Safra Kesesinin alınması yani tıbbi terim olarak Kolesistektomi ameliyatı en sık yapılan umum cerrahi ameliyatlarındandır. Türkiye’de yılda yaklaşık 100.000 kolesistektomi ameliyatı yapılmaktadır.
Safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılması yani kolesistektomi ameliyatı hem açık hem de gizli yani laparoskopik dediğimiz prosedürle yapılabilmektedir. Laparoskopik cerrahideki ilerlemeler ve cerrahların teknik becerilerinin artmasına koşut olarak laparoskopik cerrahi safra kesesi ameliyatlarında birinci seçenek haline gelmiştir.
Safra kesesi ameliyatına karar verilme aşamasıyla ilgili olarak okuyucularım “Her safra taşı eşittir ameliyat yaklaşımı yanlışsız değildir” isimli makaleme göz atabilirler.
Safra kesesi ameliyatlarından sonra hastanın şikayetlerinin geçmemesi yahut yenilerinin eklenmesi umumi olarak “Kolesistektomi sonrası sendrom (Postkolesistektomi sendromu)” olarak isimlendirilmektedir. Bunun nedenleri ise çok geniş bir yelpazede incelenmektedir. Aslında postkolesistektomi sendromunun ortaya çıkması ameliyat öncesi değerlendirmenin gayrikâfi yapılmış olmasına ipucu oluşturabilir. Bunun dışında kalan hastalarda ise safra kesesinin çıkarılması sonrasında vücudun bu yeni duruma adaptasyon devri olarak tanım edilebilir. Bu yazımda bu sendromun ortaya çıkmasının sebeplerinden biri olan ve çok dramatik sonuçları olabilen safra yolu yaralanmalarına değinmeye çalışacağım.
Bu gelişmeler yanında safra kesesi ameliyatları sırasında münhasıran safra yollarının cerrah tarafından istenmeden yaralandığı durumlar Türkiye ve Dünya’da azımsanmayacak oranlardadır. Yerküre umumunda açık yahut saklı metotla uygulanan safra kesesi ameliyatlarında yaklaşık % 0.8 nispetinde safra yolu yaralanması meydana gelirken Türkiye de resmi olmamakla birlikte bu orantı en az %2 olarak iddia edilmektedir. Yılda 100.000 ameliyatın gerçekleştirildiği göz önüne alınırsa devletimizde yıllık yaklaşık 2000 hastada hafiften ağıra safra yolu yaralanması olduğu gerçeğiyle yüzleşmek durumundayız.
Safra yolu yaralanması aşaması ne olursa olsun şayet ameliyat sırasında farkedilirse o devir münhasıran karaciğer safra yolları cerrahisi konusunda deneyimli bir cerrah tarafından yaralanma mütenasip biçimde tamir edilebilir. Tamir metotları yaralanmanın aşamasına nazaran değişir. Endoskopik prosedürle (ERCP) uygulanan tedaviler, olağan dikişle safra yolu onarımı, T formundaki tüpün safra yolu içine bırakılarak üzerinden onarım yahut ince bağırsaktan yeni bir safra yolu yapılması (hepatikojejunostomi) üzere değişik usuller uygulanabilir.
Asıl mesele böylesi bir sıhhat hizmetini acilen ameliyat sırasında alamayacak durumda olan hastalarda ortaya çıkmaktadır.
Ameliyat sonrasında diren denilen plastik tüplerden sarı-yeşil renkli safra gelmesi ve bunun günler içinde tedricen artması ve günlük 400ml’nin üzerine çıkması önemli bir safra yolu yaralanmasına işaret ediyor olabilir.
Bir öteki senaryo direnden sarı-yeşil safra gelmemesi ancak hastanın direni alınıp haneye gönderildikten sonra hastanın sararmaya başlamasıdır. Bu tip durumlarda safra yolunda önemli yaralanma mümkünlüğü olabileceği üzere ana safra yoluna düşen ve kanalı tıkamış bir safra taşı yahut ameliyat öncesinde varolan gelgelelim gözden kaçan safra yolu tümörü mümkünlüğü akla gelmelidir.
Öteki bir senaryo ise diren koyulmamış olan hastalarda ameliyat sonrası birkaç gün içinde yaygın yahut sağ üst karın kesiminde hissedilen ağrı, bulantı, kusma, kötülük hissi, tansiyon düşüklüğü, nabızda hızlanma, yüksek ateş ve evvel gözlerde sonra bütün vücutta sararma ortaya çıkması çok daha acil müdahale edilmesi gereken bir tabloyu işaret etmektedir.
Ameliyat sonrası erken periyotta (ilk haftalar içinde) olabildiği üzere bilhassa ameliyat sonrası geç devirde (ilk aylarda yahut birinci yıllar içinde) kaşıntı, evvel gözlerde sonra bütün vücutta ortaya çıkan sarılık yahut üşüme - titremeyle yükselen ateş ve karın ağrısının ortaya çıkması safra kesesi ameliyatı nedeniyle meydana gelmiş beklenmeyen bir duruma işaret ediyor olabilir.
Bu tip durumlarda umumiyetle hastalar hem de ameliyatı yapan cerrahi ekipler acilen en kısa hengamda safra yolunun onarılmasını istemekte ve bunun planlanmasına girişmektedir.
Günümüz malumatı ve bilhassa yalnızca karaciğer safra yolları ve pankreas cerrahisiyle ilgilenen hepatopankreatobiliyer (HPB) cerrahların deneyimi, safra yolu yaralanması nedeniyle karın içine safra kaçağı olan hasta öbeğinde yapılacak erken tamir (rekonstriksiyon) sürecinin teknik olarak mümkün olsa da uzun müddetli sonuçları açısından hayli yüksek nispette görülen safra yolu darlıkları (striktür) ile sonuçlandığını işaret etmektedir. Bu nedenle önerilen öncelikle karın içine akan safranın dışarı alınması ve eşzamanlı olarak safranın karın içine akmasına beis olunmasıdır. Birden fazla vakit her ikisi de girişimsel radyoloji tarafından, ameliyata gerek kalmadan yapılabilmektedir.
Safra yolu yaralanması olan hastalarda hayat kurtarıcı olabilen, ömür kalitesini arttıran ve vazgeçilmez olan “doğru yaklaşımdır”.
Kendinizi hakikat yaklaşımı uygulayan tabiplere emanet edebilmeniz dileğiyle.
Safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılması yani kolesistektomi ameliyatı hem açık hem de gizli yani laparoskopik dediğimiz prosedürle yapılabilmektedir. Laparoskopik cerrahideki ilerlemeler ve cerrahların teknik becerilerinin artmasına koşut olarak laparoskopik cerrahi safra kesesi ameliyatlarında birinci seçenek haline gelmiştir.
Safra kesesi ameliyatına karar verilme aşamasıyla ilgili olarak okuyucularım “Her safra taşı eşittir ameliyat yaklaşımı yanlışsız değildir” isimli makaleme göz atabilirler.
Safra kesesi ameliyatlarından sonra hastanın şikayetlerinin geçmemesi yahut yenilerinin eklenmesi umumi olarak “Kolesistektomi sonrası sendrom (Postkolesistektomi sendromu)” olarak isimlendirilmektedir. Bunun nedenleri ise çok geniş bir yelpazede incelenmektedir. Aslında postkolesistektomi sendromunun ortaya çıkması ameliyat öncesi değerlendirmenin gayrikâfi yapılmış olmasına ipucu oluşturabilir. Bunun dışında kalan hastalarda ise safra kesesinin çıkarılması sonrasında vücudun bu yeni duruma adaptasyon devri olarak tanım edilebilir. Bu yazımda bu sendromun ortaya çıkmasının sebeplerinden biri olan ve çok dramatik sonuçları olabilen safra yolu yaralanmalarına değinmeye çalışacağım.
Bu gelişmeler yanında safra kesesi ameliyatları sırasında münhasıran safra yollarının cerrah tarafından istenmeden yaralandığı durumlar Türkiye ve Dünya’da azımsanmayacak oranlardadır. Yerküre umumunda açık yahut saklı metotla uygulanan safra kesesi ameliyatlarında yaklaşık % 0.8 nispetinde safra yolu yaralanması meydana gelirken Türkiye de resmi olmamakla birlikte bu orantı en az %2 olarak iddia edilmektedir. Yılda 100.000 ameliyatın gerçekleştirildiği göz önüne alınırsa devletimizde yıllık yaklaşık 2000 hastada hafiften ağıra safra yolu yaralanması olduğu gerçeğiyle yüzleşmek durumundayız.
Safra yolu yaralanması aşaması ne olursa olsun şayet ameliyat sırasında farkedilirse o devir münhasıran karaciğer safra yolları cerrahisi konusunda deneyimli bir cerrah tarafından yaralanma mütenasip biçimde tamir edilebilir. Tamir metotları yaralanmanın aşamasına nazaran değişir. Endoskopik prosedürle (ERCP) uygulanan tedaviler, olağan dikişle safra yolu onarımı, T formundaki tüpün safra yolu içine bırakılarak üzerinden onarım yahut ince bağırsaktan yeni bir safra yolu yapılması (hepatikojejunostomi) üzere değişik usuller uygulanabilir.
Asıl mesele böylesi bir sıhhat hizmetini acilen ameliyat sırasında alamayacak durumda olan hastalarda ortaya çıkmaktadır.
Ameliyat sonrasında diren denilen plastik tüplerden sarı-yeşil renkli safra gelmesi ve bunun günler içinde tedricen artması ve günlük 400ml’nin üzerine çıkması önemli bir safra yolu yaralanmasına işaret ediyor olabilir.
Bir öteki senaryo direnden sarı-yeşil safra gelmemesi ancak hastanın direni alınıp haneye gönderildikten sonra hastanın sararmaya başlamasıdır. Bu tip durumlarda safra yolunda önemli yaralanma mümkünlüğü olabileceği üzere ana safra yoluna düşen ve kanalı tıkamış bir safra taşı yahut ameliyat öncesinde varolan gelgelelim gözden kaçan safra yolu tümörü mümkünlüğü akla gelmelidir.
Öteki bir senaryo ise diren koyulmamış olan hastalarda ameliyat sonrası birkaç gün içinde yaygın yahut sağ üst karın kesiminde hissedilen ağrı, bulantı, kusma, kötülük hissi, tansiyon düşüklüğü, nabızda hızlanma, yüksek ateş ve evvel gözlerde sonra bütün vücutta sararma ortaya çıkması çok daha acil müdahale edilmesi gereken bir tabloyu işaret etmektedir.
Ameliyat sonrası erken periyotta (ilk haftalar içinde) olabildiği üzere bilhassa ameliyat sonrası geç devirde (ilk aylarda yahut birinci yıllar içinde) kaşıntı, evvel gözlerde sonra bütün vücutta ortaya çıkan sarılık yahut üşüme - titremeyle yükselen ateş ve karın ağrısının ortaya çıkması safra kesesi ameliyatı nedeniyle meydana gelmiş beklenmeyen bir duruma işaret ediyor olabilir.
Bu tip durumlarda umumiyetle hastalar hem de ameliyatı yapan cerrahi ekipler acilen en kısa hengamda safra yolunun onarılmasını istemekte ve bunun planlanmasına girişmektedir.
Günümüz malumatı ve bilhassa yalnızca karaciğer safra yolları ve pankreas cerrahisiyle ilgilenen hepatopankreatobiliyer (HPB) cerrahların deneyimi, safra yolu yaralanması nedeniyle karın içine safra kaçağı olan hasta öbeğinde yapılacak erken tamir (rekonstriksiyon) sürecinin teknik olarak mümkün olsa da uzun müddetli sonuçları açısından hayli yüksek nispette görülen safra yolu darlıkları (striktür) ile sonuçlandığını işaret etmektedir. Bu nedenle önerilen öncelikle karın içine akan safranın dışarı alınması ve eşzamanlı olarak safranın karın içine akmasına beis olunmasıdır. Birden fazla vakit her ikisi de girişimsel radyoloji tarafından, ameliyata gerek kalmadan yapılabilmektedir.
Safra yolu yaralanması olan hastalarda hayat kurtarıcı olabilen, ömür kalitesini arttıran ve vazgeçilmez olan “doğru yaklaşımdır”.
Kendinizi hakikat yaklaşımı uygulayan tabiplere emanet edebilmeniz dileğiyle.