Sanayi devriminin nedenleri
Sanayi devriminin sonucları
Sanayi devrimi hakkında bilgi
Sanayi Devriminin Nedenleri
Duşunsel Nedenler
Sanayi devrimini 16 ve 17 yuzyıldaki dinsel, siyasal, bilimsel ve felsefi duşunceler hazırlamıştır Protestan Reformasyonu bugun cok calışıp yarını duşunmeyionemli bir değer olarak yerleştirmiştir 17 yuzyılda Aydınlanma filozofları bilimsel yontemi ve rasyonel duşunme ilkelerini geliştirmişlerdir Fransız devrimi Napolyon aracılığıyla bu duşunceleri Avrupa ’ya yaymıştır 17 yuzyılın bilimsel buluşları, sanayi devriminin teknolojik gelişmelerine kaynak oluşturmuştur
SosyoEkonomik Nedenler
Duşunsel nedenlerin yanında, sanayi devrimini doğuran diğer nedenler şunlardır
Hızlı nufus artışı 16 yuzyıldan başlayarak Avrupa'nın nufusu hızla arttı
Tarımdaki gelişmeler bu sektordeki nufus ihtiyacını azaltarak bu nufusun kentlere goc etmesine neden oldu Boylece kent sanayine hazır işgucu oluştu
Yaşam duzeyinin yukselişi Eskiden luks sayılan şeker, kahve, cay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar icin doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu Bu da dolaylı olarak tuketim malı talebini arttırdı
Somurgecilik Avrupa ulkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar somurgelere sattılar
Kapitalizm Orta sınıfın zenginleşmesi surecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı Boylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı
Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler
İngiltere'de Sanayi Devrimi
Sanayi devriminin once İngiltere'de başlamasının birkac nedenini şoyle sıralayabiliriz
İngiltere'de uzun suredir bir anayasal monarşi duzeni oluşmuştur Bu duzenin temelinde mulkiyet hakkının ve bireysel hak ve ozgurluklerin korunması yatar
18 yuzyıl İngiltere'si zaten dunyanın mali merkezi konumunda idi Borsa ve bankacılık sektorleri diğer ulkelerden cok ileri idi
Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda ic piyasada ozgur rekabeti onleyici butun engelleri kaldırmıştı
İngiltere, sanayi icin gerekli en temel hammaddeler olan komur ve demir yonunden zengin yeraltı kaynaklarına sahipti
İngiltere, dunyanın en buyuk somurge imparatorluğu idi Bu da ona hammadde kaynakları ve uretilmiş mallar icin geniş pazar olanağı sağladı
İngiliz donanması ve guclu ticaret filoları, taşımacılığı kolaylaştırdı
İngiltere Avrupa'da zaten Ronesans doneminden beri dokumacılık sanayinde başı cekiyordu
Fabrika Sistemine Geciş
Fabrika sistemi ile uretim, talep artışı doğrultusunda bir gereksinme olarak ortaya cıktı Buyuk makineler ev uretimi icin elverişsizdi Bu nedenle evler yerine işcilerin makinelerin bulunduğu buyuk binalara giderek calışma sistemi, başka deyişle fabrika sistemi surec icinde oluştu
Fabrika sistemi hızlı uretim gibi olumlu sonuc yanında sosyal acıdan olumsuz birtakım sonuclar da doğurdu Erkek işciler yanında, hatta onların yerine (daha ucuza calıştıkları icin) cocuk ve kadınlar calıştırılmaya başlandı 20 saate kadar varan iş saatleri kucuk cocuk ve kadınları eziyordu
Buna rağmen ucretler yetersizdi İşcilerin kalifiye olması artık o kadar onemli değildi Makineler tekduze, basit, mekanik hareketler yapabilen herkesle calışabiliyordu Kalifiye işcilerin normal ucretle iş bulması imkansızlaşıyordu
Diğer Teknolojik Gelişmeler
Buharlı makine Sanayi devriminin en onemli gelişmelerinden birisi buharlı makinenin bulunuşudur 1763'de James Watt, İskocya'da buharla calışan makineyi buldu Bu makinenin gelişmiş bicimi, makine cağının gercek başlangıc noktasını oluşturur
1807'de Robert Fulton adındaki Amerikalı buharlı makineyi gemilere uyguladı 1840'da ilk duzenli okyanus otesi buharlı gemi seferleri başladı
1825 tarihinde ilk kez buharlı makine lokomotiflerde kullanılmaya başlandı
1844'de Samuel Morse Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk ticaret amaclı telgraf servisini hizmete soktu
1876'da Alexander Graham Bell telefonu buldu
Tarım teknolojisinde gelişmeler sağlandı Almanya bu alandaki gelişmelere onculuk etti Almanlar pancardan şeker cıkarma tekniğini buldu Bir başka Alman kimyager suni gubreyi yaptı 1834'de bir Amerikalı muhendis bir bicerdover icat etti 1870'lerden sonra konserve yiyecek imalatı hızlı bir bicimde arttı
1830–1 arasında İngiltere'de daha etkili maden tasfiye yontemlerinin geliştirilmesine paralel olarak komur uretimi hızla arttı Cunku yuksek demir ve celik talebi bu yontemler sayesinde kolayca karşılanabiliyordu
Bu uretim sayesinde 1800–1830 arasında kopru, kanal, demiryolu vb gibi inşaatlar hızla arttı 1850'lere kadar genelde İngiltere'nin tekelinde olan sanayi devrimi, bu tarihten sonar tum Avrupa ’ya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı
Sanayi Devriminin Sonucları
Batı'nın Toplumsal Sınıf Yapısında Değişmeler
Sanayi devrimi Avrupa'da burjuva sınıfının yapı değiştirmesine ve yeni bir işci sınıfı doğmasına yol actı Eski burjuva sınıfına şimdi fabrika sahipleri de katılmıştı Burjuva sınıfı artık her ulkede en zengin sınıfı oluşturuyordu Ancak ulkelerin coğunda orta sınıf pek cok siyasal ve sosyal haklardan mahrumdular Bu haklarını elde etmek icin 19 yuzyılın bitişini beklemek gerekecektir
Avrupa'da sanayi devrimi oncesinde de bir işci sınıfı vardı Ancak bu sınıf her zaman coğunlukta ama bilincsiz durumda idi Sanayi devrimi sonucunda işci sınıfı bilinclenmeye başladı Toplumların hemen hepsinde en kalabalık sınıfını oluşturdu İşci sınıfı, yoğunluğuna karşın ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdu Ucretleri duşuk, yaşama ve calışma koşulları cok kotuydu Calışma saatleri uzun, fabrikalar havasız ve her turlu sağlık koşullarından uzaktı
Siyasal acıdan oy hakları yoktu Sendikalaşma ve grev yasaktı Ancak işciler artık bu durumun farkında ve bilincindeydiler
Kentleşme ve Nufus Artışı
Sanayi devriminin bir başka etkisi de nufus artışı konusunda oldu Sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, boylece aynı miktar toprak daha fazla insanı besleyebilir hale gelmişti
Ayrıca kent sanayi tarım sektoru dışındaki insanlara iş sağlayarak daha fazla insanı besleyebilir duruma gelmişti
Sanayi devrimi kentlerde nufus yığılmalarına da neden olmuştur 1920'lerde ABD nufusunun yarısı kentlerde yaşıyordu Kentleşme onemli sorunları da beraberinde getirdi Gecekondu bolgeleri buyudu Bu bolgeler havasız, pis ve kalabalıktı
Uluslararası Rekabet
Sanayi devriminin bir başka sonucu da hızlı sanayileşen ulkeler arasında başlayan rekabet ve gerginliktir Ulkeler doğal kaynak ve pazar kapmak icin adeta yarışmaya başladılar Bu yarış gitgide artan bir hızla, kanlı ya da kansız savaşlarla, gunumuze kadar surecektir
Sanayi devriminin sonucları
Sanayi devrimi hakkında bilgi
Sanayi Devriminin Nedenleri
Duşunsel Nedenler
Sanayi devrimini 16 ve 17 yuzyıldaki dinsel, siyasal, bilimsel ve felsefi duşunceler hazırlamıştır Protestan Reformasyonu bugun cok calışıp yarını duşunmeyionemli bir değer olarak yerleştirmiştir 17 yuzyılda Aydınlanma filozofları bilimsel yontemi ve rasyonel duşunme ilkelerini geliştirmişlerdir Fransız devrimi Napolyon aracılığıyla bu duşunceleri Avrupa ’ya yaymıştır 17 yuzyılın bilimsel buluşları, sanayi devriminin teknolojik gelişmelerine kaynak oluşturmuştur
SosyoEkonomik Nedenler
Duşunsel nedenlerin yanında, sanayi devrimini doğuran diğer nedenler şunlardır
Hızlı nufus artışı 16 yuzyıldan başlayarak Avrupa'nın nufusu hızla arttı
Tarımdaki gelişmeler bu sektordeki nufus ihtiyacını azaltarak bu nufusun kentlere goc etmesine neden oldu Boylece kent sanayine hazır işgucu oluştu
Yaşam duzeyinin yukselişi Eskiden luks sayılan şeker, kahve, cay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar icin doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu Bu da dolaylı olarak tuketim malı talebini arttırdı
Somurgecilik Avrupa ulkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar somurgelere sattılar
Kapitalizm Orta sınıfın zenginleşmesi surecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı Boylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı
Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler
İngiltere'de Sanayi Devrimi
Sanayi devriminin once İngiltere'de başlamasının birkac nedenini şoyle sıralayabiliriz
İngiltere'de uzun suredir bir anayasal monarşi duzeni oluşmuştur Bu duzenin temelinde mulkiyet hakkının ve bireysel hak ve ozgurluklerin korunması yatar
18 yuzyıl İngiltere'si zaten dunyanın mali merkezi konumunda idi Borsa ve bankacılık sektorleri diğer ulkelerden cok ileri idi
Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda ic piyasada ozgur rekabeti onleyici butun engelleri kaldırmıştı
İngiltere, sanayi icin gerekli en temel hammaddeler olan komur ve demir yonunden zengin yeraltı kaynaklarına sahipti
İngiltere, dunyanın en buyuk somurge imparatorluğu idi Bu da ona hammadde kaynakları ve uretilmiş mallar icin geniş pazar olanağı sağladı
İngiliz donanması ve guclu ticaret filoları, taşımacılığı kolaylaştırdı
İngiltere Avrupa'da zaten Ronesans doneminden beri dokumacılık sanayinde başı cekiyordu
Fabrika Sistemine Geciş
Fabrika sistemi ile uretim, talep artışı doğrultusunda bir gereksinme olarak ortaya cıktı Buyuk makineler ev uretimi icin elverişsizdi Bu nedenle evler yerine işcilerin makinelerin bulunduğu buyuk binalara giderek calışma sistemi, başka deyişle fabrika sistemi surec icinde oluştu
Fabrika sistemi hızlı uretim gibi olumlu sonuc yanında sosyal acıdan olumsuz birtakım sonuclar da doğurdu Erkek işciler yanında, hatta onların yerine (daha ucuza calıştıkları icin) cocuk ve kadınlar calıştırılmaya başlandı 20 saate kadar varan iş saatleri kucuk cocuk ve kadınları eziyordu
Buna rağmen ucretler yetersizdi İşcilerin kalifiye olması artık o kadar onemli değildi Makineler tekduze, basit, mekanik hareketler yapabilen herkesle calışabiliyordu Kalifiye işcilerin normal ucretle iş bulması imkansızlaşıyordu
Diğer Teknolojik Gelişmeler
Buharlı makine Sanayi devriminin en onemli gelişmelerinden birisi buharlı makinenin bulunuşudur 1763'de James Watt, İskocya'da buharla calışan makineyi buldu Bu makinenin gelişmiş bicimi, makine cağının gercek başlangıc noktasını oluşturur
1807'de Robert Fulton adındaki Amerikalı buharlı makineyi gemilere uyguladı 1840'da ilk duzenli okyanus otesi buharlı gemi seferleri başladı
1825 tarihinde ilk kez buharlı makine lokomotiflerde kullanılmaya başlandı
1844'de Samuel Morse Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk ticaret amaclı telgraf servisini hizmete soktu
1876'da Alexander Graham Bell telefonu buldu
Tarım teknolojisinde gelişmeler sağlandı Almanya bu alandaki gelişmelere onculuk etti Almanlar pancardan şeker cıkarma tekniğini buldu Bir başka Alman kimyager suni gubreyi yaptı 1834'de bir Amerikalı muhendis bir bicerdover icat etti 1870'lerden sonra konserve yiyecek imalatı hızlı bir bicimde arttı
1830–1 arasında İngiltere'de daha etkili maden tasfiye yontemlerinin geliştirilmesine paralel olarak komur uretimi hızla arttı Cunku yuksek demir ve celik talebi bu yontemler sayesinde kolayca karşılanabiliyordu
Bu uretim sayesinde 1800–1830 arasında kopru, kanal, demiryolu vb gibi inşaatlar hızla arttı 1850'lere kadar genelde İngiltere'nin tekelinde olan sanayi devrimi, bu tarihten sonar tum Avrupa ’ya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı
Sanayi Devriminin Sonucları
Batı'nın Toplumsal Sınıf Yapısında Değişmeler
Sanayi devrimi Avrupa'da burjuva sınıfının yapı değiştirmesine ve yeni bir işci sınıfı doğmasına yol actı Eski burjuva sınıfına şimdi fabrika sahipleri de katılmıştı Burjuva sınıfı artık her ulkede en zengin sınıfı oluşturuyordu Ancak ulkelerin coğunda orta sınıf pek cok siyasal ve sosyal haklardan mahrumdular Bu haklarını elde etmek icin 19 yuzyılın bitişini beklemek gerekecektir
Avrupa'da sanayi devrimi oncesinde de bir işci sınıfı vardı Ancak bu sınıf her zaman coğunlukta ama bilincsiz durumda idi Sanayi devrimi sonucunda işci sınıfı bilinclenmeye başladı Toplumların hemen hepsinde en kalabalık sınıfını oluşturdu İşci sınıfı, yoğunluğuna karşın ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdu Ucretleri duşuk, yaşama ve calışma koşulları cok kotuydu Calışma saatleri uzun, fabrikalar havasız ve her turlu sağlık koşullarından uzaktı
Siyasal acıdan oy hakları yoktu Sendikalaşma ve grev yasaktı Ancak işciler artık bu durumun farkında ve bilincindeydiler
Kentleşme ve Nufus Artışı
Sanayi devriminin bir başka etkisi de nufus artışı konusunda oldu Sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, boylece aynı miktar toprak daha fazla insanı besleyebilir hale gelmişti
Ayrıca kent sanayi tarım sektoru dışındaki insanlara iş sağlayarak daha fazla insanı besleyebilir duruma gelmişti
Sanayi devrimi kentlerde nufus yığılmalarına da neden olmuştur 1920'lerde ABD nufusunun yarısı kentlerde yaşıyordu Kentleşme onemli sorunları da beraberinde getirdi Gecekondu bolgeleri buyudu Bu bolgeler havasız, pis ve kalabalıktı
Uluslararası Rekabet
Sanayi devriminin bir başka sonucu da hızlı sanayileşen ulkeler arasında başlayan rekabet ve gerginliktir Ulkeler doğal kaynak ve pazar kapmak icin adeta yarışmaya başladılar Bu yarış gitgide artan bir hızla, kanlı ya da kansız savaşlarla, gunumuze kadar surecektir
