POSA VE SIHHATIMIZTeknoloji geliştikçe bize kazandırdıklarının yanında hayatımızdan da bir şeyler alıp götürmektedir. Hayatımızı kolaylaştırmak için teknoloji besin bölümünde birçok teknikler kullanarak besinleri kolay tüketmemizi ve sindirmemizi sağlamaktadır. Gelişen teknoloji buğdayı öğüterek yüksek randımanlı un elde etmemizi sağlamaktadır. Artan beyaz un ölçünün karşılık yapısında sıhhatimiz için kıymetli olan posanın büyük bir kısmı teknoloji tarafından yok edilmektedir.
Birinci yıllarda buğdaydan un yapılması hayli güçtü. Ya kişiler kendileri buğdayı döverek un yaparlardı ya da değirmenlerde öğütürlerdi. O devirlerde yapılan un daha çok posalı olduğu için esmer olurdu. Beyaz un elde etmek için daha çok emek ve para harcandığı için beyaz un ve beyaz ekmek pahalıya mal olur ve her kes tarafından tüketilemezdi. Bu nedenle beyaz ekmek tüketmek zenginliğin bir göstergesi sayılmaktaydı. Gelişen teknoloji ve otomasyon sistemleriyle beyaz un üretme maliyeti düştüğü için herkes tarafından beyaz ekmek tüketebilir duruma gelmiştir. Birebir şey pirinç için de makbuldür. Pirincin kabuk kısmı çıkarılarak parlatılmasıyla beyaz pirinç elde edilir. Bu süreçte elle yapıldığında vakit alan bir süreçken teknolojinin gelişmesiyle kolay bir süreç durumuna gelmiştir.
Bir vakitler beyaz ekmek ve beyaz pirinç tüketmek zenginliğin göstergesiyken şimdilerde daha kıymetli duruma gelen sağlıklı beslenme ile tam tahıllı ekmek ve kahverengi pirinç tüketilmelidir. 1940'lı yıllarda teknolojinin rafinasyon süreciyle besinlerin yapısındaki azaltılan posa, vitamin ve mineraller besinlerin yapısına sonradan tekrar eklenmektedir.
Uzun yıllar yapılan çalışmalar sonucunda posanın vücut tarafından birçok noktada değerli vazifeler üstlendiği keşfedilmiştir. Posayı kısaca birçok şeker molekülünün yan yana gelerek oluşturduğu karmaşık yapı olarak tanımlayabiliriz. Bu karmaşık yapılar bitkilerin dik durmasını ve sertlik kazanmasını sağlayan temel yapılardır. Vücudumuzda posayı parçalayabilecek enzimler olmadığı için kuvvete çevrilemeden vücudumuzdan atılırlar. Bağırsaklarımızda yaşayan kimi bakteriler tarafından posanın küçük bir kısmı parçalanarak kuvvet elde edilse de bu kuvvet hesaba katılmayacak kadar küçük ölçüdedir.
POSA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?Posalar çözünür ve çözünmez olarak ikiye ayrılırlar.
Çözünmeyen posa bağırsaklarımızda su tutarak hacim sağlar ve kolay dışkılama yapmamızı ve kabız olmamızı ketler. Artık hususların bağırsaklarımızda daha az vadeyle kalmasını sağlayarak kanserojen hususlarla bağırsak yüzeyinin temas mühletini ve yüzeyini azaltır. Çözünmez posalar umumide bitkilerin dış çeperlerinde bulunur ve sertlik sağlarlar.
Çözünür posa ise gayrı posa tipine nazaran daha yumuşak bir yapıya sahiptir. Kuru baklagiller, bezelye, yulaf, arpa, elma, portakal ve havuç üzere birçok meyve ve sebzede vardır
PSYLLİUM NEDİR?Psyllium yüksek nispette çözünen posadır. Şişkinli yaratıcı yahut laksatif (dışkıyı yumuşatıcı) olarak kullanılır. Kaynağı, Hindistan ve Akdenizdir. Az ölçülerde kullanıldığında rastgele bir zararı yoktur.
GÜNLÜK NE KADAR POSA ALMALIYIM?Ana ve ara öğünlerde yeteri kadar posalı besinler tüketmiyorsanız günde ortalama olarak 11 gr posa alırsınız. Sağlıklı bir beslenme için günde 2530 gr posa almanız gereklidir.
Günlük almanız gereken posa ölçünüzü tutturabilmek için çok ölçüde rafine olmayan tahıl, kuru baklagiller, çiğ yenebilen sebzeler ve kabuklu meyvelerin tüketilmesi gerekir.
ÇOKÇA POSA ZARARLI MIDIR?Ziyade ölçüde alınan posada zararlıdır. 5060 gr üzerinde alınan posa başta çinko, demir, magnezyum ve kalsiyumun olmak üzere birtakım vitamin ve minerallerin bağırsaklardan emilmesini engelleyerek vitamin ve mineral zayıflıkları oluşmasına neden olur.
POSA DESTEĞİNE GEREKSINIMINIZ VAR MI?Günlük beslenmenizde siz tam tahıllar, kuru baklagiller, sebzeler ve meyvelerin sıklıkla tüketmiyorsanız posa desteğine gereksiniminiz vardır.
HANGİ BESİNDE NE KADAR POSA BULUNURAşağıda yan alan besinler ve posa ölçüleriyle bir günlük posa alımınızı kolay kolay hesaplayabilirsiniz. Günlük posa alımınıza nazaran posa desteğine gereksiniminiz olup olmadığına karar verebilirsiniz.
POSA İÇEREN BESİN KÜMELERI NELERDİR?Posa yalnızca meyve, zerzevat, baklagiller, fındık, fıstık ve çekirdeklerden alınabilir. Süt yumurta ve ette posa yoktur.
Baklagiller:Fasulye cinslerinde ziyade ölçüde posa bulunur, mahsusen çözünebilir olmaları nedeniyle kolesterol seviyelerini de düşürür. Bu öbekte; bakla, barbunya, fasulye, nohut, börülce, bezelye sayılabilir.
Hububatlar:Buğday ve yulaf kepeği ekmek ve besinde değişik nispetlerde bulunur. Kıymetli olan tükettiğiniz besin üzerinde yazılı oranlardır. Bu orantılara dikkat edilmelidir. Yalnızca besinin rengine bakarak ehil kepek içerip içermediği anlaşılamaz. Üreticilerin azıklara kattığı boya hususlarının yanıltabileceği unutulmamalıdır.
Taze Meyveler:Bizler için kıymetli olan pektin posaları meyvelerin kabuğu ve özünde bulunur. İncir, kuru erik, kuru incir, kuru kayısı, ayva ve çilek en yüksek posa içeren meyvelerdir.
Haşlanmış/ Pişirilmiş Meyveler:Kuru erik ve elma püresi yeterli seçeneklerdir.
Yeşil Yapraklı Sebzeler:Salata (marul türleri), ıspanak, kereviz ve karnabahar (küçük tipi, brokoli) en ziyade posa içerenleridir.
Kök Zerzevatları
atates, havuç ve şalgam örneklerdir.
MİKTARPOSA(Gram)*KALORİMEYVELERArmut, kabuklu 1 orta uzunluk 4 100
Böğürtlen ½ kupa 2 40
Çilek 1 kupa 4 45
Elma suyu ½ kupa 2 55
Elma, kabuklu 1 orta uzunluk 3 80Erik, kuru 3 adet 2 60
İncir, kuru 2 adet 4 95
Kavun 1kupa 1 60
Muz 1 orta uzunluk 2 105
Portakal suyu ¾ kupa
Birinci yıllarda buğdaydan un yapılması hayli güçtü. Ya kişiler kendileri buğdayı döverek un yaparlardı ya da değirmenlerde öğütürlerdi. O devirlerde yapılan un daha çok posalı olduğu için esmer olurdu. Beyaz un elde etmek için daha çok emek ve para harcandığı için beyaz un ve beyaz ekmek pahalıya mal olur ve her kes tarafından tüketilemezdi. Bu nedenle beyaz ekmek tüketmek zenginliğin bir göstergesi sayılmaktaydı. Gelişen teknoloji ve otomasyon sistemleriyle beyaz un üretme maliyeti düştüğü için herkes tarafından beyaz ekmek tüketebilir duruma gelmiştir. Birebir şey pirinç için de makbuldür. Pirincin kabuk kısmı çıkarılarak parlatılmasıyla beyaz pirinç elde edilir. Bu süreçte elle yapıldığında vakit alan bir süreçken teknolojinin gelişmesiyle kolay bir süreç durumuna gelmiştir.
Bir vakitler beyaz ekmek ve beyaz pirinç tüketmek zenginliğin göstergesiyken şimdilerde daha kıymetli duruma gelen sağlıklı beslenme ile tam tahıllı ekmek ve kahverengi pirinç tüketilmelidir. 1940'lı yıllarda teknolojinin rafinasyon süreciyle besinlerin yapısındaki azaltılan posa, vitamin ve mineraller besinlerin yapısına sonradan tekrar eklenmektedir.
Uzun yıllar yapılan çalışmalar sonucunda posanın vücut tarafından birçok noktada değerli vazifeler üstlendiği keşfedilmiştir. Posayı kısaca birçok şeker molekülünün yan yana gelerek oluşturduğu karmaşık yapı olarak tanımlayabiliriz. Bu karmaşık yapılar bitkilerin dik durmasını ve sertlik kazanmasını sağlayan temel yapılardır. Vücudumuzda posayı parçalayabilecek enzimler olmadığı için kuvvete çevrilemeden vücudumuzdan atılırlar. Bağırsaklarımızda yaşayan kimi bakteriler tarafından posanın küçük bir kısmı parçalanarak kuvvet elde edilse de bu kuvvet hesaba katılmayacak kadar küçük ölçüdedir.
POSA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?Posalar çözünür ve çözünmez olarak ikiye ayrılırlar.
Çözünmeyen posa bağırsaklarımızda su tutarak hacim sağlar ve kolay dışkılama yapmamızı ve kabız olmamızı ketler. Artık hususların bağırsaklarımızda daha az vadeyle kalmasını sağlayarak kanserojen hususlarla bağırsak yüzeyinin temas mühletini ve yüzeyini azaltır. Çözünmez posalar umumide bitkilerin dış çeperlerinde bulunur ve sertlik sağlarlar.
Çözünür posa ise gayrı posa tipine nazaran daha yumuşak bir yapıya sahiptir. Kuru baklagiller, bezelye, yulaf, arpa, elma, portakal ve havuç üzere birçok meyve ve sebzede vardır
PSYLLİUM NEDİR?Psyllium yüksek nispette çözünen posadır. Şişkinli yaratıcı yahut laksatif (dışkıyı yumuşatıcı) olarak kullanılır. Kaynağı, Hindistan ve Akdenizdir. Az ölçülerde kullanıldığında rastgele bir zararı yoktur.
GÜNLÜK NE KADAR POSA ALMALIYIM?Ana ve ara öğünlerde yeteri kadar posalı besinler tüketmiyorsanız günde ortalama olarak 11 gr posa alırsınız. Sağlıklı bir beslenme için günde 2530 gr posa almanız gereklidir.
Günlük almanız gereken posa ölçünüzü tutturabilmek için çok ölçüde rafine olmayan tahıl, kuru baklagiller, çiğ yenebilen sebzeler ve kabuklu meyvelerin tüketilmesi gerekir.
ÇOKÇA POSA ZARARLI MIDIR?Ziyade ölçüde alınan posada zararlıdır. 5060 gr üzerinde alınan posa başta çinko, demir, magnezyum ve kalsiyumun olmak üzere birtakım vitamin ve minerallerin bağırsaklardan emilmesini engelleyerek vitamin ve mineral zayıflıkları oluşmasına neden olur.
POSA DESTEĞİNE GEREKSINIMINIZ VAR MI?Günlük beslenmenizde siz tam tahıllar, kuru baklagiller, sebzeler ve meyvelerin sıklıkla tüketmiyorsanız posa desteğine gereksiniminiz vardır.
HANGİ BESİNDE NE KADAR POSA BULUNURAşağıda yan alan besinler ve posa ölçüleriyle bir günlük posa alımınızı kolay kolay hesaplayabilirsiniz. Günlük posa alımınıza nazaran posa desteğine gereksiniminiz olup olmadığına karar verebilirsiniz.
POSA İÇEREN BESİN KÜMELERI NELERDİR?Posa yalnızca meyve, zerzevat, baklagiller, fındık, fıstık ve çekirdeklerden alınabilir. Süt yumurta ve ette posa yoktur.
Baklagiller:Fasulye cinslerinde ziyade ölçüde posa bulunur, mahsusen çözünebilir olmaları nedeniyle kolesterol seviyelerini de düşürür. Bu öbekte; bakla, barbunya, fasulye, nohut, börülce, bezelye sayılabilir.
Hububatlar:Buğday ve yulaf kepeği ekmek ve besinde değişik nispetlerde bulunur. Kıymetli olan tükettiğiniz besin üzerinde yazılı oranlardır. Bu orantılara dikkat edilmelidir. Yalnızca besinin rengine bakarak ehil kepek içerip içermediği anlaşılamaz. Üreticilerin azıklara kattığı boya hususlarının yanıltabileceği unutulmamalıdır.
Taze Meyveler:Bizler için kıymetli olan pektin posaları meyvelerin kabuğu ve özünde bulunur. İncir, kuru erik, kuru incir, kuru kayısı, ayva ve çilek en yüksek posa içeren meyvelerdir.
Haşlanmış/ Pişirilmiş Meyveler:Kuru erik ve elma püresi yeterli seçeneklerdir.
Yeşil Yapraklı Sebzeler:Salata (marul türleri), ıspanak, kereviz ve karnabahar (küçük tipi, brokoli) en ziyade posa içerenleridir.
Kök Zerzevatları
atates, havuç ve şalgam örneklerdir.MİKTARPOSA(Gram)*KALORİMEYVELERArmut, kabuklu 1 orta uzunluk 4 100
Böğürtlen ½ kupa 2 40
Çilek 1 kupa 4 45
Elma suyu ½ kupa 2 55
Elma, kabuklu 1 orta uzunluk 3 80Erik, kuru 3 adet 2 60
İncir, kuru 2 adet 4 95
Kavun 1kupa 1 60
Muz 1 orta uzunluk 2 105
Portakal suyu ¾ kupa