Romatizma deyince çoğumuz dizlerini ve ellerini ovuşturan, eklem ağrılarından şikayet eden, genellikle de belli bir yaşın üzerindeki insanları gözümüzün önüne getiririz Tamamen yanlış olmasa da, bu eksik bir bilgi sayılır Çünkü romatizma deyince aslında tek bir hastalıktan söz etmek mümkün değildir Romatizma yerine, ‘romatizmal hastalıklar’ demek daha yerinde olur zira yüzden fazla romatizma türü vardır
Örneğin gut hastalığı, eklem iltihaplanması (artrit), kireçlenme, lupus ve kemik erimesi (osteoropoz), romatizmal hastalıklar grubundadır
Romatizmal hastalıklar vücutta eklemleri, kasları, kemikleri ve bunları birbirine bağlayan bağları etkileyen ve bu dokularda meydana gelen hasar sonucu eklemlerde şişliklere, kızarıklığa, hareket kısıtlanmasına ve hatta şekil bozukluklarına yol açabilen rahatsızlıklardır Bazı romatizma türlerinde sadece eklemler değil, iç organlar ve bağışıklık sistemi de etkilenir Çoğu romatizmal hastalığın kesin nedeni bugün hala bilinmezliğini korumaktadır Genetik faktörler, çevresel faktörler, yaş, cinsiyet gibi etkenlerden söz edilir En bilinen romatizmal hastalıklardan birkaçının nedenlerine dair bilgileri aşağıda bulabilirsiniz
Osteoartrit (Kireçlenme)
Kemik uçlarını saran kıkırdak adlı doku sayesinde, kemiklerimizin birbirine sürtünmesi engellenir ve eklemlerimizi rahatça hareket ettirebiliriz Fakat zaman içerisinde farklı nedenlerden dolayı kıkırdak yıpranır, incelir ve bu durumda hareketler kısıtlanmaya başlar yani eklemleri hareket ettirmek zorlaşır ve ağrılar meydana gelir
Kireçlenmeden genellikle eller, dizler, kalça eklemleri, boyun ve bel etkilenir Bunlar en çok kullanılan ya da en çok baskıya maruz kalan eklemlerdir Bu nedenle yaşlanma, yaralanma, fazla kullanma veya fazla kiloyla birlikte çoğunlukla bu eklemlerdeki kıkırdaklar zarar görür Hem kıkırdağın hem de kemiklerin yapısı bozulduğu için, eklemde ağrı, şişlik ve şekil bozuklukları görülür
Kireçlenmenin nedenlerini özetle sıralayacak olursak: orta yaşı geçmiş olmak, kalıtsal nedenler (ailede görülmesi), cinsiyet (kadınlarda daha sık görülür), fazla kilolu olmak, eklemde yapısal bozukluk olması (doğuştan ya da kaza, hastalık sonucu vb), eklemlerin aşırı kullanılması en sık karşılaşılan sebeplerdir
Romatoid Artrit
Romatoid artrit, bir eklem iltihabı türüdür ve vücutta en çok el, ayak ve bilekleri etkiler Eğer diz ya da ellerin birinde romatoid artrit varsa, genellikle diğerinde de var demektir Bu hastalık çoğunlukla birden fazla eklemi etkiler ve vücudun herhangi bir eklemi etkilenebilir Kişiler kendilerini hasta ve yorgun hissedebilir ve bazen hastalık ateş de yapar
Hastalık bazı kişilerde sadece birkaç ay ya da bir iki yıl sürer ve zarar vermeden geçer Bazı kişilerde ise hastalığın ‘alevlenme‘ denilen döneminde belirtiler kötüleşir, gerileme dönemlerinde ise kişi kendini iyi hisseder Bazılarıysa hastalığın ciddi bir türüyle karşı karşıyadır ve uzun yıllar hatta yaşam boyu sürer Hastalığın bu türü ciddi eklem hasarlarına yol açabilir
Daha çok kadınlarda görülmesine karşın çocuk, genç ya da orta yaşlı kişilerde romatoid artrit görülebilir Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, romatoid artrit vücudu hastalıklardan koruması gereken bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırmasıyla ortaya çıkar Genetik, çevresel ve hormonal faktörlerin de hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı düşünülür
Gut Hastalığı
Gut hastalığı artritin (eklem iltihabının) en ağrılı türlerinden biridir Vücutta çok fazla ürik asidin birikmesi nedeniyle oluşur Keskin ürik asit kristalleri eklemlerde ve sıklıkla da ayak başparmağında depolanır Kristaller deri altında yumrulara ya da böbrek taşına neden olabilir Ayak başparmağı dışında bilekler, parmaklar, dirsekler, dizler, topuklar ve ayağın üst kısmı da gut hastalığından etkilenebilir Bu bölgelerde ağrı, şişlik, kızarma, ısınma ve eklemlerde sertlik görülebilir
Gut hastalığı ürik asit birikmesi yüzünden, ürik asit ise hem vücutta hem de yiyeceklerde bulunan ve pürin denilen maddelerin parçalanması yüzünden oluşur Ürik asidin normalde idrarla atılması gerekir ancak vücut ürik asit üretimini artırmışsa, böbrekler ürik asidi yeterince atamıyorsa ya da bir kişi pürinler içeren yiyeceklerden fazla tüketiyorsa, ürik asit kanda birikebilir
Ailede gut hastalığı olanlar, erkekler, fazla kilolu olanlar, fazla alkol tüketenler, pürin bakımından zengin yiyecekleri sık tüketenler (ciğer, bakliyat, kırmızı et, deniz ürünleri…), yüksek tansiyonu olanlar, diyabet hastaları, kandaki yağ ve kolesterol oranı yüksek olanlar, ilaç kullananlar (aspirin, idrar söktürücü, B3 vitamini…) bu hastalıkla ilgili olarak risk grubunda sayılabilirler
Lupus
Bağışıklık sistemi vücuttaki yabancı maddelere karşı saldırıya geçecek şekilde tasarlanmıştır Ancak lupus hastalarında bağışıklık sistemi vücudun kendi sağlıklı hücre ve dokularına saldırır Bu durumdan eklemler, cilt, böbrekler, kalp, ciğerler, damarlar ve beyin etkilenebilir Farklı lupus türleri vardır ve bu hastalık kadınlarda daha çok görülür
Hastalığın belirtileri arasında eklemlerde ağrı ve şişlik, kas ağrıları, nedeni bilinmeyen ateş, ciltte kırmızı döküntü, saç dökülmesi, yorgunluk, güneşe karşı hassasiyet, soluk ya da mor parmaklar, derin nefes alındığında hissedilen göğüs ağrısı gibi pek çok madde sayılır Hastalığın nedeni henüz kesin olarak söylenememektedir Genlerin bu hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı kabul edilir ancak kimin lupus hastası olacağını sadece genlerin belirlediği söylenemez Pek çok farklı faktörün bir araya gelerek hastalığı tetiklediği düşünülür
Örneğin gut hastalığı, eklem iltihaplanması (artrit), kireçlenme, lupus ve kemik erimesi (osteoropoz), romatizmal hastalıklar grubundadır
Romatizmal hastalıklar vücutta eklemleri, kasları, kemikleri ve bunları birbirine bağlayan bağları etkileyen ve bu dokularda meydana gelen hasar sonucu eklemlerde şişliklere, kızarıklığa, hareket kısıtlanmasına ve hatta şekil bozukluklarına yol açabilen rahatsızlıklardır Bazı romatizma türlerinde sadece eklemler değil, iç organlar ve bağışıklık sistemi de etkilenir Çoğu romatizmal hastalığın kesin nedeni bugün hala bilinmezliğini korumaktadır Genetik faktörler, çevresel faktörler, yaş, cinsiyet gibi etkenlerden söz edilir En bilinen romatizmal hastalıklardan birkaçının nedenlerine dair bilgileri aşağıda bulabilirsiniz
Osteoartrit (Kireçlenme)
Kemik uçlarını saran kıkırdak adlı doku sayesinde, kemiklerimizin birbirine sürtünmesi engellenir ve eklemlerimizi rahatça hareket ettirebiliriz Fakat zaman içerisinde farklı nedenlerden dolayı kıkırdak yıpranır, incelir ve bu durumda hareketler kısıtlanmaya başlar yani eklemleri hareket ettirmek zorlaşır ve ağrılar meydana gelir
Kireçlenmeden genellikle eller, dizler, kalça eklemleri, boyun ve bel etkilenir Bunlar en çok kullanılan ya da en çok baskıya maruz kalan eklemlerdir Bu nedenle yaşlanma, yaralanma, fazla kullanma veya fazla kiloyla birlikte çoğunlukla bu eklemlerdeki kıkırdaklar zarar görür Hem kıkırdağın hem de kemiklerin yapısı bozulduğu için, eklemde ağrı, şişlik ve şekil bozuklukları görülür
Kireçlenmenin nedenlerini özetle sıralayacak olursak: orta yaşı geçmiş olmak, kalıtsal nedenler (ailede görülmesi), cinsiyet (kadınlarda daha sık görülür), fazla kilolu olmak, eklemde yapısal bozukluk olması (doğuştan ya da kaza, hastalık sonucu vb), eklemlerin aşırı kullanılması en sık karşılaşılan sebeplerdir
Romatoid Artrit
Romatoid artrit, bir eklem iltihabı türüdür ve vücutta en çok el, ayak ve bilekleri etkiler Eğer diz ya da ellerin birinde romatoid artrit varsa, genellikle diğerinde de var demektir Bu hastalık çoğunlukla birden fazla eklemi etkiler ve vücudun herhangi bir eklemi etkilenebilir Kişiler kendilerini hasta ve yorgun hissedebilir ve bazen hastalık ateş de yapar
Hastalık bazı kişilerde sadece birkaç ay ya da bir iki yıl sürer ve zarar vermeden geçer Bazı kişilerde ise hastalığın ‘alevlenme‘ denilen döneminde belirtiler kötüleşir, gerileme dönemlerinde ise kişi kendini iyi hisseder Bazılarıysa hastalığın ciddi bir türüyle karşı karşıyadır ve uzun yıllar hatta yaşam boyu sürer Hastalığın bu türü ciddi eklem hasarlarına yol açabilir
Daha çok kadınlarda görülmesine karşın çocuk, genç ya da orta yaşlı kişilerde romatoid artrit görülebilir Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, romatoid artrit vücudu hastalıklardan koruması gereken bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırmasıyla ortaya çıkar Genetik, çevresel ve hormonal faktörlerin de hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı düşünülür
Gut Hastalığı
Gut hastalığı artritin (eklem iltihabının) en ağrılı türlerinden biridir Vücutta çok fazla ürik asidin birikmesi nedeniyle oluşur Keskin ürik asit kristalleri eklemlerde ve sıklıkla da ayak başparmağında depolanır Kristaller deri altında yumrulara ya da böbrek taşına neden olabilir Ayak başparmağı dışında bilekler, parmaklar, dirsekler, dizler, topuklar ve ayağın üst kısmı da gut hastalığından etkilenebilir Bu bölgelerde ağrı, şişlik, kızarma, ısınma ve eklemlerde sertlik görülebilir
Gut hastalığı ürik asit birikmesi yüzünden, ürik asit ise hem vücutta hem de yiyeceklerde bulunan ve pürin denilen maddelerin parçalanması yüzünden oluşur Ürik asidin normalde idrarla atılması gerekir ancak vücut ürik asit üretimini artırmışsa, böbrekler ürik asidi yeterince atamıyorsa ya da bir kişi pürinler içeren yiyeceklerden fazla tüketiyorsa, ürik asit kanda birikebilir
Ailede gut hastalığı olanlar, erkekler, fazla kilolu olanlar, fazla alkol tüketenler, pürin bakımından zengin yiyecekleri sık tüketenler (ciğer, bakliyat, kırmızı et, deniz ürünleri…), yüksek tansiyonu olanlar, diyabet hastaları, kandaki yağ ve kolesterol oranı yüksek olanlar, ilaç kullananlar (aspirin, idrar söktürücü, B3 vitamini…) bu hastalıkla ilgili olarak risk grubunda sayılabilirler
Lupus
Bağışıklık sistemi vücuttaki yabancı maddelere karşı saldırıya geçecek şekilde tasarlanmıştır Ancak lupus hastalarında bağışıklık sistemi vücudun kendi sağlıklı hücre ve dokularına saldırır Bu durumdan eklemler, cilt, böbrekler, kalp, ciğerler, damarlar ve beyin etkilenebilir Farklı lupus türleri vardır ve bu hastalık kadınlarda daha çok görülür
Hastalığın belirtileri arasında eklemlerde ağrı ve şişlik, kas ağrıları, nedeni bilinmeyen ateş, ciltte kırmızı döküntü, saç dökülmesi, yorgunluk, güneşe karşı hassasiyet, soluk ya da mor parmaklar, derin nefes alındığında hissedilen göğüs ağrısı gibi pek çok madde sayılır Hastalığın nedeni henüz kesin olarak söylenememektedir Genlerin bu hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı kabul edilir ancak kimin lupus hastası olacağını sadece genlerin belirlediği söylenemez Pek çok farklı faktörün bir araya gelerek hastalığı tetiklediği düşünülür
