Protez çeşitleri tedavisi hakkında bilgiler

[SoruCevap]

Tıpta kaybedilmiş doku yahut organın mekanına konması sürecinde kullanılan materyaller protez olarak isimlendirilir.

Ağızda çeşitli nedenlerle estetik bozuklukların yahut kaybedilmiş olan diş lerin mahalline konan, insanların estetik ve fonksiyonel olarak muhtaçlıklarını gideren tüm yapay oluşumlar protezdir (takma diş ).

Umum olarak diş kayıpları, diş ve diş eti marazlarının tedavi edilememesi sonucunda oluşabilmektedir. Bunun yanında kimi kazalar sonucunda da diş

kayıpları meydana gelmektedir. Bu nedenle kaybedilen diş lerin tarafına, fonksiyonel ve estetik olarak sağlıklı dişlerle tıpkı vazifesi görecek protezler yapılmalıdır.

Öncelikle bilinmesi gereken şey, bir diğerinde tıpkı tedavi hali uygulansa bile kıyas yapılmaması gerektiğidir. Her hastanın ağız yapısı farklıdır. Tasarruf kolaylıkları ve alışma evreleri de buna nazaran değişkendir.

Çeşitli reklamlara, yayınlara yahut insanlara nazaran hareket edilmemelidir. Hastaya tavsiyeleri fakat ağızı bilen ve protezi yapan diş tabibi verebilir.
Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, tıpkı devirde bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha âlâ olması amaçlanmaktadır.

Böylece büyük orantıda kaybedilen ağız sıhhati düzeltilirken topluluk içinde eksik ya da harap olmuş diş lerle yaşamak zorunda kalan bireylerin ruhsal açıdan da desteklenmesi sağlanır.

Zira bu formda ömürlerini (bir müddet de olsa) sürdürmek zorunda kalan bireyler, öncelikle gülmeyi unuturlar. Bu da fonksiyonel bozuklukların yanı sıra, kişilerde kendine inanç hissinin zedelenmesine neden olur.

Bu tip hastalara yapılan çeşitli protezlerle kişilerin ömür kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.
Protezler hastaların gereksinimlerine, estetik dertlerine ve sosyo-ekonomik durumlarına hitap edebilmek için çeşitlilik gösterirler:

Sabit Protezler

1- Kuron Kaplama
Dolgu ile estetik ve fonksiyonu sağlanamayan diş lerde, diş in küçültülüp doğal haline makul manzara ve sağlamlık kazandırılmasıdır.

2- Köprü
Bir yahut birden ziyade diş eksikliğinde, komşu diş lerin küçültülüp üzerine yapılan kişisel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması sürecidir. Böylece
boşluğa gelecek çiğneme basıncını kesilen komşu diş ler paylaşır. İmplant tatbikler ile komşu diş ler kesilmekten ve ölçüsüz basınç altında kalmaktan kurtulur, hastanın imkanı varsa kesinlikle implant yaptırmalıdır.

Sabit protezler, prodüksiyonlarında kullanılan gerece nazaran de sınıflandırılabilirler:

- Full metal
Daha çok art azı diş yerinde ehil uzaklık olmadığı devir ve çiğneme basıncına azami dayanıklılık istendiğinde tercih edilir. Devirle diş etlerinde renklenme ve hassas bünyelerde alerji mümkünlüğü vardır. En ucuz sabit protez tekniğidir.

- Metal alt yapılı porselen
Porselenin altında kullanılan metal direnç sağlamak içindir, ama ışık geçirgenliği olmadığı için metal alt yapı porselenin estetiğini adeta gölgeler. Metal devranla dişetlerinde renklenme yapabilir, birtakım metal cinsleri hassas bünyelerde alerji nedenidir. Ucuzdur.

- Zirkonyum alt yapılı porselen (cercon)
Zirkon alt yapı ışık geçirgenliği sayesinde doğal diş lere daha yakın estetik elde ederken dayanıklılığı da korur. Dokulara daha uyumludur. Daha pahalıdır.

- Empress (sıkıştırılmış / güçlendirilmiş porselen)
Doğala yakın görünüm için öbür formüllerden biridir, gelgelelim uzun köprülerde dayanıklılığı azdır. Dokulara daha uyumludur. Daha pahalıdır.

Hareketli Protezler

Sabit protez yapılamayan kısmi ya da tam diş sizlik vakalarında tercih edilirler.
Bu biçim protezlerin tasarrufunda hastaların konforunu ve estetiğini arttırmak için değişik tatbikler kombine edilebilmektedir. Böylelikle çeşitli protezler ve pratikler ortaya çıkmaktadır:
1- Tam Protez (Total / Damak Protez)
Ağızdaki tüm diş ler kaybedildiğinde damaklardan destek alınarak yapılan protezlerdir.
Damaklarda bulunan kemik ölçüsüne / formuna ve damakların üstünde bulunan yumuşak dokuların (mukoza) kalınlığına / esnekliğine bağlı olarak bireyden bireye tasarruf performansı değişir.

- İmplant destekli tam protez
Tam protezlerin ağızda sabitlenmesi, tasarruf sırasında oynamaması için implant pratiklerden yararlanılmaktadır. Çene kemiğine yerleştirilen implantlar ve bunlardan destek alınarak hazırlanan protezler ile yalnızca yumuşak dokudan değil birkaç noktada direkt kemikten destek alınmış olunur.
Hastanın konforu ve tasarruf kolaylığı memnuniyet vericidir. Bu sistem hastalara kendi diş leriyle çiğniyormuş hissi verir ve bu sebeple sıklıkla tercih edilmektedir.
- Diş destekli tam protez (Teleskop Uygulama)
Hastanın ağzında ebatları küçük ve kullanılabilir birkaç diş kalmışsa ve estetik maksatlı olarak parsiyel protez çeşitleri tercih edilmiyorsadiş ler total protezlerin altında kalacak biçimde biçimlendirilir. Dişlerin üzerine ve total protezin altında hazırlanan yuvaya, birbirine kılıf üzere geçen kaplamalar yerleştirilir.
Bu tatbik ile diş ve etraf dokusu korunmuş olur, hastanın estetiği sağlanmış olur ve hastanın tam protezi sabitlenmiş olur.

2- Parsiyel Protez (Kısmi / Kısımlı Protez)
Kısmi diş eksikliğinde köprü üzere sabit protezlerin yapılamadığı durumlarda eksik nahiyelerin üzerine yumuşak dokudan destek alacak halde oturan ve var olan diş lerden çeşitli usullerle destek alınan protez çeşididir.

- Kancalı protez
En kolay kısımlı protez yoludur. Dişlerden destek almak için kısımlı protezin gövdesinden
uzanan kroşe (kanca) dediğimiz metal aksam kullanılır. Destek alınacak diş ler görünür yandaysa estetik külfetler yaratır. Kısımlı protez tasarruf sırasında hareket ettikçediş leri saran kancalar diş e sürtünür ve devir içinde diş in yüzeyinde aşınmalar-çürükler oluşabilir. Kancalar devir içinde esneyebilir, kavrama özelliği zayıflayabilir ve kısımlı protez daha hareketli hale gelebilir.

- Asetalli tatbik
Kancalı protezin estetik düşüncesini bir nebze azaltmak için uygulanan prosedürdür. Temel olarak kancalı protezin aynısıdır, gelgelelim kısımlı protezdeki kanca ve gövde aksamı metalden değil asetal dediğimiz diş renginde olan kişisel plastik materyalden yapılır. Sürtünmeden ötürü diş e metal kadar zarar vermez. Kancalar deforme olmaz lakin kırılabilir. Vakit içinde dış etkenlerden ötürü renkte değişim ve koku yapma mümkünlüğü vardır.

- Hassas protez (Hassas Uygulama)
Estetik manzara sağlamak, kısımlı protezi daha stabil hale getirmek ve diş lerde oluşabilecek hasarların önüne geçebilmek için ortaya çıkmış bir metottur. Kısımlı protezin diş lere tutunmasını sağlamak için hassas tutucu (klips) dediğimiz ara kesim kullanılır. Bu metotta kısımlı proteze en yakın iki diş e hassas tutucunun erkek kısmı üzerinde olan porselen kaplama yapılır. Kısımlı protezindiş e komşu kısmına hassas tutucunun diş i kısmı yerleştirilir.

İmplant üstü protezler
Bütün diş lerin kaybedildiği ağızlarda kimi hastalar tekrar de hiç çıkmayan büsbütün sabit protezler istemektedir. Bu durumda damaklara zahir aralıklarla ve aşikâr sayıda implantlar yerleştirilir. Üzerlerine damak protez konumuna köprü gibisi protezler hazırlanır. Bu üst yapı, hastanın implantlarını kolay temizleyebileceği ve yalnızca diş doktorunun söküp takabileceği halde implantlara sabitlenir.