Hayaller nasıl oluşur? Neden düş görürüz? Hayallerimizde etkilendiğimiz ve elde edemediğimiz şeyleri mi görürüz? Bunları hayalimizde görmemizin sebebi nedir? Birinci olarak bu soruları yanıtlamak için duşun nasıl oluştuğuna ve içeriğinin ne olduğuna değinmeliyiz. Elektrofizyolojik, davranışsal ve nöronal aktivite özellikleri temelinde 2 tip uyku evresi tanımlanmıştır. Bunlar REM uyku (Rapid Eye Movements) ve Non-REM uykudur. Uyku NREM evre I ile başlar; Evre II-IV uyku ve REM uykusu ile devam eder.
NREM birinci evre uyanıklıktan uykuya geçiş evresidir. Kişi, şimdi yeni uyumuştur. Uyku epey hafiftir ve uykusundan çabucak uyanabilir. NREM olarak isimlendirilen ikinci evre biraz daha derindir.Uyku mühletinin %45-55’ini oluşturan bir kısımdır. Bu evrede uyandırılmaya çalışılan kişi uyumuş olduğunun farkında olmaz. Kaslardaki hareketlilik azalmaktadır, gözler hareketsizdir, kalp ve teneffüs sayısı yavaş yavaş azalır ve vücut ısısı düşer. NREM üçüncü evrede tam bir rahatlama vardır. Evre 2’den daha derindir. Kalp teneffüs suratı sistemli ve hayli yavaştır. Bireyi uykudan uyandırmak hayli güçtür. NREM dördüncü evrede uyku epeyce derindir. Bireyde uyurgezerlik yahut uykusunda konuşma üzere durumlar görülebilir. REM uykusu süratli göz hareketlerinin olduğu uyku safhadır.
Hayallerimizin birden fazla REM uykusu sırasında meydana gelir. Bu evre, süratli göz hareketi ile kontaklı hem görsel hem de işitsel algılar ve hisler bütünüdür.
Kimi araştırmacılara nazaran hayal, uyku esnasında beyindeki aktifliklerin yan eseri olarak kimileri ise bireylerin bilinçaltının geri planda kalmış tarafları ile ilgili özel bir durum olarak yorumlamaktadır. Psikoanalist ve nörolojist Sigmund Freud’a nazaran ise, düşleri görmemizin gayesi aslında isteklerimizin doyurulmasıdır. Hayaller insanın olağan ömründe art plana itilmiş, toplumsal ve etik bedellerle denetim altında tutulmuş yahut bastırılmış niyet ve hislerin şuurun rahatlamasıyla görsel açıdan ön plana çıkmasıdır. Bu durumun kanıtlanması da epey kolaydır. Örneğin kişi akşam şayet tuzlu bir yiyecek yediyse, düşünde daima su içtiğini görür zira tuzlu yiyecek onda su içme isteği uyandırmıştır ve bu isteğini düşü ile tatmin etmiştir.
Freud’a nazaran hayaller bir dileğin gerçekleşmesi, bir isteğin doyurulmasıdır. Freud bu görüşünü kanıtlamak için çocukların düşlerini örnek gösterir. Ona nazaran küçük çocukların hayalleri çoklukla istek doyurmalardır. Bu isteklerin doyurulması için bunu lisana getirme ve sorun yaratma muhtaçlığı duymazlar.
Freud için hayaller, bilinçaltı süreçlerin işleyiş biçimlerini anlayabilmek için kullandığı en önemli araç olmuştur.’’ Düş Yorumu’’ isimli yapıtı günümüzde de bilinçaltı süreçleri en düzgün açıklayan evrak olarak geçerliliğini sürdürmektedir. Bu yapıtında Freud, hayallerin aslında bilinçaltındaki isteklerin doyurulmasını sağladığını savunmuştur. Bu sonuca hem kendi hayallerini hem de hastalarının hayallerini çözümleyerek ulaşmıştır.
Sonuç olarak Freud hayallerimizin içimizde gizli tuttuğumuz tutkularımızı ortaya çıkarabilmemize yardımcı olduğunu söyler.
NREM birinci evre uyanıklıktan uykuya geçiş evresidir. Kişi, şimdi yeni uyumuştur. Uyku epey hafiftir ve uykusundan çabucak uyanabilir. NREM olarak isimlendirilen ikinci evre biraz daha derindir.Uyku mühletinin %45-55’ini oluşturan bir kısımdır. Bu evrede uyandırılmaya çalışılan kişi uyumuş olduğunun farkında olmaz. Kaslardaki hareketlilik azalmaktadır, gözler hareketsizdir, kalp ve teneffüs sayısı yavaş yavaş azalır ve vücut ısısı düşer. NREM üçüncü evrede tam bir rahatlama vardır. Evre 2’den daha derindir. Kalp teneffüs suratı sistemli ve hayli yavaştır. Bireyi uykudan uyandırmak hayli güçtür. NREM dördüncü evrede uyku epeyce derindir. Bireyde uyurgezerlik yahut uykusunda konuşma üzere durumlar görülebilir. REM uykusu süratli göz hareketlerinin olduğu uyku safhadır.
Hayallerimizin birden fazla REM uykusu sırasında meydana gelir. Bu evre, süratli göz hareketi ile kontaklı hem görsel hem de işitsel algılar ve hisler bütünüdür.
Kimi araştırmacılara nazaran hayal, uyku esnasında beyindeki aktifliklerin yan eseri olarak kimileri ise bireylerin bilinçaltının geri planda kalmış tarafları ile ilgili özel bir durum olarak yorumlamaktadır. Psikoanalist ve nörolojist Sigmund Freud’a nazaran ise, düşleri görmemizin gayesi aslında isteklerimizin doyurulmasıdır. Hayaller insanın olağan ömründe art plana itilmiş, toplumsal ve etik bedellerle denetim altında tutulmuş yahut bastırılmış niyet ve hislerin şuurun rahatlamasıyla görsel açıdan ön plana çıkmasıdır. Bu durumun kanıtlanması da epey kolaydır. Örneğin kişi akşam şayet tuzlu bir yiyecek yediyse, düşünde daima su içtiğini görür zira tuzlu yiyecek onda su içme isteği uyandırmıştır ve bu isteğini düşü ile tatmin etmiştir.
Freud’a nazaran hayaller bir dileğin gerçekleşmesi, bir isteğin doyurulmasıdır. Freud bu görüşünü kanıtlamak için çocukların düşlerini örnek gösterir. Ona nazaran küçük çocukların hayalleri çoklukla istek doyurmalardır. Bu isteklerin doyurulması için bunu lisana getirme ve sorun yaratma muhtaçlığı duymazlar.
Freud için hayaller, bilinçaltı süreçlerin işleyiş biçimlerini anlayabilmek için kullandığı en önemli araç olmuştur.’’ Düş Yorumu’’ isimli yapıtı günümüzde de bilinçaltı süreçleri en düzgün açıklayan evrak olarak geçerliliğini sürdürmektedir. Bu yapıtında Freud, hayallerin aslında bilinçaltındaki isteklerin doyurulmasını sağladığını savunmuştur. Bu sonuca hem kendi hayallerini hem de hastalarının hayallerini çözümleyerek ulaşmıştır.
Sonuç olarak Freud hayallerimizin içimizde gizli tuttuğumuz tutkularımızı ortaya çıkarabilmemize yardımcı olduğunu söyler.
