Gecenin bir yarısı öksürerek, boğulur gibi hissederek uyanıyorsanız ya da öğlen yediğiniz sıkı bir yağlı yemeğin ardından göğsünüzde yanma şeklinde, bıçak saplanmasına benzer dinmeyen bir ağrı baş gösteriyorsa, reflüye yakalanmış olma ihtimalini göz önüne almalısınız
Mide yanması çoğumuz için tanıdık bir belirtidir ama reflüyü daha ayrıntılı bir şekilde tarif etmemiz gerekebilir
Mide asidinin boğaz ve mideyi birleştiren yemek borusuna doğru ters yönde akmasına reflü denir Bu ters yöndeki akışa, yemek borusunun aşağı ucundaki kasın zayıf olması ya da yanlış zamanda gevşemesi neden olur Bu kasa yemek borusu büzgeci de denir Kapalı olması gereken büzgeç yanlış zamanda açıldığı için, mide asidi yukarı tırmanır ve bu da göğüste yanma hissiyle birlikte pek çok şikayete neden olur
Göğüs ağrısı, yediklerinizin göğsünüzde biriktiği hissi, boğazı temizleme ihtiyacı, yediklerinizin ağzınıza gelmesi, tıkanma, ses kısıklığı, boğaz ağrısı, hıçkırık, öksürük ve yutkunma zorluğu reflü belirtileri arasındadır
Reflü belirtileri, asitli ya da baharatlı, ağır bir yemekten sonra aslında herkeste arada bir görülebilir Ancak durum kronikleşmişse, haftada en az iki kez bu belirtiler görülüyorsa ve yukarı tırmanan mide asidi nedeniyle yemek borusu çeperinde tahriş olma durumu varsa, bu durumda reflü teşhisi kaçınılmaz olacaktır
Reflü şikayetine sadece yeyip içtiklerinizin neden olduğu düşüncesi, yanlış bir inanıştır Alkollü içecekler, sigara ya da baharatlı yiyecekler mide yanması şikayetlerinde evet, sıkça karşılaşılan etkenlerdir Ancak her gün ortaya çıkan reflü belirtilerini açıklamak için bir kişinin yaşam biçimini öne sürmenin tek başına yeterli olmadığı durumlar vardır Reflü şikayeti olan kişilerde yüksek olasılıkla bir rahatsızlık ya da anatomik bir sorun bulunmaktadır Bu sorunlar neler olabilir, aşağıda sıralayalım:
Yemek Borusu Büzgecinde Basınç Düşüklüğü: Midedeki asitli içerik yemek borusuna tırmandığında buna reflü deriz ve mide ile yemek borusu arasında bariyer görevi yapan yemek borusu büzgecinde (bu bir kastır) bir sorun var demektir Sözünü ettiğimiz kas, asidi bloke ederek onun yemek borusuna kaçmasını engelleyemiyor demektir Yemek borusu büzgecinde basınç düşüklüğü olduğunda bu durum reflüye neden olur
Bazı kişilerdeki bu kas sorunun nedeni tam olarak bilinemeyebilir Hamilelik, tansiyon sorunu ya da depresyon ilaçları yemek borusu büzgecini olumsuz yönde etkileyebilir ama herkes için benzer şekilde altta yatan sebep bulunamayabilir
Reflü şikayeti yemek borusu büzgecindeki basınç düşüklüğünden kaynaklanan hastalar ‘fundoplikasyon‘ olarak bilinen ufak bir cerrahi müdahale ile bu sorunu çözebilirler
Hamilelik: Hamilelikte artan progesteron hormonları yemek borusu büzgecinin yavaşlamasına neden olabilir Ayrıca anne adayının büyüyen rahmi reflüye karşı bir yatkınlık oluşmasına neden olur İyi haber ise, hamileliğin sonlanmasının ardından reflü şikayeti ortadan kalkar
Mide Fıtığı: Mide fıtığı her zaman reflüye neden olmaz ancak ciddi reflü şikayeti olan bazı hastalarda, midenin üst kısmının göğse doğru kaydığı mide fıtığı yüzünden reflü oluştuğu görülür Cerrahi müdahale ile 1 ila 4 cm arasında değişen büyüklükte olabilen fıtıklar düzeltilebilir
Gastroparezi (Mide Felci): Bu rahatsızlıkta mide, yediklerinizi çok yavaş sindirebilmektedir Normalde mide asidi üretilir ve ardından bağırsağa boşaltılır ancak mide felci nedeniyle eğer asit uzun süre midede kalıyorsa, yemek borusuna çıkması beklenebilir
Obezite: Obezite mide bölgesindeki baskının artmasına yol açar ve obezite dışında herhangi bir sağlık sorunu olmasa bile, reflü şikayeti ortaya çıkabilir
Bifosfonatlar (Kemik erimesini önlemeye yönelik ilaçlar) ve diğer ilaçlar: Kadınlarda kemik erimesine karşı önerilen bu sınıftaki ilaçların bazı kişilerde reflüye neden olduğu görülmüştür Bu ilaçlar mutlaka reflüye neden olmasalar bile, yemek borusunu tahriş ederek mide ekşimesi hissine yol açabilirler
Bunun dışında bazı alerji ilaçları, ağrı kesiciler ,astım ilaçları ve antidepresanlar da reflü oluşumuna etki edebilir
Yaşam Tarzı: Arada sırada mide yanması şikayeti olanlar yaşam tarzında değişiklik yapmanın faydalarını görebilirler Belrtileri arttıran çikolata, kahve ya da diğer dokunan yiyecekleri az tüketerek, kilo vererek, sigarayı bırakarak reflü belirtilerini en aza indirebilirler
Stres: Stresin fiziksel olarak vücudumuza pek çok olumsuz etkisi vardır Stres altındayken kaslarımıza daha çok kan giderken mideye daha az kan gider Bu durum midenin yiyecekleri daha az sindirmesine ve sindirim sıvılarının midede daha çok beklemesine neden olarak, reflü için zemin hazırlayabilir Ayrıca stres yeme alışkanlıklarını da etkiler Stres altında alkol alımı artabilir Kızarmış ve yağlı yiyecekler, fast food gibi reflüyü tetikleyen yiyeceklere yönelim olabilir
Reflü Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler
Belirtiler yeterince açık olmadığı ya da başka rahatsızlıklarla karıştırılabileceği için, reflü teşhisinin koyulması zaman alabilir Reflü belirtilerinin soğuk algınlığı hatta kalp krizi belirtisi sanıldığı bile olur Ancak reflü mutlaka tedbir alınması, tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır Tedavi eidlmediği takdirde yemek borusunda kansere dek varabilen ciddi hasarlara neden olabilir
Bir doktora muayene olmak dışında reflü hastalarının kendileri de fazla kilolardan kurtulmak, küçük porsiyonlar tüketmek ve reflüyü tetikleyen yiyeceklerden kaçınmak gibi önlemlerden faydalanabilirler Reflü hastalarının aşağıdaki yiyeceklerden sakınmaları önerilir:
Baharatlı yiyecekler
Domates ve domates sosu
Sarımsak
Asitli meyve ve meyve suları
Soğan
Nane
Çikolata
Kızartma yiyecekler
Yağlı yiyecekler
Sirke
Karabiber
Tuz
Kahve
Alkol
Soda
Reflü hastalarının hepsi aynı yiyeceklerden şikayet etmez Eğer yukarıdaki yiyeceklerin size dokunduğunu düşünmüyorsanız, bir günlük tutarak sizde reflüyü hangi yiyeceklerin tetiklediğini tespit etmeye çalışabilirsiniz
Eğer reflü belirtileri sizi geceleri rahatsız ediyorsa, yatmadan önce ağır şeyler yememeye özen gösterin ve yatağın baş kısmını biraz yükseltin Başınızın altına yastık eklemek yeterli olmayacaktır Özel reflü yastıklarından satın alabilirsiniz
Yatmanıza 23 saat kalmışsa, yatana dek yemek yememeniz tavsiye edilir Yemeklerden sonra en az 3 saat boyunca uzanmamanız ve dik oturmanız önerilir
Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın Sigara dumanından da kaçınmanız gerekir
Sakız çiğnemek, reflü belirtilerini hafifletebilecek doğal yöntemlerden biri olarak bilinir Sakız çiğnemek mide sıvılarının midede tutulmasına yardımcı olur ve yemek borusuna tükürük sağlayarak yanma hissine neden olan asitleri etkisiz hale getirir Ancak naneli sakız çiğnemeyin, nane ters etki yaratır
Mide yanması çoğumuz için tanıdık bir belirtidir ama reflüyü daha ayrıntılı bir şekilde tarif etmemiz gerekebilir
Mide asidinin boğaz ve mideyi birleştiren yemek borusuna doğru ters yönde akmasına reflü denir Bu ters yöndeki akışa, yemek borusunun aşağı ucundaki kasın zayıf olması ya da yanlış zamanda gevşemesi neden olur Bu kasa yemek borusu büzgeci de denir Kapalı olması gereken büzgeç yanlış zamanda açıldığı için, mide asidi yukarı tırmanır ve bu da göğüste yanma hissiyle birlikte pek çok şikayete neden olur
Göğüs ağrısı, yediklerinizin göğsünüzde biriktiği hissi, boğazı temizleme ihtiyacı, yediklerinizin ağzınıza gelmesi, tıkanma, ses kısıklığı, boğaz ağrısı, hıçkırık, öksürük ve yutkunma zorluğu reflü belirtileri arasındadır
Reflü belirtileri, asitli ya da baharatlı, ağır bir yemekten sonra aslında herkeste arada bir görülebilir Ancak durum kronikleşmişse, haftada en az iki kez bu belirtiler görülüyorsa ve yukarı tırmanan mide asidi nedeniyle yemek borusu çeperinde tahriş olma durumu varsa, bu durumda reflü teşhisi kaçınılmaz olacaktır
Reflü şikayetine sadece yeyip içtiklerinizin neden olduğu düşüncesi, yanlış bir inanıştır Alkollü içecekler, sigara ya da baharatlı yiyecekler mide yanması şikayetlerinde evet, sıkça karşılaşılan etkenlerdir Ancak her gün ortaya çıkan reflü belirtilerini açıklamak için bir kişinin yaşam biçimini öne sürmenin tek başına yeterli olmadığı durumlar vardır Reflü şikayeti olan kişilerde yüksek olasılıkla bir rahatsızlık ya da anatomik bir sorun bulunmaktadır Bu sorunlar neler olabilir, aşağıda sıralayalım:
Yemek Borusu Büzgecinde Basınç Düşüklüğü: Midedeki asitli içerik yemek borusuna tırmandığında buna reflü deriz ve mide ile yemek borusu arasında bariyer görevi yapan yemek borusu büzgecinde (bu bir kastır) bir sorun var demektir Sözünü ettiğimiz kas, asidi bloke ederek onun yemek borusuna kaçmasını engelleyemiyor demektir Yemek borusu büzgecinde basınç düşüklüğü olduğunda bu durum reflüye neden olur
Bazı kişilerdeki bu kas sorunun nedeni tam olarak bilinemeyebilir Hamilelik, tansiyon sorunu ya da depresyon ilaçları yemek borusu büzgecini olumsuz yönde etkileyebilir ama herkes için benzer şekilde altta yatan sebep bulunamayabilir
Reflü şikayeti yemek borusu büzgecindeki basınç düşüklüğünden kaynaklanan hastalar ‘fundoplikasyon‘ olarak bilinen ufak bir cerrahi müdahale ile bu sorunu çözebilirler
Hamilelik: Hamilelikte artan progesteron hormonları yemek borusu büzgecinin yavaşlamasına neden olabilir Ayrıca anne adayının büyüyen rahmi reflüye karşı bir yatkınlık oluşmasına neden olur İyi haber ise, hamileliğin sonlanmasının ardından reflü şikayeti ortadan kalkar
Mide Fıtığı: Mide fıtığı her zaman reflüye neden olmaz ancak ciddi reflü şikayeti olan bazı hastalarda, midenin üst kısmının göğse doğru kaydığı mide fıtığı yüzünden reflü oluştuğu görülür Cerrahi müdahale ile 1 ila 4 cm arasında değişen büyüklükte olabilen fıtıklar düzeltilebilir
Gastroparezi (Mide Felci): Bu rahatsızlıkta mide, yediklerinizi çok yavaş sindirebilmektedir Normalde mide asidi üretilir ve ardından bağırsağa boşaltılır ancak mide felci nedeniyle eğer asit uzun süre midede kalıyorsa, yemek borusuna çıkması beklenebilir
Obezite: Obezite mide bölgesindeki baskının artmasına yol açar ve obezite dışında herhangi bir sağlık sorunu olmasa bile, reflü şikayeti ortaya çıkabilir
Bifosfonatlar (Kemik erimesini önlemeye yönelik ilaçlar) ve diğer ilaçlar: Kadınlarda kemik erimesine karşı önerilen bu sınıftaki ilaçların bazı kişilerde reflüye neden olduğu görülmüştür Bu ilaçlar mutlaka reflüye neden olmasalar bile, yemek borusunu tahriş ederek mide ekşimesi hissine yol açabilirler
Bunun dışında bazı alerji ilaçları, ağrı kesiciler ,astım ilaçları ve antidepresanlar da reflü oluşumuna etki edebilir
Yaşam Tarzı: Arada sırada mide yanması şikayeti olanlar yaşam tarzında değişiklik yapmanın faydalarını görebilirler Belrtileri arttıran çikolata, kahve ya da diğer dokunan yiyecekleri az tüketerek, kilo vererek, sigarayı bırakarak reflü belirtilerini en aza indirebilirler
Stres: Stresin fiziksel olarak vücudumuza pek çok olumsuz etkisi vardır Stres altındayken kaslarımıza daha çok kan giderken mideye daha az kan gider Bu durum midenin yiyecekleri daha az sindirmesine ve sindirim sıvılarının midede daha çok beklemesine neden olarak, reflü için zemin hazırlayabilir Ayrıca stres yeme alışkanlıklarını da etkiler Stres altında alkol alımı artabilir Kızarmış ve yağlı yiyecekler, fast food gibi reflüyü tetikleyen yiyeceklere yönelim olabilir
Reflü Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler
Belirtiler yeterince açık olmadığı ya da başka rahatsızlıklarla karıştırılabileceği için, reflü teşhisinin koyulması zaman alabilir Reflü belirtilerinin soğuk algınlığı hatta kalp krizi belirtisi sanıldığı bile olur Ancak reflü mutlaka tedbir alınması, tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır Tedavi eidlmediği takdirde yemek borusunda kansere dek varabilen ciddi hasarlara neden olabilir
Bir doktora muayene olmak dışında reflü hastalarının kendileri de fazla kilolardan kurtulmak, küçük porsiyonlar tüketmek ve reflüyü tetikleyen yiyeceklerden kaçınmak gibi önlemlerden faydalanabilirler Reflü hastalarının aşağıdaki yiyeceklerden sakınmaları önerilir:
Baharatlı yiyecekler
Domates ve domates sosu
Sarımsak
Asitli meyve ve meyve suları
Soğan
Nane
Çikolata
Kızartma yiyecekler
Yağlı yiyecekler
Sirke
Karabiber
Tuz
Kahve
Alkol
Soda
Reflü hastalarının hepsi aynı yiyeceklerden şikayet etmez Eğer yukarıdaki yiyeceklerin size dokunduğunu düşünmüyorsanız, bir günlük tutarak sizde reflüyü hangi yiyeceklerin tetiklediğini tespit etmeye çalışabilirsiniz
Eğer reflü belirtileri sizi geceleri rahatsız ediyorsa, yatmadan önce ağır şeyler yememeye özen gösterin ve yatağın baş kısmını biraz yükseltin Başınızın altına yastık eklemek yeterli olmayacaktır Özel reflü yastıklarından satın alabilirsiniz
Yatmanıza 23 saat kalmışsa, yatana dek yemek yememeniz tavsiye edilir Yemeklerden sonra en az 3 saat boyunca uzanmamanız ve dik oturmanız önerilir
Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın Sigara dumanından da kaçınmanız gerekir
Sakız çiğnemek, reflü belirtilerini hafifletebilecek doğal yöntemlerden biri olarak bilinir Sakız çiğnemek mide sıvılarının midede tutulmasına yardımcı olur ve yemek borusuna tükürük sağlayarak yanma hissine neden olan asitleri etkisiz hale getirir Ancak naneli sakız çiğnemeyin, nane ters etki yaratır