Baş dönmesinin bedenden kaynaklanan bir çok nedeni vardır; iç kulak sorunları, damarsal ya da MS gibi nörolojik sorunlar, kalp ya da şeker hastalığı vs benzeri dahili hastalıklar bu nedenlerin en sık görülenleridir.
Psikolojik denge bozuklukları, en sıklıkla anksiyete bozuklukluklarında ortaya çıkar, çoğu panik atakta değişmez belirtilerden birisidir. Anksiyete hastalıklarına eşlik eden yabancılaşma hissi, farketmeden sürekli nefes tutma, ya da hızlı hızlı nefes alma sonucu başdönmesi hissi ortaya çıkar. Hastalarımız ya da danışanlarımız bu hissi bedensel olan başdönmesinin aksine sanki kontrolümü yitiriyorum biçiminde tanımlamaktadırlar. Bedensel başdönmelerine eşlik eden bulantı hissi de psikolojik başdönmelerine eşlik edebileceğinden ayırıcı tanı kolay olmayabilir.
Bedenden kaynaklanan başdönmelerine eşlik eden psikolojik faktörler durumu daha da karmaşık hale getirir; bedensel başlayıp bir süre sonra biten bir başdönmesi psikolojik zemin varsa daha uzun sürer ya da dönme beklentisi “sanki başım dönüyor” duygusuyla devam edebilir. Örneğin bir enfeksiyona bağlı kusma ve sıvı elektrolit kaybı sonrası yaşanan bir başdönmesi, zemindeki bir panik atağı tetikleyebilir ve kişinin bedensel şikayetleri geçmesine rağmen yıllar süren bir “başım dönermi” korkusuna yol açabilir. Yada benzer bir başdönmesinin sosyal ortamlarda ortaya çıkmasından korkan bir sosyal fobi hastası sürekli olarak baş dönmesi olasılığına odaklanır ve bedendeki baş dönmesine benzer, küçük değişimlerden aşırı paniğe kapılabilir.
Kimi zaman ilaç kullanımı ya da ani olarak oturulan yerden kalkmamıza neden olan geçici başdönmesi hissi, anksiyete bozukluğu yaşayan(panik atak, sosyal fobi vb) bir çok hastamız tarafından direkt bir tehdit gibi algılanmaktadır. Yani sensörü bozuk alarm sistemleri gibi, ufak denge değişimleri anksiyete hastalarını etkileyebilmektedir.
Psikolojik başdönmelerinin çok önemli diğer bir nedenide kişilik yapısı olarak fazlaca kontrollü ve güçlü olmakla alakalıdır. Hayatta bir çok yükü taşıyan, güçlü duran, çevresini fazlaca kontrol eden kişilik yapısındaki kişiler bir süre sonra artan yüke rağmen destek almazlarsa ya da kontrolü bırakmazlarsa; beden başdönmeleriyle onları dengeye getirir. Yani zihnin izin vermediğini beden bilinçaltı süreçlerle dengeler. Artık kişi mecburen yüklerinden kurtulmak zorunda kalır ve çok güçlü kalamayacağını idrak eder.
Sağlıklı günler dilerim.
Psikolojik denge bozuklukları, en sıklıkla anksiyete bozuklukluklarında ortaya çıkar, çoğu panik atakta değişmez belirtilerden birisidir. Anksiyete hastalıklarına eşlik eden yabancılaşma hissi, farketmeden sürekli nefes tutma, ya da hızlı hızlı nefes alma sonucu başdönmesi hissi ortaya çıkar. Hastalarımız ya da danışanlarımız bu hissi bedensel olan başdönmesinin aksine sanki kontrolümü yitiriyorum biçiminde tanımlamaktadırlar. Bedensel başdönmelerine eşlik eden bulantı hissi de psikolojik başdönmelerine eşlik edebileceğinden ayırıcı tanı kolay olmayabilir.
Bedenden kaynaklanan başdönmelerine eşlik eden psikolojik faktörler durumu daha da karmaşık hale getirir; bedensel başlayıp bir süre sonra biten bir başdönmesi psikolojik zemin varsa daha uzun sürer ya da dönme beklentisi “sanki başım dönüyor” duygusuyla devam edebilir. Örneğin bir enfeksiyona bağlı kusma ve sıvı elektrolit kaybı sonrası yaşanan bir başdönmesi, zemindeki bir panik atağı tetikleyebilir ve kişinin bedensel şikayetleri geçmesine rağmen yıllar süren bir “başım dönermi” korkusuna yol açabilir. Yada benzer bir başdönmesinin sosyal ortamlarda ortaya çıkmasından korkan bir sosyal fobi hastası sürekli olarak baş dönmesi olasılığına odaklanır ve bedendeki baş dönmesine benzer, küçük değişimlerden aşırı paniğe kapılabilir.
Kimi zaman ilaç kullanımı ya da ani olarak oturulan yerden kalkmamıza neden olan geçici başdönmesi hissi, anksiyete bozukluğu yaşayan(panik atak, sosyal fobi vb) bir çok hastamız tarafından direkt bir tehdit gibi algılanmaktadır. Yani sensörü bozuk alarm sistemleri gibi, ufak denge değişimleri anksiyete hastalarını etkileyebilmektedir.
Psikolojik başdönmelerinin çok önemli diğer bir nedenide kişilik yapısı olarak fazlaca kontrollü ve güçlü olmakla alakalıdır. Hayatta bir çok yükü taşıyan, güçlü duran, çevresini fazlaca kontrol eden kişilik yapısındaki kişiler bir süre sonra artan yüke rağmen destek almazlarsa ya da kontrolü bırakmazlarsa; beden başdönmeleriyle onları dengeye getirir. Yani zihnin izin vermediğini beden bilinçaltı süreçlerle dengeler. Artık kişi mecburen yüklerinden kurtulmak zorunda kalır ve çok güçlü kalamayacağını idrak eder.
Sağlıklı günler dilerim.
