Sahabenin tanımı
Kime sahabe denir
sahabi kşme denir
Alimler Sahabi’nin tanımı ile ilgili farklı goruşler beyan etmişlerdir Hafız İbni Hacer elAskalani Elİsabeadlı eserinde bu konuyu ele almış, bu konudaki sahih olan goruşleri acıklamış ve meseleyi uzun uzadıya incelemiştir Biz ise onun incelemesinin ozetini burada nakletmekle iktifa edeceğiz
İbni Hacer (ra) diyor ki; sahabi konusunda vakıf olduğum en sahih tarif şoyledir: Sahabi, Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e iman (edip), iman ettiği halde kendisiyle bir araya gelen ve İslam uzere olen kişidirTarifte yer alan; Peygamberle bir araya gelenifadesinin genellemesine gore; sohbetinde uzun veya kısa bir sure mecliste bulunmuş olsun, O'ndan hadis rivayet etsin veya etmesin, O'nunla savaşa katılmış olsun veya olmasın, ancak yine meclisinde bulunmamış olsa dahi de bir defa gormuş olsun veya korluk gibi bir sebepten dolayı O'nu gormemiş olsun, dolayısıyla sadece onunla karşılaşmış olan bir kimseye de sahabi denir
Yine tarifte gecen ‘iman ettiği halde’ ifadesine gore bir kimse kafir olduğu halde Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’le karşılaşmış ve bilahare iman ettikten sonra Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’le bir daha karşılaşmamış ise, ‘Sahabi’ sayılmaz
Yine tarifte gecen; İslam uzere olmuşibaresine gore; bir kimse Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'le kendisine iman etmiş olarak karşılaşmış, ancak daha sonra Allah korusun murted olmuş ve murted olarak olmuş ise yine ‘sahabi’ sayılmaz Bu kabilden az sayıda bazı kimseler olmuştur Ote yandan, bir kimse mumin olarak Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'le karşılaşmış daha sonra murted olmuş, daha sonra tekrar olmeden İslam'a donmuş ise, ikinci bir defa karşılaşsın veya karşılaşmasın yine de ‘sahabi’ sayılır
Buhari'nin Hocası Ahmed bin Hanbel gibi muhaddisler ve bunlara tabi olan alimler nezdinde tercih olunan en sahih goruşe dayanmaktadır Bunun otesinde diğer şaz goruşler de vardır (Elİsabe, 178)
Bu acıklamalardan sonra konuyla ilgili değişik tarifler ve değerlendirmeler şoyledir:
Sahabi'nin tarifiyle ilgili bir bilgi olması bakımından yapılan tarifleri kısaca sıralayıp, en sonunda muhtar ve mu'teber olan goruşu vereceğiz
1) Sahabi: Uzun muddet Hz Peygamberle beraber bulunup, O'ndan hadis rivayet eden ve
O'nun hallerini araştırıp bilen kimsedir (1) Usulculer ve bir kısım ulema bu goruştedir (2)
2) Sahabi: Hz Peygamber (SAV) ile bir sene veya iki sene beraber olup, onunla bir veya iki gazveye iştirak eden kimsedir Bu tarif daha ziyade Said b elMuseyyeb'den naklolunuyor (3) Ancak, bu durumda sahabi olarak bilinen pek cok kimseyi dışarıda bırakmak mecburiyeti hasıl olacak Ayrıca bu rivayetin zayıf olduğu da nakledilir (4)
3) Sahabi: Uzun muddet birlikte olmakla beraber, ondan hadis alıp rivayet edendir (5)
4) Sahabi: Hz Peygamber'i musluman, balig ve akıllı olarak goren kimsedir 6
5) Sahabi: Nebi (SAV)'in zamanına yetişen herkestir Musluman olmak şartıyla O'nu gormese bile sahabi'dir (7)
6) Sahabi: HzPeygamber'in, kendisiyle hususiyyet kesbettiği, kendisinin de O'nunla
hususiyyet kesbettiği kimsedir Bu şartı Maverdi koşmuştur 8
7) Sahabi: HzPeygamber (SAV)'e iman ederek onunla karşılaşan ve musluman olarak olen kimsedirİbn'u Hacer'in, elde ettiğim bilgilerin en doğrusu, dediği tarif budur (9)
Buhari Hazretleri, Sahih'inde, musluman olarak olme şartım koşmamış sadece, Hz Peygamber'le sohbet eden veya O'nu goren musluman, sahabi'dir(10) diye tarif etmiştir Ayni, bu tarife ve musluman olarak olenifadesini ekleyerek, akla gelecek şuphelerin gideceğini ifade eder190
İbnu Hacer'in yaptığı bu tarife, “Onunla karşılaşan ifadesi kullanılmak suretiyle, Hz Peygamber'le beraberliği uzun muddet olan da girer, olmayan da O'ndan rivayet eden de girer, etmeyen de O'nunla beraber savaşa iştirak eden de girer, etmeyen de O'nu gozuyle goren de, herhangi bir (a'malık gibi) sebeple onu gormeyen de sahabi'dir (12)
Tarifte gecen Hz Peygamber'e iman ederekkaydıyla HzPeygamber zamanında kafir olarak O'nu gorse de sonradan musluman olsa ve bir daha mu'min iken HzPeygamber'i gormese o kimsenin sahabi olamıyacağı anlaşılır (13) Kayser'in elcisi gibi (14)
HzPeygamberi vefatından sonra henuz defnedilmeden cenazesini goren kimse de sahabi sayılmaz Ebu Zueyb Huveylid bHalid elHuzeli gibi (15)
İbnu Hacer'in yaptığı tarifte HzPeygamber'e İmanşartı olduğu icin, diğer peygamberlere iman ederek, Hz Peygamber Efendimizi goren ehli kitap da sahabi sayılmaz Nitekim, Hz Muhammed (SAV) ile peygamberliğinden once karşılaşanların durumu boyledir İhtimalli bir durum olduğunu soyleyen ibnu Hacer, Rahib Bahira ve benzerlerini misal veriyor (16)
Cinlerden ve meleklerden mukellef olanlar, HzPeygamber'e iman ederek onu gormuşlerse, onların da sahabi olacağını soyleyen alimlerimiz vardır (17)
Bir kimse, musluman olarak, Hz Peygamber'le karşılaşsa, sonra –Allah korusun islam'dan donse, eğer tekrar musluman olmadan olurse o, sahabilikten cıkmıştır Ancak tekrar islam'a donerse, RasUlullah'ı gormeden olse bile musluman olarak olmek şartıyla sahabiliği devam eder Kurra b Meysere, Esas b Kays bu kabildendir (18)
Bir kimsenin sahabi olabilmesi icin Hz Peygamber'le temyiz yaşındayken buluşmuş olmasını şart koşanlar var ise de bulUğa ermesi şart değildir Bu hususta bazı ihtilaflar vardır Ancak Peygamberimizin torunları Hasan ile Huseyin gibi pek cok sahabi'nin bulunması, temyiz yaşının yeterli olduğuna bir delildir Peygamber Efendimiz'in, cocukken dua buyurduğu veya ağzına hurma vs şeylerle tahnik yaptığı ve isim verdiği cocukların, sahabiliği hususunda ihtilaf vardır (19)
Ehli velayetten birinin, Hz Peygamber'i keşif yoluyla gormesi veya bir kimsenin O'nu ruyada gormesi, o kimseyi sahabi yapmaz Alemi şehadette gormek şarttır(20)
Kime sahabe denir
sahabi kşme denir
Alimler Sahabi’nin tanımı ile ilgili farklı goruşler beyan etmişlerdir Hafız İbni Hacer elAskalani Elİsabeadlı eserinde bu konuyu ele almış, bu konudaki sahih olan goruşleri acıklamış ve meseleyi uzun uzadıya incelemiştir Biz ise onun incelemesinin ozetini burada nakletmekle iktifa edeceğiz
İbni Hacer (ra) diyor ki; sahabi konusunda vakıf olduğum en sahih tarif şoyledir: Sahabi, Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e iman (edip), iman ettiği halde kendisiyle bir araya gelen ve İslam uzere olen kişidirTarifte yer alan; Peygamberle bir araya gelenifadesinin genellemesine gore; sohbetinde uzun veya kısa bir sure mecliste bulunmuş olsun, O'ndan hadis rivayet etsin veya etmesin, O'nunla savaşa katılmış olsun veya olmasın, ancak yine meclisinde bulunmamış olsa dahi de bir defa gormuş olsun veya korluk gibi bir sebepten dolayı O'nu gormemiş olsun, dolayısıyla sadece onunla karşılaşmış olan bir kimseye de sahabi denir
Yine tarifte gecen ‘iman ettiği halde’ ifadesine gore bir kimse kafir olduğu halde Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’le karşılaşmış ve bilahare iman ettikten sonra Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’le bir daha karşılaşmamış ise, ‘Sahabi’ sayılmaz
Yine tarifte gecen; İslam uzere olmuşibaresine gore; bir kimse Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'le kendisine iman etmiş olarak karşılaşmış, ancak daha sonra Allah korusun murted olmuş ve murted olarak olmuş ise yine ‘sahabi’ sayılmaz Bu kabilden az sayıda bazı kimseler olmuştur Ote yandan, bir kimse mumin olarak Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'le karşılaşmış daha sonra murted olmuş, daha sonra tekrar olmeden İslam'a donmuş ise, ikinci bir defa karşılaşsın veya karşılaşmasın yine de ‘sahabi’ sayılır
Buhari'nin Hocası Ahmed bin Hanbel gibi muhaddisler ve bunlara tabi olan alimler nezdinde tercih olunan en sahih goruşe dayanmaktadır Bunun otesinde diğer şaz goruşler de vardır (Elİsabe, 178)
Bu acıklamalardan sonra konuyla ilgili değişik tarifler ve değerlendirmeler şoyledir:
Sahabi'nin tarifiyle ilgili bir bilgi olması bakımından yapılan tarifleri kısaca sıralayıp, en sonunda muhtar ve mu'teber olan goruşu vereceğiz
1) Sahabi: Uzun muddet Hz Peygamberle beraber bulunup, O'ndan hadis rivayet eden ve
O'nun hallerini araştırıp bilen kimsedir (1) Usulculer ve bir kısım ulema bu goruştedir (2)
2) Sahabi: Hz Peygamber (SAV) ile bir sene veya iki sene beraber olup, onunla bir veya iki gazveye iştirak eden kimsedir Bu tarif daha ziyade Said b elMuseyyeb'den naklolunuyor (3) Ancak, bu durumda sahabi olarak bilinen pek cok kimseyi dışarıda bırakmak mecburiyeti hasıl olacak Ayrıca bu rivayetin zayıf olduğu da nakledilir (4)
3) Sahabi: Uzun muddet birlikte olmakla beraber, ondan hadis alıp rivayet edendir (5)
4) Sahabi: Hz Peygamber'i musluman, balig ve akıllı olarak goren kimsedir 6
5) Sahabi: Nebi (SAV)'in zamanına yetişen herkestir Musluman olmak şartıyla O'nu gormese bile sahabi'dir (7)
6) Sahabi: HzPeygamber'in, kendisiyle hususiyyet kesbettiği, kendisinin de O'nunla
hususiyyet kesbettiği kimsedir Bu şartı Maverdi koşmuştur 8
7) Sahabi: HzPeygamber (SAV)'e iman ederek onunla karşılaşan ve musluman olarak olen kimsedirİbn'u Hacer'in, elde ettiğim bilgilerin en doğrusu, dediği tarif budur (9)
Buhari Hazretleri, Sahih'inde, musluman olarak olme şartım koşmamış sadece, Hz Peygamber'le sohbet eden veya O'nu goren musluman, sahabi'dir(10) diye tarif etmiştir Ayni, bu tarife ve musluman olarak olenifadesini ekleyerek, akla gelecek şuphelerin gideceğini ifade eder190
İbnu Hacer'in yaptığı bu tarife, “Onunla karşılaşan ifadesi kullanılmak suretiyle, Hz Peygamber'le beraberliği uzun muddet olan da girer, olmayan da O'ndan rivayet eden de girer, etmeyen de O'nunla beraber savaşa iştirak eden de girer, etmeyen de O'nu gozuyle goren de, herhangi bir (a'malık gibi) sebeple onu gormeyen de sahabi'dir (12)
Tarifte gecen Hz Peygamber'e iman ederekkaydıyla HzPeygamber zamanında kafir olarak O'nu gorse de sonradan musluman olsa ve bir daha mu'min iken HzPeygamber'i gormese o kimsenin sahabi olamıyacağı anlaşılır (13) Kayser'in elcisi gibi (14)
HzPeygamberi vefatından sonra henuz defnedilmeden cenazesini goren kimse de sahabi sayılmaz Ebu Zueyb Huveylid bHalid elHuzeli gibi (15)
İbnu Hacer'in yaptığı tarifte HzPeygamber'e İmanşartı olduğu icin, diğer peygamberlere iman ederek, Hz Peygamber Efendimizi goren ehli kitap da sahabi sayılmaz Nitekim, Hz Muhammed (SAV) ile peygamberliğinden once karşılaşanların durumu boyledir İhtimalli bir durum olduğunu soyleyen ibnu Hacer, Rahib Bahira ve benzerlerini misal veriyor (16)
Cinlerden ve meleklerden mukellef olanlar, HzPeygamber'e iman ederek onu gormuşlerse, onların da sahabi olacağını soyleyen alimlerimiz vardır (17)
Bir kimse, musluman olarak, Hz Peygamber'le karşılaşsa, sonra –Allah korusun islam'dan donse, eğer tekrar musluman olmadan olurse o, sahabilikten cıkmıştır Ancak tekrar islam'a donerse, RasUlullah'ı gormeden olse bile musluman olarak olmek şartıyla sahabiliği devam eder Kurra b Meysere, Esas b Kays bu kabildendir (18)
Bir kimsenin sahabi olabilmesi icin Hz Peygamber'le temyiz yaşındayken buluşmuş olmasını şart koşanlar var ise de bulUğa ermesi şart değildir Bu hususta bazı ihtilaflar vardır Ancak Peygamberimizin torunları Hasan ile Huseyin gibi pek cok sahabi'nin bulunması, temyiz yaşının yeterli olduğuna bir delildir Peygamber Efendimiz'in, cocukken dua buyurduğu veya ağzına hurma vs şeylerle tahnik yaptığı ve isim verdiği cocukların, sahabiliği hususunda ihtilaf vardır (19)
Ehli velayetten birinin, Hz Peygamber'i keşif yoluyla gormesi veya bir kimsenin O'nu ruyada gormesi, o kimseyi sahabi yapmaz Alemi şehadette gormek şarttır(20)