Safra kesesi, karaciğerin hemen altında bulunan küçük, kese benzeri bir organdır. Karaciğer tarafından üretilen yeşil-kahverengi bir sıvı olan safrayı (ödü) muhafaza eder. Safra, yağları ve diğer maddeleri sindirmeye yardım eder. Safrada, safra tuzu, kolesterol ve bilirubin pigmentleri gibi atıklar bulunur. Kolesterol veya safra tuzları sertleşip taş benzeri bir madde oluşturduğunda safra taşları ortaya çıkar. Safra taşları, safra kesesi veya safra kanallarındaki çakıl benzeri, sert çökeltilerdir. Safra taşları tıkanmaya neden olarak safra kanalı, karaciğer veya pankreasta ciddi bir enfeksiyona yol açar. Tıkanmış safra kanalının belirtileri, safra kesesi atağı olarak bilinir. Tipik bir safra kesesi atağında, sağ üst karında sürekli ağrı, sağ omzun altında ağrı, ateş, bulantı, kusma, sarılık, uykusuzluk, geğirme ve hazımsızlık gibi safra kesesi belirtileri olur.
Safra keselerinin risk faktörleri: Cinsiyet, yaş, obezite, hızlı kilo kaybı, hamilelik, hormon terapisi ve doğum kontrol hapları, Crohn hastalığıyla artan serum trigliserit düzeyleridir. Genel olarak, kadınlarda erkeklerden daha fazla safra taşı riski var. Safra taşı oluşma ihtimali yaşla birlikte artar. Bunun yanı sıra, yağlı gıdalar içeren ve düşük lifli bir beslenme, safra taşlarının oluşmasına katkıda bulunur. Ne var ki, hızlı kilo kaybı ve aşırı düşük kalorili diyetler, safra kimyasını bozarak safra taşlarının oluşmasına yol açabilir. Beslenmede belli değişiklikler, safra taşı belirtilerini önlemeye yardımcı olabilir.
DİYET ÖNERİLERİ
✓Yemeklerinizde baharat kullanmayınız.
✓Yemeklerinizi kavurarak ve kızartarak pişirmeyiniz.
✓Çok yağlı börek, çörek, hamur işi ve hamur tatlılarını tüketmeyiniz.
✓Bir günde yemeklerle beraber 3 tatlı kaşığından fazla yağ almayınız.
✓Alkollü içecek tüketmeyiniz.
✓Süt, yoğurt ve peynirde light ürünleri kullanınız
✓Yemeklerinizde hayvansal kaynaklı katı yağlar yerine, bitkisel kaynaklı sıvı yağlar tüketmeyi tercih ediniz.
✓Yağlı kırmızı etler yerine yağsız ya da az yağlı beyaz et tercih ediniz. Çok az yağlı dana, kuzu eti yiyebilirsiniz.
✓Yemek aralarında bol miktarda sıvı tüketiniz
✓Gaz yapıcı gıdaları ve posalı gıdaları tercih etmeyiniz
✓Az az ve sık sık yemek yiyiniz
✓Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz ve iyi çiğneyiniz
✓Elma sirkesi ağrı kesici etkiye sahiptir.1 tatlı kaşığını geçmeyecek şekilde tüketilebilir.
YENİLMESİ SAKINCALI YİYECEKLER
✓Yumurta ve yumurta içeren besinleri tüketmeyiniz.
✓Sucuk, salam, sosis, pastırma, yağlı etler, yağlı balık, tavuğun yağlı kısmı, hazırlanmış ve bekletilmiş etler
✓Kahve ve kakao
✓Kuruyemişler ve yağlı tohumlar
✓Yağlı gıdalar: kaymak, krema, çikolata, pasta, kek, helva,lokum, tahin ve benzerleri
✓Sakatatlar: karaciğer, beyin, böbrek, dalak, dil, yürek, işkembe vb....
✓Gaz yapıcı yiyecekler: kuru baklagiller, barbunya, nout, kuru fasulye, kereviz, karnabahar, lahana gibi sebzeler
✓Konserveler ve içeriği bilinmeyen hazır gıdalar
✓Soğan, sarımsak, salçalı, baharatlı yiyecekler
✓Alkollü içecekler ve meşrubatlar ( meyve suları genellikle gaz yapar)
ÖRNEK MENÜ
KAHVALTI : Çay ( şekerli)
Beyaz peynir ( yağsız) kecheese keçi sütü
yumurta beyazı
Bal veya reçel
2-3 dilim Ekmek
ÖĞLE : Etli sebze yemeği ( susuz)
Pirinç pilavı veya makarna
Cacık
Meyve veya komposto
Ekmek
AKŞAM : Çorba
Izgara veya fırında köfte
Yoğurt ( kaymaksız)
Salata ( yağsız)
Ekmek
ARALAR : Meyve + 1-2 ceviz veya 6-8 badem
Safra keselerinin risk faktörleri: Cinsiyet, yaş, obezite, hızlı kilo kaybı, hamilelik, hormon terapisi ve doğum kontrol hapları, Crohn hastalığıyla artan serum trigliserit düzeyleridir. Genel olarak, kadınlarda erkeklerden daha fazla safra taşı riski var. Safra taşı oluşma ihtimali yaşla birlikte artar. Bunun yanı sıra, yağlı gıdalar içeren ve düşük lifli bir beslenme, safra taşlarının oluşmasına katkıda bulunur. Ne var ki, hızlı kilo kaybı ve aşırı düşük kalorili diyetler, safra kimyasını bozarak safra taşlarının oluşmasına yol açabilir. Beslenmede belli değişiklikler, safra taşı belirtilerini önlemeye yardımcı olabilir.
DİYET ÖNERİLERİ
✓Yemeklerinizde baharat kullanmayınız.
✓Yemeklerinizi kavurarak ve kızartarak pişirmeyiniz.
✓Çok yağlı börek, çörek, hamur işi ve hamur tatlılarını tüketmeyiniz.
✓Bir günde yemeklerle beraber 3 tatlı kaşığından fazla yağ almayınız.
✓Alkollü içecek tüketmeyiniz.
✓Süt, yoğurt ve peynirde light ürünleri kullanınız
✓Yemeklerinizde hayvansal kaynaklı katı yağlar yerine, bitkisel kaynaklı sıvı yağlar tüketmeyi tercih ediniz.
✓Yağlı kırmızı etler yerine yağsız ya da az yağlı beyaz et tercih ediniz. Çok az yağlı dana, kuzu eti yiyebilirsiniz.
✓Yemek aralarında bol miktarda sıvı tüketiniz
✓Gaz yapıcı gıdaları ve posalı gıdaları tercih etmeyiniz
✓Az az ve sık sık yemek yiyiniz
✓Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz ve iyi çiğneyiniz
✓Elma sirkesi ağrı kesici etkiye sahiptir.1 tatlı kaşığını geçmeyecek şekilde tüketilebilir.
YENİLMESİ SAKINCALI YİYECEKLER
✓Yumurta ve yumurta içeren besinleri tüketmeyiniz.
✓Sucuk, salam, sosis, pastırma, yağlı etler, yağlı balık, tavuğun yağlı kısmı, hazırlanmış ve bekletilmiş etler
✓Kahve ve kakao
✓Kuruyemişler ve yağlı tohumlar
✓Yağlı gıdalar: kaymak, krema, çikolata, pasta, kek, helva,lokum, tahin ve benzerleri
✓Sakatatlar: karaciğer, beyin, böbrek, dalak, dil, yürek, işkembe vb....
✓Gaz yapıcı yiyecekler: kuru baklagiller, barbunya, nout, kuru fasulye, kereviz, karnabahar, lahana gibi sebzeler
✓Konserveler ve içeriği bilinmeyen hazır gıdalar
✓Soğan, sarımsak, salçalı, baharatlı yiyecekler
✓Alkollü içecekler ve meşrubatlar ( meyve suları genellikle gaz yapar)
ÖRNEK MENÜ
KAHVALTI : Çay ( şekerli)
Beyaz peynir ( yağsız) kecheese keçi sütü
yumurta beyazı
Bal veya reçel
2-3 dilim Ekmek
ÖĞLE : Etli sebze yemeği ( susuz)
Pirinç pilavı veya makarna
Cacık
Meyve veya komposto
Ekmek
AKŞAM : Çorba
Izgara veya fırında köfte
Yoğurt ( kaymaksız)
Salata ( yağsız)
Ekmek
ARALAR : Meyve + 1-2 ceviz veya 6-8 badem
