POLİKİSTİK OVER SENDROMU NEDİR?
-Polikistik over sendromu (PKOS) kadınlarda en sık görülen hormonal ve metabolik bozukluktur.
-Görülme sıklığı dünyada % 7-10 olarak belirtilmektedir.Bazı çalışmalara göre ülkemizde PKOS sıklığı % 20’lere kadar ulaşmaktadır.
-PKOS’un temel olarak 3 etkisi olmaktadır:
1)Kozmetik :Akne(sivilce) , vücutta tüylenme artışı ( özellikle yüz , göğüs ve karında )
2)Üreme sistemi :Adetlerin düzensiz olması veya hiç adet görülememesi , kısırlık , rahim kanseri riskinde artış
3)Metabolik :Kan basıncı , kolesterol ve şeker metabolizmasındaki değişikliklere bağlı olarak kalp hastalığına , damar sertliğine ve diyabete yatkınlık
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
-PKOS’a sendrom denilme nedeni bir çok bulgu veren bir durum olmasıdır.
-Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.Yumurtalıkların insulin hormonuna yanıtında azalma ve genetik nedenler günümüzde en çok bilinen nedenlerdir.
-Tanı kriterleri:
1)Düzensiz adet görme veya hiç adet görememe
2)Hiperandrojenizm(erkeklik hormonu kan seviyesinin fazla olması veya kan seviyesi normal olmasına rağmen vücutta bu hormona aşırı yanıt olarak akne , tüylenme , erkek tipi saç dökülmesi ve kilo almada artış)
3)Hormon seviyelerini değiştirebilecek başka bir durum olmaması (gebelik,tiroid,yüksek prolaktin,menapoz vb...)
Ultrasonografide yumurtalıklarda klasik “polikistik yumurtalık” görünümünün olması kesin tanı için şart değildir.PKOS’lu kadınların % 25’inde yumurtalıklar normal görülebilmektedir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NEDEN OLUR?
-PKOS’un kesin nedeni bilinmemektedir.Birçok faktör PKOS ile ilişkili görünmektedir.
-PKOS’taki anahtar etken “ insulin direnci “dir . İnsulin , pankreastan salgılanan şeker ve yağ metabolizmasını düzenleyen temel hormondur . Kısaca insulin hücrelere kandan şeker ve yağı içlerine alma komutunu verir . İnsuline karşı hücrelerde direnç olunca vücut bu dirence yanıt olarak daha fazla insulin üretir.Kandaki bu yüksek insulin seviyesi yumurtalıkları olumsuz etkilemekte ve adet düzenini bozmaktadır.Normal olarak çalışamayan yumurtalıkların sonucu olarak vücutta erkeklik hormonu üretimine kayma olmakta bu durum da akne , tüylenme artışı , saç dökülmesi ve kilo artışına neden olmaktadır.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU TEDAVİSİ NEDİR?
-PKOS tedavisi her hasta için kişiye özel olarak düzenlenmelidir.Tedavi yaşam tarzı değişikliklerini ve ilaç tedavilerini içermektedir.Akne , tüylenme artışı , adet düzensizliği ve gebe kalma isteği gibi durumlarda ayrı tedavi yaklaşımları uygulanır.
Yaşam tarzı değişiklikleri :
1)Sağlıklı yemek : Rafine şeker içeren (fast food , gazlı şekerli içecekler , şekerli gofret , çikolata vs) ve doymuş yağ içeren (fast food , cips , kızartma vs) yiyecekleri tüketmemek.Tarçın ve keten tohumu gibi insulin direncini düşüren gıdaları öğünlere dahil etmek.Sabal Meyvesi(Saw Palmetto) , Hayıt Meyvesi(Vitex Agnus Castus) , Isırgan Otu , Devedikeni gibi bitkilerden hazırlanan ve hormon metabolizması , insulin direnci üzerine olumlu etkileri olan beslenme takviyeleri kullanmak.
2)Spor : Hafta içinde en az 2 günde bir 30 dakika süreli hızlı yürüyüş , aerobik vb. spor yapmak...
-Polikistik over sendromu (PKOS) kadınlarda en sık görülen hormonal ve metabolik bozukluktur.
-Görülme sıklığı dünyada % 7-10 olarak belirtilmektedir.Bazı çalışmalara göre ülkemizde PKOS sıklığı % 20’lere kadar ulaşmaktadır.
-PKOS’un temel olarak 3 etkisi olmaktadır:
1)Kozmetik :Akne(sivilce) , vücutta tüylenme artışı ( özellikle yüz , göğüs ve karında )
2)Üreme sistemi :Adetlerin düzensiz olması veya hiç adet görülememesi , kısırlık , rahim kanseri riskinde artış
3)Metabolik :Kan basıncı , kolesterol ve şeker metabolizmasındaki değişikliklere bağlı olarak kalp hastalığına , damar sertliğine ve diyabete yatkınlık
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
-PKOS’a sendrom denilme nedeni bir çok bulgu veren bir durum olmasıdır.
-Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.Yumurtalıkların insulin hormonuna yanıtında azalma ve genetik nedenler günümüzde en çok bilinen nedenlerdir.
-Tanı kriterleri:
1)Düzensiz adet görme veya hiç adet görememe
2)Hiperandrojenizm(erkeklik hormonu kan seviyesinin fazla olması veya kan seviyesi normal olmasına rağmen vücutta bu hormona aşırı yanıt olarak akne , tüylenme , erkek tipi saç dökülmesi ve kilo almada artış)
3)Hormon seviyelerini değiştirebilecek başka bir durum olmaması (gebelik,tiroid,yüksek prolaktin,menapoz vb...)
Ultrasonografide yumurtalıklarda klasik “polikistik yumurtalık” görünümünün olması kesin tanı için şart değildir.PKOS’lu kadınların % 25’inde yumurtalıklar normal görülebilmektedir.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU NEDEN OLUR?
-PKOS’un kesin nedeni bilinmemektedir.Birçok faktör PKOS ile ilişkili görünmektedir.
-PKOS’taki anahtar etken “ insulin direnci “dir . İnsulin , pankreastan salgılanan şeker ve yağ metabolizmasını düzenleyen temel hormondur . Kısaca insulin hücrelere kandan şeker ve yağı içlerine alma komutunu verir . İnsuline karşı hücrelerde direnç olunca vücut bu dirence yanıt olarak daha fazla insulin üretir.Kandaki bu yüksek insulin seviyesi yumurtalıkları olumsuz etkilemekte ve adet düzenini bozmaktadır.Normal olarak çalışamayan yumurtalıkların sonucu olarak vücutta erkeklik hormonu üretimine kayma olmakta bu durum da akne , tüylenme artışı , saç dökülmesi ve kilo artışına neden olmaktadır.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU TEDAVİSİ NEDİR?
-PKOS tedavisi her hasta için kişiye özel olarak düzenlenmelidir.Tedavi yaşam tarzı değişikliklerini ve ilaç tedavilerini içermektedir.Akne , tüylenme artışı , adet düzensizliği ve gebe kalma isteği gibi durumlarda ayrı tedavi yaklaşımları uygulanır.
Yaşam tarzı değişiklikleri :
1)Sağlıklı yemek : Rafine şeker içeren (fast food , gazlı şekerli içecekler , şekerli gofret , çikolata vs) ve doymuş yağ içeren (fast food , cips , kızartma vs) yiyecekleri tüketmemek.Tarçın ve keten tohumu gibi insulin direncini düşüren gıdaları öğünlere dahil etmek.Sabal Meyvesi(Saw Palmetto) , Hayıt Meyvesi(Vitex Agnus Castus) , Isırgan Otu , Devedikeni gibi bitkilerden hazırlanan ve hormon metabolizması , insulin direnci üzerine olumlu etkileri olan beslenme takviyeleri kullanmak.
2)Spor : Hafta içinde en az 2 günde bir 30 dakika süreli hızlı yürüyüş , aerobik vb. spor yapmak...