Safra kesesi nedir?
Safra kesesi sindirime yardımcı olan bir organdır. Karaciğerde üretilen safra burada depolanır ve gerekli hengamda (yemek sonrası gibi) barsağa salgılanır.
Safra taşı nasıl oluşur?
Safra taşı oluşumunda ki temel mekanizma safra yoğunluğunun artıp akımın azalması ile olur. Münasebetiyle bu tip durumların gözlendiği, kan yıkımına sebep olan illetler, gebelik, süratli kilo kaybı ve yüksek kan kolesterol seviyeleri üzere durumlar taş oluşumunu artırır. Başkaca kırk yaşın üstünde, çok veladet yapmış, bayan ve ailede bu tip marazları olanlarda safra taşı oluşma riski daha yüksektir.
Bütün safra taşları birebir değildir. Örneğin kolesterol taşları daha sık görülen daha yumuşak taşlardır. Diyetle daha yakından alakalı olduğu düşünülür. Pigment taşları ise mahsusen birtakım kan hastalıklarında daha sık görülür ve sert taşlardır. Ama bunların hastada meydana getirdiği rahatsızlıklar açısından farkları yoktur.
Safra taşı ne üzere şikayetler yapar ?
Kimi hastalarda hiçbir şikayet olmayabilir. Bu tip tastalarda tanı sair nedenlerden ötürü yapılan karın ultrasonografisinde tesatüfen bulunur. Belirti verenlerde ise en değerli şikayet ağrıdır. Ağrı karnın sağ üst tarafında, ekseriyetle şiddetli bir formda birkaç saat sürer. Bazen sırta, sağ omuza vurur. Bu ağrılar umumide özellile yağlı bir yemeğin akabinde ve birden fazla devir gece vakti olur. Gayri semptomlar abdominal şişme, yağlı yemekleri kaldıramamak, geğirmek, gaz ve hazımsızlıktır . Taşlar safra kanalını tıkadığında safra kesesinde iltihap oluşmasına (kolesistit) ve sarılığa neden olabilir. Bu durumda karın ağrısına ilaveten şiddetli bulantı, ateş şikayetleri de oluşur. Bu tip durumlarda daha çokça gecikmeden doktorunuza başvurmalısınız.
Safra kesesinde oluşan bu enfeksiyonun şiddeti değişkendir. Bazen hastanede yatarak tedaviyi gerektirebilir. Başkaca pankreatit denen çok daha önemli bir durum olan pankreas enfeksiyonuna da yol açabilir.
Kanser konusu ise tartışmalıdır. Uzun devrandır var olan taşların safra kesesi kanserini tetikleyebileceği söylenmekle birlikte bu şimdi kesin kabul görmüş değildir.
Tedavi metotları nelerdir?
Her safra kesesi taşı ameliyat edilmek zorunda değildir. Sessiz safra kesesi taşları, yani hiç şikayete neden olmayanlar şayet hastanın da tercihi meğer ve riski göze alıyorsa ameliyat edilmeyebilir. İzlenebilir ve bir sorun çıktığında ameliyat edilebilir. Safra kesesi taşının tek tedavi yolu taşın olduğu safra kesesinin ameliyatla çıkarılmasıdır. Geçmişte ilaçla eritilmesi, böbrek taşlarına emsal bir grup aletlerle taşların kırılması üzere usullerle tedavi edilmesi denenmiş ancak tatmin edici sonuç alınamamıştır.
Ameliyat örtülü ya da açık usulle yapılabilir. Günümüzde örtülü usul (laparoskopik kolesistektomi) ülkü sistem olarak kabul edilmektedir. Örtülü yolun açık ameliyata nazaran bariz üstünlükleri vardır. Bunlar:
a. Daha az ağrıya neden olur
b. Estetik olarak daha az iz bırakır
c. Daha süratli düzgünleşme ve günlük hayata dönüş sağlar
d. Hastanede kalış vadesi daha azdır
e. Ameliyat sonrası fıtık ihtimali daha azdır
f. Ameliyat sonrası enfeksiyon ihtimali daha azdır.
Ameliyat sonrası umumiyetle bir akşam hastanede kalmak gerekmektedir.
Safra kesesi sindirime yardımcı olan bir organdır. Karaciğerde üretilen safra burada depolanır ve gerekli hengamda (yemek sonrası gibi) barsağa salgılanır.
Safra taşı nasıl oluşur?
Safra taşı oluşumunda ki temel mekanizma safra yoğunluğunun artıp akımın azalması ile olur. Münasebetiyle bu tip durumların gözlendiği, kan yıkımına sebep olan illetler, gebelik, süratli kilo kaybı ve yüksek kan kolesterol seviyeleri üzere durumlar taş oluşumunu artırır. Başkaca kırk yaşın üstünde, çok veladet yapmış, bayan ve ailede bu tip marazları olanlarda safra taşı oluşma riski daha yüksektir.
Bütün safra taşları birebir değildir. Örneğin kolesterol taşları daha sık görülen daha yumuşak taşlardır. Diyetle daha yakından alakalı olduğu düşünülür. Pigment taşları ise mahsusen birtakım kan hastalıklarında daha sık görülür ve sert taşlardır. Ama bunların hastada meydana getirdiği rahatsızlıklar açısından farkları yoktur.
Safra taşı ne üzere şikayetler yapar ?
Kimi hastalarda hiçbir şikayet olmayabilir. Bu tip tastalarda tanı sair nedenlerden ötürü yapılan karın ultrasonografisinde tesatüfen bulunur. Belirti verenlerde ise en değerli şikayet ağrıdır. Ağrı karnın sağ üst tarafında, ekseriyetle şiddetli bir formda birkaç saat sürer. Bazen sırta, sağ omuza vurur. Bu ağrılar umumide özellile yağlı bir yemeğin akabinde ve birden fazla devir gece vakti olur. Gayri semptomlar abdominal şişme, yağlı yemekleri kaldıramamak, geğirmek, gaz ve hazımsızlıktır . Taşlar safra kanalını tıkadığında safra kesesinde iltihap oluşmasına (kolesistit) ve sarılığa neden olabilir. Bu durumda karın ağrısına ilaveten şiddetli bulantı, ateş şikayetleri de oluşur. Bu tip durumlarda daha çokça gecikmeden doktorunuza başvurmalısınız.
Safra kesesinde oluşan bu enfeksiyonun şiddeti değişkendir. Bazen hastanede yatarak tedaviyi gerektirebilir. Başkaca pankreatit denen çok daha önemli bir durum olan pankreas enfeksiyonuna da yol açabilir.
Kanser konusu ise tartışmalıdır. Uzun devrandır var olan taşların safra kesesi kanserini tetikleyebileceği söylenmekle birlikte bu şimdi kesin kabul görmüş değildir.
Tedavi metotları nelerdir?
Her safra kesesi taşı ameliyat edilmek zorunda değildir. Sessiz safra kesesi taşları, yani hiç şikayete neden olmayanlar şayet hastanın da tercihi meğer ve riski göze alıyorsa ameliyat edilmeyebilir. İzlenebilir ve bir sorun çıktığında ameliyat edilebilir. Safra kesesi taşının tek tedavi yolu taşın olduğu safra kesesinin ameliyatla çıkarılmasıdır. Geçmişte ilaçla eritilmesi, böbrek taşlarına emsal bir grup aletlerle taşların kırılması üzere usullerle tedavi edilmesi denenmiş ancak tatmin edici sonuç alınamamıştır.
Ameliyat örtülü ya da açık usulle yapılabilir. Günümüzde örtülü usul (laparoskopik kolesistektomi) ülkü sistem olarak kabul edilmektedir. Örtülü yolun açık ameliyata nazaran bariz üstünlükleri vardır. Bunlar:
a. Daha az ağrıya neden olur
b. Estetik olarak daha az iz bırakır
c. Daha süratli düzgünleşme ve günlük hayata dönüş sağlar
d. Hastanede kalış vadesi daha azdır
e. Ameliyat sonrası fıtık ihtimali daha azdır
f. Ameliyat sonrası enfeksiyon ihtimali daha azdır.
Ameliyat sonrası umumiyetle bir akşam hastanede kalmak gerekmektedir.