Sanrısal Bozukluk
Toplumdaki Yaygınlığı, Başlangıç Yaşı
Yapilan calismalara gore yuz bin kiside 24-30 arasinda gorulmektedir. Her yil yaklasik olarak yuz bin kiside 1-3 kisi ilk kez bu nedenle basvurmaktadir. Ilk basvurular daha cok 35-55 yas arasinda olmaktadir.
Kimlerde gorulmektedir?:
Rahatsizlik daha cok kadinlarda gorulmekte olup, % 60-75 hasta evli durumdadir. Geri kalanlar dul, bosanmis ya da ayri yasamaktadir.Genellikle dusuk sosyoekonomik duzey ve dusuk egitimlidirler. Gocmen konumundaki kisilerde, tek basina bulunulan hucre ortamlarinda kalan kisilerde bu rahatsizliga egilim yuksek bulunmustur.
Rahatsizligi olan kisilerdeki aile ozellikleri:
Bu kisilerin yakin akrabalarinda kiskanclik, kuskuculuk, paranoid kisilik ve bu turden sanrisal bozukluk diger kisilere gore daha fazla gorulmektedir.
Rahatsizligin alt tipleri :
1- Erotomanik tip:
Kiside sanrinin konusu baska kisilerin kendisine asik olup, onunla evlenmek istemesi seklindedir. Genellikle icerik romantik yapida olup, cinsellikten goreceli olarak uzaktir. Varsayilan hayran bu kisiden mesleki, sosyokulturel duzey ve ekonomik acidan daha ust konumda bulunmaktadir. Kisi bu durumu gizli tutabilecegi gibi o varsayilan kisinin sevgisine karsilik vermek uzere cesitli yollarla ona ulasmaya calisabilir. Telefonla ya da izleyerek rahatsizlik verebilir, imzasiz notlar, hediyeler gonderebilir. Bu gibi olaylarla suc isleyebilirler.
2- Grandioz tip:
Kisi diger kisilerden farkli, ustun, olaganustu, imrenilecek bir yonu oldugu dusuncesi icindedir. Bu onemli bir bulus, dini acidan kendine verilen bir gorev ya da onde gelen ya da soylu bir ailenin ferdi olmak seklinde de olabilir. Dinsel bir tema varsa kisi peygamberlik iddiasinda bulunabilir. Meshur bir kisinin yakini oldugunu iddia edebilir. Meshur bir kisi gibi davranabilir.
3- Kiskanclik tipi:
Esi ya da arkadasinin kendisini baskalari ile aldattigi dusuncesi icindedir. Bunu kanitlamak icin kanitlar arar ve ilgisi olmayan seyleri kanit olarak gorme egilimindedir. Eslerinin esyalarinda lekeler, uzun sac telleri, davranislarindaki farkliliklari gozlerler. Bu durumu izleyerek eslerine karsi siddet kullanabilir, ozgurluklerini kisitlayabilir, onu takip edebilir, bosanmaya kalkabilir hatta oldurme girisiminde bulunabilirler.
4- Persekutuar (kotuluk gorme) tip:
O kisiye yonelik, aleyhinde isler yapildigi, takip edildigi, isyerinde ayaginin kaydirilmaya calisildigi, hakkinda rapor duzenlenip, hapise atilabilecegi, zehirlenmeye calisildigi ve yemeklerine zehirli ilac kondugu, kendine iftira atilmaya calisildigi , ilerlemesinin engellendigi seklinde dusunceler icindedir. Bu nedenle davalar acabilir, cevresi ile tartismalar icine girebilir. Cabuk sinirlenip, kusebilir, cevrelerine zarar verebilirler.
5- Somatik tip:
Kisinin bedeninde organlarinin isleyisi acisindan ya da organlarindan aldigi duyum acisindan bir farklilik oldugu dusuncesi icindedir. Vucudundan kotu kokular yayildigi, vucudunda bir sekil bozuklugu oldugu dusuncesi icindedir.
6- Karisik tip:
Birden cok tipe ait sanrilar vardir ancak sanrilardan hicbiri diger tip sanridan daha agirlikta yer isgal etmez.
7- Belirlenmemis tip:
Yukarida bahsedilen kategorilerden herhangi birine uymayan veya 1 aydan daha kisa suren durumlar icin bu sekilden bahsedilebilir.
Toplumdaki Yaygınlığı, Başlangıç Yaşı
Yapilan calismalara gore yuz bin kiside 24-30 arasinda gorulmektedir. Her yil yaklasik olarak yuz bin kiside 1-3 kisi ilk kez bu nedenle basvurmaktadir. Ilk basvurular daha cok 35-55 yas arasinda olmaktadir.
Kimlerde gorulmektedir?:
Rahatsizlik daha cok kadinlarda gorulmekte olup, % 60-75 hasta evli durumdadir. Geri kalanlar dul, bosanmis ya da ayri yasamaktadir.Genellikle dusuk sosyoekonomik duzey ve dusuk egitimlidirler. Gocmen konumundaki kisilerde, tek basina bulunulan hucre ortamlarinda kalan kisilerde bu rahatsizliga egilim yuksek bulunmustur.
Rahatsizligi olan kisilerdeki aile ozellikleri:
Bu kisilerin yakin akrabalarinda kiskanclik, kuskuculuk, paranoid kisilik ve bu turden sanrisal bozukluk diger kisilere gore daha fazla gorulmektedir.
Rahatsizligin alt tipleri :
1- Erotomanik tip:
Kiside sanrinin konusu baska kisilerin kendisine asik olup, onunla evlenmek istemesi seklindedir. Genellikle icerik romantik yapida olup, cinsellikten goreceli olarak uzaktir. Varsayilan hayran bu kisiden mesleki, sosyokulturel duzey ve ekonomik acidan daha ust konumda bulunmaktadir. Kisi bu durumu gizli tutabilecegi gibi o varsayilan kisinin sevgisine karsilik vermek uzere cesitli yollarla ona ulasmaya calisabilir. Telefonla ya da izleyerek rahatsizlik verebilir, imzasiz notlar, hediyeler gonderebilir. Bu gibi olaylarla suc isleyebilirler.
2- Grandioz tip:
Kisi diger kisilerden farkli, ustun, olaganustu, imrenilecek bir yonu oldugu dusuncesi icindedir. Bu onemli bir bulus, dini acidan kendine verilen bir gorev ya da onde gelen ya da soylu bir ailenin ferdi olmak seklinde de olabilir. Dinsel bir tema varsa kisi peygamberlik iddiasinda bulunabilir. Meshur bir kisinin yakini oldugunu iddia edebilir. Meshur bir kisi gibi davranabilir.
3- Kiskanclik tipi:
Esi ya da arkadasinin kendisini baskalari ile aldattigi dusuncesi icindedir. Bunu kanitlamak icin kanitlar arar ve ilgisi olmayan seyleri kanit olarak gorme egilimindedir. Eslerinin esyalarinda lekeler, uzun sac telleri, davranislarindaki farkliliklari gozlerler. Bu durumu izleyerek eslerine karsi siddet kullanabilir, ozgurluklerini kisitlayabilir, onu takip edebilir, bosanmaya kalkabilir hatta oldurme girisiminde bulunabilirler.
4- Persekutuar (kotuluk gorme) tip:
O kisiye yonelik, aleyhinde isler yapildigi, takip edildigi, isyerinde ayaginin kaydirilmaya calisildigi, hakkinda rapor duzenlenip, hapise atilabilecegi, zehirlenmeye calisildigi ve yemeklerine zehirli ilac kondugu, kendine iftira atilmaya calisildigi , ilerlemesinin engellendigi seklinde dusunceler icindedir. Bu nedenle davalar acabilir, cevresi ile tartismalar icine girebilir. Cabuk sinirlenip, kusebilir, cevrelerine zarar verebilirler.
5- Somatik tip:
Kisinin bedeninde organlarinin isleyisi acisindan ya da organlarindan aldigi duyum acisindan bir farklilik oldugu dusuncesi icindedir. Vucudundan kotu kokular yayildigi, vucudunda bir sekil bozuklugu oldugu dusuncesi icindedir.
6- Karisik tip:
Birden cok tipe ait sanrilar vardir ancak sanrilardan hicbiri diger tip sanridan daha agirlikta yer isgal etmez.
7- Belirlenmemis tip:
Yukarida bahsedilen kategorilerden herhangi birine uymayan veya 1 aydan daha kisa suren durumlar icin bu sekilden bahsedilebilir.