yardımcı olarak polikistik over sendromu olan kadınların hamile kalmasını sağlayabilir Ancak doğurganlık ilacı kullanmadan önce ortada hamile kalmaya engel başka bir problem olmadığının bilinmesi gerekir
Ameliyat (Ovaryan Drilling Over Delinmesi): Polikistik over sendromunda yumurtlama şansını yükseltebilen ameliyatlardan biri de ovaryan drilling adı verilen ameliyattır Doğurganlık ilaçlarından olumlu bir sonuç alamamış kadınlara önerilebilir Ameliyat erkeklik hormonu seviyesinin düşürülmesinde ve yumurtlamada yardımcı olabilir ancak yumurtalıkta skar doku oluşması gibi riskleri de vardır Üstelik etkileri de sadece birkaç ay sürebilir Bu ameliyatın saç dökülmesi ya da aşırı tüylenme gibi belirtiler üzerinde bir iyileştirme etkisi yoktur Karar vermeden önce doktorunuzla ameliyatın tüm detaylarını görüşmeniz tavsiye edilir
Bunların dışında aşırı tüylenme ve akne gibi sorunlar için doktorun önerebileceği antiandrojen ilaçlar da vardır Ancak hamile kalmak isteyen kadınlar bu tip ilaçları kullanmamalıdır
4Polikistik Over Sendromu Hamileliği Nasıl Etkiler?
Polikistik over sendromu olan ancak hamile kalmış olan kadınlar için düşük, erken doğum, gebelikte yüksek tansiyon gibi bazı riskler söz konusudur Polikistik over sendromu olan kadınlar gebelik ve riskleri ile ilgili olarak doktorlarından mutlaka ayrıntılı bilgi almalıdırlar