Hz Safiyye Binti Abdulmuttalib (ra) kimdir, Hz Safiyye Binti Abdulmuttalib (ra) hayatı
Hazreti Safiyye radıyallahu anha RasUlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin sevgili halası Hazreti Hamza (ra)'ın kızkardeşi Zubeyr İbni Avvam (ra)'ın anneciği İlk muslumanlardan Cesaret ve şecaat sahibi bir hanım sahabi Elinde kılıcıyla savaşa katılan ilk İslam kadını
O, Abdulmuttalib'in kızıdır Annesi, Hale binti Vehb'dir ResUli Ekrem (sa)'in teyzesi, Hazreti Amine'nin de kızkardeşidir Cahiliyye devrinde Haris İbni Harb ile evlendi Bir oğlu oldu Haris oldukten sonra Hz Hatice annemizin kardeşi Avvam İbni Huveylid ile hayat kurdu Bu evlilikten uc oğlu oldu Zubeyr, Saib ve Abdulkabe
Hazreti Safiyye yeğeni Sevgili Peygamberimizi cok seviyordu Onu kucuk yaşından beri bir anne şefkatiyle bağrına basdı Ona annesizliğini hissettirmemek icin elinden gelen fedakarlığı yaptı Onun ileride insanlar arasında muhim bir hizmet goreceğini tahmin ediyor ve sabırsızlıkla buyumesini bekliyordu
Mekke'de dost duşman herkes yeğeni Muhammed'i seviyor ve ona tereddutsuz guveniyordu Kureyşli'ler tarafından Ona Muhammedu'lEminlakabını vermişlerdi
Aradan yıllar gecti Sevgili yeğeni peygamberlikle vazifelendirildi İnsanları İslam'a davete başladı Allah Teala Once en yakın akrabanı uyar Sana uyan muminlere merhamet kanadını indir (yumuşak davran)(Şuara SUresi 214215) ayetini indirdi
Bunun uzerine Sevgili Peygamberimiz akrabalarını topladı ve:
Ey Kureyş topluluğu! Kendinizi ateşten kurtarınız Ey Haşimoğulları! Ey Abdulmuttalib oğulları! Kendinizi ateşten kurtarınız Ey Muhammed'in Kızı Fatıma! Ey Abdulmuttalib'in kızı Safiyye! Kendini ateşten kurtar Ben size Allah'tan gelecek bir zararı onleyemem Ama benim malımdan dilediğinizi isteyinbuyurdu
Hz Safiyye ile oğlu Zubeyr birlikte İslam'la şereflendiler İmana gelmekte hic tereddut gostermediler Sevgili Peygamberimize buyuk destek verdiler İslam'ın yayılması icin canla başla calıştılar Hz Safiyye, kardeşi EbU Leheb'in musluman olması icin de cok gayret etti Fakat kaderin garib bir tecellisidir ki, EbU Leheb sevgili yeğenine duşmanlık etmekte başı cekti Muslumanlara işkence yaptı RasUlullah (sa) efendimize engel olmak istedi Hakaretler, eziyetler yaptı Hatta zorbalığa kalkıştı Hz Safiyye (ranha) yeğenini devamlı muşrik kardeşlerine karşı korumağa calıştı Birgun EbU Leheb'in sevgili yeğenine hakaret ettiğini, gonlunu incittiğini duydu Doğru onun yanına vardı Akrabalık, amcalık gururunu okşayarak:
EbU Leheb! Kardeşinin oğlunu ve onun dinini yardımsız bırakmak sana yakışır mı? Ehli kitab alimleri Abdulmuttalib'in soyundan bir peygamber cıkacağını bildiriyorlar İşte o peygamber yeğenimiz Muhammed'dirdedi EbU leheb'in akrabalık damarlarını harekete gecirerek onu İslam'a kazanmak istedi Fakat her şey nasib meselesiydi EbU Leheb'in gozunu kin ve ofke kaplamıştı Kardeşinin bu yaklaşımına: Zaten kadınların sozleri erkeklere ayak bağıdırdiyerek aşağılayıcı bir tavır sergiledi İnadından kibir ve gururundan imana gelemedi Herkesin sevgilisi yeğenini sevemedi Ustelik onun karşısında cephe aldı Ebu Leheb'e laf anlatmanın, hak ve hakikatı kabul ettirmenin mumkun olmadığını anlayan Hz Safiyye mahzun bir şekilde oradan ayrıldı
Hz Safiyye kardeşini RasUlullah (sa) efendimize yardımcı olmaya ikna edemedi Fakat oğlu Zubeyr ibni Avvam'ı onun bir fedaisi olacak tarzda yetişmesi icin ozel gayret gosterdi
O, disiplinli bir anneydi Cocuğunun eğitimini sıkı takip ederdi Sevgisini şefkatini her fırsatta ona hissettirirdi Fakat yetişmesi icin gerekirse kulağını ceker ve hafifce kaşlarını catıverirdi Zira eğitim; disiplin, titizlik ve ciddiyet isterdi Sevgili hala Zubeyr'i bu ozelliklere sahib olarak yetiştirmek icin cırpındı durdu
Gercekten de Zubeyr genc yaşta İslam'ın kahraman bir fedaisi oldu Fahri Kainat (sa) efendimizin: Her peygamberin havarisi, yardımcısı vardır Benim de havarim Zubeyr'diriltifatına mazhar oldu Sağlığında Cennetle mujdelendi Sevgili hala Hz Safiyye (ranha) gayretlerinin neticesi olarak hayatta iken cennetle mujdelenen on sahabiden birine anne olma şerefini elde etmiş oldu
O, Allah ve ResUlU yolunda hicbir fedakarlıktan geri durmadı Canıyla malıyla İslam'ın yayılması icin calıştı Mekke'de muşriklerin zulmu artınca oğlu Zubeyr ile birlikte Medine'ye hicret etti Sevgili yeğeni ResUli Ekrem (sa) efendimizi orada da yalnız bırakmadı
O, gozu pek, cesUr ve korkusuz bir İslam hanımıydı Muthiş bir şecaat ve metanete sahibdi Hanım sahabiler arasında harbe iştirak eden ilk İslam kadını idi O, muşrik bir erkeği olduren ilk musluman hanım olarak tarihe gecmiştir
Olay şoyle nakledilir: İki Cihan Guneşi Efendimiz Uhud harbine cıkacağı zaman ailelerini ve akrabası bulunan kadınları, kızları, cocukları toplayıp Medine'deki koşklerin en sağlamı ve en yukseği bulunan Hassan İbni Sabit'in evine yerleştirmişti Yaşlı ve sakat olduğu icin de Hassan'ı savaşa goturmeyip evde bırakmıştı
Uhud harbinin kızıştığı sırada bir yahudi fırsat bilip kadınların bulunduğu eve yaklaştı Savunmasız insanları oldurmek istedi Bunu farkeden Hz Safiyye (ranha) derhal Hassan'a durumu bildirdi Şu yahUdinin yanına var da onu gebertdedi Hassan hem yaşlı hem de rahatsızdı Bana:
Ey Abdulmuttalib'in kızı, Allah seni esirgesin Ben onun yanına inecek kadar kuvveti kendimde bulsaydım ResUli Ekrem (sa) ile Uhud'a gider ve muşriklere karşı savaşırdımdedi Bunun uzerine vazife kendisine kalan Hz Safiyye (ranha) bir cadır direğini veya bir sırığı alıp aşağıya indi Adamın kacmaması icin kapıyı yavaşca araladı Birden sırığı başına indirdi YahUdi yediği darbe sonucu bir daha kalkamadı ve oldu
Hz Safiyye (ranha) boylece buyuk bir tehlikeyi onledi Sonra evin en yuksek yerine cıktı ve harb meydanını gozetlemeye başladı Muslumanların gevşediğini gordu Hatta mağlubiyet haberleri gelmeğe başladı Kalbine bir sızı duştu Sevgili yeğenine muşriklerin bir zarar vermesinden endişelendi Nihayet dayanamayıp eline bir kılıc aldı ve birkac kadınla Uhud yolunu tuttu
Karşılaştığı ilk mucahide RasUlullah (sa)'in sağlığını, sıhhatini sordu Sağ olduğunu fakat kardeşi Hamza'nın şehid edildiğini oğrendi O bir elinde kılıc obur elinde mızrağı ile ve intikam alma hırsıyla savaş meydanına doğru koşmağa başladı Şehid kardeşinin cesedini gormek istiyordu
ResUli Ekrem (sa) efendimiz sevgili halasının elinde kılıc ve mızrağıyla geldiğini gorunce oğlu Zubeyr'e:
Anneni geri cevir Kardeşi Hamza'nın cesedini gormesinbuyurdu Zubeyr (ra) koşup annesini karşıladı ve:
Anne, anneciğim! RasUlullah (sa) senin geri cekilmeni soyluyordedi Fakat Hz Safiyye (ranha) hic olmazsa kardeşinin cesedini gormek istiyordu Buyuk bir teslimiyet ve sabır icerisinde oğluna:
Şayet kardeşime yapılanı gormeyeyim diye geri doneceksem, ben onun kesilip parcalandığını oğrenmiş bulunuyorum Kardeşim bu felakete Allah yolunda uğradı Bundan daha buyuk bir makam var mı? Biz Allah yolunda bundan daha fazlasına uğramaya da rıza gosteririz İnşaallah sabredecek ve sevabını Allah'tan bekleyeceğimdedi
Hz Zubeyr (ra), annesinin ısrarını ve soylediklerini gidip İki Cihan Guneşi efendimize haber verdi Sevgili halasının metanetine ve samimiyetine inanan Efendimiz: O halde bırakın gorsunbuyurdu
Hz Safiyye (ranha) elinde kılıc ve mızrağıyla, dehşet sacan bakışlarla RasUli ekrem (sa) efendimizi gorunce: Ya RasUlallah! Anamın oğlu Hamza nerde? diye sordu Efendimiz de: O, şehidler arasındabuyurdu Halasını gozleri yuvasından dışarı fırlamış bir vaziyette intikam hırsıyla dopdolu goren Efendimiz akli dengesinin bozulmaması ve bir zarar gelmemesi icin elini sevgili halasının goğsune koyarak ona dua etti
Hz Safiyye (ranha) ResUli Ekrem Efendimizin duasıyla biraz sakinleşti Kardeşi Hz Hamza'nın cesedi başına geldi Azaları kesilmiş, paramparca vucUdu yanına coktu Dehşet verici hadise karşısında icin icin ağlamağa başladı Sessiz sessiz gozyaşlarını gonlune akıttı Buyuk bir sabır, sukunet ve tevekkul icerisinde metin bir tavırla: İnna lillah ve inna ileyhi raciUn Biz Allah'ın kullarıyız ve biz O'na doneceğizmealindeki Bakara SUresi 156 ayeti kerimeyi okudu Kadere boyun eğmenin enginliğinde sukUnet buldu Takdire rıza ve teslimiyet gosterdi Oradan sabır ve huznun canlı bir orneği olarak ayrıldı
İki Cihan guneşi Efendimiz sevgili halasının gostermiş olduğu sabır ve metanete pek sevindi Ona şu mujdeyi verdi
Bana Cebrail aleyhisselam geldi katında Hamza'nın Allah'ın ve RasUlunun arslanıdırdiye yazıldığını haber verdidedi
* * *
Hz Safiyye (ranha) metaneti ve kahramanlığı yanında şairliği ile de tanınmıştı O korkusuz bir yureğe sahip olduğu kadar, ince ruhlu ve şiir soylemeye kabiliyetli bir İslam hanımı idi ResUli Ekrem (sa)'in irtihali uzerine soylediği mersiyesi meşhurdur O şoyle soylemiştir:
Ey Allah'ın RasUlu, sen bizim umit kaynağımızdın,
Sen bize karşı iyilik yapandın, cefa eden olmadın
Sen esirgeyen, yol gosteren ve oğreten olmuştun,
Allah'ın ResUlune anam, teyzem ve amcam
Dayım sonra kendi nefsim fedadır
Şayet insanların Rabbi, seni bize bıraksaydı
Mes'ud olurduk Fakat Allah'ın emri gecerlidir
Allah'ın selamı sana olsun ya RasUlallah!
Senden razı olarak Adn Cennetlerine koysun
Hz Safiyye (ranha) Peygamberimizin vefatından sonra on sene daha yaşadı 20 h yılda Hz Omer (ra)'ın hilafeti zamanında 640 m senede 73 yaşlarında iken darı bekaya uctu Medine'de Baki kabristanlığına defnedildi Cenabı Hak'tan şefaatlerini niyaz ederiz Amin
Hazreti Safiyye radıyallahu anha RasUlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin sevgili halası Hazreti Hamza (ra)'ın kızkardeşi Zubeyr İbni Avvam (ra)'ın anneciği İlk muslumanlardan Cesaret ve şecaat sahibi bir hanım sahabi Elinde kılıcıyla savaşa katılan ilk İslam kadını
O, Abdulmuttalib'in kızıdır Annesi, Hale binti Vehb'dir ResUli Ekrem (sa)'in teyzesi, Hazreti Amine'nin de kızkardeşidir Cahiliyye devrinde Haris İbni Harb ile evlendi Bir oğlu oldu Haris oldukten sonra Hz Hatice annemizin kardeşi Avvam İbni Huveylid ile hayat kurdu Bu evlilikten uc oğlu oldu Zubeyr, Saib ve Abdulkabe
Hazreti Safiyye yeğeni Sevgili Peygamberimizi cok seviyordu Onu kucuk yaşından beri bir anne şefkatiyle bağrına basdı Ona annesizliğini hissettirmemek icin elinden gelen fedakarlığı yaptı Onun ileride insanlar arasında muhim bir hizmet goreceğini tahmin ediyor ve sabırsızlıkla buyumesini bekliyordu
Mekke'de dost duşman herkes yeğeni Muhammed'i seviyor ve ona tereddutsuz guveniyordu Kureyşli'ler tarafından Ona Muhammedu'lEminlakabını vermişlerdi
Aradan yıllar gecti Sevgili yeğeni peygamberlikle vazifelendirildi İnsanları İslam'a davete başladı Allah Teala Once en yakın akrabanı uyar Sana uyan muminlere merhamet kanadını indir (yumuşak davran)(Şuara SUresi 214215) ayetini indirdi
Bunun uzerine Sevgili Peygamberimiz akrabalarını topladı ve:
Ey Kureyş topluluğu! Kendinizi ateşten kurtarınız Ey Haşimoğulları! Ey Abdulmuttalib oğulları! Kendinizi ateşten kurtarınız Ey Muhammed'in Kızı Fatıma! Ey Abdulmuttalib'in kızı Safiyye! Kendini ateşten kurtar Ben size Allah'tan gelecek bir zararı onleyemem Ama benim malımdan dilediğinizi isteyinbuyurdu
Hz Safiyye ile oğlu Zubeyr birlikte İslam'la şereflendiler İmana gelmekte hic tereddut gostermediler Sevgili Peygamberimize buyuk destek verdiler İslam'ın yayılması icin canla başla calıştılar Hz Safiyye, kardeşi EbU Leheb'in musluman olması icin de cok gayret etti Fakat kaderin garib bir tecellisidir ki, EbU Leheb sevgili yeğenine duşmanlık etmekte başı cekti Muslumanlara işkence yaptı RasUlullah (sa) efendimize engel olmak istedi Hakaretler, eziyetler yaptı Hatta zorbalığa kalkıştı Hz Safiyye (ranha) yeğenini devamlı muşrik kardeşlerine karşı korumağa calıştı Birgun EbU Leheb'in sevgili yeğenine hakaret ettiğini, gonlunu incittiğini duydu Doğru onun yanına vardı Akrabalık, amcalık gururunu okşayarak:
EbU Leheb! Kardeşinin oğlunu ve onun dinini yardımsız bırakmak sana yakışır mı? Ehli kitab alimleri Abdulmuttalib'in soyundan bir peygamber cıkacağını bildiriyorlar İşte o peygamber yeğenimiz Muhammed'dirdedi EbU leheb'in akrabalık damarlarını harekete gecirerek onu İslam'a kazanmak istedi Fakat her şey nasib meselesiydi EbU Leheb'in gozunu kin ve ofke kaplamıştı Kardeşinin bu yaklaşımına: Zaten kadınların sozleri erkeklere ayak bağıdırdiyerek aşağılayıcı bir tavır sergiledi İnadından kibir ve gururundan imana gelemedi Herkesin sevgilisi yeğenini sevemedi Ustelik onun karşısında cephe aldı Ebu Leheb'e laf anlatmanın, hak ve hakikatı kabul ettirmenin mumkun olmadığını anlayan Hz Safiyye mahzun bir şekilde oradan ayrıldı
Hz Safiyye kardeşini RasUlullah (sa) efendimize yardımcı olmaya ikna edemedi Fakat oğlu Zubeyr ibni Avvam'ı onun bir fedaisi olacak tarzda yetişmesi icin ozel gayret gosterdi
O, disiplinli bir anneydi Cocuğunun eğitimini sıkı takip ederdi Sevgisini şefkatini her fırsatta ona hissettirirdi Fakat yetişmesi icin gerekirse kulağını ceker ve hafifce kaşlarını catıverirdi Zira eğitim; disiplin, titizlik ve ciddiyet isterdi Sevgili hala Zubeyr'i bu ozelliklere sahib olarak yetiştirmek icin cırpındı durdu
Gercekten de Zubeyr genc yaşta İslam'ın kahraman bir fedaisi oldu Fahri Kainat (sa) efendimizin: Her peygamberin havarisi, yardımcısı vardır Benim de havarim Zubeyr'diriltifatına mazhar oldu Sağlığında Cennetle mujdelendi Sevgili hala Hz Safiyye (ranha) gayretlerinin neticesi olarak hayatta iken cennetle mujdelenen on sahabiden birine anne olma şerefini elde etmiş oldu
O, Allah ve ResUlU yolunda hicbir fedakarlıktan geri durmadı Canıyla malıyla İslam'ın yayılması icin calıştı Mekke'de muşriklerin zulmu artınca oğlu Zubeyr ile birlikte Medine'ye hicret etti Sevgili yeğeni ResUli Ekrem (sa) efendimizi orada da yalnız bırakmadı
O, gozu pek, cesUr ve korkusuz bir İslam hanımıydı Muthiş bir şecaat ve metanete sahibdi Hanım sahabiler arasında harbe iştirak eden ilk İslam kadını idi O, muşrik bir erkeği olduren ilk musluman hanım olarak tarihe gecmiştir
Olay şoyle nakledilir: İki Cihan Guneşi Efendimiz Uhud harbine cıkacağı zaman ailelerini ve akrabası bulunan kadınları, kızları, cocukları toplayıp Medine'deki koşklerin en sağlamı ve en yukseği bulunan Hassan İbni Sabit'in evine yerleştirmişti Yaşlı ve sakat olduğu icin de Hassan'ı savaşa goturmeyip evde bırakmıştı
Uhud harbinin kızıştığı sırada bir yahudi fırsat bilip kadınların bulunduğu eve yaklaştı Savunmasız insanları oldurmek istedi Bunu farkeden Hz Safiyye (ranha) derhal Hassan'a durumu bildirdi Şu yahUdinin yanına var da onu gebertdedi Hassan hem yaşlı hem de rahatsızdı Bana:
Ey Abdulmuttalib'in kızı, Allah seni esirgesin Ben onun yanına inecek kadar kuvveti kendimde bulsaydım ResUli Ekrem (sa) ile Uhud'a gider ve muşriklere karşı savaşırdımdedi Bunun uzerine vazife kendisine kalan Hz Safiyye (ranha) bir cadır direğini veya bir sırığı alıp aşağıya indi Adamın kacmaması icin kapıyı yavaşca araladı Birden sırığı başına indirdi YahUdi yediği darbe sonucu bir daha kalkamadı ve oldu
Hz Safiyye (ranha) boylece buyuk bir tehlikeyi onledi Sonra evin en yuksek yerine cıktı ve harb meydanını gozetlemeye başladı Muslumanların gevşediğini gordu Hatta mağlubiyet haberleri gelmeğe başladı Kalbine bir sızı duştu Sevgili yeğenine muşriklerin bir zarar vermesinden endişelendi Nihayet dayanamayıp eline bir kılıc aldı ve birkac kadınla Uhud yolunu tuttu
Karşılaştığı ilk mucahide RasUlullah (sa)'in sağlığını, sıhhatini sordu Sağ olduğunu fakat kardeşi Hamza'nın şehid edildiğini oğrendi O bir elinde kılıc obur elinde mızrağı ile ve intikam alma hırsıyla savaş meydanına doğru koşmağa başladı Şehid kardeşinin cesedini gormek istiyordu
ResUli Ekrem (sa) efendimiz sevgili halasının elinde kılıc ve mızrağıyla geldiğini gorunce oğlu Zubeyr'e:
Anneni geri cevir Kardeşi Hamza'nın cesedini gormesinbuyurdu Zubeyr (ra) koşup annesini karşıladı ve:
Anne, anneciğim! RasUlullah (sa) senin geri cekilmeni soyluyordedi Fakat Hz Safiyye (ranha) hic olmazsa kardeşinin cesedini gormek istiyordu Buyuk bir teslimiyet ve sabır icerisinde oğluna:
Şayet kardeşime yapılanı gormeyeyim diye geri doneceksem, ben onun kesilip parcalandığını oğrenmiş bulunuyorum Kardeşim bu felakete Allah yolunda uğradı Bundan daha buyuk bir makam var mı? Biz Allah yolunda bundan daha fazlasına uğramaya da rıza gosteririz İnşaallah sabredecek ve sevabını Allah'tan bekleyeceğimdedi
Hz Zubeyr (ra), annesinin ısrarını ve soylediklerini gidip İki Cihan Guneşi efendimize haber verdi Sevgili halasının metanetine ve samimiyetine inanan Efendimiz: O halde bırakın gorsunbuyurdu
Hz Safiyye (ranha) elinde kılıc ve mızrağıyla, dehşet sacan bakışlarla RasUli ekrem (sa) efendimizi gorunce: Ya RasUlallah! Anamın oğlu Hamza nerde? diye sordu Efendimiz de: O, şehidler arasındabuyurdu Halasını gozleri yuvasından dışarı fırlamış bir vaziyette intikam hırsıyla dopdolu goren Efendimiz akli dengesinin bozulmaması ve bir zarar gelmemesi icin elini sevgili halasının goğsune koyarak ona dua etti
Hz Safiyye (ranha) ResUli Ekrem Efendimizin duasıyla biraz sakinleşti Kardeşi Hz Hamza'nın cesedi başına geldi Azaları kesilmiş, paramparca vucUdu yanına coktu Dehşet verici hadise karşısında icin icin ağlamağa başladı Sessiz sessiz gozyaşlarını gonlune akıttı Buyuk bir sabır, sukunet ve tevekkul icerisinde metin bir tavırla: İnna lillah ve inna ileyhi raciUn Biz Allah'ın kullarıyız ve biz O'na doneceğizmealindeki Bakara SUresi 156 ayeti kerimeyi okudu Kadere boyun eğmenin enginliğinde sukUnet buldu Takdire rıza ve teslimiyet gosterdi Oradan sabır ve huznun canlı bir orneği olarak ayrıldı
İki Cihan guneşi Efendimiz sevgili halasının gostermiş olduğu sabır ve metanete pek sevindi Ona şu mujdeyi verdi
Bana Cebrail aleyhisselam geldi katında Hamza'nın Allah'ın ve RasUlunun arslanıdırdiye yazıldığını haber verdidedi
* * *
Hz Safiyye (ranha) metaneti ve kahramanlığı yanında şairliği ile de tanınmıştı O korkusuz bir yureğe sahip olduğu kadar, ince ruhlu ve şiir soylemeye kabiliyetli bir İslam hanımı idi ResUli Ekrem (sa)'in irtihali uzerine soylediği mersiyesi meşhurdur O şoyle soylemiştir:
Ey Allah'ın RasUlu, sen bizim umit kaynağımızdın,
Sen bize karşı iyilik yapandın, cefa eden olmadın
Sen esirgeyen, yol gosteren ve oğreten olmuştun,
Allah'ın ResUlune anam, teyzem ve amcam
Dayım sonra kendi nefsim fedadır
Şayet insanların Rabbi, seni bize bıraksaydı
Mes'ud olurduk Fakat Allah'ın emri gecerlidir
Allah'ın selamı sana olsun ya RasUlallah!
Senden razı olarak Adn Cennetlerine koysun
Hz Safiyye (ranha) Peygamberimizin vefatından sonra on sene daha yaşadı 20 h yılda Hz Omer (ra)'ın hilafeti zamanında 640 m senede 73 yaşlarında iken darı bekaya uctu Medine'de Baki kabristanlığına defnedildi Cenabı Hak'tan şefaatlerini niyaz ederiz Amin