Sedef illeti nedir ?
Sedef illeti kalıcı yani tekrarlayan bir deri illetidir. Amerika'da 7.5 milyon bireyde sedef olduğu bilinmekte bu rakamın da Türkiye'de nüfusun yüzde 1'ne yakın olduğu iddia edilmektedir.
Sedef illeti neden oluşur ?
Sedefin nedeni tam olarak bilinmemekle bir arada yeni yapılan ilmî araştırmalarla sonuca giderek daha çokça yaklaşmakta ve biyolojik tedaviler ismini verdiğimiz evvelki sedef ilaçlarına nazaran büsbütün değişik mekanizmalarla tesirini gösteren ilaçlarla münhasıran ağır sedefleri ve sedef romatizmasını daha tesirli ve yan etkisiz olarak tedavi edebilmekteyiz.
Sedef bir bağışıklık sistemi illetidir. Bağışıklık sistemimizde vazifeli T lenfositlerin sedef marazının oluşmasında değerli rolü vardır. Bilhassa öbür illetler nedeniyle yapılan kemik iliği nakillerinden sonra sedefin külliyen düzelmesi bunu doğrulamaktadır.
Deride bir hasar oluştuğunda yahut bir mikrop yerleştiğinde deri hücrelerinin bunu tamir etmek için daha çokça çoğalması gerekir. Gaye daha kısa müddette yarayı onarmak için hücreleri çoğalmaya teşvik etmektir. Gelgelelim sedef hastalarında bağışıklık sisteminin T lenfositi ismi verilen bu hücrelerin ayarı bozulmuştur ve sıradanda de herşey yolundayken deri hücrelerini arttırıcı unsurlar salgılamaya başlarlar.
Bunun sonucunda sınırlı kesimlerde süratle çoğalan deri hücrelerinin de fonksiyonları bozulur ve tam olarak olgunlaşmadan artış gösterirler. Aralarındaki ilişkiyi tam sağlayamaz ve kuruyup dökülen tabakalar oluştururlar.
Sedefin karaciğerden kaynaklanan bir hastalık olduğu inanışı sahih değildir. Yenilen yiyeceklerle de bir alakası yoktur.
Sedefin genetiği ve kalıtımı (Çocuklarımda da sedef ortaya çıkar mı?)
Sedef hastalarının 1/3'ünün ailelerinde sedef illeti mevcuttur. Tek yumurta ikizlerinde çift yumurta ikizlerine nazaran çok daha sık sedef görülmektedir (Tek yumurta ikizleri : %71, çift yumurta ikizleri :%28)
Sedefle ilgili olduğu bilinen gen PSORS1 olup MHC ismini verdiğimiz bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen gen kesiminde mahal almaktadır. Tıpkı hengamda sair PSORS genleri de tanımlanmıştır.
Bu genleri tanımlamanın tek yolu sedef hastalarından alınan kanın tahlil edilmesidir. Ne kadar çok sedef hastası bu mevzu açısından araştırılırsa marazın kesin nedenine o kadar süratli ulaşılabilir. Velev Ulusal Amerikan Sedef Derneği bu nedenle bir biobank oluşturmuştur.
Sedef kalıtsal bir hastalık değildir. Sedefli ailelerin evlatlarında sedefe yakalanma orantısı sıradan ailenin evlatlarına nazaran %1-2 nispetinde artmış olmasına karşın bu sedefe kesin yakalanacakları mealine gelmemektedir.
Sedefi arttıran nedenler
Sedef bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için münhasıran kimi enfeksiyonlar ve ilaçlar sedefi arttırabilmektedir. Tıpkı hengamda ruhsal stress ve iklim değişiklikleri de sedefi etkilemektedir.
Ruhsal Stress
Yapılan çalışmalar münhasıran önemli hayat değişimlerinde sedefin değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan birtakım araştırmalarda stress ile birlikte vücutta bağışıklık sistemini tetikleme özelliği olan birtakım hususların kanda arttığı belirlenmiştir.
Bakteri ve virüs enfeksiyonları
Münhasıran çocuklarda streptokok isminde boğazda yerleşen bakteri enfeksiyonlarında sedefin alevlendiği bilinmektedir. Bu nedenle mütemadi bademcik iltihabı geçiren hastaların tam bir tedavi görmeleri gerekmektedir. Sıklıkla dermatologlar şahısta bir şikayet olmasa bile boğazdan pamuklu bir çubuk yardımıyla kültür alıp antibiyogram testi isterler. Bunlar haricinde vücutta mütemadi bir enfeksiyon kaynağının bulunduğu marazların (örneğin çürük diş) tedavisi kuraldır.
İklim
Sedef güneşli iklimlerde azalır ve münhasıran kışın artış gösterir. Yeniden düşük rakımlı ortamlarda sedef marazı daha az görülmektedir. Kuru iklimlerde nem az olduğu için hastalar kabuklanan kesimlerinde daha ziyade kaşıntı hisseder. Bu nedenle sedef hastaları nemli iklimi olan nahiyelerde daha rahat edebilir. Tekrar kışın kalorifer ve sobaların tesiriyle hava kurur ve kabuklanmalarda kaşıntı artar. Sedef hastaları kışın bol nemlendirici kullanmalıdır.
İlaçlar
Sedefi Arttıran İlaçlar :
l Antimalaryal ilaçlar (Sıtma ve romatizma tedavisi) : chloroquine - Klorokin
l Lityum (Psikiyatrik marazların tedavisi)
l Propanolol (Tansiyon ve kalp - damar illetlerinin tedavisi)
l Anti - enflamatuar (NSAID) ilaçlar : Sedefi arttırdıkları düşünülse de ağrı kesicilerin sedef üzerine tesirlerinin çok az olduğu görülmüştür bu nedenle sedef hastalarında kısıtlanmamaktadırlar.
Sigara ve alkolün sedefi arttırdığını gösteren ilmî araştırmalar bulunmaktadır.
Köbner fenomeni :
Sedefsiz cildin yaralanması bu yerde yeni sedef lezyonlarının oluşmasına neden olabilir. Bu duruma Köbner fenomeni ismi verilir. Güneş yanığı ve kesikler bu duruma yol açabilir. Güneş sedef için çok âlâ olsa da uzun vade yakıcak noktada güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Sedef hastaları mutlaka kalıcı dövme yaptırmamalıdır zira dövme yapılan bölgelerde de sedef ortaya çıkabilir. Sedef yaralarında ağır kaşıntı etraf deride de Köbner fenomeni tesiriyle yeni sedef yaralarının oluşmasına yol açabilir bu nedenle tedavi edilmelidir. Ayrıyeten birden fazla sedef hastası kabuklarla oynayıp koparır. Bu durum da yeniden birebir meseleye neden olabilir.
Sedefin Tedavisi
Sedefin yaraları tedavi edilebilmektedir. Lakin yaraların tekrarlanmasını şu anda tedavi edecek bir prosedür yerkürede mevcut değildir. Sedef tedavisinde kullanılan usullerini birkaç kategoride toplayabiliriz :
· Merhem tedavileri :
Merhemler de içlerinde bulunan hususlara nazaran birkaç öbeğe ayrılır. Merhemleri bilhassa vücudun tümünü kaplamayan sonlu sedefte kullanıyoruz.
· Kortizon içeren merhemler :
Bilhassa kortizon ibaresini içerdikleri için hastalarımız arasında çok korkularak kullanılan lakin yan tesirleri abartılan ilaçlardır. Kortizon içeren ilaçların tedavisi kısa vade içersinde başlar. Kızarıklığı geçirmekte epey etkilidirler ve ağır kabuklu olmayan sedef yaralarını kısa vade içersinde toparlarlar. Ama dermatolog gözetiminde kullanılmaları gerekmektedir. Zira sedef kortizona direnç sağlar ve uzun vade kullanıldığında birinci başta gösterdiği uygunlaştırıcı etkiyi göstermez. Bu nedenle ilaçlarınızın dermatoloğunuz tarafından aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Kortizonlar eşit tesirde değildir. Kimi kortizonlu merhemler başkalarına nazaran daha kısa müddette güçlü tedavi edici tesir gösterir fakat uzun mühlet denetimsiz kullanıldıklarında daha sık cilt incelmesi, ciltte damarlanma üzere yan tesirlere yol açarlar.
Kortizonlu ilaçlar dermatoloğunuz tarafından tertipli olarak denetim edildiğinde tedaviler arasında en kısa vadede tesir gösteren ve sedefi denetim altına alan ilaçlardır. Hekim murakabesinde kullanıldıklarında yan tesire yol açmazlar
Güçlü kortizon içeren merhemler uzun vade tabip teftişinde olmadan ve yaygın sedefte kullanıldıklarında ciltten emilir ve kilo alma, kemik erimesi üzere kortizon tedavisine bağlı yan tesirlere yol açabilirler.
· Nemlendiriciler :
Sedef tedavisinin en değerli ögelerindendir. Sedefteki kabuklanma kaşıntı yapar ve tabaka oluşturarak sair kremlerin sedef yaralarına ulaşmasını köstekler. Nemlendiriciler kabuklanmayı azaltır ve sedefteki kaşıntı hissini handikaplar. Nemlendiricilerin hiçbir yan tesiri yoktur. Rahatlıkla uzun periyodik kullanılabilirler. Nemlendiricilerin en yalın ve ucuz olanı kuşkusuz vazelindir.
· Kalsipotriyol :
Kabuklanmayla seyretmeyen sedef yaralarında daha tesirlidir. Mahsusen sedefin güzelleştiği periyotlarda uygunluk halini devam ettirmek için kullanabiliyoruz. Vücuda sürülecek ölçüsü sonludur bu nedenle yaygın sedef yaralarında kullanılmaz. Kasık ve koltukaltı, cinsî ortam üzere hassas ciltli kısımlarda kullanılmaz.
· Katran türevleri :
Katran türevi ilaçlar cilt hücrelerinin artmasını baskılayarak sedefi düzeltirler. Kömürden ve bitkilerden elde edilen tipleri vardır. Kömürden elde edilenlerin uzun vade hekim denetimi dışında kullanılmasının kimi kanser tiplerini arttıracağını belirten ilmî yayınlar mevcuttur. Bu yan tesire bitkisel kökenli katranlarda (Ardıç katranı gibi) rastlanmasa da yeniden hekim denetiminde kullanılmaları çok değerlidir. Kullanılırken bilhassa kokuları ve cildi boyamaları sorun çıkartır. Yeni ilaçlarda bu özellikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Koltuk altı kasık genital kesim üzere cildin ince olduğu alanlarda tahrişe neden olduklarından kullanılmazlar.
Katranlar bitkilerle sedefi tedavi ettiklerini argüman edenlerin esas kullandığı ilaçlardandır. Birden fazla hasta yukardaki hususlarla uyarılmadığından tedavinin günahlı formda yaptığı kuru kızarık soyulan cildi olağan zanneder ve kalıcı sonuç alacağını düşünerek bu yan tesirlere katlanır.
· Antralin :
Farklı bir formda tesir eden bu ilacın özelliği ciltte muayyen bir vade bırakılarak tedavinin düzenlenmesidir. Ciltte boyama yapabilir yahut hasta yanlışlıkla ilacı uzun vade cildinde tutarsa kızarma, yanma üzere yanık gibisi yan tesirler oluşur. Gelgelelim mahsusen tedaviye direnç gösteren sedef yaralarında tesirlidir. Tedavinin zamanlaması çok kıymetli olduğundan kesinlikle dermatolog denetiminde kullanılmalıdır. Cildin ince olduğu koltuk altı, kasık ve genital kesim üzere alanlarda kullanılmaz.
· Pimekrolimus ve Takrolimus :
Yeni ortaya çıkan bu ilaçlar kortizon içermediklerinden uzun vadeli olarak sedef tedavisinde kullanılabilmektedir. Bilhassa yüz, göz kapakları üzere cildin ince olduğu ortamlarda rahatlıkla uzun mühlet kullanılabilirler. Bebeklerde uzun vadeli yaygın olarak kullanılmasıyla birkaç hastada kan kanseri geliştiğinden kesinlikle hekiminizin denetiminde kullanmalısınız.
· Işık Tedavileri ( Fototerapi : PUVA, Dar Bant UVB, Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ve Lazer ) :
Işık tedavisi yani fototerapi güneşin sedef üzerindeki uygunlaştırıcı tesirini kopyalayıp hususî cihazlarla uygulamak esasına dayanır. Morötesi ışık sedefin üzerine tesirli olan ve güneşte bulunan ışık çeşididir. UVA birinci bulunan ışık cinsidir, UVB ve Dar Bant UVB sonradan bulunmuştur ve UVA tedavisine nazaran yan tesirleri daha azdır. Işık tedavisinde her hastamızın korktuğu yan tesir cilt kanseri gelişimidir. Oysaki Hacettepe Tıp Fakültesinde yakın hengamda yapılan bir araştırma sonucunda bu merkezde tedavi gören sedef hastalarında cilt kanserine tedavi müddetince rastlanmamış yalnızca zararsız güneş lekeleri gelişmiştir.
Teknolojinin ilerlemesiyle fiberoptik sistemlerle morötesi ışığın yalnızca sedef yaralarının üzerine verilmesi mümkün olmuştur (Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ) Bu biçimde tüm cilt ışık almadan yalnızca sorunlu nahiye tedavi edilebilmektedir. Lazerler ise gayrı tedavilere nazaran biraz daha tesirli olmaktadır lakin pratik sarfiyatları çok ziyadedir.
Işık tedavileri kabin, el - ayak üniteleri, saç tedavi ünitesi ve hedeflenmiş (mikrofototerapi ) fototerapi biçiminde uygulanabilir.
· PUVA :
Fototerapilerin birinci tasarrufa gireni olan PUVA tedavisi sıklıkla kabin formunda uygulanan bir tedavidir. Solaryuma benzeyen bir kabinin içersine hasta alınır ve kabin kapatılarak içerdeki floresan lambalarla hastaya makul bir vade morötesi A ışığı verilir. PUVA tedavisinde morötesi A ışığının sedef yaraları tarafından daha güzel bir halde emilmesi için hastaya hap formunda bir ilaç verilir yahut yaralara kişisel bir ilaç uygulanır. Hap formunda uygulanan ilaç sonrası tedaviden çıktıktan sonra hasta güneş gözlüğü ve şapka kullanarak bunlar haricinde güneş kollayıcı sürerek dışarı çıkmalıdır. İlaçların tesiri sınırlı bir vade sonra bitecektir.
Tedavi haftada 2 yahut 3 sefer uygulanır. Umumide 20 seans ile tedaviye başlanır ve hastanın tedaviye karşılığına nazaran fototerapiye devam edilir. Yan tesirleri sair ışık tedavilerine nazaran daha ziyade olsa da başarılı olan vakalarda sedefin ortaya çıkmasını uzun vade ağırlıklar.
· UVB - Dar Bant UVB Tedavisi :
Bu tedavi de PUVA'ya benzeri halde uygulanır ancak floresanlar farklı olduğundan ürettikleri ışık da farklı olur. Bu cins tedavide evvelce hap almak yahut cilde bir ilacın sürülmesine gerek yoktur.
· Hedeflenmiş fototerapi, Mikrofototerapi :
Türkiye'de yeni uygulanan bu fototerapi prosedüründe operatör cihazın kişisel başlığıyla direkt sorunlu cilt yerlerine ışığı verebilmektedir. Daha kısa müddette ağır ışık verilebilmektedir bu formda ve bilhassa hudutlu ortamdaki sedefte haftada 2-3 defa tatbik ile ilaç sürmeden düzgünleşme mümkün olmaktadır. Sedefin tedavi sonrası sessiz kalma vadesi 2-3 aydan başlamaktadır. Bu tedavinin avantajı hastada yaygın sedef bulunmasa dahi fototerapinin uygulanabilmesidir. Kalp hastaları ve kabine giremeyen hastalarda da bu tedavi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Bu tedavi uzun vade krem tedavisi uygulamış kortizon direnci gelişmiş ve bu tedaviden sıkılmış hastalara bir alternatif sunmakta ve uzun müddet remisyon(hastalığın tekrarlamamasına) neden olmaktadır.
· Lazer tedavileri :
Bu tıp tedavilerde morötesi ışığın ağırlaştırıldığı excimer lazerler yahut sedefi besleyen damarları yakan lazerler kullanılmaktadır. Gayrı tedavilere nazaran biraz daha uzun mühlet sedefsiz vakit sunsalar da tedavi maliyetleri nispeten yüksektir.
· Hap ve iğne biçiminde tedaviler ( Sistemik tedaviler )
Kuşkusuz bizden her hastamızın isteği sedef için hap yahut iğne halinde bir ilaç önermemizdir. Zira krem tedavilerini uygulamak zordur münhasıran çok yaygın sedef illetinde aslında mümkün değildir. Ama sedef için şu ana kadar yan tesirleri hafif olan bir hap yahut iğne piyasaya sürülmemiştir. Biz aşağıda bu hastalık için en sık kullanılan tedavileri listeleyeceğiz. Unutmayın ki sedef illetinin tedavisi her hastamızda değişkendir. Tedaviyi seçerkenki dileğimiz en az yan tesirle hastamıza en ziyade faydayı sağlamaktır.
· Metotrexat :
Bu ilaç kanser tedavisinde de kullanılan bir ilaç olup birden fazla hastamız bu nedenle birinci planda ilacı kullanırken çekinmektedir. Ama yeni deri altından uygulanabilen iğne formunda formlarının da çıkmasıyla ilaç umumide hastalarımız tarafından çok rahat bir formda kullanılmaktadır. Tasarruf biçimi umumide haftada bir yahut 2 defadır ve dozu hastanın kilosuna ve sedefin yaygınlığına nazaran hesaplanır. İlacın hap halinde kullanılmasıyla sıklıkla mide ve sindirim sistemi yan tesirleri oluşabilir. Yeni deri altı uygulanan iğne formuyla haftada bir tasarruf ile bu yan tesir de ortadan kalkmıştır. Metotrexat sedef illetinde yanlış çalışan bağışıklık sistemi hücrelerini azaltarak tesirini gösterir. Aylarca dermatolog denetiminde rahatlıkla kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken dermatoloğunuz tarafından önerilen tahlilleri sistemli yaptırmanızdır. Bunun dışında sıhhat çalışanları ve yakınlarında tüberküloz(verem hastalığı) bulunanlar dikkatle takip edilmelidir. Metotrexat kullanan hastalar etraflarında gribe yakalananlar bulunduğunda kendilerini himayeli, halsizlik öksürük üzere şikayetler ortaya çıktığında ateşin yükselmesini beklemeden hekimlerine danışmalıdırlar. Metotrexat kolay bir enfeksiyonun bulgularını gizleyerek marazın artmasına neden olabilir. Uzun periyotta tasarruflarda karaciğer üzerine yan tesirler oluşturabileceğinden hekiminiz birtakım durumlarda karaciğer biyopsisi isteyebilmektedir. Metotrexatı kullanırken öbür ilaçlar kullanacağınız hengam hekiminize danışmalısınız. İlacın tesiri çoklukla 1 ay içersinde ortaya çıkar ve yeni uygulanan dozlarla bir arada devam eder.
· Acitretin ( Neotigason ) :
Acitretin çeşidi ilaçlar A vitaminin değiştirilmesiyle elde edilmektedir. Hap biçiminde kullanılan ilaçlardır. Dozu ve tasarruf mühleti kilonuza ve sedefinizin tartısına nazaran hesaplanır. Bu ilaçlar cildi soyarak ve cildin yenilenme müddetini ayarlayarak sedefi düzeltirler. Bu nedenle neredeyse bu ilacı kullanan her hastada gördüğümüz yan tesiri dudakta kuruma ve çatlama yapmasıdır. Bununla bir arada eller ve ayakların cildinde soyulma incelme ve tüm vücutta hafif kuruluk yapabilmektedir. Tırnak değişiklikleri ve saç dökülmesi sık görülen yan etkilerdendir. Yüz cildi de kuruduğu ve hassas bir hale geldiği için kesinlikle bilhassa yazın yüksek muhafaza faktörlü güneş hami kullanılmalıdır. İlacın tasarrufu sırasında oluşan göz kuruluğu lens kullanan hastalarda mesele oluşturacağı için lens tasarrufu önerilmez. Acitretin kan yağlarınızı yükseltebilir ve karaciğer fonksiyonlarında yükselmeye neden olabilir. Bu nedenle aralıklarla hekiminiz sizden kimi tahliller isteyecektir. Acitretin uzun vadede itimatla kullanılabilen bir ilaçtır. Acitretin'in en kıymetli yan tesiri rahimdeki bebek üzerinedir. Acitretin kullanan bayanlarda hamilelik oluşursa çok yüksek orantıda sakat bebek doğurma riskleri vardır. Bu nedenle ilaç kullanılırken ve bıraktıktan 2 sene sonrasına kadar bayanların evlat sahibi olması önerilmez. Birebir hengamda emziremezler. İlacın bu yan tesiri nedeniyle verecekleri kan gebe bir bayana gidebileceği için bay bayan acitretin kullanan tüm hastaların kan vermeleri sakıncalıdır. İlaç başlandıktan sonra tam tesirini 1-2 ay içersinde göstermeye başlar.
· Siklosporin :
Kapsül halinde alınan bu tedavi sedefin oluşmasında tesirli bağışıklık sistemi hücrelerini baskılayarak sedefi düzeltir. Siklosporin organ nakledilen hastalarda organın vücut tarafından reddini engelleyen bir ilaçtır. İlacın uzun vadede böbrekler ve kanda bulunan kimi elementler üzerine yan tesirleri olabileceği için ilacı kullanırken tertipli tahliller yapılmalıdır. Siklosporin yaklaşık 1-2 ay içersinde sedef üzerine güzelleştirici tesirini gösterir.
· Biyolojik tedaviler :
Sedef tedavisinde son olarak piyasaya verilen ilaçlardır. Sedefin oluşma nedeni üzerine tesir göstermekle birlikte kimileri oluşturdukları önemli yan tesirler nedeniyle piyasadan çekilmişlerdir. İğne biçiminde uygulanan tedavilerdir. İlacın tipine nazaran haftada bir yahut 2 haftada bir biçiminde uygulanabilirler. Metotrexat'a emsal biçimde bağışıklık sistemini baskılarlar bu nedenle kullanan hastalar kendilerini enfeksiyonlara karşı korumalıdır. Gayri sistemik tedavilerde olduğu üzere makul aralıklarla tahlillerle denetimler yapılmalıdır. Biyolojik tedaviler devletimizde eğitim araştırma hastaneleri yahut üniversite hastaneleri tarafından düzenlenen sıhhat raporlarıyla SGK (SSK,Bağkur ve Yeşilkart) tarafından karşılanmaktadır. Umumide hayli yeni olan bu tedavileri daha evvel kimi ilaçları kullanan ve yarar görmeyen hastalarımızda kullanmaktayız.
· İklim tedavileri ( Balıklı göl, Lut gölü ve diğerleri)
Sivas'ta bulunan balıklı göl ve başka kesimler kuşkusuz hastalarımızın bize en sık sordukları tedavilerin başında mekan alır. Balıklı göldeki balıkların hikmeti aslında sedef kabuklarını yiyerek yaranın kalınlığını azaltmaktır. Sedef yaraları incelen hasta açık havuzlarda güneşlenir ve aslında bizim hastane kurallarında yaptığımız ışık tedavisini doğal kaidelerle uygulamış olur. Güneş ışığındaki mor ötesi ışık zayıf bir ışıktır lakin balıkların incelttiği yaraya rahatlıkla nüfuz eder. Biz de fototerapi öncesi kalın yaraları olan hastalarımıza kabuk soyucular verip bu etkiyi sağlıyoruz. Lakin balıklı gölün en kıymetli tesiri kuşkusuz psikoloji üzerinedir. Yerküresinde tek ve yalnız olduğunu düşünen hastamız burada bir çok sedef hastasıyla karşılaşır, dertleşir, hayatını paylaşır. Kendinden daha istenilmeyen durumdaki hastaları görüp haline şükreder. Sıhhat Bakanlığımız kaplıca tedavisi olarak gördüğü bu tedaviyi sıhhat raporu çıkartılması koşuluyla muayyen bir yüzde ile karşılamaktadır. Doğal negatif olarak bahsedilen mevzu hijyendir. Kalabalık havuzlarda teorik olarak yaraları ısıran balıklar hastalar arasında hastalık taşıyabilirler. Teorik olarak bu risk varsa da ilmî bir yayınla ispatlanmamıştır. Lut gölü İsrail'de mahal alan bir göl olup atmosferinde mor ötesi ışık ağırdır bu halde sedef yaralarına yararı olmaktadır. Yani iklim tedavilerinde yararı dokunan ögeleri biz zati hastane kurallarında sağlayabilmekteyiz.
Hekiminiz size tutarlı tedaviyi nasıl seçer ?
Sedefin yaygınlığı, yaşınız , Neotigason üzere tedavilerde hamilelik durumu nedeniyle cinsiyetiniz ve sedefinizin tedavilere direnci büyük rol oynamaktadır. Ekseriyetle biz hastanemizde hudutlu yerlerdeki sedef için mikrofototerapi ve merhem tedavisi daha yaygın sedef için ise hap ve iğne tedavileri uygulamaktayız. Uzun vadeli, kullanılan merhemlere direnç kazanmış sedefte de sistemik tedaviler kullanılabilmektedir.
Sedef tedavisinda altın kural : Takiplere gelmektir
Sedefin her hastada nasıl ilerleyeceği bir bilinmezdir. Bu nedenle biz hastalarımıza gerekli tedavileri önerdikten sonra onları denetime çağırırız. Verilen ilaçlar birinci planda sedefi düzeltmeyebilir. Bunu gördüğümüzde ilaç değişikliği yapar ve sedef yaralarını düzeltmeye bir adım daha yaklaşırız. Bu nedenle hastalarımızın takiplerine kesinlikle gelmeleri lazımdır.
Sedef ve Psikoloji
Sedef hassas ve fikirli şahısların illetidir. Umumide ince niyetli, hissettiklerini dışarı yansıtmayan, günlük hayatta sınırlı bahisleri kendine dert edinip uykularını kaçıran şahıslarda sedef ağır seyreder ve sık tekrarlar. Çözülemeyen meselelerde başvurulması gereken bir psikolog yahut acil bir tatil tahminen de en uygun reçete olabilir. Tekrar de bu çeşit mütalaa yapısına sahip hastalarımız için en düzgün teklif biraz daha "vurdumduymaz" olmalarıdır.
Sedeflilere Ulaşın & Paylaşın
Problemlerinizin ve hastalığınızın üstesinden gelmenin en yeterli yolu hayatınızı vesair sedeflilerle paylaşmaktır. Yalnizdegilim.com sitesindeki ve doktorsitesi.com'da yan alan sedef forumlarına üye olmayı ihmal etmeyin.
Sedef illeti kalıcı yani tekrarlayan bir deri illetidir. Amerika'da 7.5 milyon bireyde sedef olduğu bilinmekte bu rakamın da Türkiye'de nüfusun yüzde 1'ne yakın olduğu iddia edilmektedir.
Sedef illeti neden oluşur ?
Sedefin nedeni tam olarak bilinmemekle bir arada yeni yapılan ilmî araştırmalarla sonuca giderek daha çokça yaklaşmakta ve biyolojik tedaviler ismini verdiğimiz evvelki sedef ilaçlarına nazaran büsbütün değişik mekanizmalarla tesirini gösteren ilaçlarla münhasıran ağır sedefleri ve sedef romatizmasını daha tesirli ve yan etkisiz olarak tedavi edebilmekteyiz.
Sedef bir bağışıklık sistemi illetidir. Bağışıklık sistemimizde vazifeli T lenfositlerin sedef marazının oluşmasında değerli rolü vardır. Bilhassa öbür illetler nedeniyle yapılan kemik iliği nakillerinden sonra sedefin külliyen düzelmesi bunu doğrulamaktadır.
Deride bir hasar oluştuğunda yahut bir mikrop yerleştiğinde deri hücrelerinin bunu tamir etmek için daha çokça çoğalması gerekir. Gaye daha kısa müddette yarayı onarmak için hücreleri çoğalmaya teşvik etmektir. Gelgelelim sedef hastalarında bağışıklık sisteminin T lenfositi ismi verilen bu hücrelerin ayarı bozulmuştur ve sıradanda de herşey yolundayken deri hücrelerini arttırıcı unsurlar salgılamaya başlarlar.
Bunun sonucunda sınırlı kesimlerde süratle çoğalan deri hücrelerinin de fonksiyonları bozulur ve tam olarak olgunlaşmadan artış gösterirler. Aralarındaki ilişkiyi tam sağlayamaz ve kuruyup dökülen tabakalar oluştururlar.
Sedefin karaciğerden kaynaklanan bir hastalık olduğu inanışı sahih değildir. Yenilen yiyeceklerle de bir alakası yoktur.
Sedefin genetiği ve kalıtımı (Çocuklarımda da sedef ortaya çıkar mı?)
Sedef hastalarının 1/3'ünün ailelerinde sedef illeti mevcuttur. Tek yumurta ikizlerinde çift yumurta ikizlerine nazaran çok daha sık sedef görülmektedir (Tek yumurta ikizleri : %71, çift yumurta ikizleri :%28)
Sedefle ilgili olduğu bilinen gen PSORS1 olup MHC ismini verdiğimiz bağışıklık sisteminin çalışmasını düzenleyen gen kesiminde mahal almaktadır. Tıpkı hengamda sair PSORS genleri de tanımlanmıştır.
Bu genleri tanımlamanın tek yolu sedef hastalarından alınan kanın tahlil edilmesidir. Ne kadar çok sedef hastası bu mevzu açısından araştırılırsa marazın kesin nedenine o kadar süratli ulaşılabilir. Velev Ulusal Amerikan Sedef Derneği bu nedenle bir biobank oluşturmuştur.
Sedef kalıtsal bir hastalık değildir. Sedefli ailelerin evlatlarında sedefe yakalanma orantısı sıradan ailenin evlatlarına nazaran %1-2 nispetinde artmış olmasına karşın bu sedefe kesin yakalanacakları mealine gelmemektedir.
Sedefi arttıran nedenler
Sedef bağışıklık sistemi ile ilgili bir hastalık olduğu için münhasıran kimi enfeksiyonlar ve ilaçlar sedefi arttırabilmektedir. Tıpkı hengamda ruhsal stress ve iklim değişiklikleri de sedefi etkilemektedir.
Ruhsal Stress
Yapılan çalışmalar münhasıran önemli hayat değişimlerinde sedefin değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Yeni yapılan birtakım araştırmalarda stress ile birlikte vücutta bağışıklık sistemini tetikleme özelliği olan birtakım hususların kanda arttığı belirlenmiştir.
Bakteri ve virüs enfeksiyonları
Münhasıran çocuklarda streptokok isminde boğazda yerleşen bakteri enfeksiyonlarında sedefin alevlendiği bilinmektedir. Bu nedenle mütemadi bademcik iltihabı geçiren hastaların tam bir tedavi görmeleri gerekmektedir. Sıklıkla dermatologlar şahısta bir şikayet olmasa bile boğazdan pamuklu bir çubuk yardımıyla kültür alıp antibiyogram testi isterler. Bunlar haricinde vücutta mütemadi bir enfeksiyon kaynağının bulunduğu marazların (örneğin çürük diş) tedavisi kuraldır.
İklim
Sedef güneşli iklimlerde azalır ve münhasıran kışın artış gösterir. Yeniden düşük rakımlı ortamlarda sedef marazı daha az görülmektedir. Kuru iklimlerde nem az olduğu için hastalar kabuklanan kesimlerinde daha ziyade kaşıntı hisseder. Bu nedenle sedef hastaları nemli iklimi olan nahiyelerde daha rahat edebilir. Tekrar kışın kalorifer ve sobaların tesiriyle hava kurur ve kabuklanmalarda kaşıntı artar. Sedef hastaları kışın bol nemlendirici kullanmalıdır.
İlaçlar
Sedefi Arttıran İlaçlar :
l Antimalaryal ilaçlar (Sıtma ve romatizma tedavisi) : chloroquine - Klorokin
l Lityum (Psikiyatrik marazların tedavisi)
l Propanolol (Tansiyon ve kalp - damar illetlerinin tedavisi)
l Anti - enflamatuar (NSAID) ilaçlar : Sedefi arttırdıkları düşünülse de ağrı kesicilerin sedef üzerine tesirlerinin çok az olduğu görülmüştür bu nedenle sedef hastalarında kısıtlanmamaktadırlar.
Sigara ve alkolün sedefi arttırdığını gösteren ilmî araştırmalar bulunmaktadır.
Köbner fenomeni :
Sedefsiz cildin yaralanması bu yerde yeni sedef lezyonlarının oluşmasına neden olabilir. Bu duruma Köbner fenomeni ismi verilir. Güneş yanığı ve kesikler bu duruma yol açabilir. Güneş sedef için çok âlâ olsa da uzun vade yakıcak noktada güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Sedef hastaları mutlaka kalıcı dövme yaptırmamalıdır zira dövme yapılan bölgelerde de sedef ortaya çıkabilir. Sedef yaralarında ağır kaşıntı etraf deride de Köbner fenomeni tesiriyle yeni sedef yaralarının oluşmasına yol açabilir bu nedenle tedavi edilmelidir. Ayrıyeten birden fazla sedef hastası kabuklarla oynayıp koparır. Bu durum da yeniden birebir meseleye neden olabilir.
Sedefin Tedavisi
Sedefin yaraları tedavi edilebilmektedir. Lakin yaraların tekrarlanmasını şu anda tedavi edecek bir prosedür yerkürede mevcut değildir. Sedef tedavisinde kullanılan usullerini birkaç kategoride toplayabiliriz :
· Merhem tedavileri :
Merhemler de içlerinde bulunan hususlara nazaran birkaç öbeğe ayrılır. Merhemleri bilhassa vücudun tümünü kaplamayan sonlu sedefte kullanıyoruz.
· Kortizon içeren merhemler :
Bilhassa kortizon ibaresini içerdikleri için hastalarımız arasında çok korkularak kullanılan lakin yan tesirleri abartılan ilaçlardır. Kortizon içeren ilaçların tedavisi kısa vade içersinde başlar. Kızarıklığı geçirmekte epey etkilidirler ve ağır kabuklu olmayan sedef yaralarını kısa vade içersinde toparlarlar. Ama dermatolog gözetiminde kullanılmaları gerekmektedir. Zira sedef kortizona direnç sağlar ve uzun vade kullanıldığında birinci başta gösterdiği uygunlaştırıcı etkiyi göstermez. Bu nedenle ilaçlarınızın dermatoloğunuz tarafından aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Kortizonlar eşit tesirde değildir. Kimi kortizonlu merhemler başkalarına nazaran daha kısa müddette güçlü tedavi edici tesir gösterir fakat uzun mühlet denetimsiz kullanıldıklarında daha sık cilt incelmesi, ciltte damarlanma üzere yan tesirlere yol açarlar.
Kortizonlu ilaçlar dermatoloğunuz tarafından tertipli olarak denetim edildiğinde tedaviler arasında en kısa vadede tesir gösteren ve sedefi denetim altına alan ilaçlardır. Hekim murakabesinde kullanıldıklarında yan tesire yol açmazlar
Güçlü kortizon içeren merhemler uzun vade tabip teftişinde olmadan ve yaygın sedefte kullanıldıklarında ciltten emilir ve kilo alma, kemik erimesi üzere kortizon tedavisine bağlı yan tesirlere yol açabilirler.
· Nemlendiriciler :
Sedef tedavisinin en değerli ögelerindendir. Sedefteki kabuklanma kaşıntı yapar ve tabaka oluşturarak sair kremlerin sedef yaralarına ulaşmasını köstekler. Nemlendiriciler kabuklanmayı azaltır ve sedefteki kaşıntı hissini handikaplar. Nemlendiricilerin hiçbir yan tesiri yoktur. Rahatlıkla uzun periyodik kullanılabilirler. Nemlendiricilerin en yalın ve ucuz olanı kuşkusuz vazelindir.
· Kalsipotriyol :
Kabuklanmayla seyretmeyen sedef yaralarında daha tesirlidir. Mahsusen sedefin güzelleştiği periyotlarda uygunluk halini devam ettirmek için kullanabiliyoruz. Vücuda sürülecek ölçüsü sonludur bu nedenle yaygın sedef yaralarında kullanılmaz. Kasık ve koltukaltı, cinsî ortam üzere hassas ciltli kısımlarda kullanılmaz.
· Katran türevleri :
Katran türevi ilaçlar cilt hücrelerinin artmasını baskılayarak sedefi düzeltirler. Kömürden ve bitkilerden elde edilen tipleri vardır. Kömürden elde edilenlerin uzun vade hekim denetimi dışında kullanılmasının kimi kanser tiplerini arttıracağını belirten ilmî yayınlar mevcuttur. Bu yan tesire bitkisel kökenli katranlarda (Ardıç katranı gibi) rastlanmasa da yeniden hekim denetiminde kullanılmaları çok değerlidir. Kullanılırken bilhassa kokuları ve cildi boyamaları sorun çıkartır. Yeni ilaçlarda bu özellikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Koltuk altı kasık genital kesim üzere cildin ince olduğu alanlarda tahrişe neden olduklarından kullanılmazlar.
Katranlar bitkilerle sedefi tedavi ettiklerini argüman edenlerin esas kullandığı ilaçlardandır. Birden fazla hasta yukardaki hususlarla uyarılmadığından tedavinin günahlı formda yaptığı kuru kızarık soyulan cildi olağan zanneder ve kalıcı sonuç alacağını düşünerek bu yan tesirlere katlanır.
· Antralin :
Farklı bir formda tesir eden bu ilacın özelliği ciltte muayyen bir vade bırakılarak tedavinin düzenlenmesidir. Ciltte boyama yapabilir yahut hasta yanlışlıkla ilacı uzun vade cildinde tutarsa kızarma, yanma üzere yanık gibisi yan tesirler oluşur. Gelgelelim mahsusen tedaviye direnç gösteren sedef yaralarında tesirlidir. Tedavinin zamanlaması çok kıymetli olduğundan kesinlikle dermatolog denetiminde kullanılmalıdır. Cildin ince olduğu koltuk altı, kasık ve genital kesim üzere alanlarda kullanılmaz.
· Pimekrolimus ve Takrolimus :
Yeni ortaya çıkan bu ilaçlar kortizon içermediklerinden uzun vadeli olarak sedef tedavisinde kullanılabilmektedir. Bilhassa yüz, göz kapakları üzere cildin ince olduğu ortamlarda rahatlıkla uzun mühlet kullanılabilirler. Bebeklerde uzun vadeli yaygın olarak kullanılmasıyla birkaç hastada kan kanseri geliştiğinden kesinlikle hekiminizin denetiminde kullanmalısınız.
· Işık Tedavileri ( Fototerapi : PUVA, Dar Bant UVB, Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ve Lazer ) :
Işık tedavisi yani fototerapi güneşin sedef üzerindeki uygunlaştırıcı tesirini kopyalayıp hususî cihazlarla uygulamak esasına dayanır. Morötesi ışık sedefin üzerine tesirli olan ve güneşte bulunan ışık çeşididir. UVA birinci bulunan ışık cinsidir, UVB ve Dar Bant UVB sonradan bulunmuştur ve UVA tedavisine nazaran yan tesirleri daha azdır. Işık tedavisinde her hastamızın korktuğu yan tesir cilt kanseri gelişimidir. Oysaki Hacettepe Tıp Fakültesinde yakın hengamda yapılan bir araştırma sonucunda bu merkezde tedavi gören sedef hastalarında cilt kanserine tedavi müddetince rastlanmamış yalnızca zararsız güneş lekeleri gelişmiştir.
Teknolojinin ilerlemesiyle fiberoptik sistemlerle morötesi ışığın yalnızca sedef yaralarının üzerine verilmesi mümkün olmuştur (Mikrofototerapi, Hedeflenmiş Fototerapi ) Bu biçimde tüm cilt ışık almadan yalnızca sorunlu nahiye tedavi edilebilmektedir. Lazerler ise gayrı tedavilere nazaran biraz daha tesirli olmaktadır lakin pratik sarfiyatları çok ziyadedir.
Işık tedavileri kabin, el - ayak üniteleri, saç tedavi ünitesi ve hedeflenmiş (mikrofototerapi ) fototerapi biçiminde uygulanabilir.
· PUVA :
Fototerapilerin birinci tasarrufa gireni olan PUVA tedavisi sıklıkla kabin formunda uygulanan bir tedavidir. Solaryuma benzeyen bir kabinin içersine hasta alınır ve kabin kapatılarak içerdeki floresan lambalarla hastaya makul bir vade morötesi A ışığı verilir. PUVA tedavisinde morötesi A ışığının sedef yaraları tarafından daha güzel bir halde emilmesi için hastaya hap formunda bir ilaç verilir yahut yaralara kişisel bir ilaç uygulanır. Hap formunda uygulanan ilaç sonrası tedaviden çıktıktan sonra hasta güneş gözlüğü ve şapka kullanarak bunlar haricinde güneş kollayıcı sürerek dışarı çıkmalıdır. İlaçların tesiri sınırlı bir vade sonra bitecektir.
Tedavi haftada 2 yahut 3 sefer uygulanır. Umumide 20 seans ile tedaviye başlanır ve hastanın tedaviye karşılığına nazaran fototerapiye devam edilir. Yan tesirleri sair ışık tedavilerine nazaran daha ziyade olsa da başarılı olan vakalarda sedefin ortaya çıkmasını uzun vade ağırlıklar.
· UVB - Dar Bant UVB Tedavisi :
Bu tedavi de PUVA'ya benzeri halde uygulanır ancak floresanlar farklı olduğundan ürettikleri ışık da farklı olur. Bu cins tedavide evvelce hap almak yahut cilde bir ilacın sürülmesine gerek yoktur.
· Hedeflenmiş fototerapi, Mikrofototerapi :
Türkiye'de yeni uygulanan bu fototerapi prosedüründe operatör cihazın kişisel başlığıyla direkt sorunlu cilt yerlerine ışığı verebilmektedir. Daha kısa müddette ağır ışık verilebilmektedir bu formda ve bilhassa hudutlu ortamdaki sedefte haftada 2-3 defa tatbik ile ilaç sürmeden düzgünleşme mümkün olmaktadır. Sedefin tedavi sonrası sessiz kalma vadesi 2-3 aydan başlamaktadır. Bu tedavinin avantajı hastada yaygın sedef bulunmasa dahi fototerapinin uygulanabilmesidir. Kalp hastaları ve kabine giremeyen hastalarda da bu tedavi rahatlıkla uygulanabilmektedir. Bu tedavi uzun vade krem tedavisi uygulamış kortizon direnci gelişmiş ve bu tedaviden sıkılmış hastalara bir alternatif sunmakta ve uzun müddet remisyon(hastalığın tekrarlamamasına) neden olmaktadır.
· Lazer tedavileri :
Bu tıp tedavilerde morötesi ışığın ağırlaştırıldığı excimer lazerler yahut sedefi besleyen damarları yakan lazerler kullanılmaktadır. Gayrı tedavilere nazaran biraz daha uzun mühlet sedefsiz vakit sunsalar da tedavi maliyetleri nispeten yüksektir.
· Hap ve iğne biçiminde tedaviler ( Sistemik tedaviler )
Kuşkusuz bizden her hastamızın isteği sedef için hap yahut iğne halinde bir ilaç önermemizdir. Zira krem tedavilerini uygulamak zordur münhasıran çok yaygın sedef illetinde aslında mümkün değildir. Ama sedef için şu ana kadar yan tesirleri hafif olan bir hap yahut iğne piyasaya sürülmemiştir. Biz aşağıda bu hastalık için en sık kullanılan tedavileri listeleyeceğiz. Unutmayın ki sedef illetinin tedavisi her hastamızda değişkendir. Tedaviyi seçerkenki dileğimiz en az yan tesirle hastamıza en ziyade faydayı sağlamaktır.
· Metotrexat :
Bu ilaç kanser tedavisinde de kullanılan bir ilaç olup birden fazla hastamız bu nedenle birinci planda ilacı kullanırken çekinmektedir. Ama yeni deri altından uygulanabilen iğne formunda formlarının da çıkmasıyla ilaç umumide hastalarımız tarafından çok rahat bir formda kullanılmaktadır. Tasarruf biçimi umumide haftada bir yahut 2 defadır ve dozu hastanın kilosuna ve sedefin yaygınlığına nazaran hesaplanır. İlacın hap halinde kullanılmasıyla sıklıkla mide ve sindirim sistemi yan tesirleri oluşabilir. Yeni deri altı uygulanan iğne formuyla haftada bir tasarruf ile bu yan tesir de ortadan kalkmıştır. Metotrexat sedef illetinde yanlış çalışan bağışıklık sistemi hücrelerini azaltarak tesirini gösterir. Aylarca dermatolog denetiminde rahatlıkla kullanılabilir. Dikkat edilmesi gereken dermatoloğunuz tarafından önerilen tahlilleri sistemli yaptırmanızdır. Bunun dışında sıhhat çalışanları ve yakınlarında tüberküloz(verem hastalığı) bulunanlar dikkatle takip edilmelidir. Metotrexat kullanan hastalar etraflarında gribe yakalananlar bulunduğunda kendilerini himayeli, halsizlik öksürük üzere şikayetler ortaya çıktığında ateşin yükselmesini beklemeden hekimlerine danışmalıdırlar. Metotrexat kolay bir enfeksiyonun bulgularını gizleyerek marazın artmasına neden olabilir. Uzun periyotta tasarruflarda karaciğer üzerine yan tesirler oluşturabileceğinden hekiminiz birtakım durumlarda karaciğer biyopsisi isteyebilmektedir. Metotrexatı kullanırken öbür ilaçlar kullanacağınız hengam hekiminize danışmalısınız. İlacın tesiri çoklukla 1 ay içersinde ortaya çıkar ve yeni uygulanan dozlarla bir arada devam eder.
· Acitretin ( Neotigason ) :
Acitretin çeşidi ilaçlar A vitaminin değiştirilmesiyle elde edilmektedir. Hap biçiminde kullanılan ilaçlardır. Dozu ve tasarruf mühleti kilonuza ve sedefinizin tartısına nazaran hesaplanır. Bu ilaçlar cildi soyarak ve cildin yenilenme müddetini ayarlayarak sedefi düzeltirler. Bu nedenle neredeyse bu ilacı kullanan her hastada gördüğümüz yan tesiri dudakta kuruma ve çatlama yapmasıdır. Bununla bir arada eller ve ayakların cildinde soyulma incelme ve tüm vücutta hafif kuruluk yapabilmektedir. Tırnak değişiklikleri ve saç dökülmesi sık görülen yan etkilerdendir. Yüz cildi de kuruduğu ve hassas bir hale geldiği için kesinlikle bilhassa yazın yüksek muhafaza faktörlü güneş hami kullanılmalıdır. İlacın tasarrufu sırasında oluşan göz kuruluğu lens kullanan hastalarda mesele oluşturacağı için lens tasarrufu önerilmez. Acitretin kan yağlarınızı yükseltebilir ve karaciğer fonksiyonlarında yükselmeye neden olabilir. Bu nedenle aralıklarla hekiminiz sizden kimi tahliller isteyecektir. Acitretin uzun vadede itimatla kullanılabilen bir ilaçtır. Acitretin'in en kıymetli yan tesiri rahimdeki bebek üzerinedir. Acitretin kullanan bayanlarda hamilelik oluşursa çok yüksek orantıda sakat bebek doğurma riskleri vardır. Bu nedenle ilaç kullanılırken ve bıraktıktan 2 sene sonrasına kadar bayanların evlat sahibi olması önerilmez. Birebir hengamda emziremezler. İlacın bu yan tesiri nedeniyle verecekleri kan gebe bir bayana gidebileceği için bay bayan acitretin kullanan tüm hastaların kan vermeleri sakıncalıdır. İlaç başlandıktan sonra tam tesirini 1-2 ay içersinde göstermeye başlar.
· Siklosporin :
Kapsül halinde alınan bu tedavi sedefin oluşmasında tesirli bağışıklık sistemi hücrelerini baskılayarak sedefi düzeltir. Siklosporin organ nakledilen hastalarda organın vücut tarafından reddini engelleyen bir ilaçtır. İlacın uzun vadede böbrekler ve kanda bulunan kimi elementler üzerine yan tesirleri olabileceği için ilacı kullanırken tertipli tahliller yapılmalıdır. Siklosporin yaklaşık 1-2 ay içersinde sedef üzerine güzelleştirici tesirini gösterir.
· Biyolojik tedaviler :
Sedef tedavisinde son olarak piyasaya verilen ilaçlardır. Sedefin oluşma nedeni üzerine tesir göstermekle birlikte kimileri oluşturdukları önemli yan tesirler nedeniyle piyasadan çekilmişlerdir. İğne biçiminde uygulanan tedavilerdir. İlacın tipine nazaran haftada bir yahut 2 haftada bir biçiminde uygulanabilirler. Metotrexat'a emsal biçimde bağışıklık sistemini baskılarlar bu nedenle kullanan hastalar kendilerini enfeksiyonlara karşı korumalıdır. Gayri sistemik tedavilerde olduğu üzere makul aralıklarla tahlillerle denetimler yapılmalıdır. Biyolojik tedaviler devletimizde eğitim araştırma hastaneleri yahut üniversite hastaneleri tarafından düzenlenen sıhhat raporlarıyla SGK (SSK,Bağkur ve Yeşilkart) tarafından karşılanmaktadır. Umumide hayli yeni olan bu tedavileri daha evvel kimi ilaçları kullanan ve yarar görmeyen hastalarımızda kullanmaktayız.
· İklim tedavileri ( Balıklı göl, Lut gölü ve diğerleri)
Sivas'ta bulunan balıklı göl ve başka kesimler kuşkusuz hastalarımızın bize en sık sordukları tedavilerin başında mekan alır. Balıklı göldeki balıkların hikmeti aslında sedef kabuklarını yiyerek yaranın kalınlığını azaltmaktır. Sedef yaraları incelen hasta açık havuzlarda güneşlenir ve aslında bizim hastane kurallarında yaptığımız ışık tedavisini doğal kaidelerle uygulamış olur. Güneş ışığındaki mor ötesi ışık zayıf bir ışıktır lakin balıkların incelttiği yaraya rahatlıkla nüfuz eder. Biz de fototerapi öncesi kalın yaraları olan hastalarımıza kabuk soyucular verip bu etkiyi sağlıyoruz. Lakin balıklı gölün en kıymetli tesiri kuşkusuz psikoloji üzerinedir. Yerküresinde tek ve yalnız olduğunu düşünen hastamız burada bir çok sedef hastasıyla karşılaşır, dertleşir, hayatını paylaşır. Kendinden daha istenilmeyen durumdaki hastaları görüp haline şükreder. Sıhhat Bakanlığımız kaplıca tedavisi olarak gördüğü bu tedaviyi sıhhat raporu çıkartılması koşuluyla muayyen bir yüzde ile karşılamaktadır. Doğal negatif olarak bahsedilen mevzu hijyendir. Kalabalık havuzlarda teorik olarak yaraları ısıran balıklar hastalar arasında hastalık taşıyabilirler. Teorik olarak bu risk varsa da ilmî bir yayınla ispatlanmamıştır. Lut gölü İsrail'de mahal alan bir göl olup atmosferinde mor ötesi ışık ağırdır bu halde sedef yaralarına yararı olmaktadır. Yani iklim tedavilerinde yararı dokunan ögeleri biz zati hastane kurallarında sağlayabilmekteyiz.
Hekiminiz size tutarlı tedaviyi nasıl seçer ?
Sedefin yaygınlığı, yaşınız , Neotigason üzere tedavilerde hamilelik durumu nedeniyle cinsiyetiniz ve sedefinizin tedavilere direnci büyük rol oynamaktadır. Ekseriyetle biz hastanemizde hudutlu yerlerdeki sedef için mikrofototerapi ve merhem tedavisi daha yaygın sedef için ise hap ve iğne tedavileri uygulamaktayız. Uzun vadeli, kullanılan merhemlere direnç kazanmış sedefte de sistemik tedaviler kullanılabilmektedir.
Sedef tedavisinda altın kural : Takiplere gelmektir
Sedefin her hastada nasıl ilerleyeceği bir bilinmezdir. Bu nedenle biz hastalarımıza gerekli tedavileri önerdikten sonra onları denetime çağırırız. Verilen ilaçlar birinci planda sedefi düzeltmeyebilir. Bunu gördüğümüzde ilaç değişikliği yapar ve sedef yaralarını düzeltmeye bir adım daha yaklaşırız. Bu nedenle hastalarımızın takiplerine kesinlikle gelmeleri lazımdır.
Sedef ve Psikoloji
Sedef hassas ve fikirli şahısların illetidir. Umumide ince niyetli, hissettiklerini dışarı yansıtmayan, günlük hayatta sınırlı bahisleri kendine dert edinip uykularını kaçıran şahıslarda sedef ağır seyreder ve sık tekrarlar. Çözülemeyen meselelerde başvurulması gereken bir psikolog yahut acil bir tatil tahminen de en uygun reçete olabilir. Tekrar de bu çeşit mütalaa yapısına sahip hastalarımız için en düzgün teklif biraz daha "vurdumduymaz" olmalarıdır.
Sedeflilere Ulaşın & Paylaşın
Problemlerinizin ve hastalığınızın üstesinden gelmenin en yeterli yolu hayatınızı vesair sedeflilerle paylaşmaktır. Yalnizdegilim.com sitesindeki ve doktorsitesi.com'da yan alan sedef forumlarına üye olmayı ihmal etmeyin.