Psikoterapi, bireylerin ruhsal ömürlerinde duygusal ve davranışsal sıkıntılarının tahlilini, ruh
sıhhatlerinin geliştirilmesi ve korunmasını amaçlayan tekniklerin umumi ismidir. Ruhsal bozukluklarından
ötürü bozulan ruhsal dengeyi sağlamak, tasavvur ve his alışverişi kurmak, bireylerin kendilerini
tanımalarını sağlamak, iç çatışmalarını çözümlemek, bu çatışmalardan doğan dert ve gerginlikleri
azaltmak, bağları düzgünleştirip olgunlaştırmak için kullanılan tüm teknik ve sistemlere psikoterapi
diyoruz. Bir diğer deyişle psikoterapi, zihinsel ve duygusal meseleleri olan ve bu meselelerle baş etme
gücü zayıf kalan insanlara, ayan bir emel ve plan doğrultusunda anlaşılan teknik ve usullerin uzman
şahıslarca uygulandığı profesyonel bir yardım hizmet süreci olarak tanımlanıyor. Gayrı bir değişle ise
psikoterapi, zihinsel ve duygusal sıkıntıları olan şahıslarla zihinsel ve duygusal temas kurularak
yürütülen tedavi etme bilim ve sanatıdır.
PSİKOTERAPİST VE DANIŞAN…
Hayatta kaçınılmaz olan başarısızlıklarla, çelişkilerle ve düş kırıklıklarıyla baş etmek için psikoterapötik
tatbikler büyük bir muvaffakiyetle kullanılıyor. Bu pratiklerde psikoterapi yapan kişiye“psikoterapist” ve ondan
terapi alan geçen insana “danışan” ismi veriliyor. Terapi mesleğinin etik ve ahlaki kuralları gereği, terapist
danışanıyla çevre bir arkadaşlık yapamadığı üzere, para almadan terapi de yapamıyor. Terapist, danışanıyla
alakasının çerçevesini belirliyor, ona nazaran prensipli davranıyor ve danışanlarıyla çevre değil, terapötik bir ilişki
kuruyor. Bu bağlantı sırasında psikoterapist, terapinin her anında kendi kendine şu soruları soruyor:
1-Kendine mahsus bir hikâyesi ve şu anda kendine mahsus zihinsel uğraşları olan, bu kendine has danışanın, bu
kendine has hengamda, bana bu kendine mahsus şeyleri söylemesinin ya da yapmasının manası nedir?
2-Böyle davranmasının bilinçli yahut bilinçdışı gayeleri nedir?
3-Bunların gerisindeki his yüklü fantezileri yahut kaygıları nelerdir?
BIRINCI GÖRÜŞME…
Birinci seansta terapist ve danışan bir araya geliyor ve birbirlerini tanımaya yönelik birinci adımları atıyorlar. Bu adımlar,
tıpkı hengamda psikoterapi süreci devam ettiği takdirde, kurulacak olan bağın da temelini oluşturuyor. Birinci seansın
gidişatını belirleyen, danışanın o an oradaki muhtaçlığı oluyor. Bu nedenle, terapist büsbütün danışanın açtığı
yoldan onunla birlikte ilerliyor. Bazen birinci görüşme ağır his aktarımı içinde geçebileceği üzere bazen duyguların
daha geri planda tutulduğu bir haber alma ve terapi süreci hakkında haber verme halinde geçebiliyor. Terapist
danışanı görüşme odasına aldıktan sonra öncelikle kısa bir form üzerinde onunla ilgili kimi ferdî haberleri (yaşı,
eğitimi, aile malumatları, telefon numarası, vb.) not ediyor. Akabinde görüşmeye başlanıyor. Birinci görüşmede, danışanı
yardım arayışına yönlendiren meselelerin ya da mevzuların neler olduğu üzerinde durmak kıymetli oluyor. İlk
görüşmede terapist danışanın kimlik haberlerini öğrendikten sonra, “Şimdi sizi yardım istemeye getiren
nedir?”, “Size nasıl yardım edeceğimi düşünüyorsunuz?”, “Sizi buraya getiren nedir?”, “Sizi
dinliyorum…” üzere bir cümleyle görüşmeyi başlatıyor, danışanın zahmetlerini ve kendi hikayesini, kendi diliyle
anlatmasına imkan veriyor. Lakin, muhtaçlık duyduğu ya da açıklanması gereken bahisleri açmaya çalışıyor. İlk
görüşmenin birinci 30 dakikası ekseriyetle danışanın kendini anlatmasıyla geçiyo ve son 15 dakika terapist konuşuyor.
Terapist danışanın hayatı, neler yaptığı, nerede ve kimlerle yaşadığı ve meselesinin ne olduğuyla ilgili fikir sahibi
oluyor. Terapist danışanın anlattıklarının ne olduğu ile olduğu kadar, bunu nasıl anlattığı ile de ilgili oluyor. Neleri
önemsediğini, neleri seçtiğini, nelerin neleri çağrıştırdığını dikkatle takip ediyor. Bazen bir görüşmenin başında
danışanın söylediği bir şeyi, seansın sonuna yanlışsız neden getirdiği anlaşılıyor. Münasebetiyle, sürecin takibi,
terapistin satır aralarını akıllıca okumasını sağlanıyor.
ÇOCUKLUĞUN KORKULARI…
Danışan yardım gayesiyle terapiste başvurduğunda sadece meselelerini değil, çocukluğunu, dehşetlerini,
kaygılarını, zatî tarihini ve yılların eseri olan kişiliğinin kesimlerini odaya getiriyor ve bunlar çok değerli
materyal olarak tahlil ediliyor. Terapist, bunlara değer duyuyor ve evvel anlamaya çalışıyor. Örneğin; ayrılık
acısı, terk edilme korkusu, öfkeyle kendine zarar verme üzere şikâyetlerin ne demek olduğunu herkes bilir ama
bunların her kişi için meali farklıdır. Bu bağlamda devası de kimseden bireye değişir. Ama, danışanların çoğunda
ruhsal meselelerin herkes tarafından tıpkı biçimde yaşandığı ve tahlillerinin de birebir olduğu izlenimi yaygındır.
Bu izlenim terapi sürecinde, birinci seanstan itibaren hazır tahliller beklenmesine yol açıyor. Meğer yaşanılan
deneyimler insana kişiseldir. Bu nedenle, terapistin danışanın yaşadıklarını külliyen onun bakış açısından
anlamaya çaba etmesi, gerekirse sorunu tanımlaması ve farkındalık uyandırma üzerinde çalışması gerekiyor.
Terapistin birinci hedefi danışana yardımcı olup olamayacağına dair fikir sahibi olmak ve onun neden terapiyle
ilgilendiğini anlamak oluyor. Böylelikle terapist danışana terapi sürecinde nasıl bir süreç izleneceğine dair kısa bir
haberlendirme yapıyor ve onu kıymetlendirme görüşmelerine davet ediyor ve birinci seans sona eriyor.
DAHA BIRINCI BAŞTA BİRÇOK SORU BELİRİYOR…
Terapi için başvuran danışanın zihninde “Nasıl bir terapist ile karşılaşacağım?”, “Bir yabancıya kendimi
açmak nasıl olacak?”, “Beni anlayacak mı?”, “Güven duyabilecek miyim?”, “Nasıl bir yöntem
izleyeceğiz?”, “Neyi, nasıl anlatacağım, nereden başlayacağım?”, “Anlattıklarım bilinmeyen kalacak mı?”, “İlk
seansta dertlerimin tahliline geçebilecek miyiz?” yahut “Devam edip etmemeye nasıl karar
vereceğim?” üzere birçok soru beliriyor. Birinci görüşmenin ahir terapist danışanın bu sorularına duruşuyla,
anlattıklarına yaklaşımıyla karşılık veriyor ve danışanı rahatlatıyor.
HER ŞEY RANDEVU ALMAYLA BAŞLIYOR…
Terapötik bağ daha randevu alma sırasında başlıyor. Velev birçok danışan daha randevu almadan evvel sınırlı bir
duygusal beklenti ve yüklenme içine giriyor. Terapisti birisi önermiş oluyor, önerirken bir şeyler söylüyor,
danışanın terapiyle yahut terapistle ilgili fantezileri, ön kabulleri oluyor, vb.
“SİZ” DİYE HİTAP EDİLİYOR…
Görüşmelerde danışanın bağımsız ve eşit bir kişiliği olduğunun hissettirilmesi değer taşıyor, bu nedenle ona hep
“siz” diye hitap ediliyor. Birinci görüşmede duygusal gereksinimlerin gerisinde neler yattığı şimdi ayan olmadığı için
karşılanmıyor lakin tabir edilmesi için teşvik ediliyor. Zira dinamik bir görüşmede her devir iki boyut birlikte ele
alınıyor; vakalar ve hisler. Hadiseler belirtilmeden hislerin, hisler belirtilmeden de hadiselerin çokça bir
meali olmuyor.
sıhhatlerinin geliştirilmesi ve korunmasını amaçlayan tekniklerin umumi ismidir. Ruhsal bozukluklarından
ötürü bozulan ruhsal dengeyi sağlamak, tasavvur ve his alışverişi kurmak, bireylerin kendilerini
tanımalarını sağlamak, iç çatışmalarını çözümlemek, bu çatışmalardan doğan dert ve gerginlikleri
azaltmak, bağları düzgünleştirip olgunlaştırmak için kullanılan tüm teknik ve sistemlere psikoterapi
diyoruz. Bir diğer deyişle psikoterapi, zihinsel ve duygusal meseleleri olan ve bu meselelerle baş etme
gücü zayıf kalan insanlara, ayan bir emel ve plan doğrultusunda anlaşılan teknik ve usullerin uzman
şahıslarca uygulandığı profesyonel bir yardım hizmet süreci olarak tanımlanıyor. Gayrı bir değişle ise
psikoterapi, zihinsel ve duygusal sıkıntıları olan şahıslarla zihinsel ve duygusal temas kurularak
yürütülen tedavi etme bilim ve sanatıdır.
PSİKOTERAPİST VE DANIŞAN…
Hayatta kaçınılmaz olan başarısızlıklarla, çelişkilerle ve düş kırıklıklarıyla baş etmek için psikoterapötik
tatbikler büyük bir muvaffakiyetle kullanılıyor. Bu pratiklerde psikoterapi yapan kişiye“psikoterapist” ve ondan
terapi alan geçen insana “danışan” ismi veriliyor. Terapi mesleğinin etik ve ahlaki kuralları gereği, terapist
danışanıyla çevre bir arkadaşlık yapamadığı üzere, para almadan terapi de yapamıyor. Terapist, danışanıyla
alakasının çerçevesini belirliyor, ona nazaran prensipli davranıyor ve danışanlarıyla çevre değil, terapötik bir ilişki
kuruyor. Bu bağlantı sırasında psikoterapist, terapinin her anında kendi kendine şu soruları soruyor:
1-Kendine mahsus bir hikâyesi ve şu anda kendine mahsus zihinsel uğraşları olan, bu kendine has danışanın, bu
kendine has hengamda, bana bu kendine mahsus şeyleri söylemesinin ya da yapmasının manası nedir?
2-Böyle davranmasının bilinçli yahut bilinçdışı gayeleri nedir?
3-Bunların gerisindeki his yüklü fantezileri yahut kaygıları nelerdir?
BIRINCI GÖRÜŞME…
Birinci seansta terapist ve danışan bir araya geliyor ve birbirlerini tanımaya yönelik birinci adımları atıyorlar. Bu adımlar,
tıpkı hengamda psikoterapi süreci devam ettiği takdirde, kurulacak olan bağın da temelini oluşturuyor. Birinci seansın
gidişatını belirleyen, danışanın o an oradaki muhtaçlığı oluyor. Bu nedenle, terapist büsbütün danışanın açtığı
yoldan onunla birlikte ilerliyor. Bazen birinci görüşme ağır his aktarımı içinde geçebileceği üzere bazen duyguların
daha geri planda tutulduğu bir haber alma ve terapi süreci hakkında haber verme halinde geçebiliyor. Terapist
danışanı görüşme odasına aldıktan sonra öncelikle kısa bir form üzerinde onunla ilgili kimi ferdî haberleri (yaşı,
eğitimi, aile malumatları, telefon numarası, vb.) not ediyor. Akabinde görüşmeye başlanıyor. Birinci görüşmede, danışanı
yardım arayışına yönlendiren meselelerin ya da mevzuların neler olduğu üzerinde durmak kıymetli oluyor. İlk
görüşmede terapist danışanın kimlik haberlerini öğrendikten sonra, “Şimdi sizi yardım istemeye getiren
nedir?”, “Size nasıl yardım edeceğimi düşünüyorsunuz?”, “Sizi buraya getiren nedir?”, “Sizi
dinliyorum…” üzere bir cümleyle görüşmeyi başlatıyor, danışanın zahmetlerini ve kendi hikayesini, kendi diliyle
anlatmasına imkan veriyor. Lakin, muhtaçlık duyduğu ya da açıklanması gereken bahisleri açmaya çalışıyor. İlk
görüşmenin birinci 30 dakikası ekseriyetle danışanın kendini anlatmasıyla geçiyo ve son 15 dakika terapist konuşuyor.
Terapist danışanın hayatı, neler yaptığı, nerede ve kimlerle yaşadığı ve meselesinin ne olduğuyla ilgili fikir sahibi
oluyor. Terapist danışanın anlattıklarının ne olduğu ile olduğu kadar, bunu nasıl anlattığı ile de ilgili oluyor. Neleri
önemsediğini, neleri seçtiğini, nelerin neleri çağrıştırdığını dikkatle takip ediyor. Bazen bir görüşmenin başında
danışanın söylediği bir şeyi, seansın sonuna yanlışsız neden getirdiği anlaşılıyor. Münasebetiyle, sürecin takibi,
terapistin satır aralarını akıllıca okumasını sağlanıyor.
ÇOCUKLUĞUN KORKULARI…
Danışan yardım gayesiyle terapiste başvurduğunda sadece meselelerini değil, çocukluğunu, dehşetlerini,
kaygılarını, zatî tarihini ve yılların eseri olan kişiliğinin kesimlerini odaya getiriyor ve bunlar çok değerli
materyal olarak tahlil ediliyor. Terapist, bunlara değer duyuyor ve evvel anlamaya çalışıyor. Örneğin; ayrılık
acısı, terk edilme korkusu, öfkeyle kendine zarar verme üzere şikâyetlerin ne demek olduğunu herkes bilir ama
bunların her kişi için meali farklıdır. Bu bağlamda devası de kimseden bireye değişir. Ama, danışanların çoğunda
ruhsal meselelerin herkes tarafından tıpkı biçimde yaşandığı ve tahlillerinin de birebir olduğu izlenimi yaygındır.
Bu izlenim terapi sürecinde, birinci seanstan itibaren hazır tahliller beklenmesine yol açıyor. Meğer yaşanılan
deneyimler insana kişiseldir. Bu nedenle, terapistin danışanın yaşadıklarını külliyen onun bakış açısından
anlamaya çaba etmesi, gerekirse sorunu tanımlaması ve farkındalık uyandırma üzerinde çalışması gerekiyor.
Terapistin birinci hedefi danışana yardımcı olup olamayacağına dair fikir sahibi olmak ve onun neden terapiyle
ilgilendiğini anlamak oluyor. Böylelikle terapist danışana terapi sürecinde nasıl bir süreç izleneceğine dair kısa bir
haberlendirme yapıyor ve onu kıymetlendirme görüşmelerine davet ediyor ve birinci seans sona eriyor.
DAHA BIRINCI BAŞTA BİRÇOK SORU BELİRİYOR…
Terapi için başvuran danışanın zihninde “Nasıl bir terapist ile karşılaşacağım?”, “Bir yabancıya kendimi
açmak nasıl olacak?”, “Beni anlayacak mı?”, “Güven duyabilecek miyim?”, “Nasıl bir yöntem
izleyeceğiz?”, “Neyi, nasıl anlatacağım, nereden başlayacağım?”, “Anlattıklarım bilinmeyen kalacak mı?”, “İlk
seansta dertlerimin tahliline geçebilecek miyiz?” yahut “Devam edip etmemeye nasıl karar
vereceğim?” üzere birçok soru beliriyor. Birinci görüşmenin ahir terapist danışanın bu sorularına duruşuyla,
anlattıklarına yaklaşımıyla karşılık veriyor ve danışanı rahatlatıyor.
HER ŞEY RANDEVU ALMAYLA BAŞLIYOR…
Terapötik bağ daha randevu alma sırasında başlıyor. Velev birçok danışan daha randevu almadan evvel sınırlı bir
duygusal beklenti ve yüklenme içine giriyor. Terapisti birisi önermiş oluyor, önerirken bir şeyler söylüyor,
danışanın terapiyle yahut terapistle ilgili fantezileri, ön kabulleri oluyor, vb.
“SİZ” DİYE HİTAP EDİLİYOR…
Görüşmelerde danışanın bağımsız ve eşit bir kişiliği olduğunun hissettirilmesi değer taşıyor, bu nedenle ona hep
“siz” diye hitap ediliyor. Birinci görüşmede duygusal gereksinimlerin gerisinde neler yattığı şimdi ayan olmadığı için
karşılanmıyor lakin tabir edilmesi için teşvik ediliyor. Zira dinamik bir görüşmede her devir iki boyut birlikte ele
alınıyor; vakalar ve hisler. Hadiseler belirtilmeden hislerin, hisler belirtilmeden de hadiselerin çokça bir
meali olmuyor.
