Karaciğerde üretilen ve sindirim için gerekli olan safra sıvısı karaciğer içindeki
küçük safra kanalcıkları ile ana safra kanallarına iletilir ve oniki parmak barsağına açılan ağızla barsağa dökülür.Safranın bir kısmı ana safra kanalına bir kanalla
bağlanan safra kesesi içinde depolanır.Sindirim için bol safra gerektiği hallerde
hormonal ve refleks mekanizmalar devreye girerek safra kesesinin kasılması ile
nispeten bol miktarda safra ana safra kanalına ,oradanda oniki parmak barsağına dökülür.
Safra akışkan bir sıvıdır. Fakat uzun süren açlık,dehidratasyon,infeksiyon,kolesterol yüksekliği gibi durumlar safra sıvısının yapısında bozulmaya,akışkanlığında azalmaya,koyulaşmaya,çamurlaşmaya ve
taş oluşumuna neden olabilmektedir. Safra taşları bilirubin ve kolesterol içeriğine göre bilirubin taşları,kolesterol taşları veya her iki maddeyi de içeren mikst taşlar olarak karşımıza çıkmaktadır.En sık kolesterol taşları görülür.Safrayı eriyik halde tutan maddelerin azalması veya kolesterolün artması ile oluştuğu düşünülmektedir.Bilirubin taşları kan yıkımının artığı hastalıklarda ve infeksiyonlarda daha sık görülmektedir.
Yaş ilerledikçe taş görülme sıklığı artar ve kadınlarda daha çok görülmektedir. Safra kesesi taşları karın sağ üst kısmında sırta yansıyan ağrı,bulantı,şişkinlik gibi belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi komplikasyonlarında ateş,sarılık gibi belirtiler tabloya eklenebilir. Safra kesesi taşları hiç belirti vermeden sessiz taş şeklinde olabileceği gibi,safra
kesesi iltihabına(akut ve kronik kolesistit),safra kesesi delinmesine(perforasyon),safra kanalına taşların düşmesine veya safra kesesinin safra yollarına dıştan basısıyla oluşan tıkanma sarılığına,pankreatite ve safra
yollarında iltihaplanmaya( kolanjit) neden olarak acil durumlara yol açabilmektedir.Taşa bağlı safra kesesi kanseri gelişme riski de vardır. Tanı için ilk tercih ultrasonografidir.Gerekli durumlarda MR/MRCP ve ERCP gibi
yöntemlerden faydalanılır. Şikayetlere ve komplikasyonlara neden olan safra kesesi taşlarının tedavisi
cerrahidir. Günümüzde laparoskopik kolesistektomi tekniği kullanılarak taşlı safra
kesesi vücuttan uzaklaştırılır. Sessiz yani belirti vermeyen ve tesadüfen tanı konulmuş safra kesesi taşlarında
tedavi tartışmalıdır. Yukarıda sayılan komplikasyonların ileri bir tarihte gelişebileceği, pankreatit gibi ölümcül durumlara yol açabileceği hatta kansere neden olabileceği hastalara iyice anlatılmalı ,takip veya operasyon kararı hasta ile birlikte verilmelidir. Safra yolu taşlarının varlığı ameliyat öncesi biliniyorsa öncelikli olarak tedavi
edilmelidir. Bunun için ameliyat öncesi ERCP işlemi ile endoskopik olarak safra kanalı taşları temizlenir,daha sonra laparoskopik olarak safra kesesi operasyonu gerçekleştirilir. Son yıllarda laparoskopik koledok eksplarosyonu tekniği ile ameliyat sırasında hem safra kesesi alınmakta,hemde safra kanalları temizlenebilmektedir. Safra kesesi ve safra yolları taşları temizlendikten sonra gereki diyet düzenlemeleri yapılarak safra yollarında yeni taş oluşumu önlenmeye çalışılmalı buna rağmen yeni taş oluşumunda ERCP ile tekrar safra kanalları taşları temizlenmelidir.
küçük safra kanalcıkları ile ana safra kanallarına iletilir ve oniki parmak barsağına açılan ağızla barsağa dökülür.Safranın bir kısmı ana safra kanalına bir kanalla
bağlanan safra kesesi içinde depolanır.Sindirim için bol safra gerektiği hallerde
hormonal ve refleks mekanizmalar devreye girerek safra kesesinin kasılması ile
nispeten bol miktarda safra ana safra kanalına ,oradanda oniki parmak barsağına dökülür.
Safra akışkan bir sıvıdır. Fakat uzun süren açlık,dehidratasyon,infeksiyon,kolesterol yüksekliği gibi durumlar safra sıvısının yapısında bozulmaya,akışkanlığında azalmaya,koyulaşmaya,çamurlaşmaya ve
taş oluşumuna neden olabilmektedir. Safra taşları bilirubin ve kolesterol içeriğine göre bilirubin taşları,kolesterol taşları veya her iki maddeyi de içeren mikst taşlar olarak karşımıza çıkmaktadır.En sık kolesterol taşları görülür.Safrayı eriyik halde tutan maddelerin azalması veya kolesterolün artması ile oluştuğu düşünülmektedir.Bilirubin taşları kan yıkımının artığı hastalıklarda ve infeksiyonlarda daha sık görülmektedir.
Yaş ilerledikçe taş görülme sıklığı artar ve kadınlarda daha çok görülmektedir. Safra kesesi taşları karın sağ üst kısmında sırta yansıyan ağrı,bulantı,şişkinlik gibi belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi komplikasyonlarında ateş,sarılık gibi belirtiler tabloya eklenebilir. Safra kesesi taşları hiç belirti vermeden sessiz taş şeklinde olabileceği gibi,safra
kesesi iltihabına(akut ve kronik kolesistit),safra kesesi delinmesine(perforasyon),safra kanalına taşların düşmesine veya safra kesesinin safra yollarına dıştan basısıyla oluşan tıkanma sarılığına,pankreatite ve safra
yollarında iltihaplanmaya( kolanjit) neden olarak acil durumlara yol açabilmektedir.Taşa bağlı safra kesesi kanseri gelişme riski de vardır. Tanı için ilk tercih ultrasonografidir.Gerekli durumlarda MR/MRCP ve ERCP gibi
yöntemlerden faydalanılır. Şikayetlere ve komplikasyonlara neden olan safra kesesi taşlarının tedavisi
cerrahidir. Günümüzde laparoskopik kolesistektomi tekniği kullanılarak taşlı safra
kesesi vücuttan uzaklaştırılır. Sessiz yani belirti vermeyen ve tesadüfen tanı konulmuş safra kesesi taşlarında
tedavi tartışmalıdır. Yukarıda sayılan komplikasyonların ileri bir tarihte gelişebileceği, pankreatit gibi ölümcül durumlara yol açabileceği hatta kansere neden olabileceği hastalara iyice anlatılmalı ,takip veya operasyon kararı hasta ile birlikte verilmelidir. Safra yolu taşlarının varlığı ameliyat öncesi biliniyorsa öncelikli olarak tedavi
edilmelidir. Bunun için ameliyat öncesi ERCP işlemi ile endoskopik olarak safra kanalı taşları temizlenir,daha sonra laparoskopik olarak safra kesesi operasyonu gerçekleştirilir. Son yıllarda laparoskopik koledok eksplarosyonu tekniği ile ameliyat sırasında hem safra kesesi alınmakta,hemde safra kanalları temizlenebilmektedir. Safra kesesi ve safra yolları taşları temizlendikten sonra gereki diyet düzenlemeleri yapılarak safra yollarında yeni taş oluşumu önlenmeye çalışılmalı buna rağmen yeni taş oluşumunda ERCP ile tekrar safra kanalları taşları temizlenmelidir.