Psikanalitik Çift Terapisi Nasıl Yapılır?

[SoruCevap]

Hayatlarımızda, kendimize yakın hissettiğimiz kişilerden çok şey bekleme eğiliminde oluruz. Sevgi, heyecan, tutku, destek, arkadaşlık, sadakat ve değer bu beklentilerimizden yalnızca bir kaçını oluşturmaktadır. Maatteessüf ki bu beklentiler, vakitle her iki tarafın da incinip kırılmasıyla, hayal kırıklığına uğramasıyla, velev birbirleri tarafından ihanete uğramış olduğunu hissetmesiyle son bulabilir. O denli sanıyorum ki çiftler, birbirlerinin geçmişten gelen yaralarını sarma beklentisine fazlaca kapıldıkları için, önündekini ve velev kendilerini dahi sevme kapasitelerini daraltırlar.
Zatî geçmiş hikayesi, psikanalitik çift terapisinde meal arayışını suçlamanın önüne geçirmek için anlatılır. Böylelikle çiftler hem bağlantı beklentilerini, hem bu münasebetten tam olarak ne istediklerini, hem de ikili bağlarında nelerin mümkün olabileceğini keşfederler. Böylelikle münasebetin dinamiği de değişmiş olur. Başkaca konuşma terapisinde, yıkıcı davranışların altında yatan ana sebeplerin ortaya çıkmasının çok ağır hisleri ortaya çıkarttığı gözlenmiştir.

Terapi sürecinde erken çocukluk deneyimleri ve evladın bu periyotta oluşturduğu ruhsal savunmalar ve davranış kalıplarına dair içgörü edinilir. Bu içgörü, eşlerin münasebetlerine olan getirilerini anlamak için yol göstericidir. Lakin, kalıcı bir değişim için ehliyetli olduğu söylenemez. Çift dinamiğinde beklenen değişim, terapi sürecinde edinilen içgörülerin, yeni kazanılan his ve mülahazaların münasebet içerisinde tekrar tekrar deneyimlenmesiyle mümkün hale gelir. Aynı hengamda terapi sürecinin inançlı çerçevesi bu kazanımları deneyimlemeye imkan verir.

Terapinin inançlı çerçevesi, çiftlerin yıkıcı çatışma ve suçlama hallerinde, ferdî sorumluluk ve empati kurma becerilerinin gelişim göstermesini mümkün kılar. Bu değişimin ortaya çıkmasındaki en temel faktör eşlerle kurulan terapötik işbirliği ve terapideki güvenlik hissinin yaratılmasıdır. Eşlerin terapi sürecinde kendilerini inançta hissetmeleri, geçmişlerinde bilinçdışı anılarının bugünkü bağlantılarını nasıl tetiklediğini görmelerine imkan verir. Psikanalitik ekolle düşünüldüğünde, çiftlerin ilgilerinde bu cins meselelerinin olması son nokta sıradan ve kaçınılmazdır. İkili ilgilerde eşler hem bilinçli hem de bilinçdışı olarak birbirlerine gereksinimlerinin, isteklerinin ve çatışmalarının nesnesi olarak davranırlar.

Psikanalitik çift terapisinde şahısları teker teker ele almaktan fazla, evlilik bağına odaklanılır. Bireyin kendisine ilişkin hisleri, umutları, hayal kırıklıkları, kaygıları ve dileklerine istinaden, bir de eşinin içsel yerküresine ve bu ikisinin etkileşimine bakılır. Bilhassa belirtilmelidir ki, her çiftin kendisine has bir muhabere kurma biçimi vardır, tıpkı karakteristik özellikler gösteren ve tıpkı formda muhabere kuran çiftlerden bahsedemeyiz. Bu kendine haslık, çiftlerin farkında oldukları bir durum değildir, muhtemelen bilinçli ya da bilinçdışı bir formda oluşmuştur.

Ayrıyeten, bizim için en cesaretlendirici ve umut verici şeylerden biri ise, terapide, kişilerin kendileri ve sevdikleri için her vakit güzelleştirme dileğini içlerinde barındırmış olmalarıdır. Tıpkı hengamda, bilinçte dert uyandırdığı için bilinçdışına itilmiş his, mülahaza ve kimi kişilik özelliklerimizin düşler ve davranışlarda kendilerini tabir etmeye çalışmalarını terapide yardımcı ögeler olarak görebiliriz. Terapist ve danışan arasında kurulan aktarım ve karşı aktarım analitik terapide en temel öğeler olarak kabul edilir.