RİZE YORESEL YEMEKLERİ
Rize'nin en sevilen sebzesi kara lahanadır Ayrıca mısır ekmeği, otuzdan fazla yemeği yapılan hamsi, koz kaldıran, kaymaktan yapılan hoşmeri başlıca mahalli yemekleridir Bolgeye ozgu yemeklerden biride muhlamadır; mısır unu, tereyağı ve koloti peynirinden yapılan muhlama yore sofrasının baş yemeğidir Bunlardan başka bolgeye ozgu bir sebze olan karalahanadan uretilen yemekler vardır; lahanadan acık sarma, cohala, guli corbası, helle corbası, husli corbası, lahana dolması, lahana ezmesi, lahana haşlaması, lahana rağtikosu, lahana sarması, lahana yemeği, princili lahana, sarma, vurma lahana gibi toplam 18 turlu yemek yapılır
Bolgede yetişen fasulye, kabak ve arap kapağı, patlıcan, domates ve pırasadan sebze yemekleri; bu sebzelerden ayrıca pazı, salatalık, şalgam ve tomarıdan turşu yapılır
Hayvanların etinden coban kavurması, kıkırdak, et yahnisi, et yemeği, kavurma; sutunden yoğurt, suzme yoğurt, carmi (bir ceşit peynir) kurc (bir ceşit peynir) Minci, koloti peynir (şekli yuvarlaktır; ortası yumuşak, kenarları serttir) gibi gıda maddeleri; kıymak, mezus, minci kurusu, minci yemeği, portihala (loğusa ineğin sutunden uretilen bir ceşit tatlı) yapılır
Rize yemek tarifleri
Ayran Doğraması : Mısır ekmeğinin yoğurda doğramak suretiyle hazırlanır
Cılbır : Sut tereyağı ve un kullanılır Yağa sut konulur mısır unu dokulur vurulur; ustune ağ dokulur
Cırıhta : Tatlı ceşidi Hamur yuvarlak kesilir Yağda kızartıldıktan sonra uzerine şerbet dokulur Soğuyunca yenir
Cirmulis : Yağ eritilir Mısır ekmeğinin ici yağla ezilir
Fasulya Tavalisi : Fasulyenin ya da turşusunun tavada kavrulmasıyla yapılır
Hamsi buğulama : Hamsiler temizlenir, kılcıkları cıkarılır, yıkanıp durulanır Bir kabın icine yeterince tuz, karabiber, ince kıyılmış maydanoz ve taze soğanları koyup karıştırılır Durulanmış hamsileri icine katıp harmanlanır Karışım 1015 dakika kadar oda ısısında bekletilip yayvan bir tepsiye konur Kalan harc uzerine yayılır Limon ve domatesler ve biberler ince dilimler halinde kesip ustune dizilir Zeytinyağı gezdirip kapağı kapatılır 15 dakika kadar hafif ateşte pişrildikten sonra sıcak olarak servis yapılır
Hamsi Kofte: Hamsiler temizlenip yıkanır kılcıkları cıkarılır Cok az su ile hafifce haşlanır, suzdurulurİcine ufalanmış ekmek ici, kıyılmış maydanoz, yumurtalar, tuz, karabiber konup yoğrulur Yumurta buyukluğunde parcalar halinde kofte sekline getirilir Mısır ununa bulanığ kızgın yağda kızartılır
Hamsi Kuşu : Hamsinin kılcıkları cıkarılır Yeşil soğan pazı maydanoz mısır unu sıcak su kara biber ile birlikte kofte şeklinde yoğrulur Zeytinyağında kızartılır
Hamsili Pilav: Hamsi ve ic pilavla yapılır İc pilav pirinc yağ ve tuzla kavrulmak suretiyle hazırlanır Pilava soğan fıstık kuş uzumu şeker baharat konur Maydanoz kullanıldığı da olur Hamsi kılcıkları cıkarılıp ikiye ayrılır Yarısı pilavın altına yarısı ustune dizildikten sonra pişirilir
Hamsikoli : Hamsili ekmek Pazı cok az karalahana ince doğranmış taze soğan az yağ ve tuz mısır unu ile yoğrulur İcersine kılcıkları cıkarılmış hamsi karıştırılır Coğunlukla sıcak olarak salata ile yenir
Hamsi Tavalisi : Hamsi pazı ile karıştırılır tavada yağda kızartılır
Ormanlı Hamsi : Hamsi pazı nane ve maydanozla yapılan yemek
Havici : Mısır unundan yapılır Sut kaynatılır mısır unu yavaş yavaş uzerine dokulur kaynatılır muhallebi gibi olur
Herse : Tatlı ceşidi Arpa bulgur dovulerek sutle pişirilir pilav haline gelir uzerine şeker şerbeti dokulur
Hoşmer : Kaymaktan yapılır Kaymağa mısır unu vurulur karıştılır kaynatılır
Kabak Corbası : Kabak ince doğranır yağ katılır suda pişirilir
Kabak Felisi : Tatlı ceşidi Kabak ince ince kesilir yan yana dizilir ustune şerbet dokulur uzeri kapatıldıktan sonra kaynatılır
Kabak Sutlisi : Tatlı ceşidi Bir ceşit kabak sutlacıdır Kabak sutte ezilir icine şeker konulduktan sonra kaynatılmak suretiyle yapılır
Koliva : Suda kaynatılmış mısır
Korkota Carbası : Korkata mısırın iri parcalara bolunenlerine denir Korkota bol suda pişirilir İcine tereyağı ayran eklenir Piştikten sonra tereyağında salca ezdirilir ustunde gezdirilir
Lahana Corbası (Vurma Lahana) : Barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Kara su denilen kısmı sabah dokulur Lahana ayıklanır yıkanır ic yağı ve pirincle beraber kaynar suya konur Piştikten sonra acı biber katılır Mikserle vurulur biraz mısır unu dokulur tereyağı ile pişirilir
Lahana Haşlaması : Yine barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Sabahtan suyu dokulur Lahana yıkanır temizlenir fasulyeye katılarak pişirilir suyu suzulur pirinci konur kaynar İc yağı tuz konur mısır ekmeği doğranır Kepce ile vurulduktan sonra biraz kaynatılır
Minci : Bir ceşit peynir Sade veya yağla karıştırılmak suretiyle ekmekle birlikte yenir
Muhlama : Mısır unu tereyağı peynir ya da minciden yapılır Tavada mısır unu yağda kavrulur İcersine su ile birlikte peynir ya da minci dokulur; pişirilir uzerine tereyağı dokulur
Paluze : Tatlı ceşidi Nişastadan yapılır Sutlac kıvamındadır
Papara : Mısır unundan yapılır Su kaynatılır icersine yavaş yavaş mısır unu dokulur karıştırılır kaı hale gelir Pişince ortasına tereyağı konur
Pasmanika : Patlatılmış mısır
Pekmezli Kabak : Tatlı ceşidi Beyaz kabak dilimleri son kaynamada pekmezin icine atılmak suretiyle yapılır
Pepecura : Tatlı ceşidi Uzum suyundan yapılan pelte kıvamında yapılır
Sarma: (Lahana Sarması) Kara lahanadan yapılan dolma Lahana hafif haşlanır pirinc karabiber maydanoz soğan et va salca yoğrulur lahana ile sarıldıktan sonra az miktarda su ile pişirilir
Tavali : Pazının yağda kavrulması ile yapılır
Kaynak:Rize Halk Şairleri ve Halk Kulturu,Suleyman Kazmaz
Rize'nin en sevilen sebzesi kara lahanadır Ayrıca mısır ekmeği, otuzdan fazla yemeği yapılan hamsi, koz kaldıran, kaymaktan yapılan hoşmeri başlıca mahalli yemekleridir Bolgeye ozgu yemeklerden biride muhlamadır; mısır unu, tereyağı ve koloti peynirinden yapılan muhlama yore sofrasının baş yemeğidir Bunlardan başka bolgeye ozgu bir sebze olan karalahanadan uretilen yemekler vardır; lahanadan acık sarma, cohala, guli corbası, helle corbası, husli corbası, lahana dolması, lahana ezmesi, lahana haşlaması, lahana rağtikosu, lahana sarması, lahana yemeği, princili lahana, sarma, vurma lahana gibi toplam 18 turlu yemek yapılır
Bolgede yetişen fasulye, kabak ve arap kapağı, patlıcan, domates ve pırasadan sebze yemekleri; bu sebzelerden ayrıca pazı, salatalık, şalgam ve tomarıdan turşu yapılır
Hayvanların etinden coban kavurması, kıkırdak, et yahnisi, et yemeği, kavurma; sutunden yoğurt, suzme yoğurt, carmi (bir ceşit peynir) kurc (bir ceşit peynir) Minci, koloti peynir (şekli yuvarlaktır; ortası yumuşak, kenarları serttir) gibi gıda maddeleri; kıymak, mezus, minci kurusu, minci yemeği, portihala (loğusa ineğin sutunden uretilen bir ceşit tatlı) yapılır
Rize yemek tarifleri
Ayran Doğraması : Mısır ekmeğinin yoğurda doğramak suretiyle hazırlanır
Cılbır : Sut tereyağı ve un kullanılır Yağa sut konulur mısır unu dokulur vurulur; ustune ağ dokulur
Cırıhta : Tatlı ceşidi Hamur yuvarlak kesilir Yağda kızartıldıktan sonra uzerine şerbet dokulur Soğuyunca yenir
Cirmulis : Yağ eritilir Mısır ekmeğinin ici yağla ezilir
Fasulya Tavalisi : Fasulyenin ya da turşusunun tavada kavrulmasıyla yapılır
Hamsi buğulama : Hamsiler temizlenir, kılcıkları cıkarılır, yıkanıp durulanır Bir kabın icine yeterince tuz, karabiber, ince kıyılmış maydanoz ve taze soğanları koyup karıştırılır Durulanmış hamsileri icine katıp harmanlanır Karışım 1015 dakika kadar oda ısısında bekletilip yayvan bir tepsiye konur Kalan harc uzerine yayılır Limon ve domatesler ve biberler ince dilimler halinde kesip ustune dizilir Zeytinyağı gezdirip kapağı kapatılır 15 dakika kadar hafif ateşte pişrildikten sonra sıcak olarak servis yapılır
Hamsi Kofte: Hamsiler temizlenip yıkanır kılcıkları cıkarılır Cok az su ile hafifce haşlanır, suzdurulurİcine ufalanmış ekmek ici, kıyılmış maydanoz, yumurtalar, tuz, karabiber konup yoğrulur Yumurta buyukluğunde parcalar halinde kofte sekline getirilir Mısır ununa bulanığ kızgın yağda kızartılır
Hamsi Kuşu : Hamsinin kılcıkları cıkarılır Yeşil soğan pazı maydanoz mısır unu sıcak su kara biber ile birlikte kofte şeklinde yoğrulur Zeytinyağında kızartılır
Hamsili Pilav: Hamsi ve ic pilavla yapılır İc pilav pirinc yağ ve tuzla kavrulmak suretiyle hazırlanır Pilava soğan fıstık kuş uzumu şeker baharat konur Maydanoz kullanıldığı da olur Hamsi kılcıkları cıkarılıp ikiye ayrılır Yarısı pilavın altına yarısı ustune dizildikten sonra pişirilir
Hamsikoli : Hamsili ekmek Pazı cok az karalahana ince doğranmış taze soğan az yağ ve tuz mısır unu ile yoğrulur İcersine kılcıkları cıkarılmış hamsi karıştırılır Coğunlukla sıcak olarak salata ile yenir
Hamsi Tavalisi : Hamsi pazı ile karıştırılır tavada yağda kızartılır
Ormanlı Hamsi : Hamsi pazı nane ve maydanozla yapılan yemek
Havici : Mısır unundan yapılır Sut kaynatılır mısır unu yavaş yavaş uzerine dokulur kaynatılır muhallebi gibi olur
Herse : Tatlı ceşidi Arpa bulgur dovulerek sutle pişirilir pilav haline gelir uzerine şeker şerbeti dokulur
Hoşmer : Kaymaktan yapılır Kaymağa mısır unu vurulur karıştılır kaynatılır
Kabak Corbası : Kabak ince doğranır yağ katılır suda pişirilir
Kabak Felisi : Tatlı ceşidi Kabak ince ince kesilir yan yana dizilir ustune şerbet dokulur uzeri kapatıldıktan sonra kaynatılır
Kabak Sutlisi : Tatlı ceşidi Bir ceşit kabak sutlacıdır Kabak sutte ezilir icine şeker konulduktan sonra kaynatılmak suretiyle yapılır
Koliva : Suda kaynatılmış mısır
Korkota Carbası : Korkata mısırın iri parcalara bolunenlerine denir Korkota bol suda pişirilir İcine tereyağı ayran eklenir Piştikten sonra tereyağında salca ezdirilir ustunde gezdirilir
Lahana Corbası (Vurma Lahana) : Barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Kara su denilen kısmı sabah dokulur Lahana ayıklanır yıkanır ic yağı ve pirincle beraber kaynar suya konur Piştikten sonra acı biber katılır Mikserle vurulur biraz mısır unu dokulur tereyağı ile pişirilir
Lahana Haşlaması : Yine barbunya fasulyesi akşamdan suya konur Sabahtan suyu dokulur Lahana yıkanır temizlenir fasulyeye katılarak pişirilir suyu suzulur pirinci konur kaynar İc yağı tuz konur mısır ekmeği doğranır Kepce ile vurulduktan sonra biraz kaynatılır
Minci : Bir ceşit peynir Sade veya yağla karıştırılmak suretiyle ekmekle birlikte yenir
Muhlama : Mısır unu tereyağı peynir ya da minciden yapılır Tavada mısır unu yağda kavrulur İcersine su ile birlikte peynir ya da minci dokulur; pişirilir uzerine tereyağı dokulur
Paluze : Tatlı ceşidi Nişastadan yapılır Sutlac kıvamındadır
Papara : Mısır unundan yapılır Su kaynatılır icersine yavaş yavaş mısır unu dokulur karıştırılır kaı hale gelir Pişince ortasına tereyağı konur
Pasmanika : Patlatılmış mısır
Pekmezli Kabak : Tatlı ceşidi Beyaz kabak dilimleri son kaynamada pekmezin icine atılmak suretiyle yapılır
Pepecura : Tatlı ceşidi Uzum suyundan yapılan pelte kıvamında yapılır
Sarma: (Lahana Sarması) Kara lahanadan yapılan dolma Lahana hafif haşlanır pirinc karabiber maydanoz soğan et va salca yoğrulur lahana ile sarıldıktan sonra az miktarda su ile pişirilir
Tavali : Pazının yağda kavrulması ile yapılır
Kaynak:Rize Halk Şairleri ve Halk Kulturu,Suleyman Kazmaz