Safra Kesesi
Safra salgısı
Safra, karaciğerde üretilerek oniki bağırsağa dökülen bir salgıdır. Bu salgı aracılığı ile birtakım hususların vücuttan atılması sağlanırken, birtakım yağda eriyen vitaminlerin ve yağların vücutta emilmesinde fonksiyonları mevcuttur. Günlük ortalama 600 ml civarında safra üretilir.
Safra kesesi armut formunda karaciğerin alt yüzüne yapışık halde bulunur, sistik kanal ismini verdiğimiz bir kanal ile ana safra kanallarına bağlanır. Safra kesesinin en önemli hizmeti; karaciğerin ürettiği safranın bir kısmını münhasıran açlık devirlerinde depolamak, ağırlaştırmak ve sindirim sırasında yine bağırsağa salgılanmaktır. Safra kesesi yaklaşık 50 ml hacmindedir. Safrayı 10 katına kadar ağırlaştırabilir. Mideye azık gelişini takiben kasılarak yarım saat içinde içeriğinin yarıdan birçoklarını bağırsağa boşaltır. Karaciğer ürettiği safranın bir kısmını da, safra kesesine gereksinim duymaksızın, direkt bağırsağa gönderebilir. Safra kesesi yokluğunda safranın tamamı ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi ömür için vazgeçilmez bir organ değildir. İltihap halinde çıkartılması gerektiğinde işleyişte hayati bir noksanlık yaratmaz.
Safra Kesesi Taşı Niçin Olur?
Karaciğer tarafından üretilen safranın bir kısmı bilhassa açlık anında safra kesesinde depolanır. Safra yı oluşturan ana bileşenler kolesterol, lesitin, bilirubin, kalsiyum dur. Safrayı oluşturan bu unsurlar arasında alışılagelmiş kaidelerde bir istikrar mevcuttur. Bu istikrarın bozulması durumunda safra taşları ve çamuru oluşmaktadır. Ortamdaki çözünürlük azalır ve likit içerik çok kademede ağırlaşır. Atılması gereken birtakım unsurlar kristalleşerek çöker ve tortu oluşturur. Çöken kolesterol kristalleri yahut kalsiyumlu tanecikler safra kesesi duvarından salgılanan jelatinöz husus ile birleşerek safra çamurunu meydana getirir. Uzun süren açlık devirleri safra çamuru oluşumunu artırır. Safra kesesinin kasılıp gevşeme fonksiyonunun ve duvar iç yüzünden salgı fonksiyonunun bozulması taşa taban hazırlar. Devranla daha sert bir çekirdek oluşur ve safra taşı haline gelir. Safra taşları için ailesel bir yatkınlık laf konusu olabilir. Ziyade kilolularda, kırklı yaşlarda, bayanlarda ve çok tevellüt yapmışlarda safra taşları daha sık görülür. Safra taşlarının insana rahatsızlık vermesi ve şikayetlere yol açması için kanal ağzında tıkanma yapması yahut iç duvarda harabiyet yapacak büyüklüğe erişmesi gerekir.
Safra taşının oluşumunu hızlandıran faktörler de mevcuttu, bunlardan kimileri: mideye yönelik operasyon geçiren hastalar, obezite, morbid obezite nedeni ile bypass ameliyatları yapılmış hastalar, vagus haddinin zedelenmesi sonrası, geniş ince barsak rezeksiyonlarından sonra …
Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
Safra kesesi iltihabı akut ve kronik olmak üzere iki halde önümüze çıkabilir. Her ikisinde de safra kesesi iltihabı çoklukla safra kesesi kanalının tıkanması sonucu gelişir. Kese içinde oluşan taş yahut çamur safra kesesi kanalı ağzına oturur ve safra kesesinin içindeki safranın boşalmasına müsaade vermez. Safra kesesi şişer gerilir. Kese duvarında ödem gelişir ve kanlanması bozulmaya başlar. Bozulmanın giderek çürüme ve delinmeye kadar ilerlemesi mümkündür. Safra kesesi iltihabının en değerli belirtisi karın bilhassa sağ üst tarafında ağrıdır. Çoklukla yemeklerden sonra olur. Ağrının sırta ve omuza gerçek vurması tipik özelliğidir. Ağrıya sıklıkla bulantı, şişkinlik hazımsızlık, bazen de yanma, ekşime, üzere şikayetler eşlik edebilir.
Kimlere Safra Kesesi Ameliyatı Gerekir?
Safra kese dertlerinde hastalarda umumi olarak şişkinlik, hazımsızlık, yağlı yemeklere tahammülsüzlük, yemeklerden sonra bulantı üzere dispeptik yakınmaları olur ve sağ üst tarafta karın ağrısı olur. Bu hastalarda ultrasonografide safra kesesinde taş, çamur, iltihap saptanması durumunda saklı safra kesesi ameliyatı yapılmalıdır.
Akut yahut kronik kolesistit atağı (safra kesesi iltihabı) geçirmiş olan taşlı safra kesesi olan hastalara safra kesesi ameliyatı yapılır.
Akut pankreatit(pankreas iltihabı) geçirmiş olan çok sayıda küçük safra kesesi taşı olan hastalara, safra kesesinde taş yahut çamur olmadan safra kesesinde şişme olması ve safra iltihabı geçiren hastalarda(Akalküloz kolesistit) ameliyat yapılır.
Safra Kesesi Poliplerinde ne Yapmalı?
Safra kesesi polibi, safra kesesi duvarının iç tabakasında oluşan kesenin içine akıllıca büyüyen ekseriyetle saplı olan bazen bir kaçı birlikte olan ve üzüm salkımına benzeyen milimetrik yumuşak oluşumlardır. Safra kesesi ultrasonu yapılan her 20 hastadan birinde polip görülür. Polibi olan hastaların üçte birinde de birden ziyade sayıda polip bulunur.
Safra kesesi poliplerinde kanseri gelişme riskini artıran durumlar;
--60 yaşın üstündeki hastalarda
--Safra kesesi taşı ile birlikte bulunan poliplerde ,
--Boyutları süratle artan poliplerlerde
--Çapı 10 mm'den ziyade olan poliplerde
Safra kesesi polibi olan hastalarda şayet safra kesesi şikayetleri mevcutsa polibin boyutuna bakılmaksızın ameliyat yapılır. Safra polibinin boyutu10 mm’nin üstünde ise şikâyetinin olmasına bakılmaksızın ameliyat yapılır. Safra kesesi polibin de büyüme tespit edilirse tekrar ameliyat yapılır. Safra kesesi polibi ve taşı mevcutsa tekrar ameliyat yapılır.
Ameliyat olmasam yahut sonra olsam ne olur
Safra kesesinde taş olan ve hiç bir yakınması olmayan hastaların birden fazla yıllarca meselesiz yaşayabilir. Münhasıran şikayeti olmayan ileri yaştaki hastalara ameliyat önerilmez. Safra kesesinde tesadüfen saptanan ve hiçbir şikayete yol açmayan taşlar (asemptomatik)için zahir aralıklarla denetim kafidir. Fakat bu hastalardan her yıl %5 kadarında şikayetler ortaya çıkmaktadır. Eş devirli şeker illeti da varsa bu hastalarında umumî olarak ameliyat seçeneğine daha yakın durmak gerekir. Zira şeker hastalarında safra kesesi iltihabı süratle ilerleyerek kolay kolay çürüme ve delinmeye yol açabilir. Boyutları 2-3 milimetreden küçük, kum ve çamur üzere taşları olan hastalar için şikayetler hafif olsa dahi ameliyat önerilir. Zira bu cins taşlar safra yollarına geçerek tıkanma yapmaya daha müsaittir. Tıkanma sonucunda sarılık, pankreatit üzere tehlikeli ikincil problemler gelişebilir. Çapları 2 cm'den büyük taşlar için de ameliyat önerilir. Büyük taşlar muhit dokulara bası tesiriyle safra yollarına hasar verebilir. Büyük taşı olan hastalarda uzun vadede safra kesesi kanseri gelişme riskinin artar. Ameliyat olması gerektiği halde bunu erteleyen hastalarda tekrarlayan iltihap atakları yaşandıkça yapılacak ameliyatın zorluğu ve ameliyat sonrası çıkabilecek sorun da artar. Tekrarlayan iltihap atakları, organların birbirine yapışmasına, safra kesesi duvarının kalınlaşıp uygunca bozulmasına sebep olur. Bu durumda ameliyatın örtük (laparoskopik) bitirebilme talihi düşer. Ameliyat esnasında bu usul hastalarda hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlar gelişebilir.
Ameliyat Öncesi Hazırlıklar Nelerdir?
Ameliyata alınacak tüm hastalar anestezi bilirkişisi tarafından muayene edilmelidir. Bu hastalar umum anestezi alacakları için; hepsinde karaciğer fonksiyonlarına, böbrek fonksiyonlarına, şeker bedellerine ve elektrolit seviyelerine bakılması gerekir. Tam kan tetkikleri, kanama parametreleri ve bulaşıcı bir hastalık geçirmiş mi diye kan testleri yapılır. Başkaca akciğer sineması ve kalp grafisine de bakılır. Şeker, yüksek tansiyon, astım üzere marazları olan hastalar, ilgili branşlarca konsülte edilmeli ve teklifler alınmalıdır.
Hasta şayet aspirin, coraspin, kumadin vb. kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsa, bu ilaçların tesiri altında ameliyata alındığında kanama riski yüksek olacaktır. Kalp kapak ameliyatı ve koroner stent pratiği geçirmiş olanlar başta olmak üzere kan sulandırıcı tesirin elzem olabileceği hastalarda kalp illetleri kompetanı konsültasyonu istenmelidir. İlaçlar kesilip 5-6 gün ilaçların tesirlerinin geçmesi beklendikten sonra ameliyat planlanmalıdır. Bu 5-6 günlük müddette clexane denilen iğne ile kan sulandırma sürecine devam edilmelidir.
Hasta ameliyattan evvelki gece saat 24'ten sonra su dahil ağızdan hiçbir şey yiyip-içmeyecek halde aç kalmalı, ameliyata oruç tutuyormuş üzere gelmelidir. Münhasıran yüksek tansiyon nedeniyle ilaç kullanan hastalar ilaçlarını bir yudum su ile almaları önerilir. Ameliyat günü sabah banyolarını yapmaları ve zatî bakımlarını yapmaları ve dişlerini fırçalamaları önerilir. Ameliyat sonrasında giymede sorun yaratmayacak geniş rahat kıyafetlerle gelmeleri önerilir. Yüzük, küpe, bilezik, saat üzere eşyaları bir gün evvelden çıkarıp meskende bırakmaları, dişlerini ise cerrahi servisten ameliyata gönderilirken çıkarılması gerekmektedir. Ameliyata girecek olan hastaların ameliyat konusunda bilgilendirildiklerini ve ameliyat müsaade formunu içeren ameliyat onam formlarını imzalamaları gerekmektedir.
Hasta şayet sigara ve alkol içiyorsa katiyetle bırakmalıdır.
Gizli Safra Kesesi Ameliyat Nasıl Yapılır?
Günümüzde safra kesesi ameliyatının çabucak hepsi örtük (laparoskopik) teknikle yapılır. Ameliyat karın ön duvarına yapılan minik kesilerden sokulan ince aletlerle yapılır. Ameliyat çoklukla umum anestezi altında yanı hasta külliyen uyutularak yapılır. Safra kesesi karaciğerden ve ana safra kanalları ile olan ilişkileri kesilerek, safra kesesi külliyen çıkarılır.
Evvel göbekten 0.5 cm’lik bir kesi yapılır ve buradan girilen 5 mm lik trokar dediğimiz borudan karin içine gaz (CO2) verilir ve bu ince borudan karın içine ince çubuk formunda bir kamera girilir. Bu kameranın manzarası bir ekrana yansıtılır. Bu sayede karın içini görerek gayrı aletleri de tekrar 0.5 cm ve 1 cm lik kesilerden karına girilir. Kamera manzarayı 10 kat büyüterek ve istenilen açıdan yansıtabildiği için cerrahın görüş imkanı açık ameliyatlardan daha uygundur. Ameliyatta evvel karın içi organları gözden geçirilir ve bir sorun var mı diye bakılır. Akabinde safra kesesinin safra kanalına bağlandığı ortam ve safra kesesini besleyen damar ince ince muhit yapılardan ayrılır ve görünür hale getirilir akabinde titanyum klipsler ile kliplenerek kesilirler. Sonra safra kesesi karaciğere yapışık olduğu mahalden ayrılır ve hür hale getirilir. Safra kesesi deliklerden birinden dışarı çıkartılır. Süreci bitirmeden safra kesesini çıkardığımız kesim ve tüm karın içerisini son bir defa daha gözden geçiririz. Her şey yolunda ise görüş altında iken karna sokmuş olduğumuz gayri ince boruları karından çıkarırız. Akabinde karın içindeki gazı boşaltırız ve minik kesiler saklı dikişlerle yaklaştırılarak ameliyat tamamlanır.
Ameliyat vadesi ekstra bir sorun yoksa ekseriyetle 20-60 dakika arasında değişir. Şu an yeni safra kesesi iltihabı olan ve daha öncesinde çok sayıda safra kesesi iltihabı geçiren hastalarda safra kesesinin yapısı bir ölçü bozulmakta ve etraf dokulara daha çok yapışmaktadır ve bu hastaların ameliyatları daha sıkıntı ve uzun olmaktadır. Mahsusen bu stil hastaların ameliyatı cerrahi tecrübe gerektirir. Hastanın daha öncesinde karın kesiminden ameliyat geçirmiş olması yeniden saklı ameliyatı zorlaştırabilir lakin yapılmasına handikap oluşum etmez.
Ameliyatın Sonuçları Nasıldır?
Örtülü safra kesesi ameliyatı otuz yılı aşkın bir vadedir tüm yerkürede yaygın olarak uygulanan oturmuş bir ameliyattır. Hakikat teşhisle, bilhassa laparoskopik cerrahi tecrübesi çokça olan cerrahlar tarafından uygulandığında sonuç harikaya yakındır. Olumsuz sonuçlar daha çok; hastaya ve illetine bağlı, cerraha bağlı ve teknik donanım eksikliğine bağlı gelişebilir. uzun müddettir kolesistit ataklarına maruz kalmış ameliyat olmaktan kaçınmış, tekrarlayan iltihap atakları geçirmiş hastalarda yaşanır. Safra kesesi alınan hastalarda safra kesesi taş ve iltihabına bağlı gelişen problemler büyük nispette çözülmüş olur. Safra kesesi büsbütün alındığı için tekrar taş ve çamur oluşumu laf konusu değildir. Ameliyat sırasında safra kanallarında yahut muhit organlarda yaralanmalar meydana gelme ihtimali %1'den azdır. Hasta açısından ameliyat süreci hayli konforludur. Şikayetlerin derhal hepsi ameliyattan sonra ortadan kalkar. Safra kesesinde iltihap dışında olabilecek dertleri gözden kaçırmamak için ameliyatta çıkartılan tüm safra keseleri patolojik incelemeye gönderilir. Bunlardan %1 kadarında safra kesesi kanseri saptanır. Safra kesesi vücut fonksiyonları açısından hayati bir organ değildir. Yarattığı riskler arttığı devir feda edilebilir. Umum sıhhat koşullarında değerli bir değişiklik beklenmez.
Hastanede Ameliyat Sonrası Nasıldır?
Saklı Safra Kesesi ameliyatı olan hastalar ameliyattan çıktıktan birkaç saat sonra tümüyle kendine gelebilir, kalkıp yürüyebilir. Üç-dört saat sonra ağızdan besin almaya başlayabilir Ameliyat gecesi olabilecek hafif kademede karın ağrısı, sırt ağrısı üzere şikayetleri engellemek için birkaç sefer ağrı kesici verilmesi kafidir. Yara noktaları 3 adet 0.5cm ve bir adet 1.0 cm lik 4 adet kesidir. Yara ağrısı yahut yara uygunlaşması cihetinden değerli bir sorun beklenmez. Mahsusen ameliyat esnasında bu kesi nahiyelerine yapılan uzun tesirli lokal anestezi ilaçları ile de bu yara yanı ağrısı yeterlice azaltılabilir. Ameliyatta dren konulması nadiren gerekir. Bu karın içinden dışarıya gerçek uzanan 4-5 mm çapında plastik bir borudur. Ameliyat sonrası erken periyotta ameliyat ortamından olabilecek sızmaları dışarıya almak için gereksinim duyulur. Umumiyetle sonraki sabah çıkartılır. Bir aksilik olmadığı durumlarda bir gün yatış kafidir. Hastaların derhal hemen hepsi ameliyat gününün gecesi hastanede kaldıktan sonra sonraki sabah taburcu olabilir. Taburcu olurken birkaç gün müddetle günde birkaç kere kullanılmak üzere ağrı kesici hap reçete edilir. Yara iltihap nispeti epey düşüktür, antibiyotik kullanılmasına birçok devir gerek yoktur. Sindirimi kolaylaştırmak emeli ile ilaç verilebilir.
Taburcu Olduktan Sonra
Ameliyatın üzerinden 48 saat geçtikten sonra ameliyat yaralarında bir sorun yoksa yaralar açık bırakılabilir. Banyo yapılabilir. Tekrar pansuman gerekmez. Yara bölgeleri için birden fazla vakit resen eriyebilen bilinmeyen dikişler kullanıldığından dikiş alınmasına gerek yoktur. Hasta ameliyattan sonraki haftasında ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmalı ve sulu yumuşak azıklar tüketmelidir. Karın içinde ameliyat sahasında kullanılan birkaç adet titanyum zımba ömür uzunluğu konulduğu konumda kalır. Bunlar daha sonra çekilecek karın sinemalarında görülür. Lakin rastgele bir meseleye yol açmazlar. Safra kesesinin alınması gündelik hayat, yeme-içme tertibi açısından değerli bir derde yol açmaz. Bir aksilik olmadığı taktirde hastaların içtimaî ortamlarına ve iş hayatlarına dönmeleri için bir hafta istirahat kafidir. Mevcut tıbbi haberlere nazaran safra kesesinin alınmış olması bedensel bir noksanlığa yol açmaz. İlaç yahut vitamin takviyesi gerektirmez. Birinci 10 gün sonraki denetimleri yapıldıktan sonra uzun periyotta takip ve denetimlere gerek yoktur.
Safra salgısı
Safra, karaciğerde üretilerek oniki bağırsağa dökülen bir salgıdır. Bu salgı aracılığı ile birtakım hususların vücuttan atılması sağlanırken, birtakım yağda eriyen vitaminlerin ve yağların vücutta emilmesinde fonksiyonları mevcuttur. Günlük ortalama 600 ml civarında safra üretilir.
Safra kesesi armut formunda karaciğerin alt yüzüne yapışık halde bulunur, sistik kanal ismini verdiğimiz bir kanal ile ana safra kanallarına bağlanır. Safra kesesinin en önemli hizmeti; karaciğerin ürettiği safranın bir kısmını münhasıran açlık devirlerinde depolamak, ağırlaştırmak ve sindirim sırasında yine bağırsağa salgılanmaktır. Safra kesesi yaklaşık 50 ml hacmindedir. Safrayı 10 katına kadar ağırlaştırabilir. Mideye azık gelişini takiben kasılarak yarım saat içinde içeriğinin yarıdan birçoklarını bağırsağa boşaltır. Karaciğer ürettiği safranın bir kısmını da, safra kesesine gereksinim duymaksızın, direkt bağırsağa gönderebilir. Safra kesesi yokluğunda safranın tamamı ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa iletilebilir. Bu nedenle safra kesesi ömür için vazgeçilmez bir organ değildir. İltihap halinde çıkartılması gerektiğinde işleyişte hayati bir noksanlık yaratmaz.
Safra Kesesi Taşı Niçin Olur?
Karaciğer tarafından üretilen safranın bir kısmı bilhassa açlık anında safra kesesinde depolanır. Safra yı oluşturan ana bileşenler kolesterol, lesitin, bilirubin, kalsiyum dur. Safrayı oluşturan bu unsurlar arasında alışılagelmiş kaidelerde bir istikrar mevcuttur. Bu istikrarın bozulması durumunda safra taşları ve çamuru oluşmaktadır. Ortamdaki çözünürlük azalır ve likit içerik çok kademede ağırlaşır. Atılması gereken birtakım unsurlar kristalleşerek çöker ve tortu oluşturur. Çöken kolesterol kristalleri yahut kalsiyumlu tanecikler safra kesesi duvarından salgılanan jelatinöz husus ile birleşerek safra çamurunu meydana getirir. Uzun süren açlık devirleri safra çamuru oluşumunu artırır. Safra kesesinin kasılıp gevşeme fonksiyonunun ve duvar iç yüzünden salgı fonksiyonunun bozulması taşa taban hazırlar. Devranla daha sert bir çekirdek oluşur ve safra taşı haline gelir. Safra taşları için ailesel bir yatkınlık laf konusu olabilir. Ziyade kilolularda, kırklı yaşlarda, bayanlarda ve çok tevellüt yapmışlarda safra taşları daha sık görülür. Safra taşlarının insana rahatsızlık vermesi ve şikayetlere yol açması için kanal ağzında tıkanma yapması yahut iç duvarda harabiyet yapacak büyüklüğe erişmesi gerekir.
Safra taşının oluşumunu hızlandıran faktörler de mevcuttu, bunlardan kimileri: mideye yönelik operasyon geçiren hastalar, obezite, morbid obezite nedeni ile bypass ameliyatları yapılmış hastalar, vagus haddinin zedelenmesi sonrası, geniş ince barsak rezeksiyonlarından sonra …
Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
Safra kesesi iltihabı akut ve kronik olmak üzere iki halde önümüze çıkabilir. Her ikisinde de safra kesesi iltihabı çoklukla safra kesesi kanalının tıkanması sonucu gelişir. Kese içinde oluşan taş yahut çamur safra kesesi kanalı ağzına oturur ve safra kesesinin içindeki safranın boşalmasına müsaade vermez. Safra kesesi şişer gerilir. Kese duvarında ödem gelişir ve kanlanması bozulmaya başlar. Bozulmanın giderek çürüme ve delinmeye kadar ilerlemesi mümkündür. Safra kesesi iltihabının en değerli belirtisi karın bilhassa sağ üst tarafında ağrıdır. Çoklukla yemeklerden sonra olur. Ağrının sırta ve omuza gerçek vurması tipik özelliğidir. Ağrıya sıklıkla bulantı, şişkinlik hazımsızlık, bazen de yanma, ekşime, üzere şikayetler eşlik edebilir.
Kimlere Safra Kesesi Ameliyatı Gerekir?
Safra kese dertlerinde hastalarda umumi olarak şişkinlik, hazımsızlık, yağlı yemeklere tahammülsüzlük, yemeklerden sonra bulantı üzere dispeptik yakınmaları olur ve sağ üst tarafta karın ağrısı olur. Bu hastalarda ultrasonografide safra kesesinde taş, çamur, iltihap saptanması durumunda saklı safra kesesi ameliyatı yapılmalıdır.
Akut yahut kronik kolesistit atağı (safra kesesi iltihabı) geçirmiş olan taşlı safra kesesi olan hastalara safra kesesi ameliyatı yapılır.
Akut pankreatit(pankreas iltihabı) geçirmiş olan çok sayıda küçük safra kesesi taşı olan hastalara, safra kesesinde taş yahut çamur olmadan safra kesesinde şişme olması ve safra iltihabı geçiren hastalarda(Akalküloz kolesistit) ameliyat yapılır.
Safra Kesesi Poliplerinde ne Yapmalı?
Safra kesesi polibi, safra kesesi duvarının iç tabakasında oluşan kesenin içine akıllıca büyüyen ekseriyetle saplı olan bazen bir kaçı birlikte olan ve üzüm salkımına benzeyen milimetrik yumuşak oluşumlardır. Safra kesesi ultrasonu yapılan her 20 hastadan birinde polip görülür. Polibi olan hastaların üçte birinde de birden ziyade sayıda polip bulunur.
Safra kesesi poliplerinde kanseri gelişme riskini artıran durumlar;
--60 yaşın üstündeki hastalarda
--Safra kesesi taşı ile birlikte bulunan poliplerde ,
--Boyutları süratle artan poliplerlerde
--Çapı 10 mm'den ziyade olan poliplerde
Safra kesesi polibi olan hastalarda şayet safra kesesi şikayetleri mevcutsa polibin boyutuna bakılmaksızın ameliyat yapılır. Safra polibinin boyutu10 mm’nin üstünde ise şikâyetinin olmasına bakılmaksızın ameliyat yapılır. Safra kesesi polibin de büyüme tespit edilirse tekrar ameliyat yapılır. Safra kesesi polibi ve taşı mevcutsa tekrar ameliyat yapılır.
Ameliyat olmasam yahut sonra olsam ne olur
Safra kesesinde taş olan ve hiç bir yakınması olmayan hastaların birden fazla yıllarca meselesiz yaşayabilir. Münhasıran şikayeti olmayan ileri yaştaki hastalara ameliyat önerilmez. Safra kesesinde tesadüfen saptanan ve hiçbir şikayete yol açmayan taşlar (asemptomatik)için zahir aralıklarla denetim kafidir. Fakat bu hastalardan her yıl %5 kadarında şikayetler ortaya çıkmaktadır. Eş devirli şeker illeti da varsa bu hastalarında umumî olarak ameliyat seçeneğine daha yakın durmak gerekir. Zira şeker hastalarında safra kesesi iltihabı süratle ilerleyerek kolay kolay çürüme ve delinmeye yol açabilir. Boyutları 2-3 milimetreden küçük, kum ve çamur üzere taşları olan hastalar için şikayetler hafif olsa dahi ameliyat önerilir. Zira bu cins taşlar safra yollarına geçerek tıkanma yapmaya daha müsaittir. Tıkanma sonucunda sarılık, pankreatit üzere tehlikeli ikincil problemler gelişebilir. Çapları 2 cm'den büyük taşlar için de ameliyat önerilir. Büyük taşlar muhit dokulara bası tesiriyle safra yollarına hasar verebilir. Büyük taşı olan hastalarda uzun vadede safra kesesi kanseri gelişme riskinin artar. Ameliyat olması gerektiği halde bunu erteleyen hastalarda tekrarlayan iltihap atakları yaşandıkça yapılacak ameliyatın zorluğu ve ameliyat sonrası çıkabilecek sorun da artar. Tekrarlayan iltihap atakları, organların birbirine yapışmasına, safra kesesi duvarının kalınlaşıp uygunca bozulmasına sebep olur. Bu durumda ameliyatın örtük (laparoskopik) bitirebilme talihi düşer. Ameliyat esnasında bu usul hastalarda hayatı tehdit edebilecek komplikasyonlar gelişebilir.
Ameliyat Öncesi Hazırlıklar Nelerdir?
Ameliyata alınacak tüm hastalar anestezi bilirkişisi tarafından muayene edilmelidir. Bu hastalar umum anestezi alacakları için; hepsinde karaciğer fonksiyonlarına, böbrek fonksiyonlarına, şeker bedellerine ve elektrolit seviyelerine bakılması gerekir. Tam kan tetkikleri, kanama parametreleri ve bulaşıcı bir hastalık geçirmiş mi diye kan testleri yapılır. Başkaca akciğer sineması ve kalp grafisine de bakılır. Şeker, yüksek tansiyon, astım üzere marazları olan hastalar, ilgili branşlarca konsülte edilmeli ve teklifler alınmalıdır.
Hasta şayet aspirin, coraspin, kumadin vb. kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsa, bu ilaçların tesiri altında ameliyata alındığında kanama riski yüksek olacaktır. Kalp kapak ameliyatı ve koroner stent pratiği geçirmiş olanlar başta olmak üzere kan sulandırıcı tesirin elzem olabileceği hastalarda kalp illetleri kompetanı konsültasyonu istenmelidir. İlaçlar kesilip 5-6 gün ilaçların tesirlerinin geçmesi beklendikten sonra ameliyat planlanmalıdır. Bu 5-6 günlük müddette clexane denilen iğne ile kan sulandırma sürecine devam edilmelidir.
Hasta ameliyattan evvelki gece saat 24'ten sonra su dahil ağızdan hiçbir şey yiyip-içmeyecek halde aç kalmalı, ameliyata oruç tutuyormuş üzere gelmelidir. Münhasıran yüksek tansiyon nedeniyle ilaç kullanan hastalar ilaçlarını bir yudum su ile almaları önerilir. Ameliyat günü sabah banyolarını yapmaları ve zatî bakımlarını yapmaları ve dişlerini fırçalamaları önerilir. Ameliyat sonrasında giymede sorun yaratmayacak geniş rahat kıyafetlerle gelmeleri önerilir. Yüzük, küpe, bilezik, saat üzere eşyaları bir gün evvelden çıkarıp meskende bırakmaları, dişlerini ise cerrahi servisten ameliyata gönderilirken çıkarılması gerekmektedir. Ameliyata girecek olan hastaların ameliyat konusunda bilgilendirildiklerini ve ameliyat müsaade formunu içeren ameliyat onam formlarını imzalamaları gerekmektedir.
Hasta şayet sigara ve alkol içiyorsa katiyetle bırakmalıdır.
Gizli Safra Kesesi Ameliyat Nasıl Yapılır?
Günümüzde safra kesesi ameliyatının çabucak hepsi örtük (laparoskopik) teknikle yapılır. Ameliyat karın ön duvarına yapılan minik kesilerden sokulan ince aletlerle yapılır. Ameliyat çoklukla umum anestezi altında yanı hasta külliyen uyutularak yapılır. Safra kesesi karaciğerden ve ana safra kanalları ile olan ilişkileri kesilerek, safra kesesi külliyen çıkarılır.
Evvel göbekten 0.5 cm’lik bir kesi yapılır ve buradan girilen 5 mm lik trokar dediğimiz borudan karin içine gaz (CO2) verilir ve bu ince borudan karın içine ince çubuk formunda bir kamera girilir. Bu kameranın manzarası bir ekrana yansıtılır. Bu sayede karın içini görerek gayrı aletleri de tekrar 0.5 cm ve 1 cm lik kesilerden karına girilir. Kamera manzarayı 10 kat büyüterek ve istenilen açıdan yansıtabildiği için cerrahın görüş imkanı açık ameliyatlardan daha uygundur. Ameliyatta evvel karın içi organları gözden geçirilir ve bir sorun var mı diye bakılır. Akabinde safra kesesinin safra kanalına bağlandığı ortam ve safra kesesini besleyen damar ince ince muhit yapılardan ayrılır ve görünür hale getirilir akabinde titanyum klipsler ile kliplenerek kesilirler. Sonra safra kesesi karaciğere yapışık olduğu mahalden ayrılır ve hür hale getirilir. Safra kesesi deliklerden birinden dışarı çıkartılır. Süreci bitirmeden safra kesesini çıkardığımız kesim ve tüm karın içerisini son bir defa daha gözden geçiririz. Her şey yolunda ise görüş altında iken karna sokmuş olduğumuz gayri ince boruları karından çıkarırız. Akabinde karın içindeki gazı boşaltırız ve minik kesiler saklı dikişlerle yaklaştırılarak ameliyat tamamlanır.
Ameliyat vadesi ekstra bir sorun yoksa ekseriyetle 20-60 dakika arasında değişir. Şu an yeni safra kesesi iltihabı olan ve daha öncesinde çok sayıda safra kesesi iltihabı geçiren hastalarda safra kesesinin yapısı bir ölçü bozulmakta ve etraf dokulara daha çok yapışmaktadır ve bu hastaların ameliyatları daha sıkıntı ve uzun olmaktadır. Mahsusen bu stil hastaların ameliyatı cerrahi tecrübe gerektirir. Hastanın daha öncesinde karın kesiminden ameliyat geçirmiş olması yeniden saklı ameliyatı zorlaştırabilir lakin yapılmasına handikap oluşum etmez.
Ameliyatın Sonuçları Nasıldır?
Örtülü safra kesesi ameliyatı otuz yılı aşkın bir vadedir tüm yerkürede yaygın olarak uygulanan oturmuş bir ameliyattır. Hakikat teşhisle, bilhassa laparoskopik cerrahi tecrübesi çokça olan cerrahlar tarafından uygulandığında sonuç harikaya yakındır. Olumsuz sonuçlar daha çok; hastaya ve illetine bağlı, cerraha bağlı ve teknik donanım eksikliğine bağlı gelişebilir. uzun müddettir kolesistit ataklarına maruz kalmış ameliyat olmaktan kaçınmış, tekrarlayan iltihap atakları geçirmiş hastalarda yaşanır. Safra kesesi alınan hastalarda safra kesesi taş ve iltihabına bağlı gelişen problemler büyük nispette çözülmüş olur. Safra kesesi büsbütün alındığı için tekrar taş ve çamur oluşumu laf konusu değildir. Ameliyat sırasında safra kanallarında yahut muhit organlarda yaralanmalar meydana gelme ihtimali %1'den azdır. Hasta açısından ameliyat süreci hayli konforludur. Şikayetlerin derhal hepsi ameliyattan sonra ortadan kalkar. Safra kesesinde iltihap dışında olabilecek dertleri gözden kaçırmamak için ameliyatta çıkartılan tüm safra keseleri patolojik incelemeye gönderilir. Bunlardan %1 kadarında safra kesesi kanseri saptanır. Safra kesesi vücut fonksiyonları açısından hayati bir organ değildir. Yarattığı riskler arttığı devir feda edilebilir. Umum sıhhat koşullarında değerli bir değişiklik beklenmez.
Hastanede Ameliyat Sonrası Nasıldır?
Saklı Safra Kesesi ameliyatı olan hastalar ameliyattan çıktıktan birkaç saat sonra tümüyle kendine gelebilir, kalkıp yürüyebilir. Üç-dört saat sonra ağızdan besin almaya başlayabilir Ameliyat gecesi olabilecek hafif kademede karın ağrısı, sırt ağrısı üzere şikayetleri engellemek için birkaç sefer ağrı kesici verilmesi kafidir. Yara noktaları 3 adet 0.5cm ve bir adet 1.0 cm lik 4 adet kesidir. Yara ağrısı yahut yara uygunlaşması cihetinden değerli bir sorun beklenmez. Mahsusen ameliyat esnasında bu kesi nahiyelerine yapılan uzun tesirli lokal anestezi ilaçları ile de bu yara yanı ağrısı yeterlice azaltılabilir. Ameliyatta dren konulması nadiren gerekir. Bu karın içinden dışarıya gerçek uzanan 4-5 mm çapında plastik bir borudur. Ameliyat sonrası erken periyotta ameliyat ortamından olabilecek sızmaları dışarıya almak için gereksinim duyulur. Umumiyetle sonraki sabah çıkartılır. Bir aksilik olmadığı durumlarda bir gün yatış kafidir. Hastaların derhal hemen hepsi ameliyat gününün gecesi hastanede kaldıktan sonra sonraki sabah taburcu olabilir. Taburcu olurken birkaç gün müddetle günde birkaç kere kullanılmak üzere ağrı kesici hap reçete edilir. Yara iltihap nispeti epey düşüktür, antibiyotik kullanılmasına birçok devir gerek yoktur. Sindirimi kolaylaştırmak emeli ile ilaç verilebilir.
Taburcu Olduktan Sonra
Ameliyatın üzerinden 48 saat geçtikten sonra ameliyat yaralarında bir sorun yoksa yaralar açık bırakılabilir. Banyo yapılabilir. Tekrar pansuman gerekmez. Yara bölgeleri için birden fazla vakit resen eriyebilen bilinmeyen dikişler kullanıldığından dikiş alınmasına gerek yoktur. Hasta ameliyattan sonraki haftasında ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmalı ve sulu yumuşak azıklar tüketmelidir. Karın içinde ameliyat sahasında kullanılan birkaç adet titanyum zımba ömür uzunluğu konulduğu konumda kalır. Bunlar daha sonra çekilecek karın sinemalarında görülür. Lakin rastgele bir meseleye yol açmazlar. Safra kesesinin alınması gündelik hayat, yeme-içme tertibi açısından değerli bir derde yol açmaz. Bir aksilik olmadığı taktirde hastaların içtimaî ortamlarına ve iş hayatlarına dönmeleri için bir hafta istirahat kafidir. Mevcut tıbbi haberlere nazaran safra kesesinin alınmış olması bedensel bir noksanlığa yol açmaz. İlaç yahut vitamin takviyesi gerektirmez. Birinci 10 gün sonraki denetimleri yapıldıktan sonra uzun periyotta takip ve denetimlere gerek yoktur.